Heel veel tips over vogelfotografie!

zaterdag 19 mei 2012, 22:44 door Liesbeth van Asselt | 36.147x gelezen | 11 reacties

Vogelfotografie is een tak van sport die veel geduld, doorzettings-vermogen en oefening vraagt. Gelukkig kan het resultaat ook erg mooi en zeker ook bevredigend zijn. In dit blog een flinke lading tips om met goede vogelfoto's thuis te komen.

Locatie

Allereerst: oefen in je eigen achtertuin! Vogels zijn gek op water, dus een vijvertje in je tuin waar vogels kunnen drinken en baden helpt enorm om vogels te trekken. Verder moet de tuin niet te netjes zijn. Vogels houden van struiken (klimop, laurier, vlier, et cetera) om in te schuilen en om besjes van te plukken. En van bladhopen en houtwallen om insecten en wormen in te kunnen vinden.

En natuurlijk doet een voederplank goede dienst om vogels te lokken. Zorg dat de voederplank vanuit het foto-standpunt tegen een rustige achtergrond staat. En denk na over waar het licht vandaan komt, zacht diffuus licht (onder het bladerdak van een boom bijvoorbeeld) is het mooist! Maak dan wel tevoren een handmatige witbalans instelling op die plek, zodat er geen groenzweem over de foto zit. Plaats wat takken in de aanvliegroute, waarop de vogels tussentijds kunnen landen om de omgeving te verkennen.

Maak voor jezelf een schuilplaats. Dat hoeft geen schuilhut te zijn, een bamboestruik waar je je lens door kunt steken is voldoende. Bij vogels zijn gehoor en gezichtsvermogen heel goed ontwikkeld, maar de reukzin niet. Je hoeft dus niet tegen de wind in te lopen/zitten. Let er wel op dat je geen krakende, witte of felgekleurde kleding draagt.

Instellingen

En dan ben je er helemaal klaar voor. Maar hoe maak je nu een goede foto? Als eerste is de sluitertijd van belang. Vogels zijn letterlijk vliegensvlug, dus een snelle sluitertijd is noodzakelijk. Minimaal 1/400 seconde.

Om de achtergrond te vervagen kies je een groot diafragma. Vaak is f/2.8 net te groot omdat je dan bijvoorbeeld niet beide ogen scherp krijgt. Meestal is f/5.6 een goede keuze. Soms moet dan wel de ISO naar 800, afhankelijk van de omstandigheden. Test je camera tevoren tot welke ISO je nog ruisvrij kunt fotograferen.

Overigens: ook de dierentuin is een ideale plek om te oefenen!

Flamingo

Gedrag

Ken het gedrag van de vogels die je wilt fotograferen en anticipeer daarop. Bij tuinvogels is dat makkelijk, die zie je dagelijks. Op bijvoorbeeld je vakantiebestemming ligt dat anders, daar zul je je moeten inlezen en/of mensen moeten bevragen die er al geweest zijn.

Via collega fotografen wisten we bijvoorbeeld dat we kans maakten onderstaande foto te maken op het moment dat de kraanvogels gevoerd worden. En dan ben je daar dus op het juiste moment op de juiste plek. Na twee dagen bot gevangen te hebben, was het de derde dag raak. Zoals gezegd, vogelfotografie is een kwestie van geduld en doorzettingsvermogen.

Arend steelt een visje

Scherpstellen

Vogels in vlucht zijn een stuk moeilijker te fotograferen dan vogels die op een paal of takje zitten. Allereerst is een nog kortere sluitertijd nodig, meestal minimaal 1/1000. Maar een groter probleem is de scherpstelling. Gelukkig biedt de camera daar wel wat hulp bij.

Zet je scherpstelling op Continue Focus (Nikon, bij Canon heet dat AI servo) in plaats van op Single (Canon: one shot). En indien mogelijk op 'dynamisch' (Nikon) of AF Point Expansion (Canon). Zet het aantal scherpstelpunten bij vluchtbeelden op meerdere punten (bij voorkeur 21) in plaats van alleen op het centrale scherpstelpunt. Zo blijft de camera de vogel volgen, ook als hij even uit het geselecteerde scherptstelpunt vliegt.

Meer dan die 21 scherpstelpunten kiezen heeft niet zoveel zin. De Nikon D3 heeft bijvoorbeeld 51 scherpstelpunten, maar hoe meer zones je gebruikt hoe meer er gerekend moet worden en hoe langzamer de camera wordt.

Zet de ontspanstand op Continu Hoog. Zo blijf je, zolang je de ontspanknop ingedrukt houdt, foto's maken, tot het geheugen vol zit. Dat maakt de trefkans veel groter.

Arend tegen donkere achtergrond

Verder: zet de lichtmeting op centrumgericht. Als de vogel te snel/beweeglijk is, zet je de camera op matrixmeting. Met dan wel 2/3 stop overbelichting om ervoor te zorgen dat de vogel geen silhouet tegen de lichte lucht wordt.

Statief

Alle ontwikkelingen in statievenland ten spijt (schommelkoppen en dergelijke), ik fotografeer vluchtbeelden uit de hand. Met een statief ben je veel te weinig flexibel naar mijn idee. Dat betekent wel dat ik een objectief met VR (Nikon) of IS (Canon) moet hebben, met beeldstabilisatie dus.

Zeker omdat ik gemerkt heb dat een objectief van minimaal 400mm eigelijk een vereiste is om mooie vluchtbeelden te kunnen maken (of minder tele met een converter). En met zo'n teletoeter heb je nu eenmaal eerder bewegingsonscherpte.

Vind je dit allemaal teveel gedoe? Onderstaande foto maakte ik van een papegaai die op bezoek was in mijn kantoor.. Dus vogels fotograferen kan zelfs vanuit de luie stoel.

Vogelfotografie binnenshuis

Photofacts Academy 11 jaar - Winactie!

Wil jij ontdekken hoe je de mooiste foto's kunt maken? Bekijk dan onze online fotografie cursussen. Meer dan 100 cursussen over fotografie, nabewerking en creativiteit.

Photofacts Academy + de Compositiebijbel

We bestaan deze week 11 jaar. Dat vieren we met een gave winactie. Word nu lid van Photofacts Academy en ontvang 70 euro korting, ons gloednieuwe boek de Compositiebijbel én maak kans op meer dan 16.000 euro aan prijzen!

Direct aanmelden met korting + gratis boek + winactie

Over de auteur

Liesbeth fotografeert met haar bedrijf stapfoto.nl voor websites en social media van bedrijven. Daarnaast verzorgt ze al sinds 2004 (vooral creatieve) workshops zoals lightpainting, flitsen, werken met ledlicht en lichtvormers, portretfotografie, high speed, long exposure en paintsplash. Daarnaast is er een Stapfoto vakgroep voor gevorderde fotografen.

11 reacties

Jan schreef op zaterdag 19 mei 2012 om 23:30 | reageer
Een keer vogelfotografie met andere foto's dan tegen een saaie lucht, tussen de takken of een roofvogel op een paaltje. De kraanvogelfoto is bijzonder. Ik ben allesbehalve een vogelfotograaf, maar beedstabilisatie aan of uit lijkt me het experimenteren waard. Afhankelijk van hoe lichtsterk je telelens is (F 2.8 of juist F4-5.6) of je wel of niet een extender (1.4x = 1 stop; 2x = 2 stops) gebruikt, hoe snel de autofocus met je body dan nog werkt (met extenders verlies je vaak focuspunten) en wat het beschikbare licht is.

leo schreef op zondag 20 mei 2012 om 00:25 | reageer
Goeie tips Liesbeth.
Met een Canon 400 mm F2.8 valt niet meer uit de hand te fotograferen. Dan is dynamisch fotograferen met schommelkop een goede oplossing. Beweegt het allemaal niet zoveel kan een monopod ook. Mooie foto's, ook je bezoeker op je kantoor

Erik schreef op zondag 20 mei 2012 om 10:53 | reageer
Leuk artikel.

Als aanvulling zou ik fotograferen vanuit de auto nog willen toevoegen. Met je telelens op een rijstzak kun je dan prima platen maken (met wat geduld). Als je een vogel ziet probeer dan de laatste 10-20 meter de auto uit te rollen zodat je de vogel zo rustig mogelijk benaderd. Dan maak je wat meer kans dat ie blijft zitten. Vooral grutto's zijn makkelijk te benaderen.

Liesbeth van Asselt schreef op zondag 20 mei 2012 om 13:14 | reageer
@Leo, ik werk met de Nikon 200-400 met 1.7 converter ertussen toch echt uit de hand. Zo zijn bv de foto's van de arenden gemaakt. Ragscherp. Korte sluitertijd (die heb je toch nodig) en goede VR.

Ook bij Camera Natura zie ik prachtige foto's van bijvoorbeeld Hans Nooitgedacht voorbij komen, vanuit een rubberboot uit de hand geschoten. Geheim: de korte sluitertijd.

@Erik, dank voor je aanvulling. Inderdaad is dit DE manier m bv op Texel weidevogels te fotograferen!

Benny schreef op zondag 20 mei 2012 om 16:27 | reageer
Liesbeth,

Zelf ben ik absoluut geen wildfotograaf, maar bepaalde basis principes zou men zelf ook al wel moeten weten, vind ik: beginnelingen uitgezonderd.

Voor het fotograferen van snel bewegende objecten -in dit geval vogels- lijkt het mij logisch, dat men al wel weet dat men een snelle sluitertijd dient te gebruiken.

