Tips bij de aankoop van een objectief

woensdag 27 oktober 2010, 22:31 door Liesbeth van Asselt | 20.683x gelezen | 20 reacties

Wanneer mensen voor het eerst overgaan op het fotograferen met een digitale spiegelreflexcamera, is de vraag steevast: 'Welke camera raad jij me aan?'. Terwijl het objectief eigenlijk veel belangrijker is dan de camera. Koop liever een goed objectief met een middelmatige camera, dan omgekeerd!

Waar moet je op letten bij de aanschaf van een objectief?

1. Brandpuntsafstand

Moet het een groothoek- of een telelens worden? Dit is afhankelijk van het soort fotogafie wat iemand wil gaan doen. Voor een landschapsfotograaf is een matige groothoeklens (bijvoorbeeld 14-24 mm) vaak de eerste keuze, voor een wildfotograaf is een telelens onmisbaar (bijvoorbeeld 400 mm). Bij portretfotografie bewijst een matige telelens (85 mm) vaak goede diensten, tenzij je bij portretfotografie ook iets van de (werk)omgeving van iemand wilt laten zien, dan kies je weer voor meer groothoek (35 mm).

Hiermee is ook wel duidelijk welke voordelen een zoomobjectief biedt ten opzichte van een objectief met een vast brandpunt. Met bijvoorbeeld een 24-70 mm objectief kun je beide onderstaande foto's maken, zonder van objectief te hoeven wisselen. Zoomlenzen met een bereik van minder dan drie maal zoom (als het objectief begint bij 24 mm, dus een maximaal telebereik van zo'n 70/75 mm) zijn tegenwoordig zo goed van kwaliteit, dat ze niet meer onderdoen voor een objectief met een vast brandpunt.

Matige tele

2. Beeldstabilisatie

Bij een telelens is het fijn als er VR bij Nikon (Vibratie Reductie) of IS bij Canon (Image Stabilizer) ingebouwd is. Dit voorkomt soms bewegingsonscherpte bij uit de hand fotograferen. Zeker bij het maken van vluchtbeelden van vogels is dit van belang, omdat je dit soort fotografie meestal niet vanaf een statief kunt doen.

Beeldstabilisatie

3. Lichtsterkte

De maximale opening van het diafragma dus. Met een f/2.8 objectief kun je 's avonds langer door fotograferen dan met een f/5.6 objectief. Met een f/2.8 objectief komt er door de grote diafragmaopening nu eenmaal meer licht je camera binnen dan met een f/5.6 objectief met een kleinere diafragmaopening.

4. Prijs

Daarmee komen we gelijk op het bedrag wat iemand kan/wil besteden aan een objectief. Een lichtsterk f/2.8 objectief is nu eenmaal duurder dan een minder lichtsterk f/5.6 objectief. De keuze voor een objectief is altijd budgetgebonden, maar het kan kwalitatief zeker de moeite lonen even door te sparen.

5. Gewicht

Hoe duurder een objectief is, hoe zwaarder het vaak ook is. Ook het gewicht kan de keuze voor een objectief bepalen. Aan de wandelvierdaagse doe je liever niet mee met een heel zware uitrusting op je rug!

Wandelen

6. Kwaliteit

Neem een wit vel ruitjespapier mee naar de winkel om de kwaliteit van het objectief te kunnen testen voordat je het koopt. Kijk of er bij het maken van een foto van dit vel papier vignettering (donkere hoeken) optreedt, of de lijntjes wel mooi recht lopen, of alles perfect scherp is, et cetera. Wanneer het objectief veel te verduren krijgt, koop er dan een met een metalen vatting. Die is nu eenmaal robuuster dan een vatting van plastic.

7. Minimale instelafstand

Het is erg onhandig wanneer je pas scherp kunt stellen als je twee meter van je onderwerp af staat, terwijl je de foto zou willen maken op een meter afstand. Zo had ik ooit zelf een objectief in handen met een minimale instelafstand van 1,75 meter. Ik wilde iets fotograferen wat op de grond lag. En ik ben zelf maar 1 meter 65 lang. Tja, dat werd dus een krukje zoeken om op te staan..

Andere tips met betrekking tot objectieven

1. Plaats altijd een zonnekap op het objectief om lichtinval van de zijkant tegen te houden. Maar ook om beschadiging van het voorste lensdeel te voorkomen! Afhankelijk van de omstandigheden heb ik ter bescherming ook nog een UV-filter op het objectief zitten. Alleen geeft dat bij avondfotografie vaak weer een lelijke gloed over de foto.

2. Wissel het objectief altijd met de opening van de camera naar beneden om te voorkomen dat er stof op de sensor komt.

3. Zet de camera altijd uit bij het wisselen van een objectief.

4. Druk de ontgrendelknop niet in bij het op de camera zetten van een objectief. Het risico bestaat dat de contactpuntjes van het objectief dan net geen contact meer maken met de camera.

Hopelijk heb ik het jullie met het op een rijtje zetten van al deze aandachtspunten voor de aanschaf van een objectief niet nog moeilijker gemaakt!

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Liesbeth fotografeert met haar bedrijf stapfoto.nl voor websites en social media van bedrijven. Daarnaast verzorgt ze al sinds 2004 (vooral creatieve) workshops zoals lightpainting, flitsen, werken met ledlicht en lichtvormers, portretfotografie, high speed, long exposure en paintsplash. Daarnaast is er een Stapfoto vakgroep voor gevorderde fotografen.

20 reacties

Johannes Klapwijk schreef op woensdag 27 oktober 2010 om 22:38 | reageer
De tip van het ruitjes papier is een goede... al kan ik me ook voorstellen dat je dat vervangt door het lezen van wat reviews die dat voor je gedaan hebben, dan kun je meer in rust je keuze maken zonder een verkoper in je nek.

Wat bij Canon nog wel interessant is om te weten: er zijn EF en EF-S lenzen. Dit laatste type past niet op alle camera's. En sommige lenzen zijn bijvoorbeeld alleen geschikt voor een 1.6 crop camera en hebben op een full-frame camera donkere hoeken. Dus houd rekening met je crop factor bij de aanschaf.

Arno schreef op donderdag 28 oktober 2010 om 00:43 | reageer
@Johannes: Goede tip m.b.t. de EF-S vatting!

tonv schreef op donderdag 28 oktober 2010 om 01:41 | reageer
Je noemt een 14-24mm een 'matige groothoeklens' maar dat wordt in de vakpers een extreme groothoek genoemd. De stelling dat een 24-70 zoomobjectief kwalitatief niet onderdoet voor een objectief met vaste brandpuntafstand is onjuist. De Canon EF 35 f/1.4L is bijvoorbeeld een klasse beter dan de Canon EF 24-70 f/2.8L; ik heb met beiden intensief gewerkt.

Jouw tip van het ruitjespapier is op zich niet zo gek maar ik vrees dat wanneer aspirant kopers daarmee serieuze tests gaan doen in de winkel er geen Canon lens meer wordt verkocht. Onder de 100 mm hebben namelijk alle Canon lenzen notoir gebrek aan (extreme) randscherpte tot f/4, vignetting, flinke chromatische aberratie en niet te vergeten lensvertekening.

Dat wil niet zeggen dat je er niet mee kunt werken; bijvoorbeeld de Canon EF 85 f/1.2L wordt gezien als de ultieme portretlens en veel pro's fotograferen het gelaat met open diafragma vanwege het creatieve effect van de extreem kleine scherptediepte; neus en ogen haarscherp en meteen begint de vervaging naar onscherp. In zo'n geval is randonscherpte geen punt.

Wat ik met het bovenstaande wil zeggen is dat zo'n ruitjespapiertestje wel enige achtergrondkennis van objectieven vereist om de testresultaten juist te interpreteren. Veel mensen weten niet eens dat een objectief nu eenmaal beter presteert bij f/5.6 dan bij f/2 (sweet spot).

Jaap B. schreef op donderdag 28 oktober 2010 om 05:31 | reageer
Goed verhaal. Alleen een punt: aan VR of IS heb je niets als je foto's wilt maken van vogels in de lucht, want beweging wordt daardoor niet bevroren. Daarvoor heb je juist een groot diafragma nodig zodat je met een korte sluitertijd kan werken. VR of IS zijn juist bedoeld om met een lange sluitertijd toch nog scherpe foto's te kunnen maken van niet bewegende objecten.

Liesbeth van Asselt schreef op donderdag 28 oktober 2010 om 09:05 | reageer
@Jaap. Dat je een snelle sluitertijd nodig hebt bij het maken van vluchtbeelden is juist. Maar met een VR/IS kun je net iets langer uit de hand fotograferen zonder een extreem korte sluitertijd. Waar ik met een telelens van 400 mm normaal op minimaal 1/500 zou moeten fotograferen om bewegingsonscherpte door het bewegen van de camera tegen te gaan, kan dat met VR/IS op b.v. 1/250. Bij langzaam vliegende vogels zoals papegaaiduikers heb je dan hun lijf scherp en zie je door de vleugelslag nog net beweging in de vleugels. Dat vind ik meestal mooier dan werken met b.v. een sluitertijd van 1/1000, waarbij de beweging van de vleugels bevroren wordt en ze stil lijken te staan. Kwwestie van smaak...... Er is natuurlijk nog veel meer te vertellen over dit onderwerp ((snelle sluitertijd = groot diafragama = geringe scherptediepte b.v.), maar dat bewaren we voor een volgende keer!

@Ton, de vraag welke camera aan te schaffen, wordt me het meest gesteld door mensen die een DX-camera willen kopen, geen fullframe. Met een DX-camera wordt een 14-24 mm objectief een 21-36 (bij Nikon 1,5 crop) of een 22-38 (bij Canon 1,6 crop) objectief. Daarmee wordt een 14-24 dus een matige groothoek.
Verder: misschien is er een verschil tussen Canon en Nikon mbt zoom/geen zoom? We hebben uitgebreide testen gedaan met de nieuwe objectieven (tot 300 % uitvergroot op het beeldscherm, afdrukken van een meter gemaakt, etc) en er is geen waarneembaar verschil te zien. Zelfs niet door verstokte gebruikers van vaste brandpunten die we dit (zonder voorkennis welke foto met welk objectief gemaakt was) hebben laten beoordelen.
En natuurlijk heb je gelijk als je het hebt over lichtafval in de hoeken, randonscherpte, e.d., maar je kunt wel het verschil tussen de lenzen onderling zien als je ze even test. En daar gaat het in dit verhaal om.

@Johannes: goede toevoeging. Wat ik zelf doe is eerst alle reviews lezen, en daarna de objectieven die daar goed uit komen, zelf testen. Bij veel camerazaken mag je het objectief daarvoor zelfs even meenemen. Het niet gebruiken van DX-objectieven op FX-camera's (niet alleen vanwege donkere hoeken maar ook vanwege schade die dit aan je camera toe kan brengen), had ik eerst in het artikel opgenomen, maar omdat het daarmee wel erg lang werd, er later toch weer uitgehaald

Blijkbaar genoeg stof om hier nog eens een artikel aan te wijden!

Rianne schreef op donderdag 28 oktober 2010 om 12:54 | reageer
Inderdaad een fijn artikel - eentje om te onthouden

Jaap B. schreef op donderdag 28 oktober 2010 om 18:18 | reageer
Ha Liesbeth, dank voor jouw reactie. Jij bent ervaringsdeskundig, dus ik vertrouw daar op. Ik heb altijd begrepen dat IS/VR geen invloed had op bewegingsonscherpte, vandaar mijn opmerking. Ik deel absoluut jouw mening dat sommige foto's mooier zijn als er nog een beetje beweging in zit; ik kan mij voorstellen dat dat bij een vogel mooi kan omdat de vleugels waarschijnlijk sneller bewegen dan het lichaam. Of de kleinere scherptediepte vanwege een groter diafragma wenselijk is, hangt natuurlijk van geval tot geval af. Ik merk dat als ik beweging vastleg, ik graag iets meer scherptediepte heb om de kans te vergroten dat het object zich in het scherpe deel bevindt. Dat blijft altijd een trade-off met de sluitertijd.

Steven schreef op donderdag 28 oktober 2010 om 20:41 | reageer
Wellicht zijn er op photofacts niet zoveel olympus liefhebbers, want dan wordt de crop 2x, en heb je de stabilisatie in de body. Wat weer erg veel scheelt in de kosten van het objectief!

EdC schreef op donderdag 28 oktober 2010 om 21:19 | reageer
Het blijft me verbazen dat klanten pas in een winkel besluiten welke camera of lens ze kopen. Vorige week nog gezien in een Rotterdamse winkel die zich op professionals richt. Waarom kun je beter die dure van merk A dan die goedkope 70-200 van merk B kopen? Nu weet ik uit ervaring dat dat verschil pas écht goed kunt zien als je een tijdje met goedkoop en duur hebt gewerkt.

Helemaal eens met jouw stelling dat je beter een goede lens op een wat mindere camera kunt monteren, dan andersom.

Eric schreef op donderdag 28 oktober 2010 om 21:30 | reageer
toevallig ben ik me nu aan het oriënteren op een groothoeklens voor mijn olympus t.b.v. landschapsfotografie:

- Olympus EZ 11-22mm F/2.8-3.5 (eqv. 22-44mm)
- Olympus EZ 9-18mm F/4.0-5.6 (eqv. 18-36mm)

nu heb ik een gehoord dat een lichtsterke lens een scherper beeld geeft wanneer het diafragma geknepen wordt. Uit Ton zijn opmerking kan ik dit ook destilleren echter ik heb geen gevoel/idee hoeveel scherper.

Kunnen jullie daar je mening/inzichten over geven?

Margo schreef op donderdag 28 oktober 2010 om 22:14 | reageer
Goeie tips. Maar waarom moet de camera uit bij het verwisselen van de lens? Ik let daar eigenlijk nooit op.

EdC schreef op donderdag 28 oktober 2010 om 22:17 | reageer
@Margo. Als je de camera 'aan' laat staan, dan trekt de sensor meer stof aan. Heb je een camera met stofreductie, dan activeer je die functie bij het in- en uitschakelen.

Margo schreef op donderdag 28 oktober 2010 om 22:21 | reageer
Voortaan zet ik de camera uit bij het verwisselen van lenzen! Bedankt voor de tip!

Jaap B. schreef op donderdag 28 oktober 2010 om 22:22 | reageer
Beste Eric. Je moet duidelijk onderscheid maken tussen scherptediepte en scherpte.

Een kleiner diafragma impliceert een grotere scherpte-diepte; meer van de foto is scherp, zowel ver weg als dichtbij is 'in focus'. Of je scherptediepte wilt is een artistieke afweging (bij een landschap doorgaans wel maar bij portretten wellicht niet).

Met scherpte wordt gedoeld op hoe scherp de scherpe delen daadwerkelijk zijn. Ik vermoed dat jij hierop doelt. Het is een feit dat nagenoeg alle lenzen een verschillende mate van scherpte vertonen bij verschillende diafragmawaarden. Sommige lenzen zijn op hun scherpst ('the sweetspot') op een diafragma van 8, andere weer bij 11. Feit is dat lenzen op hun maximale opening altijd minder scherp zijn dan een beetje dichtgeknepen. Een lens met een maximaal diafragma van f2.8 zal dus doorgaans op een diafragma van f4 scherper zijn dan een lens met een maximaal diafragma van f4 op f4. Ik merk bijvoorbeeld dat ik mijn 80-200 2.8 bij portretten toch vaak net even dichtknijp naar f3.5, omdat ik de foto's dan net net iets scherper vind en meer 'pop' vind hebben. Eigenlijk best geestig als je er over nadenkt dat veel mensen veel geld uitgeven aan zware lichtsterke lenzen (en die ook nog eens moeten tillen) om vervolgens het diafragma weer wat dicht te knijpen. Maar uiteindelijk bereik je bij een grotere maximale diafragma opening eerder (ofwel: op een lagerdiafragma) dezelfde scherpte dan bij een lens met een kleinere maximale diafragma opening.

Ik hoop dat dit de zaak een beetje duidelijke maakt.

tonv schreef op vrijdag 29 oktober 2010 om 09:20 | reageer
Een 14-24 objectief is ontwikkeld als extreme groothoek en wordt door de vakpers ook als zodanig bestempeld. Dat zo'n objectief zich op een crobcamera anders gedraagt wil niet zeggen dat het een matige groothoek is.

In het Canon-aanbod (beneden 100mm)is er zichtbaar kwaliteitsverschil tussen een prime en zoom. Ik gaf al het voorbeeld van de Canon EF 35 f/1.4L versus Canon EF 24-70 f/2.8L. Maar dat ligt bij Nikon kennelijk anders.

De ruitjespapiertest vind ik wat te gepopulariseerd. De performance van een lens hang sterk af van het gekozen diafragma. In de sweet spot presteert elke lens goed. Ook zegt de test niets over kleurweergave en bokeh.

Ik begrijp dat je de tips toegankelijk wilt houden maar als je geen enkele kennis hebt van een bepaald objectief wordt het erg lastig om de uitkomsten van de ruitjespapertest op z'n juiste waarde te beoordelen.

Ik zou bij de aanschaf van bijvoorbeeld een Canon EF 85 f/1.2L van 1900 euro adviseren om grondiger te werk te gaan. Misschien is het een bruikbare tip om zo'n objectief eerst een dag te huren of van iemand te lenen.

Efin, het zijn zo maar wat overpeinzingen...

tonv schreef op vrijdag 29 oktober 2010 om 09:37 | reageer
@Jaap B
Grappig dat je aanhaalt dat veel mensen bakken geld uitgeven aan lichtsterke lenzen die feitelijk pas na een paar stops beginnen te presteren. Ik noem dat het 'Canon-probleem'. Er is namelijk geen enkele Canon L-lens onder de 100 mm (met uitzondering van de TS-E 24 f/3.5L MKII) die met open diafragma een fatsoenlijke randscherpte biedt. En dat terwijl Zeiss en Nikon dat wel voor elkaar krijgen. Shame on you Canon! (ja, ik ben een Canon-shooter)

wimfoto schreef op vrijdag 29 oktober 2010 om 12:48 | reageer
Misschien helpt deze site als je een gebruikte of nieuwe lens wil kopen.Regel altijd dat je de lens kan teruggeven, dat spaart veel ellende.
Pas op met groothoek zoom lenzen (keer op keer onscherp).

wimfoto schreef op vrijdag 29 oktober 2010 om 21:03 | reageer
Ik had het eens gezien en ja het kwam weer terug Spyderlenscal. Ik hoop dat jullie er wat aan hebben.

williwilli schreef op dinsdag 10 maart 2015 om 16:34 | reageer
wat is de ervaring mat een objectief van 16-300 F/3,5-6,3
dit gebruikend als allround

Liesbeth van Asselt schreef op dinsdag 10 maart 2015 om 18:50 | reageer
@Williwilli ik heb geen ervaring met dit objectief. Objectieven met zo'n groot zoombereik hebben als voordeel dat je niet hoeft te wisselen, maar als nadeel dat de kwaliteit minder is. D.w.z. dat de foto's minder scherp worden. Ik heb zelf een vergelijk gemaakt tussen de 70-200 en de 18-200, waarbij de scherpte van de 18-200 beduidend minder was. Maar als je je foto's alleen gebruikt op het web, zul je het verschil niet zien denk ik!

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Van Beeld naar Kunst met Micky Hoogendijk

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.431 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts