Extreem veel licht tegenhouden: review van het Haida One Million X Edition filter

vrijdag 31 juli 2020, 14:14 door Nando Harmsen | 4.828x gelezen | 11 reacties

Het fotograferen met lange sluitertijden is een erg leuke bezigheid. Het stelt je in staat om mooie bewegingen vast te leggen, zoals waterstroompjes, watervallen of de branding aan zee.

Of je gebruikt lange sluitertijden om juist die beweging onzichtbaar te maken. Een ruwe bewegende wateroppervlakte zal dan egaal en strak van uiterlijk worden.

Er zijn veel mogelijkheden voor het gebruik van lange sluitertijden, die ik in mijn cursus Lange Sluitertijden op Photofacts Academy allemaal aan bod laat komen.

Het meest gebruikte filter voor lange sluitertijden is het 10 stops grijsfilter. Dit filter houdt maar liefst 1000x het licht tegen. Je kunt dan in de felle zon een sluitertijd behalen van maximaal 30 seconden tot 60 seconden. Er zijn situaties waarin je langer wilt belichten. Meerdere filters tegelijkertijd gebruiken is dan een mogelijkheid.

Je kunt ook kiezen voor een nog donkerder grijsfilter, dat nog meer licht tegen houdt dan het 10 stops filter. Ik gebruik daarvoor een 15 stops grijsfilter van Haida, dan maar liefst 32.000 keer het licht tegenhoudt. Reken maar eens uit welke sluitertijd je dan in het felle zonlicht kunt bereiken.

Is zelfs een 15 stops grijsfilter niet genoeg? Dan heb je nu de kans om een grijsfilter te kopen dat maar liefst één miljoen keer het licht tegenhoudt: het Haida One Million X Edition filter.

Het Haida One Million X Edition filter, een ND6 filter, goed om 20 stops licht tegen te houden

Het filter in vogelvlucht

Het filter dat ik ter beschikking heb gekregen is bestemd voor het Haida M10 filtersysteem. Het is de drop-in versie, die in het filterslot valt en waarmee lichtlekkage op een perfecte manier voorkomen wordt.

Haida levert echter ook de magnetische versies voor het 150mm systeem, en het normale vierkante 100x100mm en 150x150mm filters zodat je niet per sé gebonden bent aan de Haida filterhouder.

Het aanbod van ND6 filters van Haida. Voor elk wat wils.

Hoe lang moet je belichten met een 20 stops filter?

Om een idee te hebben hoeveel licht een 20 stops filter tegen houdt, maak ik even het vergelijk met een 10 stops filter.

Dat filter zal bij een belichting zonder filter van 1/30 seconde, een sluitertijd van 30 seconden mèt filter noodzakelijk maken. Dit is wat je kunt bereiken in de volle zon. Het maakt de sluitertijd 1000 x zo lang.

Het One Million X Edition filter maakt de sluitertijd 1 miljoen keer zo lang. Hiermee zal een sluitertijd van 1/30 seconde, mèt het filter maar liefst 333.333,333 seconden lang worden voor een goede belichting. Wanneer je dit getal omrekent betekent het een sluitertijd van maar liefst 9 uur, 42 minuten en 29 seconden. Heb jij zoveel geduld?

Ik heb nog twee voorbeelden om een idee te krijgen wat 20 stops precies betekent. Zou je een sluitertijd van 1/1000 seconde hebben zonder filter, dan zal je met het 20 stops filter een belichting krijgen van 17 minuten en 29 seconden.

Met een sluitertijd van 1/8000 seconde bereik je met het 20 stops grijsfilter een sluitertijd die maar liefst 2 minuten en 16 seconden is.

Het fotograferen van de zon

Dit filter is heel erg geschikt voor het fotograferen van de zon met een flink tele-objectief. Normaal gesproken is dit ten strengste af te raden. Een tele-objectief is een vergrootglas, die het toch al felle licht van de zon verder bundelt en het zo nog feller maakt.

Met een tele-objectief naar de zon kijken is hetzelfde als met een verrekijker naar de zon kijken; je verbrand je ogen en wordt blind voor de rest van je leven. Doe je dit met een camera, dan weet je zeker dat er een gat in je sensor zal branden, nadat je ogen verbrand zijn in je poging de camera te richten.

Ik heb ooit de zon gefotografeerd met een tele-objectief, voorzien van een 10 stops filter, en een 6 stops filter. Ik heb zonnevlekken op de foto gekregen, en de overgang van de planeet Mercurius. Met 16 stops aan grijsfilters hield ik toch nog een sluitertijd over van 1/500 seconde met ISO200 en f/16.

De overgang van de planeet Mercurius, samen met zonnevlekken op 9 mei 2016. Ik heb een Canon EOS 7D mark II met de EF100-400mm lens en een 2x teleconverter gebruikt. Met de Lee Little Stopper en de Lee Big Stopper kreeg ik 1/500 seconde met ISO200 en f/16
Juist voor dit soort fotografie is het Haida One Million X Edition filter heel geschikt. Omdat je het licht al een miljoen keer verzwakt voor het je objectief binnen komt, is het veilig om op deze manier de zon te fotograferen.

Mijn eerste foto van de zon met het Haida 20 stops filter. De zwarte vlekken zijn in werkelijkheid de witte wolken in een blauwe lucht. Het geeft een goed idee hoe fel de zon is (800mm, ISO200, f/11, 1/200sec)

Een foto van de zon met het Haida 20 stops filter, waarbij een lichte sluierbewolking voor de zon aanwezig was (800mm, ISO100, f/11, 1/5 sec)

Kun je het filter gebruiken voor landschappen?

Natuurlijk wil je een filter op zoveel mogelijk manieren kunnen gebruiken, niet alleen voor het fotograferen van de zon. Ik ben het filter ook gaan gebruiken voor het fotograferen van landschappen, om te zien wat het effect is van deze extreem lange sluitertijden.

Een landschap wordt al snel gefotografeerd met groothoek en een grote scherptediepte. Een grote scherptediepte betekent dat je een kleine lensopening hebt, waardoor je sluitertijd al wat langer moet worden.

Het rekenvoorbeeld dat ik eerder al gaf, waarbij meer dan negen uur belicht moest worden, zal dus snel bereikt worden met dit filter. Dit beperkt het gebruik aanzienlijk.

Het Haida One Million X Edition filter zal voornamelijk gebruik kunnen worden met helder, zonnig weer, met een diafragma dat niet al te klein is. Bij een sluitertijd van 1/160 seconde en ISO100 was het nodig om met het filter meer dan 54 minuten te belichten, als ik de ISO waarde met 1 stop verhoogde.

Een belichtingstijd van 3600 seconden, ofwel een heel uur. Op deze sluitertijden maakt een kwartier meer of minder niet uit. Let op de lichtlekkage in aan de randen. (18mm, ISO200, f/8, 3600 sec)

Het resultaat van bijna 1 uur belichten ziet er niet eens zo slecht uit. Maar er zijn twee dingen die opvallen. Ten eerste, er is lichtlekkage ontstaan, wat voornamelijk aan de randen van de foto te zien is, en - wat in dit formaat niet te zien is - het ruisniveau is erg toegenomen.

Lichtlekkage is een groot probleem bij dit filter. Het filter zelf sluit heel goed af, en op die plek vindt de lichtlekkage ook niet plaats. In dit geval is het licht dat door de optische zoeker van de camera heen lekt.

Je zou denken dat dit niet kan, aangezien de spiegel omhoog geklapt is, en de zoeker afsluit, maar elke spiegel heeft een deel dat licht door kan laten, zodat de autofocus en belichtingsmeter kan werken.

Voor het fotograferen met deze lange belichtingen is het heel belangrijk om ook je oculair af te sluiten. Natuurlijk is dit niet nodig als je een mirrorless camera gebruikt. Maar waar alle camera's wel last van hebben is de toename in ruis en hot pixels.

Voor daglicht situaties is het Haida 20 stops filter in principe te gebruiken. Maar let op de gevaren van lichtlekkage. Een donkere zak over de camera voorkomt dit probleem. (16mm, ISO200, f/8, 1636 sec)
Hoe langer je belicht, hoe meer ruis er ontstaat. Ik heb gemerkt dat dit erg storend gaat worden bij belichtingen die langer zijn dan een half uur. Ga je het Haida One Million X Edition filter voor extreem lange sluitertijden gebruiken, hou daar dan rekening mee.

Hoe erg die ruis is, hangt van veel meer dingen af. Hoe oud is je sensor, wat voor sensor je hebt, en hoe vaak de sensor gebruikt is (slijtage).

Lange sluitertijden met kleine scherptediepte

Waar het Haida One Million X edition filter heel goed voor gebruikt kan worden, is het fotograferen met (hele) lange sluitertijden en een (hele) kleine scherptediepte.

Een kleine scherptediepte vereist een grote lensopening, waardoor er veel licht door je objectief gaat. Een snellere sluitertijd is het resultaat. Met een 20 stops filter is het mogelijk om toch die lange sluitertijd te bereiken.

Ik noemde al de 1/8000 seconde sluitertijd, die met een 20 stops filter verlengt moet worden naar 2 minuten en 16 seconde. Het stelt je in staat om een unieke soort foto's te maken.

Met een kleine scherptediepte extreem lange sluitertijden gebruiken. Dit kun je uniek noemen (200mm, ISO100, f/2,8, 534 sec)

Mijn bevindingen

Het eerste wat mij opviel was de extreem lange sluitertijden die bereikt kunnen worden met dit 20 stops grijsfilter. Het tweede wat heel erg opviel, is het behoudt van de kleurechtheid. Er is totaal geen enkele kleurverschuiving, of kleurzweem te bekennen.

Dat is indrukwekkend, zeker omdat veel fabrikanten al bij een 10 stops filter moeite hebben om kleurechtheid te garanderen.

Een belichting van een uur aan zee. Een egaal strakke wateroppervlakte is het resultaat. De foto is op het middaguur gemaakt. (28mm, ISO100, f/11, 3600 sec)
Het was ook opvallend hoeveel lichtlekkage je gaat zien bij extreem lange sluitertijden op een spiegelreflex. De noodzaak tot het afschermen van een zoeker is evident. Hoewel dit in de volle zon eigenlijk altijd wel aan te raden is. Mirrorless camera gebruikers hebben hier natuurlijk geen last van.

Het filter is uitermate geschikt voor het fotograferen van de zon met lange brandpunten. Het maakt het fotograferen van zonnevlekken, planeet overgangen, of zelfs het International Space Station voor de zon, een stuk eenvoudiger.

De zon fotograferen met een klein beetje bewolking kan bijzondere resultaten opleveren. (463mm, ISO100, f/9, 1/80 sec)
Voor landschappen is het gebruik van dit filter heel beperkt. Extreem lange sluitertijden zijn nodig, met de nodige toename is ruis. Maar voor landschappen met een lange sluitertijd, in combinatie met een hele kleine scherptediepte, is dit heel goed te gebruiken.

De lange sluitertijd en kleine scherptediepte geeft een heel fijn zacht uiterlijk aan de foto. Zorg wel voor een object in beeld dat niet beweegt. (200mm, ISO200, f/2,8, 660 sec)

Wat mij beviel aan dit filter

Fotograferen van de zon is eenvoudig, zonder veel gevaar
Geen enkele kleurzweem of kleurafwijking, volledig kleurneutraal
Het M10 drop-in systeem beschermt extreem goed tegen lichtlekkage
Extreem lange sluitertijden met een extreem kleine scherptediepte zijn mogelijk
De naam One Million X Edition filter

Wat mij minder beviel aan dit filter

Veel te donker voor normale lange sluitertijden fotografie
Normale lange sluitertijden zijn voorbehouden aan zonnige dagen
Er wordt geen zwarte zak mee geleverd die je om de camerabody kan doen voor lichtlekkage door de zoeker (bij spiegelreflex camera's)

Het laatste, een zak voor het afschermen van de camera, is iets waar Haida na mijn eerste review, serieus naar kijkt. Mogelijk, hopelijk, zal dit in een later tijdstip meegeleverd worden.

Een alternatief

Mocht het 20 stops filter toch te donker zijn, er is ook een 17 stops filter verkrijgbaar, die het licht niet een miljoen keer blokkeert, maar 'slechts' 128.000 keer. Het vult het gat op tussen het 15 stops filter en een 20 stops filter.

Het filter werd beschikbaar gesteld door Haida filters in China. Haida filters zijn verkrijgbaar bij omnifoto.nl. Noem mijn naam, Nando Harmsen, bij je bestelling en krijg een leuk presentje bij je bestelling.

Wat vind jij van een 20 stops filter? Denk je dat dit een praktisch nut heeft, of vind je het gebruik daarvan te beperkt om het enig nut te hebben? Zou jij overwegen om het te kopen? Laat je mening weten in een reactie onder dit artikel.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

11 reacties

Alex schreef op zondag 2 augustus 2020 om 10:16 | reageer
Mooie foto's en review. Ik ben benieuwd wat voor effect je krijgt met dit filter in een stadssetting. Alle mensen/auto's/bewegende objecten vallen volgens mij weg waardoor je een serene stadssetting krijgt.

Nando schreef op dinsdag 4 augustus 2020 om 09:31 | reageer
@Alex:
Dat klopt. Daar zie je helemaal niets meer van.

Donald Willemsen schreef op dinsdag 4 augustus 2020 om 15:49 | reageer
Een boeiend en leerzaam artikel. Er gaat ook een stimulans uit van dit artikel. Het geeft goesting om er ook mee aan de slag te gaan. Maar het probleem is, dat ik dan eerst een basissets moet gaan aanschaffen. Aangezien ik wel het vertrouwen heb in het waardeoordeel van Nando over Haifa filtersets, zou ik die ook willen aanschaffen. Ik heb de prijzen eens bekeken en kom voor een basisset al op +/- 435€ uit. Dat wordt maanden, zoniet een jaar lang sparen. Dan zal ik het voorlopig met mijn HOYA variabel NDfilter moeten stellen. In ieder geval dank voor dit boeiende en stimulerende artikel.

Paulussie schreef op dinsdag 4 augustus 2020 om 16:47 | reageer
Interessant stuk. Maar die 20x is mij net wat teveel van het goede.
En die zak over de camera, m'n D500 heeft een schijfje in het oculair, en bij m'n D7000 en S80 zat een dopje/ schijfje wat je over het oculair kan zetten. Ik neem aan dat dat bij andere fabrikanten ook zo iets is, dus zo'n zak is niet nodig.

Nando schreef op woensdag 5 augustus 2020 om 09:46 | reageer
@Paulussie:
De D500 heefty het, en ik geloof de D850 ook. Bij Canon is het alleen de 1D serie die dit heeft.
Andere Canon's hebben een dopje dat je over je oculair kunt schuiven, maar dat is niet de meest charmante oplossing die niet altijd fijn werkt. Een zak is dan veel makkelijker, sneller, en praktischer.

Donald Willemsen schreef op woensdag 5 augustus 2020 om 14:53 | reageer
@Nando, ik wil even inhaken over hetgeen je schrijft over het dopje dat je bij een Canon over de zoeker kan schuiven om te voorkomen dat er via de zoeker 'vuil' lucht op de sensor valt. Dat dopje zit vaak op de draagriem die meegeleverd wordt bij de camera als je die koopt. Op de zoeker zit ook een eyecup standaard meegeleverd. Telkens als je dus dat kapje (dat aan de riem zit) op de zoeker (oculair) wilt schuiven, moet je de eyecup verwijderen. Zo'n klein ding kan je makkelijk verliezen en gaat ook makkelijk kapot omdat het van zeer dun breekbaar plastic is gemaakt. Als je die eyecup er dus regelmatig moet afhalen omwille van het maken van bepaalde foto's, gaat die eyecup op den duur steeds losser zitten op de zoeker. Gevolg: de eyecup schuift er te gemakkelijk van de zoeker af en dan ben je 'm snel kwijt. Mij is dat al een 4 keer overkomen. Nu kost zo'n eyecup ongeveer tegen de 10€, dus dat valt mee. Dan vind ik jou oplossing met zo'n zakje een goedkopere oplossing.

Nando schreef op woensdag 5 augustus 2020 om 15:21 | reageer
@Donald;
Als dat kapje aan je riem zit, verlies je het niet. De eye-cup haal je er natuurlijk alleen af als het nodig is. Ik heb 'm op een van mijn camera's er al gewoon niet op zitten.
Die eye-cup gaat niet losser zitten als je netjes de zijkanten indrukt bij het eraf halen. Dan druk je de haakjes in die het op zijn plek houden. Pas als je het eraf trekt zonder dat in te drukken, gaat het stuk.
Het afdekkapje is van rubber, en niet bepaald gemaakt voor veelvuldig gebruik. Ik vind het een gedrocht. Vandaar de zak.

FHoogeboom schreef op maandag 10 augustus 2020 om 12:23 | reageer
V.w.b. dat afdekkapje van Canon, ik heb deze van de camerariem (die ik sowieso niet gebruik) afgehaald en deze met een kabeltje aan mijn body vastgemaakt zodat ik deze altijd bij de hand heb. Ik werk zonder eye-cup dus deze zit ook niet in de weg bij het plaatsen of verwijderen.

Nando schreef op dinsdag 11 augustus 2020 om 11:04 | reageer
@FHoogeboom:
Dat kan natuurlijk ook.

Marc Roofthooft schreef op zaterdag 10 augustus 2024 om 11:18 | reageer
Hoe meet jij het licht? Met een externe lichtmeter? Want met de lichtmeter van de camera heb je problemen als je naar de zon richt.

Nando schreef op zondag 11 augustus 2024 om 14:41 | reageer
Niet met een 20 stops filter voor je objectief. Dan kan je de belichtingsmeter gewoon gebruiken. Het is wel aan te raden om iets te onderbelichten.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Portretfoto's Bewerken in Lightroom Classic

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.431 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Extreem veel licht tegenhouden: review van het Haida One Million X Edition filter

Het filter in vogelvlucht

Hoe lang moet je belichten met een 20 stops filter?

Het fotograferen van de zon

Kun je het filter gebruiken voor landschappen?

Lange sluitertijden met kleine scherptediepte