Zo ook, dat je met een teleobjectief beter een te snelle sluitertijd uit de hand kunt hanteren, dan een te lange sluitertijd; ook met IS/VR. Stabilisatie in je objectief is leuk en wel, maar wanneer je NIET hoeft te zakken met je sluitertijd, zou ik gewoon een snellere sluitertijd hanteren bij een teleobjectief waarmee je uit de hand fotografeert. Zelf (bij voldoende licht) fotografeer ik bij een teleobjectief van 200mm niet onder de 1/400ste qua sluitertijd, behalve als het niet anders kan, want dan is IS/VR wel verrekte makkelijk. Ik heb het hier natuurlijk over vanuit de hand fotograferen met een teleobjectief en niet over beweging bevriezen, want daar helpt IS/VR niet voor.

Ander voordeel bij IS/VR: Je krijgt een rustiger zoekersbeeld. Dus ook bij snellere sluitertijden laat ik de IS aan; het zoekersbeeld is dan lekker rustig.

Mijn ervaring is, is dat als je een onderwerp tegen de lucht in fotografeert zonder in te flitsen, dat je meestal zo rond de +2 stops positieve belichtingscorrectie komt, zonder dat er iets gaat clippen in de hooglichten. Wat dat betreft, is er in RAW een grote spelingsruimte...

Benny

leo schreef op maandag 21 mei 2012 om 00:39 | reageer
Ja Liesbeth, ook met de 100-400 mm van Canon kan het wel uit de hand, maar met de genoemde lens echt niet hoor Een statief blijft zeker een belemmering in je vrijheid, maar soms moet je dus wel. Heb je eenmaal alles op de schommelkop zitten, kun je ter plekke wel heel bewegelijk te keer gaan, zelfs meer dan een monopod. Ik heb grote bewondering voor foto's van dieren gemaakt in het wild, ben wat dat betreft echt een beginner. Vaak vind ik een ontmoeting al bijzonder, laat staan er een foto van nemen en helemaal als de foto dan ook nog eens mooi is. In de dierentuin of zelfs hertenkampen speelt dat allemaal geen rol en ook daar kun je mooie foto's maken. Zelfs roofvogel shows kunnen leuke platen opleveren. Maar het echte werk, dat is andere koek.

Wolves fotografie schreef op maandag 21 mei 2012 om 12:27 | reageer
@ Liesbeth: mooi artikel! Misschien is het wel handig om even te vermelden dat niet iedere DSLR 21 AF-punten heeft. Anders snappen met name beginners niet hoe ze dit moeten instellen.

@ Leo: klopt met de 400mm 2.8 valt niet uit de hand te werken. Dit heeft echter niets met de techniek te maken, maar met het grote gewicht van deze lens.

Liesbeth van Asselt schreef op maandag 21 mei 2012 om 12:34 | reageer
@Wolves, dank voor je aanvulling!

leo schreef op maandag 21 mei 2012 om 14:22 | reageer
@ Wolves, met je eens wat gewicht betreft, de schommelkop kwam echter ter sprake in het stukje en als het niet nodig is met een kleinere lens zou mijn voorkeur ook gaan naar uit de hand. Verder is de techniek van snelle sluitertijden etc natuurlijk hetzelfde. Je kunt je lens als het die mogelijkheid kent ook het beste veraf als voorkeur geven, dat scheelt in de snelheid van het scherpstellen. Of zelfs op manuele scherpstelling en m gewoon op oneindig zetten. Als toevoeging op de schommelkop zou ik nog kunnen melden dat als je een stevig balhoofd hebt, je slechts een sidekick nodig hebt die je in je balhoofd kunt schuiven. Je kunt je balhoofd gewoon blijven gebruiken voor kleinere lenzen en samen met de sidekick werkt het geheel dan als schommelkop. Wil je alles van Wimberley hebben scheelt dat ook nogal in de prijs.

Dushi schreef op dinsdag 22 mei 2012 om 16:26 | reageer
Heel leuk geschreven artikel. Zelf schiet ik ook uit de losse hand. Vereist wat oefening, maar is best te doen. Inzake VR wordt in Amerikaanse literatuur geadviseerd deze niet te snel te gebruiken, zeker niet bij sluitertijden boven 1/500ste seconde en sowieso nooit in combinatie met een statief. VR kan zelfs zelfs de beeldkwaliteit, met name bokeh, negatief beïnvloeden.

Cas van der Voorn schreef op dinsdag 22 mei 2012 om 21:38 | reageer
@Dushi: beeldkwaliteit en bokeh hebben niets met elkaar te maken. Bokeh is gewoon een excuus voor lensfouten in dure objectieven.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra

Cursus Naaktfotografie met Danyel Weideman

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.432 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Heel veel tips over vogelfotografie!

Locatie

Instellingen

Gedrag

Scherpstellen

Statief