Goede boeken voor de macrofotograaf

zondag 16 januari 2011, 22:58 door Johannes Klapwijk | 9.923x gelezen | 6 reacties

Wanneer je met macrofotografie begint is er een kans dat je insecten gaat fotograferen. Vaak ontstaan op een gegeven moment dan ook de wens om te weten wat je nou precies hebt gefotografeerd. Zo krijg ik regelmatig vragen van mensen over wat ze eigenlijk hebben geplaat.

Een goede reden lijkt me om eens wat advies te geven over een aantal gidsen en boeken die ik met veel plezier bezit en die regelmatig uit de boekenkast komen om daadwerkelijk gelezen te worden.

Waarschuwing: dit artikel bevat slechts één foto en vooral veel informatie, dus heb je geen behoefte aan goede gidsen dan zou ik gewoon stoppen met lezen.

Om zo maar even te schetsen waarom gidsen handig zijn: niet alleen wanneer je iets hebt gefotografeerd kun je opzoeken wat voor soort je eigenlijk gevonden hebt, maar het is ook mogelijk om via gidsen goede plekjes te ontdekken voor bijvoorbeeld die interessante, zeldzame soorten. De afgelopen weken heb ik, in voorbereiding op mijn zomervakantie, niet alleen uren gegoogled op reisverslagen en dergelijke, maar ook uren zitten pluizen in mijn vlinder en libellengidsen.

Dit alles om de meest ideale zomervakantie locatie te ontdekken. Zo heb je al uren plezier terwijl de vakantie nog moet beginnen. Bij mij is de keuze gevallen op Sardinië, het heeft cultureel genoeg (fijn voor mijn vrouw), maar er komen ook ontzettend mooie en zeldzame vlinder- en libellensoorten op het eiland voor. En dankzij mijn gidsen weet ik nu al waar ik allemaal heen wil en wat ik er tegen kan komen. Ook handig dus voor het kiezen van een uitvalsbasis.

Om te beginnen vind ik in feite twee typen boeken interessant om te hebben: je hebt veldgidsen of meer informatieve boeken. Een veldgids is voornamelijk bedoeld om dieren te kunnen determineren: ze zijn meestal vrij handzaam en daardoor goed mee te nemen het veld in.

Het belangrijkste daarin is vaak een lijst met soorten met een foto of tekening per soort, in combinatie met een omschrijving van het dier: waar komt het voor, hoe zeldzaam is het en waar kun je het aan herkennen. De meer informatieve boeken zijn vaak minder handzaam en meer het type boek dat je op zondagmiddag er eens bij pakt als je lekker op de bank zit omdat het buiten toch vies weer is. Deze boeken bevatten wel een schat aan waardevolle informatie die je meer inzicht in het onderwerp geven.

Veldgidsen

Er zijn flinke aantallen veldgidsen voor insecten op de markt, en dat heeft vooral te maken met de groeiende interesse in deze diergroep en de constante veranderingen in bijvoorbeeld verspreiding die er voor zorgen dat er steeds nieuwe informatie is.

Voor vlinders heb je op dit moment eigenlijk twee Nederlands talige gidsen: een is gebaseerd op foto's, een op tekeningen. Zelf heb ik twee vlindergidsen die elkaar goed aanvullen. Een is Engelstalig, een is Nederlandstalig.

De Nieuwe Vlindergids (ISBN13: 9789052108018)
Dit is een bijzonder gebruikersvriendelijke gids. Heldere tekeningen, duidelijke beschrijvingen en alle informatie die je verwacht: per soort een verspreidingskaartje, vliegtijden, habitat en dergelijke.

Er zijn een paar nadelen te noemen: deze gids is een nieuwe uitgave van een bestaande gids en daardoor zijn soorten die de laatste jaren ontdekt zijn nog niet altijd beschreven. Ook kunnen tekeningen eerder een verkeerde indruk geven dan foto's, al zijn de kenmerken op een tekening vaak weer duidelijker.

Ik combineer het liefst een gids met tekeningen met een gids met foto's. Een ander nadeel ten opzichte van mijn tweede gids is dat deze gids zijn verspreidingskaartjes altijd op Europees niveau toont. Je ziet heel Europa. Dus komt een soort alleen in het puntje van Griekenland voor dan kun je slecht zien waar ze precies te vinden zijn.

[ Bestel De Nieuwe Vlindergids bij Bol.com ]

Butterflies of Europe (ISBN-13: 9782952162005)
Engelstalig en daarom iets lastiger te vinden in de online winkels. Ook is de gids vrij prijzig (bijvoorbeeld te verkrijgen bij Vermandel.nl). De aanpak van deze gids heeft wel een paar grote voordelen. De gids gebruikt sleutels om je soort te determineren. Dit houd in dat je vragen krijgt en afhankelijk van je antwoord naar een bepaalde bladzijde doorbladerd. In theorie (praktijk van vlinders determineren blijft een grote uitdaging), kom je dan vanzelf op het goede vlindertje uit.

In tegenstelling tot de bovengenoemde gids krijg je bij vlinders met een kleine verspreiding een ingezoomde kaart waardoor je soms precies kunt zien op welke bergtop een specifieke soort gevonden kan worden. Het grote nadeel is dat de Engelse namen minder bekend zijn dan de Nederlandse namen, dus tenzij je de Latijnse namen kent is er nog een vertaalslag nodig.

Voor mij is deze gids de perfecte partner voor bovenstaande, maar ik kan me voorstellen dat je liever voor een Nederlandstalige gids gaat. Ik kan over de volgende weinig zeggen, maar deze schijnt ook een goede gids te zijn: Dagvlinders van Europa (ISBN-13:9789050113021)

Veldgids Libellen (ISBN-13: 9789050112642)
Deze veldgids is erg recent (2007) en toen volledig geupdate met recente verspreidingskaartjes. Het is namelijk zo dat libellen zich momenteel vaak uitbreiden naar het noorden of dat sommige soorten steeds zeldzamer worden. Het is dus fijn dat deze gids recent is, al loop hij al weer achter.

De gids bespreekt alle Nederlandse soorten uitvoerig met verspreidingskaartjes en determinatiekenmerken, maar ook een aantal Europese soorten die niet in Nederland worden behandeld. Ga je dus alleen libellen kijken in Nederland dan is dit een prima keuze. Wil je ook op vakantie in andere delen van Europa libellen kunnen bekijken zou ik de volgende optie kiezen. Deze gids is overigens gebaseerd op foto's.

[ Bestel Veldgids Libellen bij Bol.com ]

Libellen van Europa (ISBN-13: 9789052107004)
Mijn favoriete gids. Als je dit boek doorbladerd kom je pas echt onder de indruk van de enorme verscheidenheid en schoonheid van libellen. All soorten van Europa worden besproken, inclusief een aantal soorten van Noord-Afrika en Zuid-West Turkije.

De gids is gebaseerd op tekeningen en naast prachtige tekeningen van alle soorten op de rug bekeken zijn er veel platen van de zijkant en zelfs van allerlei kleine details die kenmerkend zijn voor libellen.

Elke soort heeft een omschrijving van veldkenmerken (te zien door een verrekijker) en handkenmerken (te zien wanneer je alle detail kan bewonderen omdat je een libel hebt gevangen), een verspreidingskaartje (ook deze gids loopt alweer achter heb ik ontdekt) en vaak ook nog prachtige foto's. Naast alle soort informatie word per land de beste libellen locaties beschreven met welke soorten je er kunt vinden. Alles bij elkaar een prachtig boekwerk!!

[ Bestel Libellen van Europa bij Bol.com ]

Informatieve boeken

Er zijn werkelijk waar bergen goede, informatieve boeken op de markt, maar omdat ik alleen diegenen behandel die ik zelf echt heb doorgespit blijft het hier bij twee voor mij interessant boeken. Een laagdrempelig boek over mooie vlinder- en libellengebieden in Nederland en een zwaar, haast wetenschappelijk boek over dagvlinders.

Ontdek Vlinders & Libellen (ISBN-13: 9789050112727)
Een mooi, luchtig geschreven boekje met een hoop foto's en beschrijvingen van mooie gebieden in Nederland. Per gebied vind je een wandelroute, foto's van de locatie en de soorten die er voorkomen, plus omschrijvingen van het gebied en details over de soorten die er voorkomen. Luchtig geschreven en rijkelijk geïllustreerd, dus erg motiverend om lekker naar buiten te gaan. De gebieden liggen door heel Nederland, dus er is altijd wel iets moois in de buurt te vinden.

[ Bestel Ontdek vlinders & Libellen bij Bol.com ]

De Dagvlinders van Nederland (ISBN-13: 9789050112277)
Dit bijzonder complete en gedetailleerde boek beschrijft alle vlindersoorten die in Nederland voorkomen of ooit hebben voorgekomen. Uitvoerig word er stil gestaan bij de levenscyclus, het gewenste habitat en de informatie is toegespitst op hoe je deze kennis kan gebruiken ter bescherming van vlinders in Nederland.

Uiteraard zijn er verspreidingskaartjes, maar ook grafieken met trends (gemeten via het Landelijk meetnet van de vlinderstichting). Ontzettend veel informatie dus en het ideale boek om de Nederlandse vlinders echt te leren kennen. Ook bevat het goede tips voor locaties van bijzondere vlinders. Er kleeft een groot nadeel aan deze gids: je word er bijzonder depressief van als je ziet hoeveel bijzondere en mooie vlindersoorten hier ooit voorkwamen die inmiddels verdwenen zijn.

[ Bestel De dagvlinders van Nederland bij Bol.com ]

Hopelijk is dit artikel een inspiratiebron voor macrofotografen om hun onderwerpen goed te leren kennen. Hoe meer je onder de indruk raakt van hoe bijzonder en mooi je onderwerpen eigenlijk zijn, hoe meer je ook zult kunnen genieten van het fotograferen van al deze mooie pareltjes. En uiteraard: vergeet na het lezen niet ook lekker naar buiten te gaan om het allemaal in real-life tegen te komen en vast te leggen! Nog vier maandjes en dan vliegen de eerste oranjetipjes weer

Cursus Herfst- en Macrofotografie

Heb je zin om ook eens een poging te wagen om met herfst- of macrofotografie aan de slag te gaan? Ik denk dat mijn cursus herfstfotografie en cursus macrofotografie voor Photofacts Academy een hele mooie start kan zijn en volop kan inspireren om zelf het veld in te gaan en mooie macrofoto's te maken.

Over de auteur

Johannes Klapwijk heeft zich al een jaren intensief toegelegd op natuurfotografie. In het voorjaar en de zomer ligt de nadruk op macrofotografie. Maar ook grotere onderwerpen binnen de natuurfotografie boeien: van vogels tot landschappen.
Johannes verzorgt ook workshops in natuurfotografie.

6 reacties

alexander schreef op maandag 17 januari 2011 om 19:36 | reageer
Informatief artikel! Ik heb macrofotografie en buiten zijn altijd al een mooie combinatie gevonden, maar ga nooit echt doelgericht tewerk. Misschien dat ik een paar gidsen eens bestel en kijk wat ik op de plaat kan krijgen? Al doende kom je vast genoeg andere "gelegenheids" kansen tegen die het afwisselend houden. En je komt af en toe eens op nieuwe plekken en mooie omgevingen.

Ik ga er iets mee doen, bedankt.
Alexander

Jan schreef op dinsdag 18 januari 2011 om 11:45 | reageer
Wellicht een goede aanvulling als je veel wilde bloemen fotografeert: De Nieuwe Plantengids Voor Onderweg van Tirion. Johannes, heb je ook nog aanbevelingen wat betreft paddenstoelen en insecten?

Johannes Klapwijk schreef op dinsdag 18 januari 2011 om 12:30 | reageer
@Jan: paddenstoelen is ontzettend lastig. Het schijnt dat geen enkele gids volledig is, dat de helft van de paddenstoelen alleen onder de microscoop met zekerheid te determineren is etc etc. Iets te overweldigend voor mij, dus begin ik er maar niet aan. Buiten de vliegenzwam, porseleinzwam en rodekoolzwam houd mijn kennis zo ongeveer op. Ik heb er wel een gidsje voor, maar niet genoeg kennis om er iets zinnigs over te kunnen zeggen.

Hetzelfde geld voor insecten (die geen vlinder of libel zijn). De mogelijkheden zijn zo eindeloos dat ik er voor gekozen heb mij enigszins te beperken omdat anders het einde zoek is.

Wie weet komt het nog eens, maar voorlopig heb ik op vogel, vlinder en libellenvlak nog meer dan genoeg wensen en uitdagingen

Johannes Klapwijk schreef op dinsdag 18 januari 2011 om 12:33 | reageer
Voor vogels gebruik ik overigens de ANWB vogelgids van Europa. Een bijzonder mooie gids.

EduardvanMil schreef op dinsdag 18 januari 2011 om 22:29 | reageer
Een waardevol en interessant artikel, ook voor later als naslagwerk want ik ben een beginnende foto enthousiasteling.
Graag zou ik wat meer willen weten over de benodigde fotoapparatuur. Het is me inmiddels wel duidelijk dat de fotograaf de foto's maakt maar met macrofotografie heb je toch meer nodig dan alleen jezelf. Het zou leuk zijn als daar wat meer informatie over kwam. Bv. uit de hand fotograferen met macrolens van max 100mm f/2.8 IS USM of toch met een statief maar dan naar een 180 mm etc. Waar heb krijg je beste resultaten mee? Ik weet niet of dit forum zich daarvoor leent maar wat is een redelijk statief/lenzen voor macrofotografie en hoe verhoud een cropt camera zich ten opzichte van een fullframe camera want er is toch wat correctie nodig (1.6 factor)of sla ik de plank helemaal mis?

Johannes Klapwijk schreef op woensdag 19 januari 2011 om 07:16 | reageer
@Eduard: Ik zal eens nadenken of je vraag genoeg stof voor een artikel geeft: je vraag is iig een veel terug komende vraag. Maar tegelijk is het antwoord nogal persoons- en smaakgevoelig.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.431 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Goede boeken voor de macrofotograaf

Veldgidsen

Informatieve boeken