Hoe werkt een gelimiteerde oplage en waar moet je op letten?

dinsdag 8 mei 2018, 16:32 door Elvira Smit | 8.467x gelezen | 0 reacties

Er is iets raars aan de hand met kunstfotografie: men houdt doelbewust een kunstmatige schaarste in stand. Dure foto's zijn (bijna) altijd onderdeel van een gelimiteerde oplage. Dat is vreemd, je zou immers oneindig vaak een foto kunnen afdrukken. Hoe zit dat?

Wat is een gelimiteerde oplage?
Als je een foto koopt, is deze ofwel onderdeel van een gelimiteerde oplage ofwel van een ongelimiteerde oplage. De meeste foto's vallen in de laatste categorie: de IKEA grossiert in oneindige hoeveelheden foto's met dezelfde afbeelding.

Maar ook online heb je vaak te maken met ongelimiteerde oplages, denk bijvoorbeeld aan stockfoto's en beeldbanken voor nieuwsfoto's.

Dat is anders met foto's die te koop zijn bij een galerie of op een kunstbeurs hangen. Ineens is er schaarste in de markt. Op (of bij) de foto zie je staan:

- Het aantal foto's in de oplage
- De plaats van de foto in de totale serie

Een voorbeeld: je koopt de 3e foto uit een serie van 20, dan komt er op de voor- of achterkant van de foto te staan: 3/20.

Over Artist Proofs
De meeste series bestaan uit 5 tot 30 afdrukken van een unieke foto. Daarbij komen dan meestal nog zo'n 2 Artist Proofs, aangeduid als + 2AP.

Artist Proofs zijn (officieel) de eerste prints die door de fotograaf zijn goed gekeurd na het afdrukken. Meestal houdt de fotograaf deze zelf. Deze print gaat dan soms later alsnog de verkoop in als de oplage is uitverkocht (voor een veel hogere prijs). Of de fotograaf gebruikt ze om tijdelijk uit te lenen voor een tentoonstelling.

Wie bepaalt de omvang van de oplage?
De galerie bepaalt samen met de fotograaf hoeveel afdrukken er van zijn foto worden verkocht. En daar begint dus die kunstmatige schaarste. Want zonder schaarste is er geen druk om nú de foto te kopen. Daarnaast is de foto bepaald geen investering als deze oneindig kan worden bijgedrukt.

Voor het bepalen van de oplage wordt onder andere rekening gehouden met de populariteit van de fotograaf onder verzamelaars: hoe geliefder zijn werk, hoe kleiner de oplage en hoe duurder de foto's. Is het een beginnend fotograaf dan is de serie wat groter en zijn de prijzen lager.

Bij wat meer bekende fotografen maakt zelfs de plek van de foto in de oplage uit. Koop je de laatste foto, dan is deze bijna altijd vele malen duurder dan de eerste paar foto's.

Extreem grote "gelimiteerde" oplages
Fotograaf Peter Lik maakt optimaal gebruik van gelimiteerde oplages. Alleen rekt hij de boel wel erg ver op: van iedere foto zijn 995 prints beschikbaar. Bij iedere verkochte 10 procent van de prints, stijgt de prijs significant. Hoe sneller je koopt, hoe goedkoper je print.

En dan heeft hij ook nog 45 Artists Proofs beschikbaar. Niet bestemd voor een tentoonstelling, want Lik is in dat circuit helemaal niet populair.

Nee, hij verkoopt hij die 45 stuks liever tegen een nog hoger bedrag dan de reguliere prints. Ze gaan schaamteloos voor 200.000 dollar of meer over de toonbank.

Meer lezen over deze gewiekste zakenman? Eerder schreef ik op mijn blog een artikel over zijn slimme fratsen.

Een beetje sjoemelen
Als je niet zo gewiekst bent als Peter Lik, kun je natuurlijk ook gewoon de boel bedonderen. Want waar geld te verdienen valt, wordt gesjoemeld. Een bekende truuk om nóg meer geld uit een populaire uitverkochte foto te halen, is om deze in een iets ander formaat opnieuw in een gelimiteerde oplage aan te bieden.

Feitelijk is het dan niet meer dezelfde foto vanwege het afwijkende formaat. Maar sjoemelen is het wel. Vraag daarom altijd naar het totaal aantal uitgebrachte edities van deze foto´s.

En wat als je als fotograaf tóch (stiekem) meer foto's print?
Een fotograaf verwoest zijn eigen toekomst terstond als hij eigenhandig nog wat extra prints in de verkoop doet. En dus gebeurt dat niet of nauwelijks. Een wereldje dat zichzelf netjes in stand houdt, doch wel de randen opzoekt als het gaat om de uitsnede van een afbeelding.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Ik heb een eigen fotografieblog, Kronkeling. Daar schrijf ik om de week twee artikelen. Over hoe je je blik kunt scherpen, je creativiteit kunt aanwakkeren, en over fotografen die mij inspireren. Geen technische zaken, wél over hoe je leert kijken. En dat blijkt nog een hele klus. Een mooi startpunt zijn de Kronkeltips, die vind je hier.

0 reacties

Er zijn nog geen reacties op dit artikel.
Deel als eerste jouw mening over dit onderwerp!

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.430 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Hoe werkt een gelimiteerde oplage en waar moet je op letten?