Sfeervolle foto's van paddenstoelen maken

zondag 3 november 2013, 23:39 door Nando Harmsen | 15.935x gelezen | 12 reacties

Paddenstoelen fotograferen is leuk om te doen. Het is een geduldig onderwerp waar in eerste instantie geen specialistische apparatuur voor nodig is. De vormen en kleuren zijn schier eindeloos en daarom dankbaar om op de foto te zetten.

Menig foto wordt echter van een hoog standpunt genomen met weinig aandacht voor de omgeving. En juist die omgeving is belangrijk om de foto dat kleine beetje meer te geven zodat het boven de middelmaat uitspringt. De omgeving èn natuurlijk het licht. Deze elementen bepalen de sfeer van de foto.

Enorme Parasolzwam in het ochtendlicht
Canon 5D mark III, 135mm, f/2,5, 1/2500s, ISO 200
De omgeving van een paddenstoel is vaak druk. Takjes, blaadjes, mos, dennenappels of eikels, gras.. allemaal elementen die we tussen of bij paddenstoelen aan kunnen treffen en storend kunnen werken. Soms kunnen we tuinieren en de omgeving schoon maken van storende elementen.

Dat maakt de foto rustiger en het legt meer nadruk op ons onderwerp. Het is ook belangrijk om op 'ooghoogte' te gaan. Dat betekent door de knieën of liggend op de grond. Als dit natte of vuile kleding geeft is dat jammer maar helaas.

Voor- en achtergrond

Allereerst even iets over brandpunten en scherptediepte. Voor veel gevallen is een langer brandpunt de beste keuze. Denk daarbij aan 100mm of meer. Het effect van een langer brandpunt uit zich direct in een mooie onscherpe achtergrond waardoor storende elementen niet meer zo storend worden.

Sterker nog, de patronen die ontstaan kunnen het beeld versterken. Een mooi voorbeeld is de volgende foto; een laag standpunt, tele objectief, kleine scherptediepte waardoor de achtergrond (bomen) niet langer storen en tegelijkertijd een mooi lijnenspel oplevert. Door een juiste positie te kiezen is de plaats van licht en donker goed te plaatsen zodat alle nadruk op de paddenstoel valt.

Canon 5D mark III, 135mm, f/2, 1/320s, ISO 800
Door een langer brandpunt te kiezen wordt er gebruik gemaakt van de karakteristieken van een telelens; het comprimeren van afstanden waardoor de scherptediepte ogenschijnlijk kleiner is geworden dan bij een standaard objectief. Bovendien levert het een mooi beeldvullend beeld op.

Eventueel kan er nog gebruik gemaakt worden van een tussenring om een grotere vergroting te krijgen. Natuurlijk is een macro-objectief ook mogelijk, mits het brandpunt maar lang genoeg is.

Behalve achtergrond kan er ook gebruik gemaakt worden van voorgrond. Door een voorgrond in een foto mee te nemen is het mogelijk om meer diepte te creëren. Denk dan aan een soort doorkijkje, een omlijsting van een foto.

Opnieuw wordt er dan gebruik gemaakt van een kleine scherptediepte waardoor de voorgrond als een waas over de foto komt te liggen. En dat moet het ook zijn, een waas. Want als de voorgrond volledig herkenbaar wordt leidt dit af. Kijk naar de volgende foto van een franjehoedje in een bed van mos.

Canon 5D mark III, 135mm + 25mm tussenring, f/2, 1/50s, ISO 800
Opnieuw is hier gebruik gemaakt van een telelens, maar dan met een tussenring om een grotere vergroting te krijgen. De achtergrond is een egaal bed van mis dat nooit onscherp is te krijgen omdat het op dezelfde afstand van de paddenstoel is. Maar hier is gebruik gemaakt van de bladeren van een varen.

Door daar dwars doorheen te fotograferen wordt die 'harde' gedetailleerde achtergrond verzacht. De foto oogt hierdoor plotseling heel anders. Zo ook in de volgende foto van een Amethistzwam waarbij gebruik gemaakt is van bladeren als voorgrond.

Canon 5D mark III, 135mm + 25mm tussenring, f/2, 1/20s, ISO 200
Zowel voor als achtergrond is volledig onscherp door de minimale scherptediepte. Als ik de bladeren op de voorgrond had weggehaald zou de foto de diepte verliezen die deze nu heeft. Het vult de foto op, geeft een omlijsting van dit kleine paarse paddenstoeltje.

Licht

Een ander belangrijk element bij het fotograferen van paddenstoelen is licht. Natuurlijk, want zonder licht geen foto. In de foto van de Parasolzwam in het begin van dit artikel is het effect van een laagstaande zon goed te zien. Fotograferen met tegenlicht, waarbij gewaakt moet worden voor de vorming van flares, werkt altijd.

Maar in een bos kan het moeilijk zijn om met zonlicht te spelen. Vaak verschuift het licht zo snel dat de paddenstoel al uit het licht is voordat alles goed is ingesteld en afgesteld. Maar als je het red kan het zonlicht voor een prachtige uitlichting van die paddenstoel zorgen, net als in de volgende foto van Eekhoorntjesbrood.

Canon 5D mark III, 135mm, f/2, 1/200s, ISO 100, -1EV
Ook hier is wederom gebruik gemaakt van de omlijsting door de begroeiing op de voorgrond. De grote diafragma opening zorgt voor een mooie scherptediepte. Omdat het straaltje zonlicht veel helderder is dan de omgeving heb ik een hele stop onderbelicht, wetende dat de belichtingsmeter teveel beïnvloed wordt door de (donkere) omgeving.

Soms is er geen zonlicht. Dan moeten we het doen met egaal neutraal grijs daglicht. En dat is ook niet erg want dit leent zich ook uitstekend voor het fotograferen van paddenstoelen. Vooral details zoals lamellen zijn perfect te fotograferen in grijs weer. Wil je toch wat interessanter licht? Dan is strobist fotografie een mooie manier om je eigen licht te creëren. Het vereist wel enige investering want het zal noodzakelijk zijn om de flitser los van de camera te gebruiken.

Gebruik bij strobist fotografie de flitser alsof het de zon is. En gebruik die 'kunstzon' ook als dusdanig; niet met de richting van het licht mee fotograferen, maar met het licht van voren of van de zijkant. Gebruik eventueel een diffusor om een groter lichtoppervlak te maken en dus zachter licht te creëren. Of gebruik hard en gericht licht om alleen de paddenstoel te belichten. Gebruik daarvoor de middelen die je om je heen vindt: bijvoorbeeld bladeren om de flitskop af te dekken.

Ik sluit dit artikel af met een foto die met een losse flitser is gemaakt, samen met een situatiefoto waarin de 'opstelling' te zien is. Ik heb gebruik gemaakt van een 1/2 CTO filter om de flitser warmer licht te laten geven, en bladeren om het licht van de flitser niet aan de zijkanten weg te laten lekken. De flitser is handmatig op 1/64 van zijn vermogen gezet en de belichting is maar liefst 1 2/3 stop onderbelicht.

Canon 5D mark III, 135mm + 25mm tussenring, f/4, 1/20s, ISO 100, -1 2/3 EV
De camera heb ik op de diafragma keuze stand gehouden om het omgevingslicht niet volledig weg te flitsen. Op die manier hou ik een mooie balans tussen het bestaande licht en het flitslicht waardoor de foto er niet 'geflitst' uitziet.

Tot slot nog één ding over de gebruikte apparatuur. Zoals wellicht opgemerkt heb ik bij de bovenstaande foto's alleen gebruik gemaakt van een 135mm. De reden is heel simpel; het is een prachtig brandpunt afstand, ideaal voor paddenstoelen te fotograferen. Het levert een mooie gebruiksafstand op, ook met tussenringen.

De grote lensopening (maximaal f/2 met dit exemplaar) zorgt voor een prachtige scherptediepte. Een macrolens is voor dit soort fotografie met voorgrond vaak niet nodig omdat je moet zorgen voor afstand. Macrolenzen zijn echter onmisbaar bij het vastleggen van de details. Maar dat is een andere manier van paddenstoelen fotograferen.

Photofacts Academy 11 jaar - Winactie!

Wil jij ontdekken hoe je de mooiste foto's kunt maken? Bekijk dan onze online fotografie cursussen. Meer dan 100 cursussen over fotografie, nabewerking en creativiteit.

Photofacts Academy + de Compositiebijbel

We bestaan deze week 11 jaar. Dat vieren we met een gave winactie. Word nu lid van Photofacts Academy en ontvang 70 euro korting, ons gloednieuwe boek de Compositiebijbel én maak kans op meer dan 16.000 euro aan prijzen!

Direct aanmelden met korting + gratis boek + winactie

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

12 reacties

Anton schreef op maandag 4 november 2013 om 10:06 | reageer
Interessant artikel.
Wat de foto's betreft: persoonlijk zou ik zelf een aantal opnames hebben gecropt of in elk geval wat meer hebben gecropt. Met name nr. 2 en 5.
En de compositie van foto 2 is natuurlijk niet héél spannend.

ErikvanRosmalen schreef op maandag 4 november 2013 om 11:00 | reageer
@Anton:
Zo zie je maar dat smaken (gelukkig) verschillen. De extra ruimte geeft naar mijn smaak juist sfeer. En de paddestoel in het midden bij nr 2, dat heeft Nando (hopelijk) bewust gedaan. Dat maakt 'm juist anders en daardoor spannend, vind ik. Prachtige nadruk en regels zijn er om ook van af te wijken.

Wim Maas schreef op maandag 4 november 2013 om 11:33 | reageer
Hm, juist mínder nadruk wat mij betreft.
Meer een zoekplaatje hier en daar.
Zeker geen slechte foto's hoor, begrijp me niet verkeerd.

Johannes Klapwijk schreef op maandag 4 november 2013 om 16:11 | reageer
Ik vind vooral de laatste mooi uitgevoerd!

Brian schreef op dinsdag 5 november 2013 om 03:57 | reageer
Persoonlijk vind ik deze serie foto's inclusief uitleg mooier en leerzamer dan de eerdere paddenstoelen foto's, maar dat zal gewoon een kwestie van smaak zijn. Eigenlijk vind ik het wel grappig dat de meningen hierover zo verschillen. Ik vind deze foto's compositorisch juist ijzersterk.

Nando schreef op dinsdag 5 november 2013 om 12:23 | reageer
Het is juist de bedoeling om niet te vallen voor de "standaard opname" van de paddenstoel. Ik wil de omgeving laten zien, het biotoop.
In mijn opinie wordt er al te snel gegrepen naar het zo groot mogelijk in beeld laten komen. Er is zoveel meer dan dat.
Het croppen van een foto vind ik met dit soort onderwerpen absoluut niet nodig. Het is een statisch onderwerp dat niet wegloopt of waar je ver vanaf moet blijven. Ga gewoon dichterbij of verderaf in plaats van nadien in de foto snijden. Juist dat spelen met compositie in het veld is lekker puur bezig zijn met fotografie. Dat maakt het fotograferen zo leuk. Toch?

John's Photography schreef op woensdag 6 november 2013 om 09:59 | reageer
Smaken verschillen inderdaad, gelukkig maar (anders zou het op deze aardbol ook maar een saaie boel worden). Ook ik vind de paddestoelen op deze manier niet helemaal tot hun recht komen, foto 1 sowieso uitgezonderd.
Als ik de omgeving wil fotograferen ga ik dáárvoor, en als ik paddestoelen op de plaat wil zetten ga ik voor paddestoelen (in een zo mooi mogelijke omgeving) zonder dat die naar mijn smaak in de omgeving 'verzuipen' oneerbiedig gezegd.
@Nando: je zegt zelf "ga gewoon dichterbij". Dat is nou net waar ik bij sommige opnamen voor gekozen had. Dan is croppen inderdaad ook niet nodig.
Ook wat meer inzoomen is natuurlijk nog een mogelijkheid -als dat 'technisch' ook kan uiteraard- voor een (nog) mooiere/rustigere achtergrond.
Het zo groot mogelijk in beeld laten komen, wat je noemt? Dat is het andere uiterste. Het gaat om de balans.
Met je op 2 na laatste zin zal elke fotograaf het eens zijn mag ik toch hopen, en staat niet ter discussie.

Judith schreef op woensdag 6 november 2013 om 20:39 | reageer
Super tof met de opstelling erbij hoe flits je remote met de externe flitser?

Nando schreef op woensdag 6 november 2013 om 22:08 | reageer
Ieder heeft natuurlijk zijn of haar voorkeur voor vastleggen van paddenstoelen. Paddenstoelen beeldvullend in beeld brengen kan mooi zijn maar dat doet iedereen al. Door dit ook te doen omdat anderen dat als 'goed' vinden is in hokjes denken. In plaats daarvan laat ik ze op een andere manier in beeld komen. Daarin is geen goede of slechte manier. Alleen een andere manier.

@Judith: ik gebruik het nieuwe remote flitssysteem van Canon zelf (Speedlite 600EX-RT + ST-E3)

ErikvanRosmalen schreef op woensdag 6 november 2013 om 22:14 | reageer
Mooi verwoord Nando.

hanskoster schreef op woensdag 6 november 2013 om 22:28 | reageer
Zeker mooi verwoord Nando! Laten we allemaal iets meer buiten de hokjes denken en wat creatiever worden in het reageren op de vele mooie blogs die hier worden "tentoongesteld"! Zo jammer dat het vaak wordt afgedaan met: een cropje hier en een ander kleurtje daar....
Soms hebben we juist een "andere kijk" nodig om onszelf weer even te triggeren!
En dat is precies wat Nando in dit blog heeft gedaan!

Harriët Wonderchem
Best een mooie serie, maar ik zie wat overbelichting en mis wat scherpte bij sommige paddestoelen (niet in de omgeving en achtergrond!)
Bij foto 1 stoort mij persoonlijk de grote witte vlek linksboven wat.
En foto 5 te hard licht naar mijn smaak, met niet zo fraaie slagschaduw op de steel.
Nr. 6 is de meest geslaagde wat mij betreft.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Masterclass Landschapsfotografie met Bas Meelker

Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.432 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Sfeervolle foto's van paddenstoelen maken

Voor- en achtergrond

Licht