Photofacts Academy

Photofacts Academy; 100+ Fotografie Cursussen
Fotograferen wordt makkelijker en leuker

Boek

De Fotobijbels; Boeken over Fotografie
101 Praktische fotografietips voor betere foto's

Nando Harmsen

Het verschil tussen een foto en een AI gegenereerd beeld

maandag 15 mei 2023, 16:32 door | 4.146x gelezen | 14 reacties

Tijdens de Sony World Photography Awards 2023 won een foto die met de zogenaamde AI was gegenereerd. Het was dus geen echte foto.

De fotograaf nam dan ook geen award in ontvangst, het was zijn bedoeling om dit soort beelden ter discussie te brengen. Wanneer is het nog fotografie, en wanneer niet meer?

In mijn artikel over de Sony World Photography Awards 2023 kwam het al even ter sprake. De fotograaf Boris Eldagsen won de categorie Creatief met een foto die met software tot stand was gekomen. Ik noem het hier foto, maar dat is het natuurlijk niet.

Ik schreef eerder ook al een artikel over het wel of niet bewerken van een foto. Het is puur toeval dat dit rond dezelfde tijd ter sprake kwam. Heb je het artikel nog niet gelezen, je kunt het hier vinden.

Het kan ronduit ongelofelijk genoemd worden dat er met machine learning technieken beelden gegenereerd kunnen worden die niet van echt te onderscheiden zijn. De actie van Boris Eldagsen laat dit wel zien.

Eldagsen PSEUDOMNESIA THEELECTRICIAN

De AI gegenereerde afbeelding van Boris Eldagsen die in de categorie Creatief gewonnen had. Eldagsen heeft de prijs geweigerd. (© Boris Eldagsen)

Dit betekent dat het simpel gezegd twijfelachtig genoemd kan worden wanneer je naar een foto kijkt. Is het echt? Of is het nep? Dit gaat natuurlijk veel verder dan het verfraaien van de werkelijkheid door het vervangen van een lucht of het wegklonen van objecten.

Wat is dan nog fotografie? Waar ligt de grens, wanneer mag het geen fotografie meer genoemd worden. Ik denk dat het antwoord daarop heel simpel is.

Fotografie zijn beelden waar het basis materiaal via fotografietechnieken is vastgelegd.

Met deze regel, dat er fotografietechnieken gebruikt moeten zijn om het een foto te noemen is er nog steeds veel mogelijk. Het aanpassen van een foto met Photoshop, het vervangen van een lucht, het samenvoegen van meerdere beelden. Dat valt dan nog altijd onder fotografie.

Nando swpa2023

Lee-Ann Olwage spreekt over haar winnende foto's in de categorie Professionals Creatief. Het zijn foto's van foto's waarover ze bloemen heeft gedrapeerd. Dit is creatieve fotografie om een verhaal te vertellen.

Is een beeld tot stand gekomen zonder dat er fotografietechnieken gebruikt zijn, dan mag het geen fotografie meer heten. Dit zijn bijvoorbeeld tekeningen, schilderijen of een AI gegenereerd beeld.

DALL E 2 artificial intelligence digital image generated photo

Een afbeelding die gegenereerd is met de software DALL-E, met de tekst 'Teddy bears working on new AI research underwater with 1990s technology'.

Dat betekent dat AI, of beter gezegd, machine learning technieken, best gebruikt mogen worden om beelden te genereren. Je mag het zelfs een kunstvorm noemen als je wilt, aangezien de creativiteit van de 'kunstenaar' het beeld laat ontstaan. Het is echter geen fotografie.

Hoewel hiermee het onderscheidt tussen een foto en geen foto duidelijk is, blijft er natuurlijk nog het verschil tussen een bewerkte foto en een gemanipuleerde foto. Ook dat zijn twee verschillende dingen. Desondanks is het in beide gevallen nog steeds een foto.

Nando groote peel vulkaan

Mag dit een foto genoemd worden of niet? Ik vind van wel, want er is een foto gemaakt. Dat die verder gemanipuleerd is in Photoshop doet dan even niet ter zake. De basis is een echte foto. Het zou anders zijn wanneer dit met een computer uit het niets opgebouwd is.

Er zijn veel discussies over de rol van AI gegenereerde beelden en fotografie. Ik geloof echter dat het heel simpel kan zijn.

Als er een camera aan bod is gekomen voor het maken van een beeld, dan is het een foto. Ongeacht hoeveel bewerking of manipulatie gedaan wordt. Geen camera? Dan is het geen foto. Dan is het alleen nog maar een beeld.

Ik ben benieuwd naar jouw mening hierin. Ben je het eens met het onderscheidt dat ik beschreven heb, of zie je het toch anders? Laat het weten in een reactie onder dit bericht.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Nando Harmsen

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

14 reacties

  1. kok.f@ziggo.nl
    Profiel kok.f@ziggo.nl schreef op maandag 15 mei 2023 om 21:49  | reageer

    De kern is voor mij eerlijkheid. Ik heb niets tegen AI of PS’en, maar zeg eerlijk dat je dat hebt gedaan. Bij nieuws en documentaire beelden gelden logisch wat strengere regels, maar bij het maken van een beeld in het algemeen mag van mij alles. De term fotografie wordt daarom steeds meer vervangen door beeldcreatie en fotografen worden beeldmakers.

  2. Rob IJsselstein
    Rob IJsselstein schreef op dinsdag 16 mei 2023 om 10:41  | reageer

    De voorgestelde definitie laat open de vraag wat fotografische technieken zijn. Verder in het verhaal wordt gesteld dat er een camera aan te pas moet komen; dat geeft al veel meer houvast. Nog verder naar de basis zou zijn om te stellen dat het basismateriaal met licht vastgelegd moet zijn. Zou dat aan alle onzekerheid een einde kunnen maken en bruikbaar zijn in reglementen voor fotowedstrijden?

  3. Tim Groeneveld
    Tim Groeneveld schreef op dinsdag 16 mei 2023 om 10:53  | reageer

    Een foto die dusdanig is gemanipuleerd dat het beeld echt iets anders weergeeft dan wat er daadwerkelijk is gefotografeerd is wat mij betreft al geen foto meer. Het samenstellen van foto's tot een heel ander beeld, inclusief het vervangen van de lucht valt hier wat mij betreft al onder. Dat wil niet zeggen dat ik respect kan hebben voor de kunsten van de maker, alleen is het een beeld en geen foto. Het beeld van de 'Peel Vulkaan' hierboven is wat mij betreft een mooi gemaakt beeld, geen foto.

  4. mousquito
    Profiel mousquito schreef op dinsdag 16 mei 2023 om 11:23  | reageer

    Onlangs in NGC-magazine er nog een artikel over gelezen en puur door geluk had ik de juiste foto aangeduid als door AI gegenereerd. De foto gaf me een verkeerde indruk en daadoor had ik hem aangeduid, maar ook de ontwikkeling van AI blijft niet stil staan en dus zal dit ook verbeterd worden. Het buikgevoel is dus niet altijd correct. Ik vind de definitie van foto wel duidelijk als je het woord fotografie ontleed. FOTOS en GRAFOS ofwel schrijven met licht, en dat doe AI niet. maar dan wil ik de discussie verder voeren, wat als ik een foto neem en deze laat bewerken door AI, is dit dan nog een foto of niet? je begint tenslotte van een foto, waar trek je de grens? Als ik in LR op automatisch druk voor de bijregeling van kleur en licht dan is dit ook een soort AI dat erachter zit. Dit is gewoon bewerking van foto nog geen manipulatie, maar ook dit kan AI.... is het dan nog een foto?

  5. Marcel
    Marcel schreef op dinsdag 16 mei 2023 om 11:58  | reageer

    "Fotografie zijn beelden waar het basis materiaal via fotografietechnieken is vastgelegd".

    Deze definitie gaat mank. Kenmerken bij AI is dat er gebruik gemaakt wordt van bestaande informatie, in dit geval foto's. Op basis van dit "basis materiaal" wordt iets nieuws (lees: anders) gegenereerd. Vergelijkbaar met Photoshop waarmee een beeld creëert wordt door meerdere foto's te combineren.

    Dit impliceert dat het beeld van Boris Eldagsen wel degelijk fotografie is c.q. zou zijn.

  6. Robert
    Robert schreef op dinsdag 16 mei 2023 om 12:22  | reageer

    Met je eens Tim.
    Fotoschietgroet Robert

  7. Louis Meulstee
    Profiel Louis Meulstee schreef op dinsdag 16 mei 2023 om 12:26  | reageer

    AI gegenereerd beeld? Prachtig wat mij betreft en weer eens een nieuwe beeldtaal erbij. Zelf spreek ik dan liever over promptografie ( to prompt= ingeven).

  8. jan
    jan schreef op dinsdag 16 mei 2023 om 12:40  | reageer

    Een fotografisch beeld, en zeker een digital, zis het resultaat van een camera met aangebracht objectief. Die camera produceert een ruw(RAW) beeld . Daar komt dus heel veel software aan te pas. Vroeger gebeurde dat met kleuren die met behulp van chemicaliën werden vastgelegd. AI kan je helpen je beelden te verbeteren, maar een met AI geproduceerd beeld is dus geen foto, het kan ook een "schilderij "worden of een beeld van beton..

  9. Peter
    Peter schreef op dinsdag 16 mei 2023 om 13:28  | reageer

    Beste
    Ik ben het zeer eens met je standpunt. De wereld staat niet stil en de tijd dat een echte foto er een was gemaakt met een glasplaat hebben we ver achter ons gelaten. En ja, wees wel duidelijk over wat de grondslag is van het beeld.

  10. Stefanie
    Stefanie schreef op dinsdag 16 mei 2023 om 13:37  | reageer

    'Als er een camera aan bod is gekomen voor het maken van een beeld, dan is het een foto' helemaal mee eens maar moet er wel bij zeggen in eerste graad (ofwel basis min 1 zelfgemaakte foto) , want AI is ook gebaseerd op (o.a) fotografisch materiaal. Wat ik wel ook vind is dat je er eerlijk over moet zijn, niet beweren dat er niet is gesleuteld aan een foto waar lucht is vervangen en ook niet een AI voor foto/werkelijkheid laten doorgaan. Ik gebruik AI al voor achtergrondjes en composits, daar is het perfect voor (nou ja als je eruit krijgt wat je precies bedoelde dan) en eerlijk gezegd is het leuk speelgoed maar er zit ook een duistere kant aan (hoewel het nog steeds de mens is die daar dan misbruik van maakt ...)

  11. El
    El schreef op dinsdag 16 mei 2023 om 13:38  | reageer

    De vingers van de achterste dame laten de imperfectie van deze AI plaat zien.

  12. remco
    remco schreef op dinsdag 16 mei 2023 om 17:03  | reageer

    Ik zag zojuist dat de grote stockfoto aanbieder shutterstock nu ook AI gegenereerde content aanbiedt... Die voelen natuurlijk ook nattigheid, als 'de perfecte foto voor je project' binnen 15 seconde gegenereerd kan worden, ipv dat je 800 fotos moet doorspitten.. Ik vind het indrukwekkend wat nu al kan.

  13. K.J.Schilstra
    Profiel K.J.Schilstra schreef op vrijdag 19 mei 2023 om 23:27  | reageer

    Door AI gegenereerde afbeeldingen bestaan hoofdzakelijk uit beeldmateriaal dat op het Internet is gepubliceerd.
    Software geeft middels nu nog tekstopdrachten (in no time zal dat gesproken woord zijn) een compilatie van dat materiaal, echter zonder toestemming van de maker van het gebruikte materiaal. Ergo gewoon diefstal.

  14. MacBigfoot
    Profiel MacBigfoot schreef op vrijdag 2 juni 2023 om 22:01  | reageer

    Ik ben een hobby-fotograaf. Bij mij staat het plezier te werken met een camera en de nabewerking in Lightroom (aka de vroegere donkere kamer) voorop.

    Op het moment dat er aan afbeeldingen (!) waarde-oordelen worden gegeven, zeker als er sprake is van vergelijking met andere afbeeldingen, ontstaat er altijd discussie over de grens van het toelaatbare. Dat is in de kunst altijd al zo geweest en dat zal nooit veranderen, gelukkig maar, anders zou kunst zich nooit verder kunnen ontwikkelen.

    Iedere zichzelf respecterende wedstrijd zal dus continu de reglementen moeten aanpassen aan wat toelaatbaar wordt geacht. Net zo goed als dat er vóór AI al fotowedstrijden waren waarin het niet toegestaan werd om foto’s te manipuleren, zal er nu met de komst van AI ook ergens een grens getrokken worden. Waar die grens ligt bepaalt de jury.

    Ik vind het onderscheid maken dus niet belangrijk, ook een AI-afbeelding kan op zichzelf heel mooi zijn. Ik kan het soms zelf oninteressant vinden om te weten óf het met AI is gemaakt, uiteindelijk gaat het erom wat de maker ermee wil vertellen, en of dat binnen de gestelde kaders past.

    (En hé, de huidige generaties software voor beeldbewerking gebruiken ook AI, mag dat dan wel? Toch wel handig, zo’n AI die voor jou het onderwerp perfect maskeert, …knipoog

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
De Portretbijbel door Elja Trum
Cursus Naaktfotografie met Danyel Weideman
Toon alle artikelen binnen Persoonlijk

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.431 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord