10 tips voor sportfotografie

vrijdag 23 februari 2018, 11:52 door Iris van Liempt | 62.867x gelezen | 20 reacties

De laatste tijd ben ik steeds meer bezig met sportfotografie, met name het fotograferen van voetbalwedstrijden. Omdat dat me zo bevalt ben ik erover gaan leren en zo weet ik er nu al een stukje meer van dan toen ik net begon. In dit artikel vind je mijn 10 tips voor beginnende sportfotografen.

Liever kijken dan lezen?
» Bekijk de promo van onze cursus sportfotografie (47 seconden)

Qua apparatuur schiet ik nog behoorlijk tekort. Het kan dus zijn dat sommige foto's wat ruizig zijn of dat ze er juist wat zacht uitzien omdat er ruis verwijderd is. Vergeef me de imperfecties.

1. Gebruik een snelle sluitertijd

Sportfotografie is snelle fotografie (tenzij je een sport als schaken fotografeert). Daarbij moet je er dus voor zorgen dat je een snelle sluitertijd gebruikt, zodat je de actie goed bevriest. Voor voetbal gebruik ik zelf vaak rond de 1/800 of 1/1000, net wat de lichtinval die dag toelaat.

Je kunt overigens ook wel eens experimenteren met die sluitertijd. Door middel van panning (waarbij je met je camera de beweging van je onderwerp volgt terwijl je de ontspanner indrukt), kun je met een iets langere sluitertijd je onderwerp scherp krijgen terwijl je tegelijkertijd een hele wazige achtergrond creëert. Hiermee benadruk je ook nog eens extra de snelheid en beweging van je onderwerp.

Foto door TransformersMan

2. Hoge ISO

Als je aan de slag wil met sportfotografie, wees er dan op voorbereid dat je relatief hoge ISOs gaat moeten gebruiken. Zeker als je binnensport of avondsport fotografeert. Een hoge ISO stelt je ook in staat om je sluitertijd korter te maken.

Zorg er dus voor dat je een camera hebt die hogere ISO waardes aankan zonder meteen een onoverkomelijke ruis over je foto's te gooien. Ruis is met nabewerkingsprogramma's nog wel iets te verbeteren, maar niet oneindig. Zulk soort bewerkingen gaan uiteindelijk ten koste van de kwaliteit van je foto.

3. Gebruik een zoomlens

Gebruik bij sportfotografie altijd een lange zoomlens. 300mm of 400mm is ideaal. Zorg er in ieder geval voor dat je minstens 200mm hebt. Op die manier kun je echt inzoomen op de actie, ook als deze aan de andere kant van het speelveld plaatsvindt.

Zorg er trouwens bij het uitkiezen van een lens ook voor dat je een redelijk snelle lens hebt, bijvoorbeeld f/2.8. Hoe wijder je diafragma open kan, des te meer licht je camera kan ontvangen en des te korter je sluitertijd dus kan zijn.

Heb je een lens die bijvoorbeeld van f/3.5 – f/5.6 loopt over de zoomrange, wat vrij gebruikelijk is, probeer dan niet volledig in te zoomen, maar laat hem halverwege hangen. Zo kun je toch nog een relatief wijd diafragma krijgen.

4. Autofocus

Gebruik bij het fotograferen van sport de continue autofocus. Op die manier hoef je je camera niet steeds opnieuw te laten focussen, maar kun je hem, door de ontspanner half ingedrukt te houden, constant gefocussed houden. De focus lock knop (AF-L) kan hierbij ook helpen als je onderwerp op dezelfde afstand van je camera blijft.

Zet je autofocus ook op één focuspunt in plaats van dat alle focuspunten in werking zijn. Dit voorkomt dat je camera per ongeluk scherpstelt op die ene speler die net voor de speler in actie stond.

Dit is echt belangrijk. Ik heb zelf al zo vaak gehad dat ik een perfect scherpe foto had, maar scherpgesteld op het verkeelde deel van het beeld. Zeker in een drukke sport zoals voetbal, met veel verschillende mensen in het beeld, mis je op die manier echt heel veel shots. Je kunt verkeerd scherpgestelde foto's eigenlijk per definitie weggooien.

5. Burst mode

Zorg ervoor dat je camera in burst mode staat. Bij mijn Nikon D3100 doe je dat met het schuifknopje naast het draaiwieltje.

Met burst mode kun je heel snel foto's maken, zo snel als je camera het toelaat. Mijn Nikon heeft (helaas) slechts 3 frames per second, dus kan maar 3 foto's per seconde maken. Veel camera's hebben er echter een stuk meer, bijvoorbeeld 6 of soms wel 8.

Met zoveel foto's per seconde wordt de kans groot dat je precies dat ene hoogtepunt in de actie op de foto hebt staan. Je bereikt dat aantal foto's per seconde echter alleen wanneer je je camera in burst mode zet.

Let er trouwens ook op dat je een geheugenkaart hebt die de snelheid van je camera ondersteunt. Toen ik de Nikon D7200 testte, die 6fps heeft, kwam ik niet weg met een geheugenkaart met 40 mb/s. Ik had toen echt een geheugenkaart nodig met een snelheid van 95 mb/s.

Als je geheugenkaart te traag is, dan zit je met regelmaat tussen het schieten door te wachten totdat je camera klaar is met het overschrijven van alle data uit de buffer naar je geheugenkaart. En dan kun je zomaar een mooie actie missen.

6. Kijk geen foto's terug

Probeer tijdens het fotograferen van sport niet te veel tussendoor je foto's terug te kijken. Dat kost je ten eerste gewoon batterij, en ten tweede heb je dan je ogen niet op de sport voor je en kun je per ongeluk net een mooi shot missen.

Natuurlijk kun je af en toe wel even kort terug kijken of de belichting nog steeds goed gaat, dat doe ik zelf ook. Maar bij veel sporten, zoals voetbal, basketbal of hockey, valt dit te beperken tot de momenten dat het spel even stil ligt. Probeer dit dus ook echt te doen.

Neem van te voren ook altijd een paar test shots van het veld om de instellingen van je camera te controleren en zo nodig aan te passen. Dan is het tussendoor controleren ook een stuk minder nodig.

7. Neem een laag standpunt aan

Het is bij de meeste sporten heel mooi om een laag standpunt aan te nemen. Ga bijvoorbeeld gehurkt zitten, of neem een zak mee en ga daarop zitten (kijk wel uit dat je niet de hele wedstrijd op één plek blijft zitten).

Een laag standpunt maakt de foto's dramatischer en vergroot de kans dat je gezichtsuitdrukkingen op de foto krijgt. Zeker bij balsporten kijken spelers namelijk ook vaak naar beneden.

8. Ken je sport en anticipeer

Bij sportfotografie is het heel belangrijk dat je weet wat je fotografeert. Goede foto's maken van een sport waar je geen verstand van hebt wordt lastig, omdat je niet weet waar je op moet letten en omdat je niet kunt anticiperen.

Anticiperen is heel belangrijk. Tijdens voetbal is het bijvoorbeeld goed om te kijken welk team er beter is dan het andere team, dan kun je je positie langs het veld bepalen.

Andere voorbeelden zijn bijvoorbeeld het herkennen van spelers die flink oplopen als ze de bal krijgen, het herkennen van vrijstaande spelers (die waarschijnlijk de bal gaan krijgen), of bijvoorbeeld inschatten of iemand een lange bal naar voren of een rustig passje zal geven.

Als je een idee hebt wat een speler gaat doen, dan kun je je camera gereed houden, het frame alvast in beeld brengen, en zodra er gebeurt wat je geanticipeerd hebt meteen beginnen met schieten zonder dat je eerst je camera nog hoeft te richten of te focussen.

9. Don't box in

Ik doe een foto opleiding aan het New York Institute of Photography. Aan het eind van bepaalde 'courses' krijg je daar een foto opdracht. Even geleden had ik de opdracht om een foto in te leveren waarin ik beweging had vastgelegd. Ik heb de foto bij punt 7 ingeleverd.

Don't box in. Dat was één van de tips die ik van mijn begeleider kreeg aan de hand van deze foto. En hoewel het in deze specifieke foto geen problemen geeft, snapte ik heel goed wat ze bedoelde.

Als je te ver inzoomt, dan loop je vaak tegen het probleem aan dat je per ongeluk een handje of een voetje van je foto hebt afgesneden. Soms kun je dan zo'n hele speler eruit croppen, maar vaak ook niet. En dan heb je een foto die misschien heel mooi en scherp een actie in beeld brengt, met aan de rechterzijde een speler met maar één hand. En dat leidt af.

Probeer dus niet té veel op de actie in te zoomen, maar laat er nog wat ruimte buiten. Als je foto's van voldoende kwaliteit zijn (en dat is wel de bedoeling), dan kun je daarna altijd nog wat croppen als je dat nodig acht. Maar strak “kunnen” croppen is een veel beter uitgangspunt dan strak “moeten” croppen.

10. Het is niet alleen actie, het is ook emotie!

Vergeet bij sportfotografie niet dat het om veel meer gaat dan het bevriezen van een actie. Sporters hebben vaak enorm sterke emoties, zowel goede als slechte, evenals het publiek. Een foto van een speler die zijn hoofd laat hangen na een tegendoelpunt kan soms een stuk indrukwekkender zijn dan een foto van een speler die de bal op de punt van zijn voet heeft.

Let er dus op dat je niet alleen bezig bent met het vastleggen van mooie actieshots, maar dat je ook het emotionele aspect van sport meeneemt in je fotografie.

Photofacts Academy 11 jaar - Winactie!

Wil jij ontdekken hoe je de mooiste foto's kunt maken? Bekijk dan onze online fotografie cursussen. Meer dan 100 cursussen over fotografie, nabewerking en creativiteit.

Photofacts Academy + de Compositiebijbel

We bestaan deze week 11 jaar. Dat vieren we met een gave winactie. Word nu lid van Photofacts Academy en ontvang 70 euro korting, ons gloednieuwe boek de Compositiebijbel én maak kans op meer dan 16.000 euro aan prijzen!

Direct aanmelden met korting + gratis boek + winactie

Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt op 23 februari 2018.
De eerste publicatiedatum is maandag 25 januari 2016, 20:40.

Over de auteur

Iris fotografeert sinds 2012 en heeft daar een passie in gevonden. Ze volgt daarom een online opleiding aan het New York Institute of Photography. Daarnaast studeert ze psychologie aan de universiteit en houdt ze ontzettend van taal en schrijven.

20 reacties

Piet schreef op maandag 25 januari 2016 om 21:19 | reageer
Wat een open deuren zeg

mac schreef op maandag 25 januari 2016 om 21:44 | reageer
Zoom lens absoluut niet nodig, dat ligt aan de sport en wat je wilt. AF is ook vaak een no no, beter om te manueel te pre-focussen. Gebruik backbutton AF als je AF wilt gebruiken

renelaukens@hotmail.com schreef op maandag 25 januari 2016 om 22:24 | reageer
Hey Piet, de auteur schrijf toch duidelijk: mijn tien tips voor beginnende fotografen? Jouw opmerking doet vermoeden dat je alles al weet maar evenzogoed heb je het hele artikel gelezen...Nu de smart guy uithangen, mwhaaaaa...

Wouter schreef op maandag 25 januari 2016 om 23:28 | reageer
Reactie verwijderd, voldeed niet aan reactiebeleid.

Pieter vdT schreef op maandag 25 januari 2016 om 23:33 | reageer
Die foto van die raceauto is behoorlijk gephotoshopt, of hij is niet goed gemaakt: de auto zelf lijkt zo ongeveer stil te staan, terwijl de tribune een soort scherpe strepen vormt. Bij panning kun je meestal toch ook wel wat beweging in het onderwerp zelf terugzien, of dat moet eigenlijk toch wel de bedoeling zijn om het gevoel te hebben dat zo'n raceauto echt enorm hard rijdt...

Vicky schreef op dinsdag 26 januari 2016 om 07:45 | reageer
Graag wil ik nog e.e.a. aanvullen op dit stukje. Iris, je begint je ermee te verontschuldigen dat je apparatuur 'behoorlijk tekort schiet', daarbij noem je o.a. de ruis die te zien zou zijn op je foto's. Realiseer je echter dat ruis meestal echter niet te zien is op webfoto's en normale afdrukken. Blijkbaar zie jij wel ruis, waarschijnlijk als je inzoomt op je monitor, en dan zit je er met je neus bovenop... Ik vind het trouwens best een beetje vreemd dat je zo'n last zou hebben van ruis, ik zie hier geloof ik vooral daglichtfotos, hoe hoog heb je dan je iso staan?

Maar mijn punt is: een nieuwere/'betere'/duurdere camera maakt jou geen betere fotograaf, integendeel. Met een 'beperkte' camera zul je creatiever moeten zijn om om te gaan met de 'beperkingen'! Zo'n hoge en snelle burstrate is natuurlijk wel makkelijk, maar bij de camera die je nu hebt zul je alerter moeten zijn om het goede moment te pakken. En het is toch ook niet zo dat er -een aantal jaren geleden, toen jouw camera net op de markt kwam- geen goede sportfoto's werden gemaakt?
War betreft de foto's die je laat zien: let op dat het onderwerp 'los' komt van de achtergrond. Dat is bijv niet het geval bij de laatste foto, waarbij de persoon bijna een derde been lijkt te hebben. Deze man is ook niet helemaal scherp (terwijl hij toch rustig loopt), heb je deze foto erg gecropt? In ieder geval: het mooiste is als je voetballers 'vrij staan', de foto onder punt 5 zou mooier zijn als de 3e man erachter er niet op zou staan, maar dat is nu eenmaal met voetbalfoto's, het is snel wat rommelig. Met een grotere telelens (300 of 400mm en diafragma van 2.8) is dat wellicht gemakkelijker te bewerkstelligen maar dat vond ik een nogal onrealistische tip voor beginners want dat zijn bepaald geen beginnerslenzen! Los van het prijskaartje dat daaraan hangt moet je daar toch echt specifiek mee leren fotograferen ('anders loopt de lens met jou weg' zei mijn fotografiedocent daarover).

'Gebruik altijd een zoomlens', maar dat is afhankelijk van de sport lijkt me, en de keuze die je als fotograaf maakt hoe je de sport wilt weergeven. Ik heb het gevoel dat je bij deze tip vooral aan voetbal denkt, maar daarop is eigenlijk vrijwel je hele artikel ook geschreven.

Je gebruikt zelf een aantal vuistregels over standpunt en snelle sluitertijd, maar ik zou je juist willen aanraden om dat een beetje los te laten. Ik vind de foto's die je laat zien een beetje eentonig, niet alle foto's hoeven een 'bevroren' actie te hebben. Ook bij voetbal zou een beetje 'pannen' leuk kunnen zijn, dat je bijvoorbeeld beweging in de benen ziet, dus ik zou zeggen: experimenteer ook wat met die sluitertijd. En varieer je standpunt: zo te zien sta je bij wedstrijden waarbij je best mee kunt lopen langs de lijn. Dat lage standpunt kan mooi zijn maar betekent dat er ook minder groen veld en meer rommelige achtergrond te zien is. Soms is er misschien zelfs een tribune, kun je het wat meer van bovenaf bekijken. En accepteer dat je (nog lang) geen topvoetbalfotograaf bent, maar geniet van de wedstrijd en schiet gewoon wat leuke plaatjes voor het team en de vereniging, die zijn daar vast erg blij mee. Het is een open deur, maar al doende leert men, (veel) oefening baart kunst en zo...

Je tip vwb scherpstelpunt is nuttig bij bijna élke vorm van fotografie voor beginners en misschien wel wat elke beginner als eerste moet doen als hij of zij voor het eerst een camera in handen krijgt: zet de autofocus op het middelste scherpstelpunt!

Wat betreft 'panning', het is misschien handig om dat eerst te oefenen alvorens dat toe te gaan passen bij een autorace. De foto die je laat zien hierbij lijkt me niet uit de hand genomen, of misschien is het panningeffect wel volledig door bewerking tot stand gekomen.

Ik heb panning zelf zó geleerd: begin met groothoek, je zet je autofocus op meerdere scherpstelpunten (nu wel!) en je gebruikt een sluitertijd van bijv 1/60 of 1/30 (beetje proberen). Je gaat vlakbij een fietspad staan en wacht tot er fietsers komen, daar stel je op scherp en drukt af terwijl je de camera rustig meebeweegt met de fietsers. Het is gewoon een beetje oefenen en proberen, maar erg leuk om te doen. Het lukt vaak zelfs met een simpele compactcamera (de beste camera is de camera die je bij je hebt immers!), als het wat schemerig wordt schiet zo'n compactcamera op een gegeven moment al gauw te kort, maar van een hondje of kind dat langsrent kun je dan soms nog leuke panningfotos maken!

gast schreef op dinsdag 26 januari 2016 om 07:51 | reageer
Die laatste foto met al die benen zegt eigenlijk alles.

Vicky schreef op dinsdag 26 januari 2016 om 08:14 | reageer
oh ja, bij de panningfoto's zet je je spiegelreflex dan ook op continue autofocus!

Thea G. schreef op dinsdag 26 januari 2016 om 08:49 | reageer
Over punt 9 ('don't box in'), daar moet je zelf toch nog eens wat beter op letten, Iris! Ik vind de personen op jouw foto's nog steeds erg dicht bij de rand staan, wellicht heb je ze zo gecropt? Om storende elementen en andere spelers uit je foto te halen? Ik vind je foto's wat 'druk', bij de foto onder punt 3 zou bijv misschien best wat meer groen en gras te zien mogen zijn, de voetballer iets meer kader te geven!

ScootShoot schreef op dinsdag 26 januari 2016 om 15:16 | reageer
Ik fotografeer ook bij veel voetbalwedstrijden, bij het nabewerken zorg ik wel dat de omheining recht staat. Het kijkt een beetje raar een voetbalveld met scheve omheining. zie foto 1 en foto 5.

martinphili schreef op dinsdag 26 januari 2016 om 21:08 | reageer
Duim omhoog voor Vicky, die met goeie positieve feedback komt.

luigi schreef op woensdag 27 januari 2016 om 13:40 | reageer
Reactie verwijderd, voldeed niet aan reactiebeleid.

Luigi schreef op woensdag 27 januari 2016 om 15:30 | reageer
Reactie verwijderd, voldeed niet aan reactiebeleid.

Patrick schreef op donderdag 28 januari 2016 om 13:41 | reageer
Je foto's niet terugkijken? Hoe weet je dan dat je een goede belichting maakt?

Reactie aangepast, voldeed deels niet aan reactiebeleid.

Elja Trum schreef op donderdag 28 januari 2016 om 22:52 | reageer
@Patrick; met een beetje kennis van zaken weet je als fotograaf ook zonder achterop te kijken wel of je belichting goed is. Dat ging in de film-tijd ook meestal goed.

Het lijkt me dat het punt dat Iris hier maakt vooral bedoeld is als 'kijk niet constant op je scherm, dan mis je de actie' (ze zegt zelfs letterlijk 'niet teveel'). Natuurlijk is het niet verkeerd om zo nu en dan eens een glimp achter op je scherm te werpen, maar ga pas thuis uitgebreid kijken.

Pietje Perplex schreef op vrijdag 29 januari 2016 om 23:37 | reageer
Als je echt elke mening weghaalt, die je niet aanstaat, dan vraag ik me in godsnaam af waar dit naartoe gaat!

Van veel vroegere reageerders merk je al, dat ze hier niet meer terugkomen en dat begin ik nu toch te begrijpen.

Als je niet tegen kritiek kunt, dan mag deze website wat mij betreft een langzame dood sterven

gast schreef op zaterdag 30 januari 2016 om 07:19 | reageer
Pietje: Elja vindt het ook normaal om in reacties te gaan knoeien. Hij gooit soms 90% van een reactie weg, verwijderd woorden/zinnen. Noord Korea is er niks bij. Alles moet positief klinken om abbonnementjes te kunnen verkopen. Artikelen die daarover gaan krijgen nooit reacties, gek hè?

Erwin Klaasse schreef op zaterdag 30 januari 2016 om 12:59 | reageer
Tips...? Wat moet je er eigenlijk mee? Bij de eerste tip kan je al discussiëren over de inhoud. Waarom een snelle sluitertijd? Ligt er ook maar helemaal aan hoe en wat je wilt... En dan die tip om geen foto's terug te kijken... Ik kijk altijd terug. Wil nl. wel weten wat ik kan verbeteren, aanpassen of net even anders kan instellen.

Mijn tip: Experimenteer met verschillende instellingen en leer je camera kennen!

Meer (on)zinnige tips over/voor voetbalfotografie: Tips for photographing soccer

evriamedia schreef op zaterdag 29 april 2017 om 19:16 | reageer
Hallo,
Ik vind het een goed stuk reden is dat ik een beginnende sportfotograaf ben en heb vanmiddag behoorlijk wat foto's geschoten en heel erg veel getest met licht, snelheid en diafragma. Wat mij opviel was dat ik verschillende foto's niet echt scherp had, wat dus kwam door te weinig licht. Het stuk hier zegt het ook al dat veel licht belangrijk is en ik denk zelf dat het wel klopt gezien mijn beginnerservaring. In mijn zoeker zag ik dat de lichtsterkte regelmatig in de min zat en dus te weinig.
Mijn Nikon D7000 doet prima zijn best maar het ligt wel duidelijk aan mijn instellingen. In ieder geval, ik had wel wat aan het stukje ne heb ook hier weer van geleerd. Bedankt.

clarkmanouk schreef op woensdag 21 maart 2018 om 16:08 | reageer
Hallo,
Ik zie veel, naar mijn mening, onnodige reacties. Ik ben beginnend fotograaf en ik heb zeker wat aan je tips gehad.
Dankjewel!

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.432 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts