De beste groothoek voor landschappen is 24mm

zaterdag 12 november 2022, 22:44 door Nando Harmsen | 2.866x gelezen | 9 reacties

Er blijft een hardnekkige aanname dat je voor een landschap zoveel mogelijk groothoek moet hebben. Hoe meer, hoe beter.

Hoewel het in sommige gevallen heel fijn kan zijn, ben je in veel gevallen beter uit met iets minder groothoek. Ik denk dat 24mm brandpunt de beste beeldhoek oplevert.

Een landschap met 24mm geeft een mooie balans met de grootte van elementen in de voorgrond en in de achtergrond.
Wanneer je in een mooi landschap staat, wil je er natuurlijk veel van in beeld krijgen. Daarvoor heb je dus een hele grote beeldhoek nodig.

Niet voor niets zijn de ultra-groothoek zoomobjectieven zo populair. Ze gaan tot 16mm, 14mm en soms zelfs tot 12mm brandpunt.

Heb je een cropcamera? Dan moet je de brandpuntafstand even corrigeren om een vergelijkbare beeldhoek op deze camera te krijgen.

Gefotografeerd met 16mm. Met 24mm waren de bomen groter afgebeeld, terwijl de boterbloemen even groot in beeld hadden kunnen blijven. Omdat de bomen niet al te ver weg stonden, werkte 16mm in dit geval goed.
Hoewel het aantrekkelijk lijkt, komen er een aantal problemen met deze extreme beeldhoek om de hoek kijken. Dat zijn er meer dan je in eerste instantie verwacht.

Alles komt heel klein in beeld
Je moet heel dicht op je voorgrond kruipen, en dan blijft de achtergrond nog heel erg klein
Sterke beeldvertekening (uiteen rekken) aan de zijkanten en hoeken
Perspectief vertekening bij omhoog of omlaag kantelen
Vaak (niet altijd) bolle frontlens waardoor filtergebruik moeilijk wordt
Ongelijke polarisatie bij gebruik polarisatiefilter
Moeilijk om ongewenste elementen uit beeld te houden

Met een grotere beeldhoek had ik dichterbij de huizen moeten staan om ze groot genoeg in beeld te krijgen. Het fjord was in dat geval helemaal in de achtergrond weggevallen. Dit is met 24mm groothoek.
Het grote probleem met de extreme groothoek is vaak het lege gevoel dat een foto oplevert. Je kent het wel, wat in de foto staat lijkt niet op wat je in het echt zag en ervaarde.

Kijk eens goed naar een foto die met een extreme groothoek is gemaakt, alles staat klein en vaak onbeduidend in beeld.

Dan ga je dichterbij, zeg je waarschijnlijk. En inderdaad, door heel erg dicht op een voorgrond te kruipen komt die voorgrond groot in beeld. Maar de achtergrond, die heel belangrijk in een landschapsfoto is, zal nog steeds klein en onbeduidend zijn.

Dit is het grootste probleem bij ultragroothoek, hoewel ik de perspectiefvertekening bij het omhoog- of omlaag richten persoonlijk ook heel storend vind. Net als het uiteen rekken van de beeldelementen aan de rand van de foto.

Ook met 24mm is uitstekend een mooie voorgrond in beeld te krijgen. Bovendien werkt een polarisatiefilter nog voldoende egaal over het beeld en is er geen of nauwelijks perspectiefvertekening.
In feite moet de beeldhoek van het objectief zo groot mogelijk zijn, zonder dat de problemen die ik hierboven heb geschetst te storend worden. Het brandpunt dat hier bij hoort is 24mm.

Met 24mm brandpunt worden veel potentiële problemen verminderd of zelfs verholpen. Het voorkomt dat achtergrond elementen in te klein worden bij het fotograferen van objecten in de voorgrond.
Perspectief vertekening is binnen grenzen en het uiteen rekken aan de randen van het beeld wordt voorkomen.

Dit lijkt een enorme beeldhoek, maar toch is dit gewoon met 24mm gemaakt. Je hebt vaak niet meer nodig.
Compositie maken is een stuk eenvoudiger, en je hebt minder problemen met het buiten beeld houden van eventuele storende elementen. Filtergebruik is ook geen probleem, en het ongelijke polariserende effect bij gebruik van een polarisatiefilter is bijna helemaal afwezig.

Vergis je niet, 24mm levert al een hele brede hoek op, wat soms al zelfs teveel kan zijn voor een goede compositie in landschappen. Hoewel het soms wenselijk is om nog breder te gaan, geloof ik dat in 90% van de gevallen (laat zeggen, plus of min 8%) een 24mm groothoek meer dan genoeg is.

De Canon RF 24mm f/1,8 IS STM macro. Perfect voor landschappen met een brede beeldhoek. Wil je flexibeler zijn, kies dan voor een 24-70mm zoom objectief, of een 24-105mm.
Wat vind jij dat de beste groothoek voor landschappen is? Wil jij zo breed mogelijk, en levert het de beelden op die je wilt? Of mis je iets in je landschapsfoto waardoor het minder interessant is?

Laat het weten in een reactie onder dit bericht en vertel wat jouw ideale brandpuntafstand voor groothoek is.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

9 reacties

ronald maas schreef op dinsdag 15 november 2022 om 10:46 | reageer
Helemaal eens met de opsomming van de problemen van een sterke groothoek lens. En dit is een goede reminder wanner je in de fotozaak moet besluiten wat voor groothoek je koopt.

wim van de Meerendonk schreef op dinsdag 15 november 2022 om 11:57 | reageer
Ik gebruik een ultra groothoek vaak alleen maar als de lucht erboven aanleiding toe geeft, dan heeft ie toegevoegde waarde.

Donald Willemsen schreef op dinsdag 15 november 2022 om 13:37 | reageer
Ik ben het helemaal eens met je, Nando. Het grootste probleem vind ik dat bij ultragroothoek veel elementen van het beeld veel te klein worden weergegeven. Ik werk met een cropcamera (sinds enkele weken de R7) en gebruik ik voor landschappen vaak een 50mm primelens. Fotografeer met de camera in portretstand en maak meerdere foto's om een panorama samen te stellen. Ik voorkom hiermee dat beeldelementen te klein worden weergegeven en perspectivische vertekening ook binnen de perken blijft. Verrekeningen zijn dan achteraf nog te corrigeren.
Ik realiseer me dat dit deels niet de topic raakt, maar het biedt wel een oplossing aan wanneer je niet over een beeldhoek kan beschikken die een 24mm lens je biedt. Panorama's maken kan dus ook.

Nando schreef op dinsdag 15 november 2022 om 14:22 | reageer
@Donald Willemsen:
Een hardnekkig misverstand: een panorama voorkomt niet dat beeldelementen kleiner worden - ook dan worden de beeldelementen verkleind. Met een panorama ga je namelijk met een langer brandpunt dezelfde beeldhoek als een groothoek fotograferen. Het levert alleen meer resolutie op.

Donald Willemsen schreef op dinsdag 15 november 2022 om 14:53 | reageer
@Nando, is snap jouw antwoord niet. Als ik een lens gebruik met een groter brandpunt dan een 24mm, bijvoorbeeld 50mm dan heb ik een kleinere beeldhoek dan bij een 24mm. De beeldelementen worden groter weergegeven dan bij een (ultra)groothoek. Door meerdere foto's naast elkaar te maken en samen te voegen tot één panoramische foto kan je een foto verkrijgen die qua beeldhoek nagenoeg overeenkomt met een foto die gemaakt met een 24mm. Het is natuurlijk wel afhankelijk van de hoeveelheid foto's die je gebruik om die samen te voegen. Met de camera in 'portretstand' heb je natuurlijk meer foto's nodig om hetzelfde beeld te krijgen dan wanneer je de camera in 'landscapestand' houdt. Het verkleind weergeven hangt dus nauw samen met het aantal foto's dat je gebruikt om een panoramische foto samen te stellen. Hoe minder hoe beter.

Nando schreef op dinsdag 15 november 2022 om 16:11 | reageer
@Donald Willemsen:
Als ik me goed herinner hebben we het hier al eens eerder over gehad naar aanleiding van een artikel over superresolutie.
ik stel een experiment voor zodat je het zelf kunt zien en ervaren.
Maak een foto van een onderwerp met de meeste groothoek die je ter beschikking hebt. Bijvoorbeeld 16mm.
Maak vervolgens dezelfde foto door een langer brandpunt te gebruiken en deze tot een panorama samen te voegen zodat de beeldhoek hetzelfde is.
Print beide foto's uit, de groothoekfoto en het panorama op 20 x 30 (of laat ze afdrukken bij een fotoafdrukcentrale) en leg ze naast elkaar.
Je zult zien dat alle beeldelementen gewoon even groot in je beeldvlak zullen verschijnen.

Donald Willemsen schreef op dinsdag 15 november 2022 om 16:38 | reageer
@Nando, ik ga dat doen.

Nico schreef op dinsdag 15 november 2022 om 20:03 | reageer
Is de lens NIKON Groothoeklens AF-P DX NIKKOR 10-20mm F4.5-5.6G VR (JAA832DA) een interessante toevoeging aan mijn diverse lenzen en camera's NIKON D60 en D5300 ?
Of is er betere aanbeveling prijs/kwaliteit inzake een NIKON groothoeklens ?

Momenteel bezit ik deze lenzen ...
Nikon AF-S Nikkor 18-55mm 1:3.5-5.6 G II DX VR
Nikon AF-S Nikkor 18-55mm 1:3.5-5.6 G II DX ED
Nikon AF-S Nikkor 35mm 1:1.8 G DX
Nikon AF-S Nikkor 55-200mm 1:4-5.6 DX ED
Nikon AF-S Nikkor 70-300mm 1:4.5-5.6 G VR ED
Tamron 16-300mm f/3.5-6.3 DI II VC PZD Macro "Nikon"

Nando schreef op woensdag 16 november 2022 om 09:44 | reageer
@Nico:
Dat ligt er aan. Merk je dat je met het 18mm vaak te weinig groothoek hebt? Ja, dan kan een 10-20mm zinvol zijn.
Heb je voldoende aan 18mm groothoek, en is er (bijna) nooit een moment dat je meer zou willen hebben, dan heeft een 10-22mm geen meerwaarde voor je.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Masterclass Landschapsfotografie met Bas Meelker

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.431 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

De beste groothoek voor landschappen is 24mm