De (on)zin van een hoog dynamisch bereik bij landschapsfotografie

dinsdag 23 maart 2021, 20:20 door Nando Harmsen | 4.338x gelezen | 3 reacties

Moderne camera's hebben tegenwoordig een enorm dynamisch bereik. Dat kan oplopen tot maar liefst 13 of 14 stops, en soms zelfs meer. Maar heeft dit wel nut bij landschapsfotografie?

In dit artikel duik ik dieper in op de zin of onzin van een camera met een hoog dynamisch bereik bij landschapsfotografie.

Heb jij een moderne camera? eentje van maximaal twee jaar oud? Dan is het dynamisch bereik waarschijnlijk enorm. Misschien heb je de camera ook wel mede daarom gekozen. Met 13 of 14 stops kun je zo heel eenvoudig de donkere delen in je foto ophalen.

In dat opzicht zijn de camera's ten opzichte van tien tot vijftien jaar geleden enorm verbetert. Ik herinner me de Canon EOS 20D nog wel, die ik onlangs nog eens uit de kast gehaald heb. Het viel me op dat het bijna onmogelijk is om uit die beelden enig bruikbaar detail uit de donkere delen te halen.

Mijn oude Canon EOS 20D weer uit de kast gehaald.
Is de Canon EOS 20D daarom een slechte camera geworden, die niet met goed fatsoen voor landschapsfotografie te gebruiken is? Als je dat tien tot vijftien jaar geleden beweerd had, zou de wereld je voor gek verklaard hebben.

Gebruik van het dynamisch bereik

Met fotograferen in raw, rechts belichten (EttR), en een uitgekiende workflow in Lightroom Classic of soortgelijke software, in veel gevallen uit één enkele opname een foto krijgen die perfect belicht is.

Sterker nog, software zoals Luminar is op dat principe gebouwd. Er wordt maximaal gebruik gemaakt van het dynamisch bereik.

Luminar maakt voornamelijk gebruik van het dynamisch bereik van je camera. Is dat dynamisch bereik niet zo groot, is de kans op ruis zeker aanwezig.
Ik heb onlangs over EttR een video gemaakt die ik je aanraad om te bekijken als je dat nog niet gedaan hebt. Het laat zien wat tegenwoordig mogelijk is met dat enorme dynamische bereik van moderne camera's.

Gebruik maken van EttR en het dynamisch bereik van je camera in Lightroom Classic
Toch geloof ik niet dat dit dynamische bereik noodzakelijk is voor landschapsfotografie. Sterker nog, ik denk dat het voor de serieuze landschapsfotograaf niet eens van belang hoeft te zijn.

Geen groot DR en toch goede foto's

Heb je een camera die niet zo'n groot dynamisch bereik heeft? Dan is het toch mogelijk om goede landschapsfoto's te maken. Net zoals dat vroeger gedaan werd met zo'n Canon EOS 20D, en al die vergelijkbare camera's.

Hoe doe je dat dan? Heel simpel, door gebruik te maken van al die hulpmiddelen die voor de landschapsfotograaf bijna als vanzelfsprekend zijn. Ze worden nog steeds gebruikt, zelfs nu het dynamisch bereik van de moderne camera's zo groot is geworden.

Maak een belichtingstrapje

Maak een belichtingstrapje als het dynamisch bereik te groot is. Maak drie, vijf, zeven, of zelfs meer foto's om dat hele bereik vast te leggen. Later kun je ze perfect samenvoegen in de daarvoor bestemde software. Dat wordt dan de HDR (high Dynamic Range) foto genoemd.

Dit is iets waarvoor je helemaal geen camera met een extreem dynamisch bereik nodig hebt. Menig landschapsfotograaf die wel zo'n camera heeft, zal ook snel gebruik maken van een belichtingstrapje. Dat garandeert namelijk de allerbeste kwaliteit.

Een belichtingstrapje is eenvoudig gemaakt. Later kun je alle foto's samenvoegen tot een HDR opname.

Gebruik grijsverloopfilters

Is het dynamisch bereik te groot? Gebruik dan een grijsverloopfilter. Daarmee kun je dat dynamisch bereik in een deel van de foto terugbrengen. Hierdoor zal de belichting over het beeld vrijwel gelijk zijn.

Ik moet toegeven, filters werken niet in alle situaties. Grijsverloopfilters hebben nu eenmaal hun eigen nadelen. Maar in veel gevallen lukt het je daarmee toch. Of misschien deels. Eventueel kun je het zelfs combineren met een belichtingstrapje.

Het gebruik van grijsverloopfilters zorgt voor een balans tussen lichte en donkere delen in de foto.

Groot DR zinloos, en toch ook weer niet

Uit ervaring weet ik dat een goede kwaliteit foto heel belangrijk is voor de landschapsfotograaf. Je wilt zo weinig mogelijk ruis in het beeld. Die toename is ruis is een reëel risico bij het ophalen van donkere delen in de foto. Daarom gebruik ik, en met mij misschien wel de meeste landschapsfotografen, vaak belichtingstrapjes en/of filters.

Met andere woorden, waarvoor is het grote dynamische bereik van die moderne camera dan nog nodig? Dat brengt me tot de conclusie dat een camera voor landschapsfotografie helemaal geen extreem groot dynamisch bereik nodig heeft.

Hoewel een groot dynamisch bereik erg fijn kan zijn, is het zeker nooit een moet in landschapsfotografie.
Van de andere kant, het is wel heel makkelijk om dat enorme dynamische bereik te hebben. Het maakt je immers heel flexibel. Soms is een belichtingstrapje gewoonweg niet mogelijk, of zijn grijsverloopfilters niet praktisch of bruikbaar. Een groot dynamisch bereik kan je dan wel redden.

Hoe denk jij over het enorme dynamische bereik van je camera voor landschapsfotografie? Gebruik je het, of val je toch liever terug op belichtingstrapjes en grijsverloopfilters? Vertel het ons in een reactie onder dit bericht.

Ontdek meer over landschapsfotografie!

Momenteel is het Landschapsweek bij Photofacts Academy; de hele week schrijven we over landschapfotografie én we hebben een leuke actie.

Word nu lid bij Photofacts Academy en je ontvangt gratis het boek De Landschapsbijbel gratis (ter waarde van 25 euro). Bovendien betaal je nu tijdelijk niet 159 euro, maar slechts 119 euro voor je lidmaatschap.

In totaal dus maar liefst 65 euro voordeel!

Met een Photofacts Academy lidmaatschap krijg je toegang tot meer dan 85 verschillende fotografiecursussen, waaronder meerdere cursussen over landschapsfotografie.

» Direct lid worden (korting + gratis landschapsfotografieboek)

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

3 reacties

Donald Willemsen schreef op woensdag 24 maart 2021 om 00:29 | reageer
Een interessant artikel. Temeer ook omdat ik als Canongebruiker heel vaak de klacht hoor, dat Canon achterblijft bij het dynamisch bereik vergeleken bij andere merken. Ik kan niet beoordelen of het waar is, want ik werk alleen met de Canon die ik heb.
Onder die klagers zijn ook professionals die Canon gebruiken. Ik gebruik zelf de EOS 70 en 80D en die zullen misschien wel achterblijven op het gebied van dynamisch bereik, maar de EOS R5 en R6? Het lijkt me stug dat die nog achterblijven op andere merken.
Zelf maak ik me er niet zo druk om. Ik fotografeer in RAW en houd het histogram een beetje in het oog. Nabewerken moet ik dan toch en kan ik nog veel verbeteren.
Nando, ik zie jou toch ook heel vaak naar de Canon grijpen en je zal het dan ook wel ervaren hebbben hoe het zit. Zeker de professionele modellen van Canon zullen wel een betere sensor hebben dan een middenklasser zoals ik die heb.

Nando schreef op dinsdag 30 maart 2021 om 10:51 | reageer
@Donald;
mensen klagen al snel, vooral over DR van een camera. Met die moderne camera's gaat het dan vaak over een stop verschil, of zelfs nog minder.
De reden waarom ik naar een Canon grijp is heel eenvoudig. Ik heb nu eenmaal ooit gekozen voor dat merk.

Martin schreef op dinsdag 30 maart 2021 om 13:04 | reageer
Ik maak (dankzij de kennis die ik via Photofacts heb opgedaan) bij landschapsfotografie vaak gebruik van belichtingstrapjes, maar ze hebben wel een belangrijk nadeel: het moet eigenlijk windstil zijn. Zo niet, dan krijg je bij het samenvoegen van de foto's schimmen. Die laten zich niet altijd goed verwijderen, waardoor de foto op die plekken onscherp oogt.
Filters gebruik ik niet veel. Ik vind het gedoe, goede filters zijn heel prijzig en op mijn Nikon 14-24 mm met zijn uitstekende glas past helaas geen filter...

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Naaktfotografie met Danyel Weideman

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.338 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

De (on)zin van een hoog dynamisch bereik bij landschapsfotografie

Gebruik van het dynamisch bereik