Photofacts Academy

Photofacts Academy; 100+ Fotografie Cursussen
Fotograferen wordt makkelijker en leuker

Boek

De Fotobijbels; Boeken over Fotografie
101 Praktische fotografietips voor betere foto's

Marit Hilarius

De verschillende soorten filters

maandag 14 maart 2016, 20:02 door | 22.727x gelezen | 32 reacties

Misschien ken je ze wel, filters om voor je lens te schroeven. De kans is groot dat je zelfs al een filter in je bezit hebt, een UV filter. Veel camerawinkels adviseren dit filter bij de aankoop om je lens te beschermen.

Er zijn nog veel meer filters die ook veel meer kunnen doen dan alleen beschermen. Je kunt er effecten mee bereiken die onmogelijk na te bootsen zijn in Photoshop. Ik neem de filters kort met je door, zodat je voor jezelf kunt beslissen of je ooit eens wil investeren in een mooie filterset.

Waarom filters gebruiken?


Zoals ik al beschreef hebben filters verschillende functies. Één daarvan kan 'bescherming' zijn. UV filters waren vroeger wel van ander nut, toen waren films nog gevoelig voor UV licht.

Nu alles digitaal is, gaat die vlieger niet echt meer op. Nu dienen ze vooral als bescherming voor je glas, wat ook zeker waardevol is, mits je wel een goede kwaliteit filter erop schroeft.

Met veel andere filters kun je meer controle krijgen over het licht van de situatie die je probeert te fotograferen. Je kunt grote contrasten tóch allebei goed belicht vastleggen, je kunt op klaarlichte dag met lange sluitertijden werken en reflecties in het water weghalen.

Je hoort het misschien al, vooral bij landschapsfotografie komen filters goed van pas.

Grijsfilter in landschappen


De 3 belangrijkste filters



ND filter / grijsfilter
Dit filter is eigenlijk een soort 'gordijn' wat je voor je camera plaatst en wat een hele hoop licht weghaalt. Het is een, zoals de naam al zegt, grijs filter. Je kunt er wel doorheen kijken, maar in welke mate verschilt per filter.

Je hebt lichte ND filters, deze halen maar weinig stops aan licht weg. Je hebt ook de zware ND filters, zoals de Big Stopper van Lee. Deze haalt wel 10 stops aan licht weg! Hierdoor kun je op klaarlichte dag gewoon met lange sluitertijden werken om bijvoorbeeld water een melkachtige substantie te laten lijken.

Hoe donkerder het filter, hoe moeilijker het is om ermee te werken. Je kunt er namelijk bijna niet meer doorheen kijken, waardoor je ook niet meer kunt scherpstellen. Ook moeten de instellingen volledig handmatig worden ingesteld.

ND-grad filter / grijsverloopfilter
Dit filter werkt eigenlijk hetzelfde als het grijsfilter, maar dan is hij maar voor de helft grijs. Misschien heb je het zelf ook wel eens gemerkt; bij landschappen komt je lucht vaak overbelicht uit op je foto. Hoe hard je ook je best doet, je krijgt de voorgrond én de lucht gewoon niet allebei correct belicht. Daar kan het verloopfilter bij helpen!

Je plaatst het grijze gedeelte over de lucht heen. De onderkant is 'gewoon' doorzichtig, dus het landschap blijft hetzelfde belicht. Op deze manier valt er een hoop contrast tussen de lucht en het landschap weg, en kun je wel correct belichten.

Filters1


Polarisatie filter
Een polarisatie filter voorkomt reflecties en maakt kleuren wat dieper. Een polarisatie filter kun je altijd draaien, om het effect van het filter aan te passen. Afhankelijk van de sterkte van het licht en de manier waarop het licht op je lens valt, verandert het hele effect.

Je kunt door je camera kijken terwijl je aan het filter draait, dan zie je vanzelf wanneer de lucht dieper blauw wordt.

Om reflecties weg te draaien maakt het niet uit in welke hoek de zon staat. Deze functie kan van pas komen bij allerlei situaties. Een tropische zee krijgt ineens veel meer kleur, in een raam verdwijnen reflecties en ook op andere voorwerpen verdwijnt de glans.

Door een polarisatie filter verlies je wel een beetje aan licht, dus hou daar rekening mee bij het fotograferen.

Filters3


Marit Hilarius

Over de auteur

Marit Hilarius is een fotografe die gespecialiseerd is in geavanceerde Photoshop bewerkingen. Ze heeft de basisopleiding van de FotoAcademie in Amsterdam afgerond. Haar stijl kenmerkt zich door de sprookjesachtige sfeer die ze in haar foto's creëert.

32 reacties

  1. Donald Willemsen
    Profiel Donald Willemsen schreef op dinsdag 15 maart 2016 om 12:38  | reageer

    Helaas is het verhaal over de filters een beetje te kort door de bocht. Er wordt alleen ingegaan op grijsfilters, grijsverloopfilters, polarisatiefilters en UV-filters. Er wordt niets vertelt over het feit dat er 2 soorten polarisatiefilters zijn. Er bestaan lineaire polarisatiefilters en circulaire polarisatiefilters. Zij hebben beiden een verschillend effect in de fotografie en je moet daar dus op letten als je een polarisatiefilter koopt. Naast schroeffilters zijn er ook andere opties zoals bijvoorbeeld door gebruik te maken van een filterhouder op de lens. Dat heeft het grote voordeel dat je met de filter kan schuiven tot die op de juiste plek voor de lens zit, bij grijsverloopfilters is dat erg handig.
    Daarnaast wordt er met geen woord gesproken over het grote aantal creatieve filters die er zijn. Ik noem er een paar: sterfilters, (kleur)gradatiefilters, centerspotfilters enz. O.a. Cokin, maar ook andere merken, hebben een uitgebreid assortiment creatieve filters die zo nu en dan goed van pas kunnen komen bij creatieve fotografen. Veel van die effecten kun je natuurlijk ook met photoshop maken, maar het scheelt je wel een hoop tijd achter de pc als je die effecten kunt toepassen tijdens het fotograferen.
    Ik vind het uitstekend, dat er aandacht wordt besteed aan filters, maar ik vind het bovenstaand verhaal net iets te kort door de bocht.

  2. Lara
    Lara schreef op dinsdag 15 maart 2016 om 13:13  | reageer

    Op zich een leuk artikel, maar ik miste er ook (net als Donniebelg) wel wat informatie in. In de aankondiging op de Photofacts-website staat namelijk "Ik neem alle filters kort met je door..." maar een ander veelgebruikt filter wordt ook niet genoemd, namelijk het close-upfilter. Nu zullen veel wat verder gevorderde fotografen misschien al hebben geïnvesteerd in een macrolens, maar om te beginnen met macrofotografie (of voor heel af en toe) is zo'n close-upfilter best handig!
    Als introductie op ND- en polarisatiefilters is het wel een goed artikel, hoewel dus niet helemaal compleet (ik mis bijvoorbeeld ook dat ND staat voor Neutral Density en inderdaad het verschil tussen lineaire en circulaire polarisatiefilters), maar het is verder wel een overzichtelijk verhaal.

    Over UV-filters wordt tegenwoordig door 'serieuze' fotografen soms wat minachtend gedaan. Toen ik nog analoog fotografeerde gebruikte ik er nooit een, maar sinds ik van een dagje op het strand fotograferen thuiskwam met een kras op het glas, koop ik er toch altijd een bij een nieuw objectief (dus niet omdat hij me aangesmeerd wordt bij de fotowinkel!). Marit doet dit gelukkig ook niet meteen af als onzin, en zegt er terecht bij dan wel een kwalitatief goede te nemen (op Lenstip is een test te vinden). Je kunt ook wel een speciaal protectiefilter kopen, maar mijn ervaring is dat deze meestal nog duurder zijn dan een echt goed UV-filter. Sommige UV-filters hebben ook nog eens een coating die makkelijk te reinigen is (ik heb een paar Fuji-objectieven waar het stof heel erg aan blijft plakken, dan poets ik liever even mijn filter op). Een ander argument om een UV- (of protectie)filter te nemen is dat je objectief meer waard blijft (cq beter verkoopbaar is), voor het geval je hem ooit weer eens zou willen verkopen... Op zich schijnt het op je foto's niet of nauwelijks zichtbaar te zijn als je een krasje op je frontglas hebt, maar als ik een tweedehands lens zou willen kopen, wil ik er toch liever een die geheel krasvrij is...
    Het is trouwens niet verstandig om filters op elkaar te stapelen dus als je een ander filter op je lens schroeft, het UV-filter even eraf halen!

    Ik heb nog een vraag: ik gebruikte tijdens een van mijn vakanties aan het water een polarisatiefilter op mijn Canon 7D + 24-105mm, ik dacht dat ik wel een goed filter had genomen (B+W) maar ik had toch het idee dat de foto's met filter echt wat minder scherp waren dan de foto's zonder.... Is dat herkenbaar/normaal?
    Ik heb met het polarisatiefilter ook wel eens wat foto's gemaakt van mijn kinderen tegen een mooie achtergrond, maar ik vond dat ik dan toch een wat aparte (doffe) lichtval kreeg op de gezichtjes, en een wat onnatuurlijke huidskleur die ik maar moeilijk gecorrigeerd kreeg. Maar misschien een kwestie van smaak?

  3. primefoto.nl
    Profiel primefoto.nl schreef op dinsdag 15 maart 2016 om 15:09  | reageer

    Let er bij het polarisatiefilter op dat je geen al te grote groothoek objectieven gebruikt. Je krijgt anders een mooi midden en lichter of donkerdere hoeken. Dit komt omdat een polarisatiefilter in een hoek van 90 graden t.o.v. de zon een sterker effect geeft dan bij 30 graden. Dat ga je dan zien. De luchten donkerder maken kun je ook in post makkelijk doen. Wat een pola echter ook erg goed kan is reflecties wegnemen van b.v. chromen delen van een auto en ramen of water waardoor je door een raam of water heen kunt fotograferen. Je neemt dan de schitteringen weg. Dat kan niet in post. Het ND filter is wel het meest gebruikte filter en zou je eigenlijk standaard moeten hebben als je iets met landschappen doet. Aan de andere kant kun je dit ook omzeilen met b.v. 2 foto's waarbij de 1e belicht voor alles van de horizon en er onder en eentje vanaf de horizon en er boven. Die 2 kun je dan in Photoshop naadloos op de horizonlijn samenvoegen tot het beeld wat je wilt. Een andere methode is HDR. Dan heb je zelfs geen ND filter meer nodig. Als je meerdere beelden kunt samenvoegen kun je ook zonder ND filter romig wit water of wolken maken. Er zijn dus andere work arounds voor te vinden. Ook dit zou je in principe moeten belichten om een volledig verhaal neer te zetten. Idd zijn er ook creatieve filters en die worden niet al te vaak gebruikt. De reden is dat je dure objectieven koopt en er dan minstens even goede filters voor moet gaan gebruiken en die filters zijn enorm duur en vaak te duur voor de amateur. Voor die amateur is het werken zonder filter en meer doen in post de betere methode. Voor de pro, waarbij tijd geld is, ligt dat anders, maar die pro schaft ook pro filters aan en schrijft dat af. Een filter als bescherming vindt ik op sommige plekken zoals een strand niet verkeert. Zandstralen van de frontlens is ook niet echt het beste wat je kunt doen. Echter als het niet hoeft gebruik ik geen filter.

  4. Van Ginderachter Francis
    Van Ginderachter Francis schreef op dinsdag 15 maart 2016 om 23:11  | reageer

    Wat primefoto.nl schrijft in verband met het wegnemen van reflecties op metalen oppervlakken als bv een chromen bumper van een auto of met bladgoud bedekte kaders is niet zo; metalen hebben in tegenstelling tot lakken, hoogglansverven, glazen- of water- oppervlakken niet de eigenschap het licht te polariseren en de ongepolariseerde reflecties zullen in tegenstelling van de gepolariseerde reflecties van de genoemde voorbeelden daardoor ook niet weggenomen worden. Voorwaarde dat een polarisatiefilter zou kunnen werken is dat het licht van de reflectie op zich reeds gepolariseerd is. Je zou de reflectie van de chromen bumper wel kunnen uitfilteren met een polarisatiefilter door voor de lichtbron die de bumper verlicht reeds een andere lineaire polarisatiefilter te plaatsen zodat het weerkaatste licht van het chroom op zich dan al gepolariseerd is. In het hoofdartikel wordt ook gezegd dat de hoek waaronder de lichtbron (zon) staat ten opzichte van de camera niet van belang is, niets is echter minder, waar bij een vlak weerkaatsend onderwerp als een ruit of een rimpelloos wateroppervlak wel degelijk naar de ideale hoek moet gezocht worden ten opzichte van de lichtbron en tevens het polarisatiefilter in de juiste richting zal moeten gedraaid worden om zo goed als volledig de reflectie uit te sluiten en door de reflecterende ruiten of waterspiegel heen te kunnen kijken. Mag er ook op gewezen worden, dat ook blaadjes en natte daken voller van kleur lijken bij het juiste gebruik van de polarisatiefilter omdat ook deze min of meer gepolariseerd licht weerkaatsen. Volledigheidshalve wil ik er ook op drukken nooit een polarisatiefilter te gebruiken bij panoramafotografie om de reeds eerder aangehaalde reden dat bij landschapsfotografie het polarisatiefilter maximaal werkt loodrecht op de richting van de zon. Hoe meer je daar van afwijkt hoe minder het filtereffect. Onthoud het zo: als je met je wijsvinger naar de zon wijst en je strekt je duim 90° tenopzichte van je wijsvinger dan geeft je duim de richting van de grootste polarisatie aan ook al draai je uw duim 360° in een rechte hoek ten opzichte van uw wijsvinger steeds wijzend naar de zon. Met het polarisatiefilter zijn nog tal van andere mogelijkheden, maar die zouden in dit bestek te technisch worden.

  5. primefoto.nl
    Profiel primefoto.nl schreef op dinsdag 15 maart 2016 om 23:51  | reageer

    Grappig dat het bij metalen niet zou werken en bij water en glas weer wel. Dat klopt voor geen meter. Het polarisatie filter laat volledig dicht gedraaid enkel nog 1 polarisatie aan licht door. Al het anders gepolariseerde licht wordt tegengehouden zo ook dat van metalen oppervlakken. Ergo is er minder licht. Licht is per definitie rondom gepolariseerd m.u.v. lazer licht en speciaal gepolariseerd licht. Niet enkel verticaal en horizontaal. Als je dan enkel horizontaal gepolariseerd licht door laat laat je veel minder door dan zonder polarisatiefilter. Ergo heb je minder reflecties. Het spiegelen van de omgeving blijft daarbij wel intact maar die speculair highlights zijn weg. Pak een verchroomde sleutel en een glas water. Probeer beide oppervlakken maar met een pola van de reflecties te ontdoen. Dan zul je zien dat het ook op die sleutel werkt. Probeer het maar. De polarisatie van licht wordt bij de lichtbron bepaald en niet door het vlak waar vanaf het reflecteert.

  6. Van Ginderachter Francis
    Van Ginderachter Francis schreef op woensdag 16 maart 2016 om 02:48  | reageer

    Geachte heer, ik wil u nogmaals met klem tegenspreken, zie bv het artikel onder http://pics.idemdito.org/fysica/polarisatie.htm rubriek nut van polarisatiefilters derde alinea. Zie ook http://www.gailcorobow.com/oa989kne/ rubriek gepolariseerd licht ; http://forum.belgiumdigital.com/f15/polarisatie-op-autolak-226444.html; http://tse-imaging.nl/nl/kennis-hoya/polarisatie - eerste alinea; http://www.fotohandig.nl/filters_polarisatie.php onder "weetje" ; http://www.fotostudioheno.com/informatie-filters?showall=1&limitstart= onder polarisatiefilter metaal; http://www.pattaylorhomes.com/GNkaDewYZV01/ onder gepolariseerd licht ;
    Moet ik nog verder gaan of zoek je zelf wat verder bij google "polarisatiefilter en metaaloppervlakken"? In uw theorie zou je dus de reflectie in een spiegel (reflectie weliswaar doorheen een dunne bijna perfect glazen plaat qua dikte , het gesmolten glas wordt over een kwikbad of gesmolten lood gegoten, maar op het metalen oppervlak van een aluminium laag) bijna volledig kunnen wegfilteren door een polarisatiefilter. Het kan wel dat er in de chromen bumper onder de (reeds deels gepolariseerde) blauwe hemel een gedeelte van het licht wordt uitgefilterd maar dat ligt dan niet aan het reflecterend metaaloppervlak maar aan de aard van het deels gepolariseerde licht dat er opvalt en weg filtert door de gekruiste polarisatie richting.

  7. primefoto.nl
    Profiel primefoto.nl schreef op woensdag 16 maart 2016 om 09:29  | reageer

    Beste Francis, je mag me tegen spreken tot je een ons weegt. Pak een pola filter en een sleutel en leg het voor je op tafel Ga in een hoek zitten waarbij het meeste licht door het metaal wordt gereflecteerd. Blijf in ie positie zitten en pak het pola filter voor je oog en draai het rond en zie wat er gebeurd. Praktijk dus. Er is al genoeg theorie. Wat ik schrijf kunt u in de praktijk ook werkelijk doen. Doet u het als experiment zelf ook maar eens i.p.v. allerhande linkjes te plaatsen of hebt u geen pola filter?

  8. gast schreef op woensdag 16 maart 2016 om 13:15  | reageer

    Boven alles, elk stuk glas dat je voor je excellente objectief plaats doet afbreuk aan dit objectief. Dat wil niet zeggen dat je het nooit moet doen: een beschermglas of UV filter alleen gebruiken waar het bij extreme omstandigheden noodzakelijk kan zijn (strand, droge zandvlakten of motorcross) voor de rest zorgt een zonnekap voor een betere bescherming van het frontglas en vooral niet te vergeten je lensdop en tas wanneer je even niet actief bent. In vijftig jaar tijd heb ik zonder beschermfilter nog nooit een krasje op de frontlenzen gehad en vind ik de nadelen groter dan het voordeel. Wanneer ik zie hoeveel fotografen zonder fototas met peperdure camera's en objectief aan hun nek bungelend door natuurgebieden rondschouwen dan helpt er geen UV-filter aan om beschadigingen te voorkomen.
    Een grijs of grijsverloop filter en een polarisatie filter dient eigenlijk tot de standaard uitrusting te behoren bij een serieuze (landschaps) fotograaf. Voor de goede orde een close up filter bestaat niet wel een close up lens, maar deze is geen alternatief voor een macro-objectief.

  9. gast schreef op woensdag 16 maart 2016 om 17:22  | reageer

    Grijsverloopfilters onmogelijk in Photoshop na te bootsen? Kom nou. Juist veel makkelijker en nauwkeuriger.
    Hetzelfde geldt (behalve voor reflecties) voor het pola-filter. Je moet alleen weten hoe.
    Naast een pola is het enige nuttige filter in dit digitale tijdperk een grijsfilter, maar dat heeft slechts weinig toepassingen. De overbekende vloeiende watertjes gaan snel vervelen, zoals bij de tweede foto. Foeilelijk en ook helemaal geen voorbeeld van een verloopfilter.

  10. Jan
    Jan schreef op woensdag 16 maart 2016 om 20:38  | reageer

    gast van 17:22
    Als u fantasie had dan kon u weten dat er meer is dan vloeiende watertjes.
    Ze kunnen ook helpen bij een grotere dof, of een sterke bewegingsonscherpte van een persoon, sporter, voertuig of een menigte om snelheid te tonen. En ook dat kun je in Photoshop bewerkstelligen, maar waarom zou je daar uren mee bezig zijn wanneer je dat tijdens de opnamen veel sneller en nauwkeuriger kan doen. Zo is het met de gehele fotografie: denk na met wat je wil voordat je op de ontspanknop drukt en je basismateriaal in orde is zodat je zomin mogelijk in Photoshop hoeft te bewerken.

  11. gast schreef op woensdag 16 maart 2016 om 22:29  | reageer

    en een grijsfilter is heel handig voor modelshoots. Onmisbaar als je toch wilt flitsen op een zonnige dag

  12. Rebecca
    Rebecca schreef op donderdag 17 maart 2016 om 10:21  | reageer

    Super handige tips voor verschillende soorten filters. Vind het zelf altijd heel lastig te bepalen!

  13. gast schreef op donderdag 17 maart 2016 om 16:23  | reageer

    @Jan: Als u kon lezen dan had u gezien dat ik nergens zeg dat vloeiwater de enige toepassing is van een ND. Leg eens uit hoe een ND een grotere DOF kan opleveren?
    En wie uren in Ps werkt om dit soort effecten te krijgen zit zijn tijd te verspillen. Gelukkig kost het dan ook maar 5 minuutjes. Als je weet wat je doet.

  14. Donald Willemsen
    Profiel Donald Willemsen schreef op donderdag 17 maart 2016 om 17:09  | reageer

    Een grotere DoF krijg je enkel door meer te diafragmeren of door het gebruik van een groothoeklens. Een ND filter als zodanig zorgt niet voor een grotere DoF

  15. gast schreef op donderdag 17 maart 2016 om 17:37  | reageer

    Grotere DOF krijg je niet door groothoek maar door meer tele en een grotere lensopening. Een grotere lensopening krijg je door te zorgen dat er minder licht binnen komt en of door de sluitersnelheid te verhogen. Ook een FF sensor geeft meer dof dan een kropsensor. Wanneer je met een langere sluitersnelheid wil werken en toch een grote lensopening dan zal je een grijsfilter er voor moeten plaatsen. En natuurlijk heeft ook de iso instelling invloed.

  16. primefoto.nl
    Profiel primefoto.nl schreef op donderdag 17 maart 2016 om 17:56  | reageer

    Dof is Depth of field. Diepte in het veld dat scherp is. Hoe kleiner de opening hoe hoger het diafragma getal hoe groter je scherpte diepte. Een groothoek objectief heeft van nature een grotere DOF. Een FF of DX sensor veranderd niets aan een objectief nog de daardoor ontstane DOF. Het interesseert een objectief geen moer welke sensor je er onder prakt. DOF is een eigenschap van het objectief in relatie tot het brandpunt en de opening van het diafragma. Je haalt werkelijk alles door elkaar nu. Misschien goed om hier eens te kijken: https://youtu.be/lEjz7-tB734?t=2m1s

  17. lele
    lele schreef op donderdag 17 maart 2016 om 18:33  | reageer

    gast van 17:37.... je vertelt het allemaal precies andersom

  18. Donald Willemsen
    Profiel Donald Willemsen schreef op donderdag 17 maart 2016 om 22:18  | reageer

    @gast van 17:37. Het lijkt me verstandig dat je een beginnerscursus fotografie gaat volgen. Je zal er een hoop van opsteken.
    Moesten mijn beweringen niet juist zijn, dan was iedere geoefende fotograaf hier over me heen gevallen.

  19. Willeke
    Willeke schreef op donderdag 17 maart 2016 om 22:59  | reageer

    Ik krijg een beetje jeuk van de opmerking van de gast van 16 maart 13.15u: "Een grijs of grijsverloop filter en een polarisatie filter dient eigenlijk tot de standaard uitrusting te behoren bij een serieuze (landschaps) fotograaf".... Wat een onzin! Als je zonder die kunstgrepen van filtertjes en bewerkingen geen goede foto weet te maken, ben je geen goede fotograaf! knipoogDat wil niet zeggen dat ik er per definitie op tegen ben, maar het lijkt tegenwoordig als synoniem met een goede foto te worden beschouwd en dat is het niet. Ik zie tegenwoordig zó veel landschappen met lange sluitertijden, en de meeste daarvan zijn (hoe technisch geperfectioneerd ze soms ook zijn) regelrecht saai.. Het is de nieuwe eenheidsworst geworden. Wilco Dragt heeft er in juni 2015 een uitstekend artikel over geschreven op deze website.

  20. gast schreef op vrijdag 18 maart 2016 om 12:08  | reageer

    inderdaad erg kort door de bocht

  21. gast schreef op vrijdag 18 maart 2016 om 19:55  | reageer

    Marit,

    Ik quote jou even.

    QUOTE:

    "Zoals ik al beschreef hebben filters verschillende functies. Één daarvan kan 'bescherming' zijn. UV filters waren vroeger wel van ander nut, toen waren films nog gevoelig voor UV licht.

    Nu alles digitaal is, gaat die vlieger niet echt meer op. Nu dienen ze vooral als bescherming voor je glas, wat ook zeker waardevol is, mits je wel een goede kwaliteit filter erop schroeft."

    EINDE QUOTE!

    UV-filters, waren vroeger in het analoge tijdperk ook al nutteloos. UV, straling heeft totaal geen invloed op film. Waar men altijd op doelde, was de blauwe waas, die bijvoorbeeld hoog in de bergen kon ontstaan. Echter, daarvoor gebruikte je een skylight-filter of warmfilter, om de blauwe waas te neutraliseren. Dit deed je vooral bij diafilm, want diafilm was en is een eindproduct, waar naderhand niet tot bijna niet meer aan te sleutelen valt. Bij negatieffilm, kon je dat naderhand nog bijsturen als er een blauwe waas inzat, dat deed je met je kleurenkopvergroter. Dus het UV-filter verhaal, was vroeger ook al onzin. Film is niet gevoelig voor UV-straling. Hoog in de bergen, is gewoon het blauwe licht wat via de sneeuw wordt weerkaatst, maar dat heeft niets met UV te maken.

    Ikzelf, gebruik heel weinig filters bij digitaal, hooguit: cpl polarisatiefilter, grijsfilter en een clearfilter. Een UV-filter ter bescherming gebruiken, vind ik onzin. Bovendien, maakt het beelden soft. Wil je iets als bescherming gebruiken, bijvoorbeeld op 't strand, neem dan een clearfilter. Een clearfilter wordt ook wel protectfilter genoemd.

    Digitaal, gebruik ik dus zeer weinig filters. Voor mij als portretfotograaf ook niet echt nodig. Een grijsfilter, wil ik af en toe nog weleens inzetten, als ik bij studioflitslicht met een nog grotere diafragma opening wil werken, als ik al op mijn laagste ISO-waarde zit, flitser op 't laagste vermogen en tegen mijn synchronisatietijd aanzit. Ik kan niet met mijn studioflitsers op "high speed" flitsen, wat ik wel met mijn reportageflitsers (strobist) kan. Moet ik met mijn studioflitsers een grijsfilter gebruiken, dan gebruik ik meestal een ND8 (3 stops) filter.

    Binnenkort, ga ik op vakantie naar een land met hoge bergen. Ik heb mij voorgenomen om daar op diafilm te fotograferen, maar dan gaan zeker de skylight-filter en cpl polarisatiefilter mee. En ik denk ook nog een grijsfilter die 8 a 10 stops licht tegen houdt, om bijvoorbeeld in stromende beekjes het water niet te bevriezen.


  22. 100
    Profiel 100 schreef op zaterdag 19 maart 2016 om 01:59  | reageer

    @gast 19:55

    Citaatje uit documentatie van Kodak:
    “Because color films are sensitive to ultraviolet radiation, a fabric that reflects ultraviolet energy will appear bluer in a photograph than it looks to our eyes.”
    Bron: http://www.kodak.com/global/en/professional/support/techPubs/e73/e73.pdf

    Misschien toch eerst even wat echte kennis opdoen voordat je termen als “nutteloos” en “onzin” gebruikt.

  23. gast schreef op zaterdag 19 maart 2016 om 06:57  | reageer

    100,

    En jij gelooft alle fabrikanten...!?

    Dus, doe mijn relaas niet af als nutteloos en/of onzin. Ik ben een man van praktijk, niet van theorie...

    Ik ga al jaren mee in de fotografie, en weet zo ondertussen wel wat wel of geen onzin is.

    Fabrikanten brengen soms dingen op de markt om eraan te verdienen, het zal ze een zorg zijn of mensen erin trappen, zoals bijvoorbeeld in het UV verhaal. Puur, voor de verkoop...

  24. Willeke
    Willeke schreef op zaterdag 19 maart 2016 om 08:15  | reageer

    @gast 19.55uur: er is veel gezegd en geschreven over UV-filters. Ik vind het nogal kort door de bocht om alle theorie af te doen als onzin omdat jouw praktijkervaring je anders bewijst, en daar dan ook meteen algemeen geldende conclusies aan te verbinden. Ik ben blij dat mijn huisarts wel een jarenlange wetenschappelijke opleiding achter de rug heeft knipoog Uit je verhaal begrijp ik ook dat je al jarenlang geen UV-filters meer gebruikt dus veel ervaring heb je er dan eigenlijk ook niet mee... Op lenstip.com (een onafhankelijke website waar lenzen etc aan grondige tests worden onderworpen) staat bij de test van UV-filters nog een grondige theoretische onderbouwing over UV-straling.

    Dat jij ze niet nodig hebt is heel fijn voor je. Maar laat het ook aan elke fotograaf over om zelf te beslissen of men er wel of geen wil gebruiken. Het nut ervan is misschien beperkt, en bescherming is voor de meeste (amateur)fotografen waarschijnlijk toch de belangrijkste reden om er een te gebruiken. Bij een goed en helder UV-filter zal er weinig tot geen verschil zijn tussen een foto met of zonder filter (die verhalen over dat het je foto 'soft' zou maken is ook iets wat 'tegenstanders' graag laten rondzingen). Of een protectfilter 'beter' zou zijn dan een UV-filter vraag ik me af, het is evengoed een stukje glas wat je voor je mooie lens schroeft, en waarvan je maar moet afwachten wat de kwaliteit ervan is. UV-filters worden al veel langer en op veel grotere schaal geproduceerd en er zijn meer tests over te vinden. In ieder geval vind ik het persoonlijk prettiger om wél een UV-filter te gebruiken ter bescherming van mijn frontglas (en daarmee de waarde van mijn objectieven) en ik ervaar het als onplezierig dat ik daarmee door een groep (semi)pro's wordt weggezet als domoor die in het reclamepraatje van de fabrikant is getrapt. Het is voor mij gewoon heel rationeel: ik fotografeer puur als hobby en kan mijn apparatuur niet terugverdienen of afschrijven, dus op het moment dat ik iets nieuws wil kopen is het fijn als ik mijn gebruikte spul weer goed kan verkopen. En een lens waar altijd (meestal) een UV- (of protectie)filter voor heeft gezeten heeft bij die verkoop dan waarschijnlijk toch een pre.

  25. 100
    Profiel 100 schreef op zaterdag 19 maart 2016 om 11:23  | reageer

    @gast 06:57

    Beweer ik ergens dat ik alles geloof wat fabrikanten zeggen?
    Lijkt me niet, dus leg me geen woorden in de mond.

    Als een fabrikant van filters zegt dat ze nuttig zijn, zou commercieel belang mee kunnen spelen, maar het is niet de filterfabrikant die het zegt maar de fabrikant van kleurenfilm. Welk belang heeft Kodak daarbij volgens jou? Denk je dat ze meer filmrolletjes verkopen als ze zeggen dat kleurenfilm gevoelig is voor uv-straling waardoor de kleur minder echt overkomt dan hij in werkelijkheid is?

    Als je moeite hebt met dingen die door fabrikanten worden beweerd kun je ook de wetenschappelijke literatuur er op naslaan, of vertrouw je de wetenschap ook niet? Een goed startpunt is Robert Williams Wood die al rond 1900 belangrijke ontdekkingen deed op dat vlak.

    Prima dat je een man van de praktijk bent, maar je verhaal is aantoonbaar onjuist. Film is weldegelijk gevoelig voor uv-straling dat is zowel wetenschappelijk aangetoond als in de praktijk bewezen. In de praktijk kun je dat het beste zien in de bergen (op hoogte) omdat de atmosfeer (die uv-straling absorbeert) daar dunner is dan op zeeniveau.

  26. gast schreef op zaterdag 19 maart 2016 om 13:27  | reageer

    Heel nuttig weer, zo'n discussie over fotorolletjes.

  27. gast schreef op zaterdag 19 maart 2016 om 13:59  | reageer

    Ik ben gast 19:55,

    Willeke, ik zeg dat niet alleen. Meerdere collega's zullen mijn relaas beamen. Een UV-filter heeft sowieso - als we al over UV praten - al geen zin bij digitaal, want op de digitale beeldsensor zit een anti-alias filter, die UV ongevoelig is. Bovendien, was het in het analoge tijdperk ook al onzin. En nogmaals: Meerdere collega's kunnen dat beamen.

    Dus wat ik in mijn eerdere posting gezegd heb, neem ik niet terug. Niet, omdat ik iemand geen gelijk wil geven, maar wel omdat ik dit puur in praktijk zelf ervaren heb. Wat is nuttiger: theorie óf praktijk? Dat laatste lijkt me...

    Nogmaals 100, hoog in de bergen gebruik je een skyfilter of een warmfilter, wanneer je op diafilm fotografeert. Heeft niks met Uv-straling te maken. Alleen met licht, midden op de middag, wat weerkaatst door een hoogstaande zon op de sneeuw, wat een blauwe gloed geeft als geen sky- of warmfilter gebruikt.

    Gast 13:27,

    Zekers nuttig, het relaas over fotorolletjes. Wat weet jij van filters en UV...?

  28. Willeke
    Willeke schreef op zaterdag 19 maart 2016 om 14:45  | reageer

    Gast 19.55: volgens mij heb je mijn stukje niet goed gelezen of mijn punt niet goed begrepen... Ja, ik begrijp dat een UV-filter over het algemeen niet nodig is om UV-straling tegen te houden bij de moderne camera's met sensor. Ik (en velen met mij) gebruik het als protectiefilter, omdat het daar nu eenmaal een beproefd middel voor is gebleken. Ik zou inderdaad ook een clearfilter kunnen nemen, maar daar is veel minder keus in, en de UV-filters komen in vele kwaliteiten dus ook zeer goede! Mijn punt (en eigen ervaring!) is dat het kwaliteitsverlies dat een dergelijk (kwalitatief goed) filter geeft meestal minimaal is, en voor de meesten echt niet of nauwelijks waarneembaar op de foto.
    Ik wil er echt niet voor pleiten dat het UV-filter noodzakelijk is, integendeel. Er zijn argumenten voor en argumenten tegen. Maar ik vind dat elke fotograaf dit voor zichzelf uit moet maken. Het is een beetje jammer dat je vooral je eigen situatie als uitgangspunt neemt en daar niet even overheen kan kijken. En ja, ik heb me er bij die 'beamende collega's' ook al aan geërgerd omdat ik vond dat ze vooral op hun eigen stokpaardjes bleven zitten....

  29. Donald Willemsen
    Profiel Donald Willemsen schreef op zaterdag 19 maart 2016 om 14:48  | reageer

    Het lijkt hier steeds meer op een welles nietes spelletje. Mannekes stop met deze nutteloze discussie wel of geen onzin van een UV filter. De waarheid zal in het midden liggen. Laten we het vooral over de essentie van het verhaal houden. Marit is een jonge fotografe die nog niet heel erg lang bezig is met fotografie. Dat ze haar kennis hier wil delen in dit blog moeten we waarderen. Het enige dat stoorde aan het artikel dat het te kort door de bocht was.

  30. gast schreef op zaterdag 19 maart 2016 om 15:03  | reageer

    Willeke,

    Ik ga er voor 't laatst op in: Waarom kies je dan niet direct een protectiefilter als het je om de bescherming van je frontglas van je objectief te doen is? Ook goede protectiefilters, worden o.a. door B&W en Hoya geleverd.

    Met een protectiefilter, lever je helemaal geen kwaliteit in ten opzichte van je frontglas. Een UV-filter doet dat wel, is mijn ervaring; het maakt beelden softer. Als ik een filter acht nodig te hebben ter bescherming, dan pak ik dus een protectiefilter.

    Uiteraard, moet iedereen dat voor zichzelf uitmaken, maar ik kreeg een beetje de indruk - niet jij - dat iemand het af wou doen als nonsens wat ik zei, terwijl ik uit praktijk praat.

    Laat ik het dan zo zeggen: Ik gebruik het liefst zo min mogelijk filters. Je frontglas van je objectief, is niet voor niets zo ontworpen. Elk stukje extra glas ervoor... En meestal, biedt een zonnekap - gebruik ik altijd - voldoende bescherming voor je frontglas.

    Donnie,

    Ik kan je begrijpen, dat je dit nutteloos vindt, maar waarom zou ik mijn praktijk ervaring niet delen?

    Niet lelijk bedoeld tegenover Marit, maar ik zou haar hier nog niet laten schrijven. Ik vind, dat ze daar nog te veel praktijk voor mist. Niets lelijk bedoeld tegenover haar als persoon.

    Maar nu, genoeg hierover. knipoog

  31. Annemiek
    Annemiek schreef op zaterdag 19 maart 2016 om 17:56  | reageer

    @gast 15.22: deze conclusie trek je voor jezelf, maar kun je niet voor anderen trekken. Ik lees hier namelijk ook reacties van mensen die er wél wat van hebben opgestoken! Het artikel is duidelijk bedoeld als introductie op diverse filters en Marit heeft een prima schrijfstijl. Niet iedereen zit te wachten op een ellenlange technische verhandeling over alle ins en outs... In de diverse reacties zijn nog de nodige aanvullingen gegeven, daar kan de lezer mee doen wat hij/zij wil.

  32. Marit Hilarius
    Profiel Marit Hilarius schreef op zaterdag 19 maart 2016 om 18:26  | reageer

    Ik lees ontzettend veel verschillende meningen in reacties. Ik begrijp dat dit artikel een open deur is voor heel veel lezers, maar er zijn óók heel veel lezers die nog helemaal niets weten over filters en nog maar pas begonnen zijn met fotografie. Photofacts is een blog voor allerlei niveaus, en mijn artikelen zijn vooral gericht op de beginnende fotografen, en dus niet ontzettend technisch geschreven. Dat zal niet bij iedereen passen, inderdaad, en dat is helemaal prima!

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Sportfotobijbel
Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra
Toon alle artikelen binnen Basiskennis

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.431 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord