Review: PolarPro ND100000 filter - zeer lange sluitertijden

vrijdag 16 november 2018, 12:06 door Wiebe de Jager | 3.848x gelezen | 3 reacties

Vanuit mijn beroep als dronefotograaf en -filmmaker maak ik sinds een paar jaar dankbaar gebruik van diverse producten van PolarPro, waaronder ND filters voor de diverse drones waarmee ik werk. Sinds enige tijd biedt het bedrijf ook full frame filters aan voor systeem- en spiegelreflexcamera's.

Dat is niet zo heel schokkend, ware het niet dat hier een paar bijzondere filters bij zitten: zo heeft PolarPro nu een ND filter met een waarde van 100000 (honderdduizend!) in het assortiment. Daar kun je als fotograaf zeer creatieve resultaten mee behalen en dat triggerde me om aan de slag te gaan met dit filter.

Neutral Density

Conceptueel gezien is een ND filter (ook wel grijsfilter genoemd) niet zo heel erg spannend. ND staat voor 'neutral density', en dat wil zeggen dat het filter op een zo gelijkmatig mogelijke manier - liefst zonder enige kleurzweem - licht tegenhoudt.

De mate waarin zo'n filter licht blokkeert hangt af van het getal dat de fabrikant opgeeft: zo laat een ND4 filter 1/4 van het binnenkomende licht door, een ND16 filter laat slechts 1/16 van het licht dat op de lensopening valt door.

Normaal gesproken gebruik ik ND filters vooral tijdens het maken van video-opnamen, om ervoor te zorgen dat de hoeveelheid licht die op de sensor van mijn (drone)camera valt op een heldere dag enigszins binnen de perken blijft.

Dat heeft als voordeel dat je bij gelijkblijvend diafragma met een langere sluitertijd kunt werken, en dat leidt weer tot cinematischer beeld (denk aan de bekende vuistregel: de ideale sluitertijd is 2x de framerate).

Ook als fotograaf haal ik wel eens ND filters tevoorschijn, maar dan alleen de wat sterkere varianten. Want hoe sterker het filter, hoe langer de sluitertijd, en dat zorgt ervoor dat je creatief kunt spelen met bewegende elementen in je foto.

Neem bijvoorbeeld een foto van een waterval: alleen met een sterk ND filter kun je er overdag voor zorgen dat je zo'n mooie zijdezachte weergave van het kolkende water kunt bereiken. (Dat is zelfs mogelijk bij dronefotografie, zoals je in dit artikel kunt lezen.)

ND100k

Wie net als ik veel met drones werkt kent ongetwijfeld de naam PolarPro. Dit relatief jonge merk stortte zich als eerste bedrijf op de ontwikkeling van filters, specifiek voor drones.

En met succes: het merk heeft flink geprofiteerd van de stormachtige ontwikkeling van drones en is uitgegroeid tot een speler van formaat op het gebied van ND filters, polarizers en drone-accessoires.

De kennis die het bedrijf heeft opgedaan met het fabriceren van hoge kwaliteit dronefilters wordt nu ook toegepast om filters voor gewone systeem- en spiegelreflexcamera's te maken. Maar PolarPro lijkt zich daarbij vooral te richten op een nichemarkt, namelijk de markt voor zeer krachtige filters.

Dat blijkt wel uit het feit dat PolarPro sinds kort een ND100000 filter in de QuartzLine-serie heeft. Dit filter laat maar 1/100.000 van het licht dat op de lensopening door, ofwel een lichtreductie van 16,5 f-stops.

Zo'n ongekend krachtig filter brengt interessante mogelijkheden met zich mee op het gebied van fotografie. Je kunt er namelijk de sluitertijd van je camera vele malen langer mee maken.

Op klaarlichte dag kun je met normale waarden voor ISO en diafragma werken met sluitertijden van tientallen seconden. Daardoor kun je alle bewegende elementen in je compositie als het ware uitmiddelen.

Naar zee

Als inwoner van Den Haag lag het voor de hand om voor deze review met zo'n sterk filter naar zee te gaan. Het leek me leuk om te laten zien hoe je de beweging van de golven en schitteringen van het water helemaal weg kunt filteren.

Als setting koos ik het zuidelijke havenhoofd van Scheveningen haven, altijd goed voor fotogenieke plaatjes. Andere geschikte onderwerpen en settings voor lange-sluitertijd-fotografie zijn wolkenluchten, watervallen en urban landscapes, waar je bewegende voetgangers en auto's als het ware kunt wegmiddelen.

Ik fotografeerde voor deze sessie met een Panasonic GH5 systeemcamera met 12-60mm F/2.8-4.0 Leica objectief. Deze heeft een filtermaat van 62 mm, terwijl het filter dat ik wilde testen een filtermaat van 77 mm heeft.

Gelukkig levert PolarPro ook een step-up ring, zodat je de ND100000 met 77mm filtermaat toch kunt gebruiken op een objectief met een kleinere lensdiameter. Je schroeft de conversiering op het objectief en daar kun je het filter dan weer op draaien.

Als je het filter uit het meegeleverde doosje haalt dan valt direct op hoe sterk het filter is. Een filter met een factor van 100000, daar komt echt bijna geen licht doorheen.

Als je met het blote oog door het filter naar de felle zon kijkt dan kan dat zonder enig probleem; de rest van de omgeving is zo goed als zwart. Dat belooft wat!

Aangepaste workflow

Die enorme afname van de lichtopbrengst heeft wel wat consequenties voor je workflow. Ten eerste spreekt het voor zich dat je alleen kunt fotograferen als je gebruik maakt van een solide statief.

Bij een sluitertijd van tientallen seconden moet je camera rotsvast gefixeerd blijven op het te fotograferen onderwerp, zonder enige beweging of trilling. Ten tweede is het handig om gebruik te maken van een remote of de timerfunctie, om te voorkomen dat het indrukken van de ontspanknop tot beweging leidt.

Het belangrijkste verschil in workflow is echter dat je met het filter op de lens totaal niet meer ziet of de scherpstelling naar wens is en hoe de compositie wordt. Het filter houdt zóveel licht tegen, dat je amper nog iets ziet op je previewscherm of in de zoeker.

Dat betekent dat je eerst je compositie moet bepalen en scherpstellen zonder filter, daarna bevestig je het filter, stel je de gewenste belichtingsinstellingen in, en druk je af.

Het vaststellen van de correcte belichting gaat ook wat anders dan normaal. Sowieso is het aan te raden om je camera in te stellen op handmatige belichting, zodat je ISO, diafragma en sluitertijd naar wens kunt instellen.

Afhankelijk van de nauwkeurigheid van je belichtingsautomaat kun je afgaan op de advieswaarden die je in beeld krijgt, maar het vergt wat uitproberen om een correcte belichting te verkrijgen. Ook de witbalans kun je het beste handmatig instellen.

Geduld

Je hebt in ieder geval aardig wat geduld nodig als je met zeer lange sluitertijden gaat werken. Zeker als je zoals in het geval van de GH5 gebruik maakt van ruisreductie, want elke foto met een minuut sluitertijd vraagt nog eens een minuut extra aan het toepassen van ruisreductie.

Rond zonsondergang - redelijk licht dus nog - krijg je bij gebruikelijke waarden voor ISO (zeg maar tot ISO 400) en diafragma (tot f/8) al snel te maken met sluitertijden die variëren van enkele tientallen seconden tot een minuut of zelfs langer.

En aangezien je eerste foto bijna nooit direct het gewenste resultaat geeft, ben je dus al snel een paar minuten kwijt voor iedere foto.

Maar de resultaten zijn er dan ook naar. Het leukste is om onderwerpen te fotograferen waarbij een deel van het beeld statisch blijft (vaste voorwerpen zoals gebouwen of andere voorwerpen) en een deel van het onderwerp aan beweging onderhevig is.

Denk aan de bewegende zee, of aan voorbijtrekkende wolkenluchten, waarbij de zijdezachte kleurgradaties dan mooi contrasteren met de harde lijnen van de statische onderwerpen.

Conclusie

Toegegeven, een ND100000 filter is niet bepaald een goedkoop filter. Dat heeft te maken met het complexe productieproces. De in totaal 16 lichtwerende coatings moet namelijk zeer egaal aangebracht worden en dat vereist een uitgekiende procesbeheersing.

Dat lijkt PolarPro goed onder de knie te hebben, ik kon althans geen visuele afwijkingen of fluctuaties in de belichting ontdekken in mijn foto's.

Fijn is dat PolarPro een praktisch en met schuimrubber gevoerd opbergdoosje, een niet-pluizend lensdoekje en een tasje meelevert met het filter. De ND100000 is er diverse filtermaten (37, 46, 67, 77 en 82 mm), maar dankzij los verkrijgbare step-up ringen kun je de filters ook op objectieven met andere lensdiameters gebruiken.

Als je aan de slag wilt gaan met extreem lange sluitertijden bij daglicht, dan is de PolarPro QuartzLine ND100k een goede keuze. Zorg wel dat je beschikt over een stevig statief en eventueel een draadontspanner of remote voor je camera.

Het is even zoeken naar onderwerpen die zich goed lenen voor langesluitertijdfotografie, maar als je die hebt gevonden, dan kun je zeer creatieve resultaten behalen met dit filter.

Met dank aan Degreef & Partner voor het mogelijk maken van deze review. Bekijk het volledige PolarPro-assortiment.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Wiebe de Jager is dronefotograaf en videomaker. Op Dronewatch.nl schrijft hij dagelijks over de ontwikkelingen op het gebied van drones. Wiebe is tevens auteur van de boeken Dronefotografie, Dronevideo's maken en 360º-graden fotografie en -video. Via YouTube zie je zijn recente foto's en video's.

3 reacties

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.