Hoe gebruik je belichtingscompensatie

vrijdag 24 juli 2015, 15:16 door Elja Trum | 19.243x gelezen | 15 reacties

Tenzij je de camera helemaal handmatig instelt bepaalt de camera de belichting van je foto. Dat is prima, want daar zijn camera's best goed in. Soms gaat het echter net niet helemaal goed, of wil je juist bewust wat over- of onderbelichten. Hiervoor kun je de belichtingscompensatie gebruiken.

Bij gebruik van de belichtingscompensatie vertel je aan je camera dat hij zijn automatische meting moet gebruiken, maar dat je er dan net iets van af wilt wijken. Je laat dus juist meer of juist minder licht door.

Bijvoorbeeld wanneer je een foto maakt van iemand in een zwart pak. De belichtingsmeter in de camera zit veel zwarte delen in de foto en zal hierdoor de foto automatisch iets lichter maken dan de bedoeling is. Om dit te compenseren moet je zelf de belichtingscompensatie gebruiken om iets 'te minnen', zoals dit wordt genoemd.

Ook tegenlicht is een goed voorbeeld. Fotografeer je bijvoorbeeld iemand die voor een raam staat, dan zal de camera je onderwerp te donker maken door de heldere achtergrond. Je moet dan plussen om dit te corrigeren.

Hoeveel je moet plussen of minnen hangt af van de situatie en moet je dus per situatie beoordelen. Als je ziet dat de camera het niet goed doet kun je bijvoorbeeld beginnen met een stop over of onder te belichten. Vanuit daar kun je verder fijnafstellen na het maken van een testfoto.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Elja Trum is oprichter van Photofacts, online fotografiecursussite Photofacts Academy en het blog Teslafacts. Hij schrijft sinds 2006 over fotografie. Elja is ook auteur van boeken over zwart-witfotografie, flitsfotografie en portretfotografie.

15 reacties

Judith Spanbroek schreef op vrijdag 24 juli 2015 om 16:28 | reageer
Wat ik mij afvraag is wat er dan in de camera aangepast wordt om de belichting te veranderen. Is dat de isowaarde, sluitertijd of diafragma? Of misschien wordt er een andere manier gebruikt?

Michael schreef op vrijdag 24 juli 2015 om 23:38 | reageer
Er loopt een streep door mijn hoofd

gast schreef op zaterdag 25 juli 2015 om 11:28 | reageer
@Judith:
Wat er aangepast wordt, is afhankelijk van de stand waarin je de foto maakt.

Heb je hem op de A (Av) stand staan, dan kies je zelf diafragma en ISO en kiest de camera de sluitertijd. Gebruik je in die stand de belichtingscompensatie, dan past de camera de sluitertijd aan.

Zet je hem op de S (Tv) stand, dan kies jij de sluitertijd en ISO en kiest de camera het diafragma. Bij gebruik van de belchtingscompensatie, past hij dan het diafragma aan.

gast schreef op zaterdag 25 juli 2015 om 12:42 | reageer
@ Michael - split personality??

Christiaan schreef op zaterdag 25 juli 2015 om 14:50 | reageer
Bij de Sony A6000 kan je in M ook ISO op auto hebben staan. In dat geval werkt de belichtingscompensatie op de ISO waarde.

Michael schreef op zaterdag 25 juli 2015 om 21:35 | reageer
@gast Haha. Elja heeft wel eens betere foto's van mij gemaakt!

Pjerry schreef op dinsdag 28 juli 2015 om 17:53 | reageer
Het komt het dichts bij de ISO aanpassing. Het is nl. een elektronische versterking of verzwakking die toepast.

Probleem is alleen met dit soort dingen, dat het met erg veel verstand toegepast moet worden. De foto beet al aan alle kanten uit en nu is er na die 2 eV (4x zoveel belichting !!) extra echt helemaal niets meer over van de achtergrond..... Dat wil je toch niet.
Viel gelukkig zijn oplichtende bril in het donkere stukje....

Pjerry schreef op dinsdag 28 juli 2015 om 18:07 | reageer
Aan het twijfelen gebracht door Gast. Ik heb ongelijk. Vergeet mijn verhaal van elektronische versterking. Sorry.

Libbe schreef op dinsdag 28 juli 2015 om 21:44 | reageer
Vraagje aan de "experts"
Maakt het ook uit of bijvoorbeeld bij een tegenlichtopname opname de belichtingsmeter in b.v. spotmeting zet? Althans dat doe ik maar bij gebrek aan kennis.
Beste Michael, dat streepje door jou hoofd zie je verkeerd. Je hebt gewoon een "streepje voor" bij Elja

Christiaan schreef op dinsdag 28 juli 2015 om 23:02 | reageer
@Libbe: dat lijkt mij wel. De metermodus bepaalt hoe er gemeten moet worden om tot de belichting te komen. Belichtingscompensatie werkt dan ook gewoon met de diverse modi: spot, matrix, centraal.

Meestal zit ik op matrix en dan is compensatie erg makkelijk. Met spot ben ik het eigenlijk nooit nodig geweest omdat ik dan een specifiek punt meet en daar voor belicht.

Elja Trum schreef op dinsdag 28 juli 2015 om 23:05 | reageer
@Libbe; Dat is inderdaad ook een prima manier om hier mee om te gaan. Alleen is het gebruik van belichtingscompensatie doorgaans sneller dan het overschakelen naar spotmeting.

@Judith; dat is inderdaad afhankelijk van welke stand je gebruikt. In de P-stand worden zowel diafragma als sluitertijd aangepast. Kies je zelf het diafragma (A/Av stand) dan wisselt de camera de sluitertijd, enzovoorts.

Uiteraard kun je het eenvoudigweg uitproberen met je eigen camera en zien welke waarde de camera aanpast bij het plussen of minnen.

Libbe schreef op dinsdag 28 juli 2015 om 23:34 | reageer
Bedanktvoor jullie snelle reactie's. Zo vreselijk diep zit ik nu ook weer niet in de fotografie als hobbyfotograaf (maar ik vind het wel ontzettend leuke hobby)
Bij de bovenstaande foto van Michael zou ik de lichtmeting (spotmeting) op de borst doen en op AE-Lock zetten. Althans dat leek mij het logischte. Daarna de compositie. En je hebt wel even de tijd want het model loopt niet weg. Als je beroeps fotograaf bent zul je wel goed in kunnen schatten hoeveel je moet plussen en minnen, dat zal ook wel sneller zijn. Zelf heb ik dit nog niet veel gedaan omreden dat ik niet weet waneer je nu moet overbelichten en waneer je nu moet onderbelichten en met hoeveel. Maar dat is nu het mooie van deze site dat er erg veel op een eenvoudige wijze wordt uitgelegd. Bedankt hiervoor.

leo schreef op woensdag 29 juli 2015 om 10:56 | reageer
Ja, op een gegeven moment weet je wel wanneer je een beetje moet corrigeren. Daar hoef je geen pro voor te zijn, als hobbyfotograaf krijg je ook ervaring als je dat wilt, het is maar hoe je fotografie benadert.
Goeie opmerking over de spotmeting, maar dat gaat niet altijd op. Richt je dan je camera op een wit huis bijvoorbeeld zal het onderbelicht worden. Klassiek geval waarin veel wit zit, sneeuw landschappen, dan gebeurt het tegenovergestelde van het voorbeeld met het zwarte pak. In zulke gevallen maakt het niet uit welke soort van lichtmeting je gebruikt.
Overigens zijn dit soort onderbelichtingen in raw nog makkelijk te corrigeren (overbelichtigen zijn lastiger te corrigeren), het is heel wat anders dan met analoge dia's.
Maar goed, je wilt de foto in principe wel goed krijgen en het is altijd goed dat je begrijpt wat er gebeurt en hoe je zelf kunt corrigeren.

r.empel3@upcmail.nl schreef op zaterdag 15 oktober 2016 om 23:04 | reageer
Este Elja, ik ben geïnteresseerd in belichtingscompensatie, maar loop met mijn camera tegen een probleem aan. Ik werk met de Canon 5D iii. Als ik b.v. zeearenden in vlucht wil fotograferen werk ik in de M stand. Hierbij zet ik sluitertijd en diafragma vast en de iso op auto. Ik zou dan graag willen dat de camera kan over of onderbelichten, maar dat kun je op de 5D III niet instellen op de M stand. De andere standen bieden mij geen oplossing omdat ik zowel sluiter als diafragma wil vast zetten. De auto iso zal zorgen voor een goede belichting, maar bij deze vorm van fotografie krijg je dan vaak onderbelichte delen die ruis geven als je ze ophaalt in light room. Ik wil dus graag 1 of 2 derde kunnen over belichten. Weet jij hier een oplossing voor?

Elja Trum schreef op maandag 17 oktober 2016 om 10:19 | reageer
Goede vraag, maar zover ik weet is hier geen oplossing voor. Normaal regel je bij de handmatige stand alles zelf. Door je ISO op automaat te zetten raak je eigenlijk de controle over je handmatige belichting kwijt en werkt zelfs de handmatige stand weer als automatische stand.

Wel een bijzondere situatie overigens.

Wat ik begrijp kan je met de nieuwste Canon camera's wel over en onderbelichten in deze situatie. Ik heb het geprobeerd met de Canon 5D mark IV en hierbij kan het pas op het moment dat je al op de uitersten zit (dus maximale of minimale ISO).

Een klein beetje extra ruimte kun je krijgen door je camera in de HDR stand te zetten. Er wordt dan ook een onderbelichte en een overbelichte versie van je foto opgeslagen. Hetzelfde kun je ook bereiken met exposure bracketing, maar dan moet je wel telkens vlot doorschieten.

Een andere creative oplossing is het gebruiken van een objectief waarvan je het diafragma niet via je camera kan bedienen, maar alleen handmatig op het objectief zelf. Bijvoorbeeld een Samyang objectief. Zet je camera vervolgens op de Av-stand en je hebt wat je graag wilt.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Van Beeld naar Kunst met Micky Hoogendijk

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.432 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Hoe gebruik je belichtingscompensatie