Recensie: De fotograaf van Auschwitz

zondag 1 februari 2015, 21:22 door Albert ter Harmsel | 10.487x gelezen | 3 reacties

Op 15 februari 1941 lopen vijf mannen door het kamp Auschwitz. Ze zijn op weg naar de 'politieke afdeling'. Ze komen uit Nederland, Frankrijk, Slowakije en Polen. Het blijkt dat ze allemaal fotograaf zijn. Wilhelm Brasse, later bekend geworden als 'de fotograaf van Auschwitz' trekt de juiste conclusie: "We zijn op weg naar een selectie".

En inderdaad, er moeten er vier afvallen. En er vallen er ook vier af... Tijdens het sollicitatiegesprek wordt Wilhelm gevraagd een foto te bespreken. Hij levert vakkundig kritiek waarna Oberscharführer Bernard Walter hem vertelt: "Ik heb die foto gemaakt". Tja.

Hoewel er twee fotografen beter zijn dan Wilhelm wordt hij geselecteerd omdat hij vloeiend Duits spreekt. Dat was toen ook al een voordeel.

Op het internet had ik al verschillende artikelen en foto's gezien van Wilhelm Brasse, de fotograaf van Auschwitz. Toen ik het boek zag kon ik het daarom niet laten liggen.

Hoewel ik nergens gelezen had dat Brasse Jood was, wordt dat in het boek wel verteld, al is het slechts heel beknopt. Een arts vraagt Brasse "U bent Joods en heeft dat nooit verteld, nietwaar?" waarop Brasse knikt.

Het speelt verder ook geen rol want Brasse is om andere reden in Auschwitz terechtgekomen. De manier waarop hij in Auschwitz terechtkomt is heel apart. Wilhelm weigert dienst te nemen in het Duitse leger. Hij probeert daarna te vluchten naar Frankrijk om zich aan te sluiten bij een Poolse legereenheid.

Hij wordt gepakt, maanden in de gevangenis opgesloten en dan opnieuw voor de keus gesteld: het leger of Auschwitz. En weer weigert hij! Wat een moed, wat een karakter.

Maar daarnaast probeert hij voor de volle honderd procent aan de wensen van zijn bazen te voldoen. Hij levert kwaliteit, hij doet dat snel en hij durft zijn superieuren (letterlijk) nog niet scheef aan te kijken. Wilhelm Brasse gedraagt zich soms superonderdanig, puur om te overleven.

Hij en zijn medewerkers konden de doodstraf krijgen voor het minste vergrijp. Dat kon van alles zijn: een mislukte foto, het praten terwijl dat niet mocht, eten tijdens de dienst, lachen om een Duitser, twijfel aan wat een Duitser zei en wat dan ook. Pure en wrede willekeur.

En Brasse wordt steeds beter. Hij maakt voor de identificatiedienst veel foto's van gevangenen, in totaal tussen de 40.000 en 50.000 stuks, waarvan er ook in dit boek staan. Daarnaast maakt hij foto's van de tweelingen met wie Mengele experimenteerde.

En portretfoto's van de kampbeulen die ze voor privédoeleinden gebruikten. Ja, die Duitsers konden kwaliteit wel waarderen. Dat vakmanschap levert Brasse soms ook een min of meer beschermde positie op. Sommige Duitsers en kapo's zijn hem slechtgezind maar durven niets te doen omdat hij vakwerk levert voor de 'Erkennungsdienst' en zijn bazen hem nodig hebben.

Brasse levert dus heel goed werk voor zijn Duitse bazen. Maar dat betekent niet dat Brasse laf was. Hij leverde wel degelijk verzet. Hij voorzag mensen die wilden vluchten van valse identiteitspapieren, hij leverde documenten aan het Poolse verzet en tegen het eind van het bestaan van het vernietigingskamp heeft Brasse veel foto's kunnen redden door ze te verstoppen in plaats van ze te vernietigen.

Auschwitz betekende wel het einde van de carrière van de fotograaf Brasse. Na de oorlog dacht hij 'gewoon' weer te gaan fotograferen maar de herinneringen aan al die slachtoffers die hij gefotografeerd had maakte het hem onmogelijk ooit nog weer te fotograferen.

Deze week hebben we de bevrijding van Auschwitz door de Russen herdacht. Voor elke fotograaf is dit boek dé manier om te herdenken!

'De fotograaf van Auschwitz' door Luca Crippa en Maurizio Onnis (ISBN 9789022570432). 18,95 euro en onder meer verkrijgbaar bij Bol.com.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Albert is hobbyfotograaf.
Hij toont zijn foto's op Flickr.

3 reacties

Brian schreef op dinsdag 3 februari 2015 om 15:09 | reageer
Mooie recensie over dit boek, en een onderwerp dat niet mag worden vergeten.
Ik ga het boek aanschaffen.

Ron Rietman schreef op dinsdag 3 februari 2015 om 15:12 | reageer
Heb het boek in mijn handen gehad. De rillingen lopen je over de rug. Onder die omstandigheden nog goede foto's kunnen maken. Dat is echt over-leven.

digitaldolf schreef op zaterdag 9 mei 2015 om 10:08 | reageer
Brasse was geen jood. Hij zij het tegen die dokter zodat hij een excuus had om zich niet uit te kleden. Hij had namelijk posters onder zijn kleding die hij naar het verzet wilde smokkelen.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Van Beeld naar Kunst met Micky Hoogendijk

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.346 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Recensie: De fotograaf van Auschwitz