Werken met kleurruimten; sRGB, AdobeRGB en ProPhotoRGB

  Michael schreef op zaterdag 5 april 2008 om 21:50  | reageer

Mooi artikel. Volgens mij iets wat nog niet bij veel mensen (spiegel-reflex camera gebruikers) bekend is.
Duidelijk beschreven.

 botter17 schreef op zondag 6 april 2008 om 08:59  | reageer

Ikzelf schiet altijd in AdobeRGB. In de Raw Converter van Photoshop zet ik het de kleurruimte op ProPhoto. Hierdoor heb ik het grootste bereik in mijn foto's voor de bewerking. De foto's die door mij genomineerd zijn om afgedrukt te worden, sla ik op als TIFF. de rest zet ik weer naar SRGB en sla deze op als JPG. Deze foto's gebruik ik toch alleen maar voor het web.

Vooral voor zwart-wit is een zo groot mogelijk kleurenruimte van belang. Hierdoor is het verloop van de grijstinten veel mooier. Met een kleinere kleurenruimte ga je snel de overgang van de ene grijswaarde naar de andere zien op de afdruk.

Ik heb onlangs een boek aangeschaft over CS3 van Scott Kelby.
Bij de instellingen van camera raw zegt hij hetvolgende.
Voor de kleurruimte raad hij nog steeds Adobe rgb 1998 aan.
Ik citeer:
Voor het instellen van de bitdiepte hanteer ik een eenvoudige regel:ik gebruik altijd de standaardinstelling 8bits-per kanaal, tenzijde foto na bewerking in camera raw nog steeds zo slecht is dat ik ceel curven aanpassingen in Photoshop moet maken.Het voordeel van 16-bita isdat curven aanpassingenniet zoveel beschadigen.
16 bits heeft echter meer nadelen dan voordelen:
1 veel gereedschappenen voorzieningen van photoshop zijn niet beschikbaar bij 16-bits.
2 de bestandsgrootte wordt verdubbeld, waardoor photoshop langzamer word.
3 16 bits foto's nemen twee keer zoveel ruimte op je harde schijf in.

In het hoofstuk zelf printen schrijft hij dit:
Betere instellingen voor fotografen krijg je door Europa prepress 2 in de vervolglijst instelling te kiezen.

 Willy van Dreumel schreef op zondag 6 april 2008 om 16:24  | reageer

Elja, de "verzonnen" kleuren in ProPhotoRGB hebben wel degelijk een functie: Ze hebben vooral te maken met de waarneming van de "kleur" wit. De kleuren in Prophoto die buiten de menselijke waarnemingsgrenzen vallen, stralen wel de zgn. witmakers in diverse papiersoorten aan. Dit verschijnsel heet Fluorescentie. Oftewel, deze kleuren zijn niet direct waarneembaar, maar ze beïnvloeden wel de manier waarop je kleuren (en vooral het witpunt) waarneemt. Daarom zitten ze in ProphotoRGB opgenomen.

Overigens ben ik het niet eens met je stelling dat de kleurruimte alleen van toepassing is op JPEGS. Dit werkt beslist ook door op RAW bestanden. Kijk maar eens goed naar de naamgeving van je RAW-bestanden: Als je sRGB als kleurruimte hebt genomen, zien je bestandsnamen er uit als IMG_XXXX.CR2, bij AdobeRGB is dat _MG_XXXX.CR2. Je camera laat dit verschil niet voor niks zien, dat is o.a. om te kenmerken hoe je sensordata is opgenomen. Alleen zul je in sommige gevallen merken dat de RAW-data van je sensor dan wel door de grenzen van de sRGB kleurruimte heenschiet. Die kleuren zullen niet worden vastgelegd in je foto, er wordt een andere kleur op die pixel "gemapt". Het is afhankelijk van je camera-firmware hoe dat precies gebeurt. De oorspronkelijke kleur kun je dan nooit meer terughalen.

Je zou dus wel kunnen zeggen, dat het hierdoor weinig zinvol is om een RAW bestand op te nemen in sRGB. De kleurruimte zal dan vaak de beperkende factor zijn voor je RAW-opnamen en je zult nog geen optimale resultaten krijgen. Daarom zijn eigenlijk alleen de combinaties JPEG-sRGB en RAW-AdobeRGB zinvol. Maar goed dat we zelf als fotograaf het laatste woord daarover hebben en niet een of andere automatische camerafunctie!

 Willy van Dreumel schreef op zondag 6 april 2008 om 22:19  | reageer

Oei Elja, nou stel je inderdaad een goede vraag. Hier moet ik een klein beetje naar gissen. Het RAW-bestand bevat inderdaad alle sensor-data en dus zou je altijd alles terug kunnen halen, ongeacht welke kleurruimte-instelling je er aan vastkoppelt. Echter, kleurinformatie wordt pas zinvol als je weet in welke kleurruimte deze is opgenomen. Je kunt er dus gerust van uitgaan dat de kleur R=100, G=100 en B=100 twee verschillende kleuren geeft in AdobeRGB en sRGB. Dus ergens zal de kleurruimte van je camera moeten worden vastgelegd t.o.v. AdobeRGB danwel sRGB. Vergelijk het met een temperatuurmeting: De uitkomst van de temperatuurmeting kan zijn: 100. Maar 100 wat? Nee, niet 100 Watt, maar 100 graden Celsius, of 100 Kelvin, of 100 Fahrenheit. Daar zit toch wel behoorlijk verschil in. De getallen die uit je sensor komen, krijgen pas betekenis als ze aan een bepaalde kleurruimte gekoppeld zijn (dat is je gemeten grootheid).

Nou zou het natuurlijk best kunnen, dat die gehele omrekening naar een specifieke kleurruimte nog niet meteen IN je RAW bestand gebeurt, maar op het moment dat je dit RAW bestand opent in een daarvoor geschikt programma. Maar de info, in welke kleurruimte je afbeelding is opgenomen, moet volgens mij wel altijd in je RAW bestand opgenomen zijn. Want anders zou je alleen maar getallen hebben, zonder een harde referentie aan een bestaande kleurruimte, dus zinloze data.

Of de getallen zelf veranderen in je RAW bestanden, heb ik nooit gecontroleerd. Dus stel, je fotografeert een grijskaart (18% grijs) in zowel AdobeRGB als sRGB, zijn dan de getallen van de sensordata gelijk? Ik vermoed van wel, anders zou de camera heel veel rekenwerk moeten doen bij het maken van een foto. De RAW-driver van je bewerkingspakket (ongeacht of dat nou Photoshop, Lightroom, DPP, ACDsee of iets anders is) vertaalt deze RAW-data naar een bepaalde kleurruimte. En dat verklaart volgens mij ook waarom er kleine waarnemingsverschillen kunnen zijn van één en dezelfde foto op mijn (maandelijks gecalibreerde) monitor. Dat zal hem dan in de nauwkeurigheid van de gebruikte RAW-converter zitten. Ik zie overigens weinig verschil tussen Photoshop, Lightroom en DPP, ACDsee is bij mij wel merkbaar anders. Maar mogelijk heb ik bij ACDsee een instelling verkeerd staan, daar ben ik nooit zo diep in het kleurmanagement gedoken.

 donkie-chot schreef op dinsdag 8 april 2008 om 00:26  | reageer

Dat Lightroom profotoRGB gebruikt is heel makkelijk te controleren. Als je je foto in PS opent, kun je je kleurprofiel checken. Zelf heb ik altijd de waarschuwingen aan staan binnen PS. Dus als je een bestand opent in een ander profiel dan je standaard, krijg je een popup. Dat vind ik zelf wel zo handig.

Het werken in 16-bits heeft niet zo'n dramatisch effect op je schijfruimte, omdat dat toch alleen maar effect heeft op foto's die je als PSD of als TIFF opslaat. En dat is maar een klein percentage van de foto's (bij mij althans).
En daarbij is het ook nog eens zo dat schijfruimte tegenwoordig ontzettend goedkoop is. Je kunt al grote schijven kopen voor minder dan 20ct per Gb.

Bij mijn weten is er ook geen verschil tussen een RAW met de setting aRGB en die met sRGB. De bestandsnaam is anders, maar dat is voor zover ik weet alleen het geval bij Canon.

Lees ook dit artikel van Ken Rockwell eens over de zin en onzin van Adobe RGB..

  NielsThijssen schreef op vrijdag 20 maart 2009 om 00:06  | reageer

Let op: inmiddels is voor internetgebruik bij FireFox 3.0 wel ondersteuning voor aRGB.
Vraag blijft wel: kan je monitor (TFT/LCD) dit (aRGB) wel tonen? Als aRGB getoond wordt, heb je veelal een high-end (prijzige..) monitor nodig.

 TFCNPHOTO schreef op zondag 3 mei 2009 om 23:03  | reageer

Helder artikel en leerzaam. Kun je ook uitleggen waarom foto's opgenomen in AdobeRGB in windowsviewer steeds roder kleuren als je de foto's roteert? Zoals ik al zei: het artikel is helder maar aan dit verschijnsel kan ik geen touw vastknopen. Alvast bedankt voor een reactie.

 TFCNPHOTO schreef op maandag 4 mei 2009 om 01:05  | reageer

Ja, hier kan ik wel een touw aan vastknopen ook al is het theorie. Ik denk dat je gelijk hebt. Voor mij begrijpelijke taal. Bedankt voor de uitleg!

 minderhoudphotography schreef op maandag 18 januari 2010 om 16:06  | reageer

Ik werk ook standaard in aRGB of Prophoto, maar wat ik nooit helemaal begrijp is het volgende: de monitoren van de meeste (gokje) mensen kijkt in sRGB, papier om af te drukken kan ook maar een beperkt aantal kleuren aan (correct me if I'm wrong). Wat is dan het nut om eerst in de grootste kleurruimte te werken, om dan vervolgens weer naar de kleinste kleurruimte terug te gaan omdat de extra kleuren toch niet worden weergegeven?

gr, Ben

 MaartenVanSoest schreef op dinsdag 17 augustus 2010 om 17:43  | reageer

Hoe komt het dat een opgeslagen ProfotoRGB bestand er in irfanvieuw er veel grijzer uitziet dan het orgineel?
Ik gebruik voornamelijk picasa en daar kont hij er wel goed uit.

Geld deze informatie van hierboven alleen voor RAW bestanden, aangezien ik alles in JPEG heb geschoten zie ik namelijk geen verandering in de verschillende kleurruimtes.
Heb ze wel TIF opgeslagen verschijdenen zelfs in sRGB, aRGB en profotoRGB..ook allemaal 16b.
In lightroom heb je de keuze om alle kleurruimtes ook in JPEG op te slaan,maar dan kan je de bits niet aangeven. Hoeveel bits is JPEg en wat is het verschil met TIFF?
En maakt het uit of je 16b of 8b gebruikt...aangezien ik daar weinig verschil in zie.
Maar misschien komt dat wel omdat ik niet in RAW geschoten heb.

Beetje veel vragen, mijn excuses daar voor

Alvast mijn dank,

Maarten

  Nouks schreef op vrijdag 12 november 2010 om 22:44  | reageer

Oh wauw, kijk 'ns aan. Maar dat is goed nieuws!
Zal dan idd nog niet zo lang zijn gok ik: "updated 10/20/2010"