7 Tips voor Macrofotografie

maandag 12 september 2022, 20:10 door Mike Muizebelt | 4.716x gelezen | 3 reacties

Macrofotografie is zondermeer een vorm van fotografie die je het hele jaar door kan uitoefenen. Van de eerste voorjaarsbloeiers naar de ontwakende hommels, gevolgd door de eerste juffers die uitsluipen, vlinders in de bloemenweiden, paddenstoelen in het kleurrijke herfstbos om af te sluiten met bijvoorbeeld ijskristallen op je ramen.

Niet voor niets zit er bij mij altijd een macro lens in mijn tas. Macrofotografie stelt je in staat om details vast te leggen, details die vaak onzichtbaar blijven totdat je je macrolens erop richt.

Als je steeds dichter bij je onderwerp komt, ontvouwt zich vaak een compleet nieuwe wereld voor je. Macrofotografie is dan ook een ontdekkingstocht zonder grenzen!

Wil je ook eens serieus aan de slag met je macrofotografie, maar weet je niet waar je moet starten? Met een aantal gerichte tips help ik je graag op weg, zodat ook jij – na oefening en wat inspanning – een succesvol close-up fotograaf kan worden.

1. Koop extension tubes of Close-up lenzen

Een extension tube is de meest eenvoudige en voordeligste manier om kennis te maken met close up fotografie. Door tubes van diverse lengte tussen je lens en je camerabody te plaatsen verklein je de minimale focusafstand waardoor onderwerpen groter worden weergegeven op je sensor.

In combinatie met een telelens is het effect vaak het meest zichtbaar. Je hebt in het centrum van je beeld geen kwaliteitsverlies omdat een extension tube geen lens elementen bevat. Wel zie je dat door een veranderde lichtbreking de scherpte in de hoeken minder is.

Mocht je snel willen scherpstellen op een onderwerp dat verder weg is, dan zal je de tubes moeten verwijderen omdat scherpstellen op oneindig niet meer mogelijk is.

Een close up lens schroef je voor op je lens en deze stelt je ook in staat om je focusafstand te verkleinen. Hierdoor wordt je onderwerp dus groter afgebeeld op je sensor. Omdat je werkt met extra glas voor je lens, is het van belang dat je een kwalitatief goede voorzetlens kiest.

Hoe groter je brandpuntsafstand, hoe groter je vergroting. Ik haal met mijn 70-200mm op 200mm in combinatie met een NiSi close up lens een vergroting van 1:1.

Ook bij een close-up lens verlies je de mogelijkheid om op oneindig scherp te stellen dus als verder gaat met je reguliere fotografie moet je hem weer even losschroeven.

Een close up lens op een 300mm geeft een prima vergroting

2. Investeer in een echte macro lens

Voor het serieuze macro werk raad ik aan om te zijner tijd een echte macro lens aan te schaffen met minimaal 1:1 vergroting. Je beeld zal niet alleen in het centrum, maar ook in je hoeken perfect scherp weergegeven worden en de vergrotingsfactor is groter dan bij het gebruik van extension tubes.

Wil je voorbij de 1:1 vergroting? Dan zou je de eerdergenoemde extension tubes achter je macro lens kunnen plaatsen voor nog meer vergroting.

Fotografeer je alleen details van planten, postzegels en andere stationaire en makkelijk te benaderen onderwerpen? Dan volstaat iedere macro lens, zelfs een 50mm.

Wil je aan de slag met vluchtgevoelige onderwerpen als vlinders en libellen? Dan loont het om te investering in een macrolens met een minimale brandpuntsafstand van 100mm. Het minimale scherpstelpunt voor maximale vergroting ligt dan verder weg van je lens waardoor je wat meer afstand kan houden.

Zelf werk ik met macrolenzen van 200mm die een minimale focus afstand hebben van 51 centimeter. Zou ik werken met bijvoorbeeld een 50mm macro lens, dan zou mijn minimale focus afstand slechts 19 centimeter zijn.

3. Gebruik een statief

Een stabiele basis is natuurlijk een vereiste voor scherpe beelden met een zo laag mogelijke ISO. Een statief geeft je de rust om rustig te zoeken naar de beste compositie en vergroting.

Ikzelf zou altijd kiezen voor een statief waarbij je de middenkolom kan omdraaien zodat je camera voor een extreem laag standpunt net boven de grond kan 'zweven'.

Bij weinig wind kan je zo met langere sluitertijden werken zonder dat er bewegingsonscherpte door trillende handjes ontstaat. Om trillen van je statief te voorkomen gebruik je een draad(loze) ontspanner, of zet je je camera op de 2 seconden vertraging.

Een statief met een omkeerbare middenkolom geeft absolute meerwaarde. In dit geval gebruik ik de Sirui W-2204

4. Stel scherp middels live-view

Macrofotografie vindt vaak plaats vlak bij de grond, in struiken en hoog gras. Geen omgeving waar we makkelijk door onze zoeker kunnen kijken.

Ik gebruik dan ook vrijwel altijd de live-view van mijn camera om de compositie goed te kunnen beoordelen.

Ben ik hier tevreden over? Dan zoon ik in op 100% om in de manuele focus stand, de focus precies daar te plaatsen waar ik hem wil hebben.

5. Zet je sensor parallel aan het onderwerp

Om ook bij een open diafragma, waarbij de scherptediepte minimaal is, toch voldoende scherpte te hebben op je onderwerp zorg je ervoor dat het onderwerp zowel horizontaal als verticaal parallel staat aan je sensor.

Met andere woorden; alle belangrijke elementen laat je zoveel mogelijk in hetzelfde focus gebied vallen.

Door je sensor parallel te plaatsen aan je onderwerp is zelfs op f/2 deze juffer perfect scherp van kop tot kont

6. Focus manueel

Omdat het vrijwel onmogelijk is om de scherpte door middel van autofocus precies op een oogje van een vlinder te laten vallen, of op bijvoorbeeld de randen van bloemblaadjes, werk ik vaak met manuele focus.

Als ik uit hand fotografeer focus ik eigenlijk nooit met de lens. Ik onderzoek globaal welke vergroting en compositie ik wil hebben en beweeg dan mijn camera langzaam naar voor- of achter totdat ik mijn onderwerp goed scherp zie worden.

Op deze manier minimaliseer ik de trillingen naar boven-onder en links-rechts en heb ik alleen beweging in het voor-achter vlak.

Door met de hand scherp te stellen kan ik het focus punt precies op zijn oogje plaatsen. Door de uniformiteit van vlekjes en kleuren zal je camera hier moeite mee hebben.

7. Stuur middels diafragma, pas aan via ISO

Het door ons gekozen diafragma bepaalt natuurlijk de scherptediepte in de foto en daardoor ook de sfeer en het gevoel dat we de kijker geven. Het diafragma is dan ook vaak de leidende instelling voor onze belichting.

Hebben we een windstille dag en een stationair onderwerp en werken we vanaf statief? Dan is de sluitertijd en dus ook onze ISO niet zo relevant en proberen we te werken met de laagste ISO.

Fotografeer je uit de hand, moet je de beweging van je onderwerp bevriezen of trillingen voorkomen? Dan schroef je de ISO net zo hoog op totdat je de juiste sluitertijd bereikt hebt.

Nog meer tips voor prachtige macrofoto's?

WIl je zelf ook de mooiste foto's maken van de kleine dingen om ons heen? Bekijk dan zeker de Masterclass Macrofotografie door Mike Muizebelt.

Je ontdek onder andere wat standpunt doet, wat de invloed van diafragma is, en hoe je sfeer creëert in je foto. Ook komen speciale technieken zoals high-key en low-key aan bod, en tevens ontdek je alles over de hulpmiddelen die je kunt gebruiken om tot de mooiste resultaten te komen.

Over de auteur

Mike Muizebelt is een full time professioneel natuurfotograaf met een uitgesproken passie voor reisfotografie, met name op het Afrikaanse continent. Zijn 30 jaar aan ervaring als fotograaf deelt hij graag tijdens workshops, presentaties & persoonlijk reisadvies.

3 reacties

Kees schreef op dinsdag 13 september 2022 om 17:17 | reageer
Mijn ervaring met scherpstellen via live view is slecht. De auteur doet dat ook niet, ook al staat erboven scherpstellen via live view. Hij beoordeelt de compositie via live view. Ik gebruik voor scherpstellen vlak bij de grond hoekzoeker die 2x vergroot. Werkt prima.

Mike Muizebelt schreef op woensdag 14 september 2022 om 10:05 | reageer
Dag Kees, ik denk dat mijn uitleg niet helemaal duidelijk was dan. Ik gebruik de live-view inderdaad als eerste om de compositie te bepalen. Daarna vergroot ik de live-view naar 100% om heel secuur scherp te kunnen stellen op de juiste plaats (b.v. het oogje van een insect).
Vroeger gebruikte ik ook wel eens een hoekzoeker, maar door de komst van klapschermpjes of zelf externe monitoren is deze techniek naar mening achterhaald. Waarom zou je je hoofd in een moeilijke hoek draaien als je een scherm hebt waarop je zelfs maximaal kan inzoomen?

gast schreef op zondag 18 september 2022 om 14:12 | reageer
Ik gebruikte de live-view om scherp te stellen maar was maar matig tevreden tot ik de tip kreeg om mijn lens eens te kalibreren. Sindsdien haal ik naar mijn gevoel betere resultaten

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.432 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts