Must Do op Sicilië: De Etna vulkaan fotograferen

zondag 27 mei 2018, 22:44 door Michelle Peeters | 5.732x gelezen | 6 reacties

Het symbool van Sicilië, de Etna vulkaan. Wie aan dit Italiaanse eiland denkt, denkt automatisch ook meteen aan dit bijzondere natuurverschijnsel.

Eind april beklom ik de vulkaan tijdens een fotoweek op Sicilië. In dit artikel een zestal tips hoe je hier het beste kunt fotograferen.

Actieve vulkaan

Rokend en rommelend, as en lapilli (kleine brokken lavasteen) spuwend trekt de Etna al duizenden jaren de aandacht.

Bijna nergens in Europa is het spektakel van een actieve vulkaan beter te bewonderen dan hier bij de circa 3320 m hoge Mongibello (Berg der Bergen), zoals de autochtonen hem noemen.

Zijn mystieke uitstraling dankt de Etna ook aan zijn ligging. Eenzaam verheft de vulkaan zich aan de kust van de Ionische Zee, ingesloten tussen de Simeto in het westen en zuiden en de Alcantara in het noorden.

Al van veraf zichtbaar strekt zijn gelijkmatig gevormde silhouet de lucht in. Zijn vruchtbare flanken liggen bezaaid met honderden dorpjes en boerderijen.

Activiteit

De Etna is na de Stromboli de actiefste vulkaan van Europa en een van de actiefste van de wereld. Er komen altijd dampen vrij en geregeld zijn er uitbarstingen.

Uitbarstingen zijn er geweest in onder andere 1978, 1981, 1986, 1987, 1989, 1991-1993, 1999, 2000, 2001, 2002, 2004 en ieder jaar van 2006 tot en met 2017. Zware uitbarstingen van lang geleden waar herinneringen aan zijn, waren in 1381 en 1669 toen de lava de stad Catania bereikte.

In 1669 zijn er ongeveer 25.000 mensen omgekomen door de uitbarsting. De grootste uitbarsting van de laatste honderd jaar was die in 2001, die 24 dagen duurde en vele gebouwen en de kabelbaan verwoestte.

De top van de Etna is door de jaren heen steeds veranderd. De huidige vulkaan heeft vijf actieve hoofdkraters: Voragine (ontstaan 1950), de noordoostkrater (ontstaan 1911), Bocca Nuova (ontstaan in 1968), de zuidoostkrater (ontstaan in 1971) en de nieuwe zuidoostkrater (ontstaan in 2007).

De top van de zuidoostkrater is in mei 2007 gestopt met uitbarstingen. Rond september 2007 scheurde de flank van deze krater open en ontstond er een nieuwe kratermond. Daarna gingen de uitbarstingen verder via deze "pit crater", die nu de "nieuwe zuidoostkrater" wordt genoemd.

De nieuwe krater is de meest actieve krater en groeide zeer snel door het grote aantal uitbarstingen. Alleen al in de periode van januari tot en met november 2011 groeide de Etna al zo'n 200 meter, en is daarmee 's werelds snelst groeiende vulkanische berg.

Sindsdien groeit de krater nog steeds in hoogte en omvang.

Rifugio Sapienza

Vanaf onze villa in Portopalo, waar we met de groep fotografen verbleven, reden we naar het noorden, naar de zuidkant van de Etna: Etna Sud. Rifugio Sapienza, even voorbij Nicolosi is de berghut waar de kabelbaan vertrekt en wat je in je GPS-systeem moet ingeven.

We reden er uiteindelijk naartoe op gevoel, door borden te volgen, naar de Etna te kijken en in gebrekkig Italiaans locals zo nu en dan om hulp te vragen. Na een paar uur rijden kwamen we aan op een weg waar oude lavastromen en wat bedolven huisjes nog steeds goed zichtbaar zijn.

Bij Rifugio Sapienza (tot hier kun je met de auto komen) kun je met de kabelbaan naar een hoger punt van de Etna vulkaan. Tijdens ons kabelbaan-ritje zien we mensen beneden ons wandelen, wat ook logisch is, want de kaartjes voor de kabelbaan zijn best prijzig te noemen.

De prijs voor de kabelbaan bij de Etna is 35 euro (retour ticket) en wanneer je zowel de kabelbaan als truck tot aan de op één na hoogste krater retour neemt, kost je dat 65 euro.

De Silvestri kraters. Foto: Michelle Peeters
De Silvestri Crateri, de vulkanische kraters gevormd in 1893, liggen op loopafstand en zijn zeker een bezoek waard. Als je echter de grootste vulkaan van Europa van dichterbij wilt bezoeken, kun je de kabelbaan nemen naar het station (Terminal Funivia op 2500 meter) op de Etna.

Vanaf het bergstation kun je wandelen naar de Monte Escrivia kraters, een klein stukje klimmen. Hier zijn in 2001 nog uitbarstingen geweest. Je kunt ook een soort bus nemen met zeer grote wielen met veel profiel die je naar Torre del Filosofo op 2920 meter brengt.

Wij spaarden ons de extra 30 euro uit en liepen/klommen in een dik uur naar deze krater (niet bijzonder indrukwekkend) en vervolgens door naar Cratere di Sud Est op 3340 meter. Dit stuk wordt niet door veel mensen gedaan en is te doen, afhankelijk van de weersomstandigheden en vulkanische activiteit.

Uitzicht op de Torre del Filosofo kraters en de zee. Foto: Michelle Peeters

6 Tips voor het fotograferen van de Etna

Hieronder een aantal tips voor het fotograferen op en rondom de Etna. Omdat het landschap zo overweldigend is, is het vaak lastig om dit driedimensionale geheel in een vlakke foto te persen.

1. Levend landschap

Probeer te zoeken naar elementen die diepte aan de foto geven en duidelijk maken hoe immens de natuur op die plek is. Wat je kunt doen is: mensen toevoegen. Ze maken niet alleen de foto levendig (er gebeurt iets) maar geven ook duidelijk de verhoudingen tussen mens en natuur aan.

Door de toevoeging van wandelaars aan het vulkanisch landschap krijg je een beter beeld van de overweldigende afmetingen ervan.

2. Neem de tijd en loop rustig

De Etna barst nog regelmatig uit; de laatste keer 2003. Geen kolkende lava hier momenteel, maar wel enorme verse kraters met vulkaanas en fumarolen. De lucht op bijna 3 kilometer hoogte is erg ijl, duizelingwekkend.

Het omhoog klimmen met zware camera-apparatuur is behoorlijk zwaar en je loopt vaak naar adem te happen.

Probeer toch voortdurend om je heen te kijken (dit leidt meteen lekker af!) en even op adem te komen voordat je een foto maakt. Hierdoor is het risico op bewegingsonscherpte een stuk kleiner. Even inademen, half uit ademen en vervolgens de foto nemen werkt uitstekend.

3. Wees alert

De Etna niet programmeerbaar: de berg kan ineens besluiten om een opwindende show aan te bieden die begint en uitbarst in een tijdsbestek van 15 minuten (zoals gebeurde tijdens de majestueuze uitbarsting in 2002/2003).

Maar na zo'n uitbarsting - met rookkolommen en gloeiende lapilli - is het vaak weer wachten zonder dat er iets spectaculairs gebeurt.

En het ziet er niet naar uit dat dit voorlopig gaat gebeuren. Dus weinig kans op uitbarstingen of lavastromen. Als die kans er wel is kun je er hooguit 's avonds of bij nacht foto's van maken vanaf een afstand met tele-objectief.

4. Compositie

Een statief en afstandsbediening is dan uiteraard handig als goede voorbereiding. In onze situatie was het alleen zaaks goed op te letten op mooie composities die zich (vaak ook onverwacht) voordeden.

Iemand die ineens een sneeuwveld overstak, een mooie diagonale lijn, een druppel die met tegenlicht net van een ijspegel afgleed, een enorme rookwolk die uit de krater opsteeg, et cetera.

Let er ook op dat je de Regel van Derden in acht houdt en dat je het hoofdobject (bijvoorbeeld een persoon die je fotografeert) niet midden in je beeld zet. Dit zorgt voor een veel spannender plaatje.

Als je een persoon beeldvullend fotografeert wordt het natuurlijk wel een ander verhaal.

5. Kleuren

De scenario's die door de vulkaan worden aangeboden zijn extreem verschillend, van witte sneeuw tot zwarte lava die door duizend bloemen voert en van lava-rivieren tot askolommen. Eén ding is zeker: de schoonheid van de Etna is het hele jaar door gegarandeerd.

De Etna is veel meer dan alleen de kleur zwart. Een van de kraters die we zien, is bijvoorbeeld ook bijna helemaal roodbruin gekleurd. Iets dat je toch niet gauw verwacht als je op de top van een vulkaan staat. Wij hadden het beeld van zwart vernietigend lava in ons hoofd.

Licht is voor kleuren enorm belangrijk. Objecten reflecteren het licht. Als licht een object raakt worden bepaalde lichtgolven wel en andere niet geabsorbeerd.

Dit bepaalt de kleur van een object. Als iets er rood uit ziet wordt meer rood licht gereflecteerd en ander licht geabsorbeerd. Alleen zwarte objecten absorberen al het licht (hoewel niet echt al het licht, anders zou het een zwart gat vormen) en wit reflecteert alle kleuren gelijkmatig.

Rood en geel hebben de eigenschap dat ze snel de aandacht van het oog trekken, koelere kleuren (zoals onze blauwe lucht) hebben dat minder.

Omdat wij het geluk hadden over een blauwe lucht te beschikken en er veel complementaire kleuren aanwezig waren (lees hierover in het artikel over kleurgebruik in je fotografie) konden we veel 'knallende' foto's schieten.

Er waren veel kleuren te zien, waaronder het diepe blauw van de lucht, het wit van de sneeuw, het diepe zwart van de lava, het roodbruin/soms groen van sommige kraterranden en van de dorpjes beneden en de knalgele kleur van de zwavel bij de Cratere di Sud Est.

6. Sneeuw en belichting

Foto's nemen in de sneeuw is niet echt gemakkelijk, sneeuw is wit en het weerkaatst licht. Het is moeilijk om goede foto's te krijgen als je de camera in de automatische stand zet.

Je camera is gestandaardiseerd op middengrijs. Het licht van een bepaalde scene wordt geanalyseerd aan de hand van deze middentonen.

Normaal werkt dat vrij goed, maar de heldere witte kleur van de sneeuw en vooral als de zon op de sneeuw schijnt, maakt het dat de camera niet juist kan meten, met als gevolg dat je foto's onderbelicht worden. De sneeuw zal op de foto een grijze kleur hebben.

Check je belichting dus altijd en wijzig die als dat nodig is. Op de camera vind je vaak een +/- functie, speel hiermee om de juiste belichtingscorrectie voor mooie witte sneeuw op je foto te krijgen.

Sneeuw moet circa +1 stop overbelicht worden indien dominant. Maar een zwarte lava vlakte/krater, of een zwart strand moet juist circa -1 stop onderbelicht worden indien dominant. Als er genoeg felle lucht is dan is het weer niet nodig; maar bij 90% lava wordt de foto meestal te licht.

Ik fotografeer zelf vaak in de semi-automatische Av-stand zodat ik mijn diafragma (en dus scherptediepte) kan bepalen. In deze stand kun je ook gemakkelijk 'plussen' (overbelichten) om tot een correcte belichting in de sneeuw te komen.

Overigens zijn dit soort tips minder relevant geworden sinds (zeker als je in RAW fotografeert) het achteraf ook nog kan...

Meer of betere tips?

Mocht je zelf meer of betere tips hebben voor het fotograferen van een vulkaan, dan laat het vooral weten in de reacties!

Het fotograferen van een vulkaan die regelmatig uitbarst (zoals de Stromboli) vergt natuurlijk veel meer vaardigheden en aanpassingen als fotograaf.

Je zult hierbij bij avond en met statief moeten fotograferen en zeer alert moeten zijn! Ook is dit niet zonder risico, voorzichtigheid is dus geboden!

Photofacts Academy 11 jaar - Winactie!

Wil jij ontdekken hoe je de mooiste foto's kunt maken? Bekijk dan onze online fotografie cursussen. Meer dan 100 cursussen over fotografie, nabewerking en creativiteit.

Photofacts Academy + de Compositiebijbel

We bestaan deze week 11 jaar. Dat vieren we met een gave winactie. Word nu lid van Photofacts Academy en ontvang 70 euro korting, ons gloednieuwe boek de Compositiebijbel én maak kans op meer dan 16.000 euro aan prijzen!

Direct aanmelden met korting + gratis boek + winactie

Over de auteur

Michelle Peeters is fotografe en oprichter van DeuxBleus Fotografie. Michelle herkent het bijzondere in het gewone en het gewone in het bijzondere. Ze heeft zich nooit willen specialiseren en is daardoor van alle markten thuis.

6 reacties

Stefan ALEN schreef op dinsdag 29 mei 2018 om 11:36 | reageer
Ik was er begin april en was erg onder de indruk van de ruwe schoonheid van de vulkaan. Ik heb me bij het fotograferen vooral toegelegd op de contrasten tussen het zwart van de lava, het wit van de sneeuw (er lag toen nog behoorlijk wat sneeuw), het staalblauwe van de lucht en de ijle nevel van de zwaveldampen. Ik hoop de fotoreeks een van de volgende dagen afgewerkt te hebben. Desgewenst hou ik jullie op de hoogte. Groetjes, Stefan

Michelle Peeters schreef op dinsdag 29 mei 2018 om 11:59 | reageer
@Stefan: graag, ben erg benieuwd!

Stefan ALEN schreef op woensdag 30 mei 2018 om 18:09 | reageer
Hallo Michelle (en alle andere geïnteresseerden).
Door uw toedoen heb ik de reeks afgewerkt want anders was ze waarschijnlijk nog een tijd blijven liggen.
Ik heb ze op Flickr gepost in volgend album:
https://www.flickr.com/photos/stefan-alen/albums/72157691657248540
Reacties worden steeds geapprecieerd.
groetjes,
Stefan

Michelle Peeters schreef op woensdag 30 mei 2018 om 18:16 | reageer
@Stefan: dank voor het delen! Leuke foto’s. Vooral die van het meertje en de ijspegel spreken me aan!

gast schreef op donderdag 31 mei 2018 om 18:58 | reageer
Prachtig verhaal, indrukwekkende omgeving, top professionele foto's!

ook-gast schreef op donderdag 31 mei 2018 om 20:10 | reageer
Wat een geweldige inspirerende omgeving en wat een mooi verhaal en foto's.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Van Beeld naar Kunst met Micky Hoogendijk

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.432 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts