Flitssynchronisatie; half belichte foto's bij flitsfotografie

maandag 28 mei 2012, 23:31 door Elja Trum | 27.298x gelezen | 9 reacties

Vanochtend ontving ik de vraag van een lezer of ik een oplossing wist voor zijn halve foto's in de studio. Hij was sinds kort aan de slag met studiofotografie, maar kreeg steeds foto's die voor ongeveer de helft uit zwart beeld bestonden. De oplossing is relatief eenvoudig, maar het leek me iets waar meer mensen tegenaan lopen.

Hierboven zie je hoe zo'n foto er in de praktijk uit kan zien. Het zwarte deel in de foto kan ook een groter of juist kleiner deel van het beeld innemen. Wanneer je met je muis over de foto heen beweegt zie je hoe de foto eruit zou hebben gezien zonder de fout.

Beide foto's zijn onbewerkt en met exact dezelfde instellingen genomen, op één detail na. De geslaagde foto heeft een sluitertijd van 1/160ste seconde en de mislukte foto heeft een sluitertijd van 1/500ste seconde. De overige instellingen voor beide foto's zijn: 100 ISO, f/9.0 @ 48mm.

Voor de belichting van de foto's is een losse studioflitser gebruikt. De flitser werd ontstoken door een (draadloze) ontsteker die op de flitsschoen van mijn camera geplaatst was. De fout die bij de mislukte foto gemaakt werd is (zoals je wellicht al begrepen had) het gebruik van een te korte sluitertijd.

Flitssynchronisatie tijd

Wanneer je met studiofotografie bezig bent is de sluitertijd van je camera eigenlijk niet heel belangrijk meer. Het daadwerkelijke moment van de belichting wordt namelijk door de flits bepaald. De flitsduur is erg kort, doorgaans veel korter dan je sluitertijd. Bij het instellen van de sluitertijd zijn er echter wel twee beperkingen waar je rekening mee moet houden.

De eerste is dat je sluitertijd kort genoeg moet zijn om te voorkomen dat eventueel omgevingslicht ook een rol gaat spelen in de foto. Dit is gelijk de reden waarom het meestal donker is in een studio; het omgevingslicht is dan minder aanwezig en zal niet snel in je foto terug te zien zijn.

De tweede beperking is de flitssynchronisatie tijd van je camera. Je camera werkt namelijk (in de meeste gevallen) met twee sluitergordijnen. Wanneer je een foto maakt gaat het eerste gordijn open zodat je sensor belicht wordt. Zodra je sensor lang genoeg (zoals je ingesteld hebt bij de sluitersnelheid) belicht is sluit het twee gordijn.

Heb je een korte sluitertijd ingesteld, dan gaat het tweede gordijn al weer dicht terwijl het eerste gordijn nog open aan het gaan is. Er beweegt zich dus eigenlijk een opening over de sensor waardoor de sensor belicht wordt.

Zoals ik al zei is de flitsduur heel kort. Wanneer je flitst met een snelle sluitertijd wordt dus alleen het strookje belicht wat op dat moment open is. Dit geeft het zwarte vlak uit de voorbeeldfoto. De flits moet afgaan terwijl beide gordijnen geheel open zijn. Elke camera heeft een maximale sluitersnelheid waarbij de gordijnen nog helemaal open zijn: de flitssynchronisatie tijd.

Je kunt deze in de handleiding van je camera vinden. Voor de meeste camera's is deze tijd 1/250ste seconde. Zelf stel ik mijn camera bij studiofotografie meestal in op 1/160ste seconde. Hiermee voorkom je omgevingslicht en blijf je nog ruim onder de maximale sluitertijd.

High speed sync

Bron: Canon

High-speed sync

Er is een manier om toch met hele korte sluitertijden te flitsen. De flitser moet dan niet één keer af gaan, maar meerdere keren direct achter elkaar. Zo wordt elk strookje afzonderlijk goed belicht door een flits en is de gehele foto goed belicht. Deze functie vind je terug op de meeste opzetflitsers (maar niet op studioflitsers).

In de bovenstaande afbeelding wordt ook nog de preflash genoemd; dit is een flits die voor de daadwerkelijke flits gegeven wordt bij de geavanceerde opzetflitsers. Deze flits wordt gebruikt voor een meting zodat de camera en flitser kunnen bepalen wat de benodigde instellingen zijn om tot een goede foto te komen.

Zijn je foto's overigens helemaal zwart, dan vind je de oplossing daarvoor wellicht in dit eerdere artikel.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Elja Trum is oprichter van Photofacts, online fotografiecursussite Photofacts Academy en het blog Teslafacts. Hij schrijft sinds 2006 over fotografie. Elja is ook auteur van boeken over zwart-witfotografie, flitsfotografie en portretfotografie.

9 reacties

robin schreef op dinsdag 29 mei 2012 om 09:13 | reageer
We zijn er allemaal wel een keer ingestonken maar ik vraag mij af hoe krachtig je flitskoppen zijn met 1/160e seconde en f9. Ik zit meestal tussen de 1/80 en 1/125 bij 400 w/s

LeonW schreef op dinsdag 29 mei 2012 om 10:32 | reageer
@Robin: in een studioomgeving doet de sluitertijd er helemaal niet toe. De sluitertijd heeft geen invloed op de hoeveelheid licht die uit je flitser komt. Je kunt je camera dan gewoon op de maximale synchronisatiesnelheid laten staan (vaak 1/200s of 1/250s).

Wanneer je flitslicht gaat combineren met omgevingslicht heeft de sluitertijd invloed op de hoeveelheid omgevingslicht die binnenkomt. Door de sluitertijd te varieren (tot de max sync snelheid natuurlijk) kun je de juiste balans tussen flits- en omgevingslicht vinden.

Geert schreef op dinsdag 29 mei 2012 om 10:56 | reageer
Je kan wel "hi-speed" flitsen met studioflitsers... als je een fototoestel gebruikt waarbij de lens voorzien is van een centraalsluiter. Je moet er dan wel op letten dat je sluitertijd niet korter is dan de flitsduur.

sonja schreef op dinsdag 29 mei 2012 om 12:49 | reageer
Ook ik heb in de studio last van een randje zwart op mijn foto's.(5D mark 2) Het zijn er zo'n 3 of 4 per keer. ik gebruik meestal 1/125 F8. waarom soms wel en soms niet? met mijn oude toestel (Eos 350D) heb ik geen last.

Vincent Lam schreef op dinsdag 29 mei 2012 om 13:34 | reageer
De niet kloppende flits synchronisatie tijd is natuurlijk het meest voor de hand liggend. Maar stel dat je sluitertijd onder de max. flits sync tijd zit, dan kan het zomaar zijn dat de shutter kapot is.

Dit was bij mij namelijk een paar weken terug het geval. Bij foto's zonder flits waren ze allemaal perfect. Maar bij foto's waarbij de flits (extern of opzet) werd gebruikt ging het mis. Uiteindelijk bleek gewoon dat de shutter dus kapot was. (vervanging = ong. 200 euro :'( )

Marcel schreef op dinsdag 29 mei 2012 om 16:17 | reageer
Of een draadloze ontsteker ook de maximale sync tijd haalt van een camera ligt aan de kwaliteit van de ontsteker. Vaak blijven ze er net onder en heb je echt mindere kwaliteit zit al snel onder de helft van de maximale sync tijd.

Bij studio flitsers is de flitsduur verschillend per fabrikant en dan ook nog eens per model flitser.

Net nog een opzetflitser waarvan men algemeen aanneemt dat de flitsduur toch erg kort is maximum gezet en zonder High Speed te gebruiken, een belichte foto zonder balken en dan met een sluitertijd van 1000/s. Bij 8000/s is ongeveer 20% van de onderkant zwart.
Opgelet: opzet flitser op vol vermogen zetten is niet goed voor de gezondheid van een flitser en je zult al snel tegen de warmte bescherming aanlopen indien aanwezig. Dat zegt al genoeg.

Dit heb je ook met studioflitser en er zijn zelf knappe koppen die niet de hoofdflits gebruiken maar juist het uitdoven van flits om een betere balans te krijgen met het omgevingslicht.

Maar goed het ging om die trage syncs tussen de 125/s en 500/s.

Het is dus een samenspel tussen de flitsers en draadloze releases en daarom zie je nog steeds fotografen die de flitsers aansturen via een sync kabel om zo maximale sync te krijgen.

De grootte van de sensor heeft volgens mij ook invloed op de maximaal haalbare synchronisatie snelheid en dat zou kunnen verklaren dat een 5D een lagere sync heeft dan een 350D in werkelijkheid.

Henk Hulshof schreef op dinsdag 29 mei 2012 om 17:30 | reageer
Ben wel benieuwd hoe je 'high-speed' kan flitsen met studio flitsers!
Heeft daar iemand meer info over?

Marcel schreef op dinsdag 29 mei 2012 om 17:55 | reageer
Studio flitsers kunnen geen reeks van flitsen afgeven in iedergeval zover ik weet. Het synchroniseren daarvan met de sluiter is dan de volgende hindernis.

Je moet het van de andere kant bekijken als je een beweging wil bevriezen. De flitsduur moet juist heel kort en krachtig wezen en al zet je in een absoluut donkere omgeving de sluiter 10 seconden open dan blijft de beweging scherp.

Steven schreef op woensdag 30 mei 2012 om 15:44 | reageer
Ik heb me net de Elinchrom Ranger RX met S-flitskop gekocht en die kunnen, in combinatie met de "nieuwe" Pocket Wizards, high-speed flitsen. Zelfs tot op 1/8000. Interessant artikel hierover hier: Tom Bol

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.338 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Flitssynchronisatie; half belichte foto's bij flitsfotografie

Flitssynchronisatie tijd

High-speed sync