Waar plaats je het licht bij portretfotografie?

maandag 7 januari 2019, 20:02 door Liesbeth van Asselt | 16.109x gelezen | 21 reacties

Als leerling aan de opleiding Fotografie loop ik, Tygo, momenteel stage bij Liesbeth van Asselt van Stapfoto. We liepen er tegen aan dat de schoolkennis met betrekking tot portretfotografie niet echt aansluit bij de praktijk.

En dus kreeg ik van Liesbeth de opdracht om me om verdiepen in lichtopstellingen. Mijn ervaringen heb ik beschreven in deze blog. Het is mijn tweede en gelijk laatste blog op Photofacts, vanaf deze maand zit ik weer in de schoolbanken!

Mono-opstelling voor zacht licht, 1 flitser op half 5, dichtbij

De flitser staat schuin naast de camera (en wordt aangestuurd via een triggerset). Door deze flitsopstelling te gebruiken voorkom je de 'platte beelden' zoals je die krijgt als je recht van voren flitst met de flitser op de camera.

Bij deze opstelling vond ik het lastig om de schaduwen op de muur niet al te storend in beeld te laten komen. Door het model verder van de muur te plaatsen kwam dit uiteindelijk goed. Natuurlijk kun je ook een flitser op de achtergrond richten om de schaduw weg te flitsen of de flitser naar vier uur verzetten. Maar dan krijg je een heel andere foto....

Haarlicht toevoegen, 2 flitsers, op half 5 en half 11

Hierbij blijft de voorste flitser op half vijf staan. Er komt een extra flitser bij op half 11 om een lichtrandje om de persoon heen te creeren, het zogenaamde rim- of haarlicht. De persoon komt dan mooi los van de achtergrond. De twee flitsers staan in een diagonale lijn. De persoon staat tussen de twee flitsers in.

Waar ik tegen aan liep was dat je de flitser die op half 11 komt te staan, wel goed moet positioneren. Anders valt het licht in je lens of is bijvoorbeeld de schouder in plaats van het haar verlicht.

Lensflare, 2 flitsers, op half 5 en half 11

De opstelling blijft hetzelfde als bij het vorige portret. Alleen halen we nu de zonnekap van de camera af. Als je ervoor zorgt dat het flitslicht in je lens valt, krijg je een waas in je foto, de zogenaamde "lensflare". Persoonlijk vind ik dit niet mooi, maar smaken verschillen

Schaduwen oplichten, 2 flitsers, op half 5 en half 8

Hier heb ik weer de 1e flitser op half 5 laten staan. De andere flitser zet ik nu een stuk naar voren, op half 8. De 2 flitsers staan hier beide op dezelfde afstand van de camera. De ene flitser staat op 1/64, de andere flitser op 1/128. Deze laatste is bedoeld om schaduwen op te lichten.

Als je deze foto vergelijkt met die van de 1e opstelling, zie je dat deze flitsopstelling met een extra flitser op half 8 de schaduwen laat verdwijnen.

Splitlight, 1 flitser op 9 uur (of 3 uur)

Dit vond ik een moeilijke opstelling omdat de flitser precies van opzij moet staan. Elke centimeter te veel naar voor/achter maakt al verschil. De schaduwlijn valt dan namelijk net niet mooi midden over het gezicht.

Bokeh, 1 flitser op half 5

Bokeh? Ja bokeh. Ik dacht bij het lezen van dit woord aan een spelfout van Liesbeth, maar het woord bleek echt te bestaan. En onscherpte in een foto te betekenen....

Het fotograferen van deze opstelling was best lastig. De kralen moeten voor de lens gehouden worden en verlicht worden. De flitser moet ingesteld en gepositioneerd worden en dan moet je nog de foto maken. Gelukkig hoefde ik het model niet aan te sturen

.

Ik begin met behulp van de autofocus op het model scherp te stellen en vervolgens zet ik de camera op manual focus. Zo zal de AF straks niet proberen te focussen op de kralen. Daarna houd ik de kralen voor de lens. 1 Flitser staat op half 5 uur gericht op het onderwerp. En naast de kralen staat een led-lampje op 5 uur om de kralen te verlichten.

Natuurlijk werk je hier met een groot diafragma om de kralen onscherp te krijgen.

Clamshell, 2 flitsers op 6 uur

De flitsers staan beiden bij de camera. 1 Flitser staat schuin van boven op het onderwerp gericht. De andere flitser belicht het onderwerp schuin van onderen. De bovenste flitser staat harder dan de onderste flitser.

De onderste flitser is bedoeld om de schaduwen wat weg te flitsen. Deze 2e flitser is eventueel te vervangen door een reflectiescherm als je maar 1 flitser tot je beschikking hebt.

Wat is nu het verschil tussen "butterfly"-licht en de clamshell? Bij butterflylicht is er alleen een lamp van boven waardoor je schaduwen onder de neus en kin krijgt. De schaduw onder de neus heeft de vorm van een butterfly, vandaar dat deze lichtopstelling zo heet. Modellen zijn vaak erg gecharmeerd van dit licht.

Zet je er een flitser, lamp of reflectiescherm bij om deze schaduwen op te lichten, dan spreek van van een clamshell. Hieronder tot slot nog een foto om het verschil te laten zien.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Liesbeth fotografeert met haar bedrijf stapfoto.nl voor websites en social media van bedrijven. Daarnaast verzorgt ze al sinds 2004 (vooral creatieve) workshops zoals lightpainting, flitsen, werken met ledlicht en lichtvormers, portretfotografie, high speed, long exposure en paintsplash. Daarnaast is er een Stapfoto vakgroep voor gevorderde fotografen.

21 reacties

Edwin schreef op dinsdag 8 januari 2019 om 11:37 | reageer
Leuk om te lezen en goed verwoord! Kan ik nog heel wat van leren

Vbruggeman schreef op dinsdag 8 januari 2019 om 12:40 | reageer
Super uitgelegd! Hier kan ik mee aan de slag als beginnend fotograaf

gast schreef op dinsdag 8 januari 2019 om 13:07 | reageer
Goed uitgelegd , duidelijk super !

Marianne schreef op dinsdag 8 januari 2019 om 14:34 | reageer
Duidelijke uitleg!!!

Chantal schreef op dinsdag 8 januari 2019 om 15:15 | reageer
Klaar en duidelijke taal hier kan ik echt wat van leren, dank je wel hiervoor

eeuwout baart schreef op dinsdag 8 januari 2019 om 16:02 | reageer
Duidelijke uitleg via uurwerk. Hoop in de toekomst meer dergelijke artikelen te ontvangen.

Vanderhoven schreef op dinsdag 8 januari 2019 om 16:42 | reageer
Merci,heb zelf 2 flitssoftboxen.Dit ga ik eens uitproberen.

Daniel schreef op dinsdag 8 januari 2019 om 17:04 | reageer
Goed verhaal en duidelijk met de klok weergegeven, mis alleen nog een beetje de hoogte van de flitsers, staan deze op dezelfde hoogte als het model of onder een hoek van 45 graden boven het model (of onder het model als het om rim- of haarlicht gaat)?

Francis schreef op dinsdag 8 januari 2019 om 17:38 | reageer
Zeer duidelijke en klare uitleg !

Liesbeth van Asselt schreef op dinsdag 8 januari 2019 om 18:23 | reageer
@Daniel De flitser staat over het algemeen iets boven het model. Dit kun aflezen aan waar de schaduwen vallen. Bij de eerste twee foto's is dit bijvoorbeeld heel duidelijk te zien. De schaduw valt links schuin naar beneden, het licht moet dan wel van rechts boven komen. Alleen bij het splitlight staat de flitser precies ter hoogte van het model.

Ingebeeld schreef op dinsdag 8 januari 2019 om 19:23 | reageer
Fijne duidelijke uitleg!

Nick schreef op dinsdag 8 januari 2019 om 20:08 | reageer
Prettige informatie waarmee ik wat kan. Dank je wel.

joop schreef op woensdag 9 januari 2019 om 09:11 | reageer
geweldige uitleg ook heb ik een externe flitser met goud kleurige paraplu en zilverkleurig ga hier een mee aan de slag

Hanneke schreef op woensdag 9 januari 2019 om 16:00 | reageer
Een super goede uitleg! Weer wat geleerd!

André
Wat ik graag zou willen weten is hoe je een wat donkere sfeer creëert met belichting. IK wil met een groep figuranten een remake van de Aardappeleters van Van Gogh maken. Ik zoek nog naar de beste manier om met flitsers die donkere sfeer te creëren. Dus als iemand daar suggesties voor heeft, dan graag.

Liesbeth van Asselt schreef op donderdag 10 januari 2019 om 09:12 | reageer
@Andre, dan heb je het over low key fotografie. Betekent dat je veel met snoots op je flitsers zult moeten werken (dat kan ook een Pringelsbus zijn ).

André
@ Liesbeth, lowkey; bedankt voor je reactie. IK heb dit al wel bij portretstudies van 1 model gedaan, maar voor een groep van 7 personen, de ruimte en de tafel wordt dat wel heel ingewikkeld. Het licht van de hanglamp als lichtbron nabootsen en de verdere ruimte - een oude boerenstal - schemerig weergeven lukt met enkele snoots of barndoors denk ik niet.

Liesbeth van Asselt schreef op donderdag 10 januari 2019 om 15:02 | reageer
@Andre, wel als je meerdere flitsers of lampen gebuikt. Punt is dat je het licht met een snoot en barndoors moet richten op het punt waar jij het wilt hebben. De rest van de foto moet wel iets licht krijgen maar niet teveel. Dat licht moet dan ook nog eens een keer niet te hard zijn, dus moet je verzachten met bijvoorbeeld vitrage. Valt een beetje buiten het kader van deze blog over waar je het licht neerzet, gaat namelijk meer over de hulpmiddelen die je op flitsers en/of ledlampen plaatst. En over camera-instellingen natuurlijk. Is weer een apart blog denk ik .

ErikJan Braakman schreef op vrijdag 11 januari 2019 om 13:44 | reageer
Mooi en helder uitgelegd. De plaatjes maken het nog duidelijker. Dankjewel en veel succes nog!

martinphili schreef op vrijdag 11 januari 2019 om 14:16 | reageer
Ik kijk uit naar dat volgende blog Volgens mij kom je met één peertje, hoge Iso en lange sluitertijd wel tot hetzelfde resultaat als Van Gogh.

André
@ martin: ik zal het resultaat van "mijn" van Gogh posten; as dinsdag doe ik een proefsessie met 1 model, de 22e met de groep. Ik ga idd met snoots/barndoors en vitrage aan de slag. Kan een aardige blog worden. Zal ook enkele kennissen die met low light of dark werken vragen om hun aanpak te laten zien.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Naaktfotografie met Danyel Weideman

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.431 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts