10 tips voor Macrofotografie

woensdag 12 december 2018, 12:06 door Elja Trum | 78.062x gelezen | 5 reacties

Met macrofotografie kun je alledaagse onderwerpen zo vastleggen dat ze toch bijzonder worden. Doordat je zo dichtbij fotografeert zie je dingen eens in een heel ander perspectief. Zin om met macrofotografie aan de slag te gaan? In dit artikel 10 tips om je op weg te helpen.

1. De juiste camera instellingen

Bij macrofotografie zit je zo dicht op je onderwerp dat je scherptediepte eigenlijk altijd heel klein is. Het is daarom nodig om een klein diafragma (hoog getal) te gebruiken. f/11 of hoger is vaak noodzakelijk om voldoende scherptediepte te krijgen. Anders is de scherptediepte zo klein dat je onderwerp al snel onvoldoende scherp is (of door een minimale beweging onscherp wordt).

Let bij het gebruik van zulke kleine diafragma's wel op je sluitertijd. Afhankelijk van je objectief moet deze meestal minimaal 1/100ste zijn. Sneller kan vaak ook geen kwaad, zeker wanneer je onderwerp beweegt. Bij een levenloos onderwerp en werken vanaf statief kun je natuurlijk wel een langere sluitertijd gebruiken.

Bij macrofotografie wordt meestal handmatig scherp gesteld. Je kunt de autofocus van je camera prima gebruiken om in de buurt te komen, maar schakel hem daarna uit en doe de fijnafstelling handmatig. Zo kun je heel nauwkeurig werken.

De lichtgevoeligheid van je camera zet je bij voorkeur zo laag mogelijk. Zo voorkom je ruis en krijg je de beste beeldkwaliteit. Het diafragma en de sluitertijd zijn echter belangrijker, dus ga indien nodig gerust naar bijvoorbeeld 800 ISO. Het is handig als je weet bij welke waarde jouw camera ruis vertoond.

2. Het objectief

Een macro objectief is natuurlijk een pré bij macrofotografie. Vaak zijn dit echter specialistische objectieven met een hoog prijskaartje. Een goedkoop alternatief is het gebruik van macrofotografie filters (close-up lens) of (nog goedkoper indien je de objectieven reeds hebt) twee objectieven tegen elkaar gebruiken.

Eén objectief (bijvoorbeeld je kit-lens) schroef je op de camera; de andere (bijvoorbeeld een 50mm) plaats je omgekeerd tegen het objectief dat op je camera zit. Scherpstellen is lastig en moet handmatig gebeuren, maar je kunt hiermee wel een flinke vergroting bereiken. Uiteindelijk zal alleen het binnenste gedeelte van de foto bruikbaar zijn. Het is niet ideaal, maar wel een leuk experiment.

Een ander alternatief is ook het gebruik van een compactcamera. Door de kleine sensoren in dit type camera's zijn ze uitstekend geschikt voor macrofotografie. Je kunt er vaak erg dichtbij mee scherpstellen de de scherptediepte is door de kleine sensor lekker groot (maar klein genoeg voor een onscherpe achtergrond).

Lees hier meer over het juiste objectief voor macrofotografie.


Foto door Edwin van Nuil

3. Licht zoeken of maken

Op een zomerdag kun je voor macrofotografie het beste een plekje in de schaduw opzoeken. Fel zonlicht is niet ideaal. Uiteraard kun je ook met macrofotografie gebruik maken van je flitser of lampen, zie ook de tip voor flitsfotografie verderop in dit artikel.

Naast licht kun je natuurlijk ook andere situaties 'maken'. Neem bijvoorbeeld een plantensproeier mee om dauw te simuleren. Kun je toch mooi langer in bed blijven liggen..

4. Benader je (levend) onderwerp rustig

Als je bijvoorbeeld insecten wilt fotograferen moet je deze natuurlijk rustig benaderen. Ze zijn vaak zo weer verdwenen. Het kan helpen door te zoeken naar een plek waar ze vaak terug lijken te komen en je daar dan op te stellen.

Een beetje kennis van de insecten die je vast wilt leggen kan ook geen kwaad. Zo zijn veel insecten vroeg in de ochtend nog te koud om te vliegen. Pas wanneer de zon ze opgewarmd heeft komen ze van hun overnachtingsplek. 's Ochtends kun je dus perfect foto's maken zonder dat een libel er bijvoorbeeld vandoor vliegt. Het is dan wel handig als je weet waar en hoe ze overnachten.

Ook met bloemen en andere onderwerpen moet je voorzichtig omgaan. Een kleine beweging kan net die mooie situatie verstoren en het is vaak moeilijk om een takje weer net zo mooi terug op zijn plek te krijgen als je hem gevonden had.

5. Let op een rustige achtergrond

De aandacht moet uitgaan naar je onderwerp, niet naar de omgeving. Een rustige achtergrond kan een foto maken of breken. Meestal heb je bij marcofotografie wel een onscherpe achtergrond, maar ook hierin moet je zoeken naar rustige plekken of patronen. Let hier dus op.

Kijk eventueel met bijna dichtgeknepen ogen naar je achtergrond, dat geeft je vaak een aardig beeld van hoe het er onscherp uit gaat zien. Natuurlijk kun je ook gewoon wat testfoto's maken en zo ontdekken wat wel of niet werkt.

Onder natuurfotografen wordt het nog wel eens gezien als een zonde, maar ik buig gerust een takje uit beeld als dat mijn compositie kan verbeteren. Een grasprietje afknippen kan in mijn ogen ook nog prima, maar ga uiteraard niet te ver in het naar je hand zetten van de natuur voor een foto.


Foto door Laura Vink

6. Gebruik indien mogelijk een statief

Misschien had deze wel een stuk hoger in de top 10 moeten staan; een statief is bij macrofotografie bijna onmisbaar. Geen statief (die laag bij de grond kan)? Een zakje gevuld met bonen of rijst kan ook prima als ondersteuning dienen om je camera goed stil te kunnen houden voor de perfecte foto.

Zeker wanneer je laag bij de grond werkt is een uitklapschermpje op je camera erg prettig. Heb je dit niet neem dan bijvoorbeeld een vuilniszak mee waarop je kunt gaan liggen om door de zoeker (of op je beeldschermpje) te kijken. Live-view kan erg prettig zijn om nauwkeurig scherp te stellen, je kunt vaak tot 10 maal inzoomen op het punt waarop je scherp wilt stellen.

7. Laat ook de omgeving zien

Dat ene insect of die bloem vol in beeld kan wellicht een mooie foto opleveren. De kans is echter ook aanwezig dat het al snel saai wordt wanneer je alleen je onderwerp groot in beeld brengt. Veel macrofotografen begin zo met hun eerste macrofoto's. Het is echter vaak interessanter om ook de omgeving mee te laten spelen in de foto. Neem dus soms ook juist wat meer afstand om niet alleen je onderwerp, maar je onderwerp in zijn omgeving vast te leggen.

Een goede methode kan zijn om eerst te beginnen vanaf een afstandje waarbij je de omgeving mee neemt; langzamerhand ga je steeds dichterbij je onderwerp zodat je uiteindelijk zelfs een detail van je onderwerp alleen op de foto hebt. Zo kun je achteraf nog de beste foto uit de serie kiezen.

8. Probeer op ooghoogte met je onderwerp te komen

Net zoals bij portretfotografie geldt ook in de macrofotografie dat het goed is om op ooghoogte met je onderwerp te komen. In de meeste gevallen zal dit betekenen dat je laag bij de grond moet werken, dus bereid je daar op voor.


Foto door Laura Vink

9. Gebruik een flitser voor extra scherptediepte

Door de kleine diagfragma's heb je al snel een tekort aan licht. Je kunt dit oplossen door te flitsen. In de meeste gevallen is het flitslicht direct vanaf je camera niet ideaal; het maakt de foto plat. Met een eenvoudig kabeltje kun je een flitser ook los van je camera gebruiken en daarmee het licht van opzij laten komen. Dat levert al direct een mooier beeld op.

Je kunt het licht natuurlijk verzachten met een softboxje of door indirect te flitsen. Neem hiervoor eventueel een reflector of gewoon een stukje piepschuim mee. Je kunt de reflector ook goed gebruik om het flitslicht aan de andere kant van je onderwerp weer te weerkaatsen zodat je minder harde contrasten krijgt.

Met flitslicht kun je het onderwerp ook gemakkelijk een donkere of juist lichte achtergrond geven. Je kunt hier erg creatief mee werken.

10. Kijk goed om je heen, onderwerpen zijn overal te vinden

Voor macrofotografie hoef je eigenlijk nooit heel ver weg te gaan. Alleen als je achtertuin (of zelfs je balkon) wemelt van de onderwerpen. Je hoeft dus niet per se op pad, maar je kunt ook in alle rust in een vrij uurtje even de tuin in duiken.

Cursus Macrofotografie

Wil je je meer verdiepen in macrofotografie? Dan zou je de cursus macrofotografie bij Photofacts Academy kunnen volgen van Johannes Klapwijk.

Je kunt deze cursussen twee weken lang volgen met een gratis proeflidmaatschap.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken


Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt op 12 december 2018.
De eerste publicatiedatum is maandag 23 januari 2012, 23:57.

Over de auteur

Elja Trum is oprichter van Photofacts, online fotografiecursussite Photofacts Academy en het blog Teslafacts. Hij schrijft sinds 2006 over fotografie. Elja is ook auteur van boeken over zwart-witfotografie, flitsfotografie en portretfotografie.

5 reacties

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ook interessant

• 

  7 Tips voor Macrofotografie

  door Mike Muizebelt

• 

  Masterclass Macrofotografie op Photofacts Academy

  door Elja Trum

• 

  Ideeën om in de winter te fotograferen

  door Laura van der Burgt

• 

  Hoe kies je het juiste statief?

  door Liesbeth van Asselt

• 

  Recensie: Cursus Herfstfotografie bij Photofacts Academy

  door Juliette Gribnau

• 

  Gebruik het mini-lenseffect in een druppel

  door Michelle Peeters

Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks