Tips voor het gebruik van een opzetflitser

maandag 25 maart 2013, 23:57 door Elja Trum | 39.835x gelezen | 21 reacties

Wellicht heb je hem ooit wel eens aangeschaft; een opzetflitser voor bij je camera. Het kan je zeker helpen om betere foto's te maken. Een goede handleiding zit er echter doorgaans niet bij. Vandaar hier een aantal praktische tips over het gebruik van een opzetflitser.

Verstelbare kop gebruiken

Veel opzetflitsers beschikken over een handige kantel en draaikop. Hiermee kun je het flitslicht niet alleen recht naar voren richten, maar ook naar boven, opzij of zelfs naar achteren. Wanneer je recht naar voren flitst levert dit plat licht en harde schaduwen op. Met wat meer afstand krijgt je onderwerp ook nog rode ogen.

Recht naar voren flitsen is dus niet direct aan te raden. Indien mogelijk kun je daarom voor het mooiste resultaat beter je flitskop draaien. Door het flitslicht op een ander oppervlak te weerkaatsen heb je twee voordelen: het licht komt onder een hoek op je onderwerp én de lichtbron (de weerkaatsing van het licht uit de flitser) is veel groter.

Een grotere lichtbron levert zachter licht op en dat wordt doorgaans als mooier gezien. Door de hoek te veranderen creëer je contrastverschillen in je onderwerp; lichtere delen en delen die in de schaduw vallen. Dit geeft je onderwerp meer diepte.

Heb je geen muur of plafond tot je beschikking dan kun je ook een reflectiescherm gebruiken om het licht te weerkaatsen. Dan is het wel praktisch als je iemand bij de hand hebt om dit voor je vast te houden.

Let overigens ook even op de kleur van het object waarop je weerkaatst. Een rode muur zal je witte flitslicht ook rood weerkaatsen. Dat kan dus ongewenste kleurzweemen opleveren. Wit is ideaal, maar ook grijs en zelfs zwart geeft geen kleurzweem. Wel heb je dan meer flitskracht nodig voor hetzelfde effect.

Flitstest

via de muur | rechtstreeks | via het plafond
Vergelijk de foto hierboven door met je muis over de onderschriften te gaan. Je kunt goed zien wat het licht doet wanneer je de kop van je flitser kantelt of draait.

Via de muur levert mooi zacht licht op, maar een spiegel in de kamer zorgt voor een opvallende reflectie op de deur in de achtergrond. Rechtstreeks geeft plat licht met een donkere schaduw op de muur; een directe afrader. Via het plafond krijg je ook een mooi zacht licht, maar je moet hierbij oppassen dat je geen te donkere schaduwen krijgt in de oogkassen.

Deze schaduwen voorkom je door voldoende afstand te nemen tot je model of door het reflectiescherm in je flitser omhoog te trekken (niet op alle flitsers aanwezig). Wanneer mogelijk levert flitsen via een muur bij een portret de mooiste resultaten op.

Lichtgevoeligheid van je sensor verhogen

Elke flitser heeft een maximaal vermogen (aangegeven in het richtgetal). Als beginnend fotograaf moet je jezelf daar lekker niet al te druk over maken. Hoe hoger het getal, hoe krachtiger de flitser. Heeft je flitser een richtgetal boven de 40 dan kun je de meeste situaties prima aan.

Ook al kan je flitser het aan, het is meestal niet slim om je flitser op zijn maximale vermogen te gebruiken. Dit kost namelijk niet alleen veel stroom, het zorgt ook voor langere oplaadtijden (voordat je de volgende foto kunt maken) en het warmt je flitser op waardoor deze zichzelf ter beveiliging kan uitschakelen.

Een eenvoudige manier om minder flitsvermogen te gebruiken voor een even goed belichte foto is het verhogen van de lichtgevoeligheid van de sensor. Verhoog je deze van 100 ISO naar 200 ISO dan heb je al de helft van het vermogen nodig. Ga je naar 400 dan scheelt het weer de helft, bij 800 weer, enzovoorts.

Tot waar je kunt gaan is per camera anders, maar 800 ISO is bij de meeste camera's geen enkel probleem meer. Je zult niet snel last krijgen van ruis. Zo kun je flink wat vermogen besparen.

Wat wellicht een nog belangrijker voordeel is; door je ISO te verhogen haal je ook meer van de omgeving terug. Wanneer het donker is en je maakt op 100 ISO een foto dan zal de omgeving -alles wat buiten je flitslicht valt- waarschijnlijk pikzwart zijn.

Maak je dezelfde foto op 800 of 1600 ISO dan is de kans groot dat omgevingslicht terug te zien zal zijn in de foto. Dat maakt je foto over het algemeen een stuk interessanter; je kunt nu weer zien waar de foto genomen is.

Flitsen

Door de hoge ISO is de achtergrond nog goed zichtbaar

Denk aan batterijen

Het is slim om er voor te zorgen dat je een extra setje batterijen bij je hebt. Hoewel je vaak gerust honderden foto's op één batterijlading kunt maken (zeker met behulp van hogere ISO's) wil je niet zomaar zonder komen te zitten.

Ik raad het gebruik van de oplaadbare Eneloop (of GP Recyko) aan. Dit zijn oplaadbare batterijen die lang hun lading bewaren. Hierdoor blijven het ook goed doen als je flitser eens ene keer een paar weken ongebruikt in je tas zit. Zelf gebruik ik momenteel de Eneloop XX batterijen met 2500 mAh.

TTL stand gebruiken

Je flitser beschikt waarschijnlijk over verschillende standen. Wil je zonder veel moeite de beste foto's maken dan is het gebruik van de TTL-modus ideaal. Dit is feitelijk de automatische stand. Bij deze methode geeft je flitser een korte voorflits op het moment dat je een foto maakt.

De voorflitst belicht je onderwerp en kaatst terug door je objectief op de sensoren in je camera. Deze kan zo bepalen welke flitskracht er nodig is bij de huidige camerainstellingen. Vervolgens wordt direct de echte flits gegeven. Dit volgt elkaar zo snel op dat je het bij veel gevallen helemaal niet zult merken dat er een voorflits is.

In de TTL-modus (iTTL bij Nikon, eTTL bij Canon) wordt al het rekenwerk dus automatisch voor je uitgevoerd. Is is daarmee de makkelijkst te gebruiken stand.

Stel je de flitser liever handmatig in (M-stand) dan kun je het vermogen in stapjes instellen, bijvoorbeel vol vermogen, 1/2 vermogen, 1/4 vermogen, 1/8ste, enzovoorts. Elke waarde minder betekend de helft minder licht. Bij luxere flitsers kun je het vermogen ook in stapjes van eenderde stop instellen.

Probeer het zelf

Gebruik de tips hierboven om je flitsfotografie te verbeteren. Je zult zien dat flitsen zo ook gebruikt kan worden zonder dat je de sfeer uit een foto flitst. Met een paar simpele handelingen zijn ook je flitsfoto's het bekijken meer dan waard.

Photofacts Academy 11 jaar - Winactie!

Wil jij ontdekken hoe je de mooiste foto's kunt maken? Bekijk dan onze online fotografie cursussen. Meer dan 100 cursussen over fotografie, nabewerking en creativiteit.

Photofacts Academy + de Compositiebijbel

We bestaan deze week 11 jaar. Dat vieren we met een gave winactie. Word nu lid van Photofacts Academy en ontvang 70 euro korting, ons gloednieuwe boek de Compositiebijbel én maak kans op meer dan 16.000 euro aan prijzen!

Direct aanmelden met korting + gratis boek + winactie

Over de auteur

Elja Trum is oprichter van Photofacts, online fotografiecursussite Photofacts Academy en het blog Teslafacts. Hij schrijft sinds 2006 over fotografie. Elja is ook auteur van boeken over zwart-witfotografie, flitsfotografie en portretfotografie.

21 reacties

Robert schreef op dinsdag 26 maart 2013 om 00:17 | reageer
Tenzij je natuurlijk erg hip bent. Dan flits je zo hard en direct mogelijk.

ErikvanRosmalen schreef op dinsdag 26 maart 2013 om 07:58 | reageer
Goeie blog, kort en krachtig voor mensen die 'bang' zijn van hun flitser. En dat zijn er helaas genoeg...

Je opmerking over de TTL-stand levert wel inspiratie op voor een vervolgartikel. Want meestal is TTL prima, maar soms wil je toch liever naar manueel. Hangt natuurlijk enorm af van de soort fotografie, maar ik gebruik vaak en graag beide!

@Robert: Ah, de 'Volkskrant-stijl' zeg maar. Ik heb er niks mee, zeker niet de 'stillevens' die de meneer in je linkje laat zien. Ik weet dat het hip en in is, maar pfoeh... soms voor portretten in een bepaalde look 'n feel kan het wel werken, maar dit is wel heel heftig

Robin schreef op dinsdag 26 maart 2013 om 09:47 | reageer
Ik meen dat ETTL het aanwezige licht meet en dezelfde hoeveelheid teruggeeft op je onderwerp. Waar ik niet uitkom is de master-slave constructie bij een 580 EX II en 430 EX II. Ik blijf een delay van ca. een halve seconde tussen de twee houden; krijg het er niet uit. Iemand tips?

Mark schreef op dinsdag 26 maart 2013 om 11:05 | reageer
@Robin: zit 'm dat niet in de instelling van je groepen (A, B, AB)?

ErikvanRosmalen schreef op dinsdag 26 maart 2013 om 11:29 | reageer
@Robin: Wat Mark zegt. Of wellicht staan er custom functions aan en flitst er een op het 2e gordijn? Zitten beide flitsen wel 'binnen' je sluitertijd?

Frans schreef op dinsdag 26 maart 2013 om 11:40 | reageer
Ik heb een canon 60D met als flitser de Nissin Di866 Mark ii.
Het normale flitsen gaat goed maar wanneer ik de flitser draadloos wil gebruiken werkt die niet.
Ik heb de instellingen gebruikt volgens de handleiding van Canon.

Misschien is er iemand die hier meer van weet?

ErikvanRosmalen schreef op dinsdag 26 maart 2013 om 12:15 | reageer
De 60D ondersteunt draadloos flitsen met speedlites, maar doet ie dat ook met niet-merkeigen flitsers?

Eveline Lenderink schreef op dinsdag 26 maart 2013 om 12:39 | reageer
Dank je wel, ik heb weer hee wat bruikbare tips gekregen.

Bram schreef op dinsdag 26 maart 2013 om 14:18 | reageer
Op de website van Sonja van Driel kun je haar boek over flitsen bestellen "Flitsen met een reportageflitser, van toevalstreffer naar voltreffer". Hierin wordt het flitsen uitgebreid beschreven. Zowel met de flites op de camera als met de flitser los van de camera. De gebruikte flitsers zijn zowel Canon als Nikon. ISBN: 978-90-815331-0-2.

ErikvanRosmalen schreef op dinsdag 26 maart 2013 om 15:08 | reageer
@Bram (en anderen):
Lees dan ook Flitsen, het boek van Piet van den Eynde. Helder en uitgebreid!

Gert Schipper schreef op dinsdag 26 maart 2013 om 18:58 | reageer
wat je ook goed kunt gebruiken is de handmatige zoom instelling van de flitser.
je kunt dan als je tegen het plafond of een wand bounced de bundel van je licht regelen.
je kan dan je licht wat zachter of harder maken door van groothoek naar tele te stellen.
ik heb het nu over een nikon sb-900 en sb-800 flitser maar ik neem aan dat je dit met een canon flitser ook kan.
voor de nikon bezitters, zie ook mijn vertaling in het nederlands over het cls systeem van nikon op deze site.
ik heb dit in een word document wat ik best wil mailen voor wie er belangstelling voor heeft

Rita schreef op dinsdag 26 maart 2013 om 21:27 | reageer
Flitsen is iets waar je spelenderwijs mee moet leren. De creatieve mogelijkheden zijn (bijna) eindeloos. Ook al heb ik een volautomatische flitser op mijn Nikon vind ik het altijd nog heerlijk om handmatig met de Metz te werken omdat ik dan meer zelf onder controle heb.

Helaas zijn er nooit geen alternatieven gekomen zoals Minolta GC-1000 waarbij de hoofdflitser (4000AF) naast de camera voor 2/3 van het licht zorgde en de invulflits (2800AF) op de camera voor 1/3.

De balans hier tussen werd zo perfect geregeld en de meting van deze camera was zo goed dat zulke opnamen nooit te evenaren zijn geweest. Minolta heeft het licht uitgevonden maar helaas. Voor de geïnteresseerden hier een link voor het systeem zoals het er uit ziet en werkt.

Robin schreef op dinsdag 26 maart 2013 om 21:27 | reageer
@Mark & @Erik
Eerste of tweede gordijn stel je in in de camera dus zouden ze synchroon moeten flitsen. Bovendien doen ze het ook (niet) bij 1/100. Groepen A, B zijn correct ingesteld evenals master en slave maar helaas. Canon kwam er ook niet uit maar die hadden nogal haast geloof ik

inge schreef op woensdag 27 maart 2013 om 08:32 | reageer
Ik flits draadloos met paraplu
vind ik nog leuker

Jwain schreef op woensdag 27 maart 2013 om 09:18 | reageer
@Rita volgens mij zijn die alternatieven er wel. In mijn camera kan je de popupflitser (die tevens de trigger is van de offcamera flits) zowel in verhouding instellen tot de andere flits als in absolute waarden (1/1 of 1/2 of 1/8 ...).
@Robin Vervelend probleem! Mss kan deze helpen: flitsinstellingen overrulen camerainstellingen. Dus staan je beide flitsen op TTL of staat er eentje op M en zou dat dan voor de delay kunnen zorgen? Welke canon heb je? Want vanaf 60D kan de popup ook triggeren en kan je daarmee eens beide flitsen zowel apart als tesamen proberen en zien of het probleem blijft/je verschillen ziet (zowel 580 als 430 laten zich triggeren door popup). Zo kan je mss de flits isoleren waar het foutloopt.

Rita schreef op woensdag 27 maart 2013 om 11:12 | reageer
@Jwain: klopt dat dit door veel camera"s wordt ondersteunt maar de meting en uitbalancering van dit systeem was van een absoluut hoog niveau en dat mis ik. (alhoewel ik niet bekend ben met "alle" camera's)

Leon schreef op woensdag 27 maart 2013 om 19:15 | reageer
Weerkaatsen via een zwarte muur lijkt me inderdaad geen kleurzweem geven. Lijkt me ook erg nutteloos, want zwart absorbeert!

Elja Trum schreef op woensdag 27 maart 2013 om 22:46 | reageer
@Leon; de meeste zwarte muren zijn echt niet zo zwart dat ze helemaal geen licht weerkaatsen. Ik heb wel eens tijdens een feest foto's gemaakt in een ruimte met een zwart plafond en het viel me toen op hoe goed dat nog ging toen ik via het plafond schoot.

Het is uiteraard niet bepaald de meest efficiënte manier..

Robin schreef op vrijdag 29 maart 2013 om 09:05 | reageer
@jwain Ik heb de 5D MKII, alle instellingen staan hetzelfde maar ik ga van het weekend nog eens sleutelen. Met dank voor de reacties

Benny schreef op zondag 31 maart 2013 om 00:06 | reageer
Ja, ik lees het weer...

Zelf meer controle (Rita) als je de flitser instelt op M.

Is dat werkelijk zo? Soms wel ja, als je geen intelligente (bijvoorbeeld in studio) verbinding hebt, die dus niet communiceerd met je camera én flits.

Dat ETTL een volautomatisch programma is, is ten dele waar. Ja, je kunt je flits op ETTL zetten, en dan vuren maar. Is het resultaat dan wel altijd zo mooi...? Nee, is mijn ervaring. Mijn ervaring leert, dat je bij ETTL bijna ook altijd zelf móet ingrijpen. Dan doel ik op de flitscompensatie. Bijna nooit, geeft ETTL zonder ingrijpen met de flitsbelichtingscompensatie een tevreden resultaat.

Ook de camera instelling, is van invloed op je flits resultaat. Als ik een bepaalde (via het plafond) foto van Elja bekijk, dan had het omgevingslicht van mij nog wel meer mee mogen spelen. De sluitertijd -bepaald het omgevingslicht in hoeverre dat dat mee doet- had denk ik nog wel 2 stops langer gekund. Ook de ISO-waarde is op het omgevingslicht van invloed: hoe hoger de ingestelde ISO-waarde, hoe meer het omgevingslicht meedoet.

Ik flits dus zowel in ETTL als M, maar M is heus niet heilig, hoor. Wanneer je beide modussen daadwerkelijk kent, dan weet je ook wanneer je ETTL of M kunt of moet gebruiken.

Benny

Freddy schreef op zondag 19 oktober 2014 om 17:50 | reageer
Ik werk met een Panasonic Lumix DMC FZ200
Ben op zoek naar een niet te kostelijke opzetflitser met een TTL functie
Maar vind er geen met deze mogelijkheid
Weet er iemand een oplossing?
Mvg, Freddy

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.432 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Tips voor het gebruik van een opzetflitser

Verstelbare kop gebruiken

Lichtgevoeligheid van je sensor verhogen

Denk aan batterijen

TTL stand gebruiken

Probeer het zelf