10 tips voor onderhoud van je camera en objectieven

maandag 23 juni 2014, 22:54 door Elja Trum | 50.669x gelezen | 20 reacties

Je camera is een gebruiksvoorwerp, dus je hoeft er niet altijd met fluwelen handschoenen mee te werken. Zorg er echter wel voor dat je de camera en de objectieven goed verzorgt. Met het juiste onderhoud gaan ze langer mee en zijn ze mee waard bij eventuele verkoop. Onderhoud van je camera begint met preventieve maatregelen.

1. Camera uitzetten

Als je een geheugenkaartje, objectief of batterij verwisseld of een flitser of andere kabel in of op je camera steekt, schakel je camera dan eerst even uit. Hoewel er in de meeste gevallen helemaal niks kan gebeuren wanneer je deze handelingen uitvoert terwijl je camera aanstaat is het een goede gewoonte om dit wel te doen.

Het uitschakelen (en later weer inschakelen) van je camera is zo gebeurd. Doe je dit niet dan zou er tijdens je handeling bijvoorbeeld kortsluiting kunnen optreden waardoor je jouw camera beschadigt.

2. Zonnekap gebruiken

Voorkomen is beter dan genezen. Gebruik bij je objectieven daarom altijd de zonnekap. Hiermee kun je veel vuil en beschadigingen voorkomen. Een zonnekap is voor een paar tientjes te vervangen (bij de meeste objectieven), een nieuwe glaselement in je objectief zal een dure reparatie zijn.

Een alternatief kan het gebruik van een UV filter zijn. Dit filter heb je eigenlijk niet nodig op je digitale camera, maar kan wel helpen om je objectief te beschermen. Helaas kan een dergelijk filter wel zorgen voor ongewenste reflecties en beeldkwaliteitsverlies.

Mocht je wel voor een filter gaan, kies dan een kwalitatief merk als B&W. Je bent dan niet goedkoop uit, maar je objectief is zo goed als het slechtste glaselement. Een filter is zeker bij duurdere objectieven vaak de zwakste schakel.

Canon lenskap

3. Gebruik je lensdoppen

Bij elk objectief krijg je een lensdop. Gebruik deze dan ook wanneer je niet aan het fotograferen bent. Wanneer je het glas niet afdekt kan het beschadigt raken, maar ook stoffig worden. Beide verminderen uiteraard de kwaliteit van het beeld.

4. Objectieven verwisselen

Hét moment dat zorgt voor vuil in je camera (en later op je sensor) is uiteraard het moment waarop je objectieven verwisseld. Probeer je camera hierbij dan ook zo kort mogelijk open te houden. De puristen vinden dat je de camera bij het verwisselen van je objectief naar beneden moet richten zodat stof eruit valt en en niet in kan vallen. Zelf vind ik dat er onhandig omdat je niet goed kunt zien wat je aan het doen bent.

Ik verwissel mijn objectieven bij voorkeur als volgt: ik leg de camera op een vlak oppervlak op de achterkant van de camera. Het objectief steekt dan dus recht omhoog. Het nieuwe objectief zet ik ernaast en laat ik steunen op de lenskap.

Vervolgens ontkoppel ik het objectief, maar ik laat hem nog op de camera staan (pas op dat je hem er niet af stoot). Ik ontkoppel dan het dopje achterop het objectief en leg deze er naast op de tafel. Met mijn rechterhand breng ik het nieuw te plaatsen objectief naar de camera.

Met mijn andere hand haal ik het objectief van mijn camera zodat ik hem vrijwel direct kan vervangen door de nieuwe. Ik draai en klik het nieuwe objectief direct vast. Vervolgens pak ik het dopje en bevestig deze achterop het objectief dat ik net van de camera heb gehaald.

Met deze methode is de camera amper een seconde open geweest voordat het nieuwe objectief erop zit. Probeer waar mogelijk te voorkomen dat je een objectief buiten verwisseld (niet altijd mogelijk natuurlijk). Let specifiek op gevaarlijke plaatsen: op een strand zal ik bijvoorbeeld nooit een objectief verwisselen.

5. Opslag van je camera en objectieven

Wanneer je de camera voor een langere periode niet denkt te gaan gebruiken, sla deze dan goed op. Dit moet uiteraard op een droge plek zijn. Teveel (lucht)vochtigheid van schimmels en roest veroorzaken. Gebruik eventueel van die vochtvretende zakjes in je cameratas.

Haal de accu uit je camera. Een accu of batterij kan gaan lekken. Als dit gebeurd in je camera dan moet deze grondig schoongemaakt worden en met een beetje pech zelfs vervangen worden. Bewaar de accu's dus los van je camera.

6. Sensor schoonmaken

Werk altijd in een schone ruimte, maar gebruik NIET je badkamer. Je badkamer is vochtig en er zijn vaak schimmels aanwezig. Het lijkt wellicht de schoonste ruimte in huis, maar is door het vocht juist verraderlijk.

Hieronder een goede video waar getoond wordt hoe je de sensor van je camera schoon kunt maken.

Persoonlijk laat ik mijn sensor het liefst schoonmaken door een expert.
Zelf ga ik altijd naar Chipclean in Heumen (bij Nijmegen).

7. Objectieven schoonmaken

Voor het goed schoonmaken van je objectieven heb je wat spulletjes nodig. Het belangrijkste is wellicht wel een microvezeldoekje. Hiermee kun je vrijwel je hele objectief grondig schoonpoetsen. In onderstaande video kun je precies zien hoe je een objectief goed schoon kunt maken.

Begin je schoonmaak met het wegblazen van loszittend stof. Hiervoor kun je een handmatig luchtpopje gebruiken. Gebruik van gecomprimeerde lucht uit een busje wordt afgeraden.

8. Houd je cameratas schoon

Als je jouw camera en objectieven opbergt in een vieze cameratas dan heeft schoonmaken weinig nut gehad. Zorg dus dat ook je tas goed schoon is. Een fototas zet je vaak neer op de grond en kan dus snel vuil worden aan de buitenkant. Dit vuil werkt zich ook een weg naar binnen.

Je kunt een tas schoonmaken met een stofzuiger en met een vochtige doek.

9. Denk aan je accessoires

Wat voor je fototas, camera en objectieven geldt is natuurlijk ook belangrijk voor alle accessoires die je hebt. Denk aan een statief, flitser en filters. Zo zijn vaak op vergelijkbare wijze schoon te houden.

10. Het scherm schoonmaken

Het schermpje achter op je camera is erg gevoelig voor vette vingers of neuzen. Zeker als je een touchscreen scherm hebt zal je hier snel vingers op terug zien. Dit kan gewoon met de microvezeldoek. Let erop dat je niet te hard drukt op het scherm, hiermee kun je het scherm beschadigen.

Ook vochtige doekjes die gemaakt zijn voor monitoren of televisies kun je zonder problemen gebruiken op het schermpje van je camera.

Een mooie video met veel tips door fotograaf Gregory Cazillo vind je hieronder.

Ook Kai van DigitalRev TV heeft een video gemaakt.
Uiteraard op zijn manier, met een flinke knipoog.

Heb je zelf nog goede tips voor het schoonmaken van je fotoapparatuur?
Laat het weten in de reacties!

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Elja Trum is oprichter van Photofacts, online fotografiecursussite Photofacts Academy en het blog Teslafacts. Hij schrijft sinds 2006 over fotografie. Elja is ook auteur van boeken over zwart-witfotografie, flitsfotografie en portretfotografie.

20 reacties

Jos vd Blij schreef op dinsdag 24 juni 2014 om 00:02 | reageer
Aardig artikel, maar ben een beetje in verwarring. Bij de punten 2 en 3 noem je de lenskap en de lensdop. En de foto erbij is, wat ik noem, een zonnekap. Is in jouw artikel een lenskap hetzelfde als een zonnekap? Want wat jij een lensdop noemt, zou ik eerder een lenskap noemen... Ben benieuwd naar je reactie. M vr grt!

Elja Trum schreef op dinsdag 24 juni 2014 om 00:05 | reageer
@Jos; je hebt gelijk, ik heb het aangepast naar zonnekap. Ik lees teveel Engelse sites waardoor ik soms de juiste benaming in het Nederlands vergeet.

Backa schreef op dinsdag 24 juni 2014 om 10:01 | reageer
Wat een gedoe, ik gebruik alleen de blower en een lenspen, werkt super geen gedoe met vloeistof doekjes ect.

MF schreef op dinsdag 24 juni 2014 om 10:13 | reageer
Ik schiet al 10 jaar (plm) spiegelreflex-digitaal en ik zie soms wel eens een vlekje in de blauwe lucht op f8, maar dat is zo'n kleinigheidje om weg te poetsen (PS), dat het eigenlijk niet in me op komt om de sensor schoon te maken. Ook dat levert soms vlekken op volgens mij. Op 99% van de foto's zie je het niet eens. Bomen, gras, muren, haren geven geen probleem, zeker niet op f8 en minder. Bovendien is niet elke foto die je schiet bedoeld voor verdere verwerking, dus imo geen issue. Maar het is een persoonlijke keuze natuurlijk.

gast schreef op dinsdag 24 juni 2014 om 12:49 | reageer
Overal is stof daarom is het niet verstandig je sensor zelf schoon te maken, kijk eens op de site van Chipclean

Marcel schreef op dinsdag 24 juni 2014 om 12:55 | reageer
Gebruik NOOIT ! een compressor, er zit namelijk ontzettend veel troep in die apparaten dat je zo weer op je sensor blaast. Gewoon 1x per jaar naar Chipclean in Heumen, Ton is wat mij betreft de enige die aan de binnenkant van mijn body mag komen. Hij werkt in volledig geconditioneerde ruimte en kan ook nog eens je objectieven afregelen op je body zodat je geen last meer hebt van front/back focus en dit alles voor een schappelijke prijs...... (excuus als jullie dit spam vinden)

ErikvanRosmalen schreef op dinsdag 24 juni 2014 om 12:59 | reageer
Microvezeldoekjes vind ik een onzinnige aanschaf. Relatief prijzig en ze gaan na verloop van tijd net zo goed stof aantrekken en/of pluizen. Een katoenen T-shirt dat vaak genoeg gewassen is werkt net zo goed. Daarnaast: stof op je frontlens zie je niet of nauwelijks terug op je foto.

Dennis schreef op dinsdag 24 juni 2014 om 13:01 | reageer
Puntje 4:
Het is beter om tijdens het wisselen van de lens om de lensopening naar beneden te richten. Alles valt naar beneden en op deze wijze kan er niets invallen.
Rondzwevend stof is op beide manieren niet te voorkomen.

primefoto.nl schreef op dinsdag 24 juni 2014 om 13:41 | reageer
Lenzen kun je mooi stof vrijmaken met een kwastje. Hiervoor zijn speciale kwastjes verkrijgbaar die er als een lippenstift uit zien en werken. Die kun je zo in je jaszak meenemen terwijl ze mooi schoon blijven. Wrijf er dus geen vingervet aan. Je hoefd het kwastje niet aan te raken. Doe dat dan ook niet.
Koop er een aantal en stop er eentje in elke tas. Gebruik die ook voordat je de frontlens een echte poetsbeurt gaat geven. Ik maak de frontlens schoon met mijn adem en een wattentipje. Ik adem op de frontlens en draai dan zachtjes cirkeltjes met de wattentips. Als laatste nog een keer ademen en dan vanuit het midden in steeds groter wordende cirkels naar buiten toe. Dat werkt uitstekend. Een zandkorreltje maakt snel een krasje dus altijd eerst het kwastje.
Dat past ook allemaal makkelijk in je tas. Is het vuil hardnekkiger kun je gebruik maken van een wegwerp brillendoekje. Als brildrager heb ik die thuis liggen. Enkel bij hardnekkig vuil en anders niet. Het glas is niet gemaakt om chemicaliën te verdragen maar om licht door te laten. Minder is dan beter.

Voor de body kun je prima met en gewone kwast werken. Voor de hardnekkige vlekken op de body een vochtig doekje dat je vochtig maakt met een beetje water en een heel klein beetje afwasmiddel.

De sensor blaas ik schoon met een gefilterde blaasbol. Je hebt ze met een filter op de luchtinlaat. Wordt het te vuil gaat ie op de post voor een pro beurt.

Objectieven wisselen kan ook buiten wel maar, zoek een windstille plek. Zet je rug in de wind. Dat houdt dan een hoop wind tegen. Als je thuis bent kun je nog even een test schot maken om op stof te controleren. Indien nodig blaas ik het er dan uit. Ik gebruik regelmatig diafragma waarden van 11 en 16. Zowel met een DSLR als ook mirrorless. Dat doe ik nu zo'n 30+ jaren en daar heb ik tot nog toe nog geen problemen mee gehad.

Mart Marbus schreef op dinsdag 24 juni 2014 om 14:16 | reageer
Bij sensorcleaning gebruik ik
1 Sensor Loupe
lucht
Visible Dust Arctic Butterfly
swaps
en Scotch Tape Magic (de groene)

eerst maak ik de opening de bajonetsluiting) schoon met een klam doekje en een droge doek.
eventueel een wattestokje.
Dan kijk ik met de loupe of er vlekjes op de sensor zichtbaar zijn.
Dan, (na iedere stap kijk ik of er nog vuil zit. Is het schoon, dan stop ik de handelingen)
gebruik ik eerst lucht, dan de Butterfly, dan swaps.
Als er vuil op zit wat er niet met de "gewone" middelen af gaat, dan gebruik ik een tovermiddel.
Scotch Tape Magic (de groene). Schone handen een stuk tape en voorzichtig de tape op de sensor plakken. Dan rustig de tape verwijderen. De Scotch Tape Magic laat geen lijm resten op de sensor achter.
Het is natuurlijk wel van belang dat het rolletje stofvrij wordt opgeborgen.

Wanneer ik met luchtverkeer reis gaat er altijd een rolletje Scotch Tape Magic en een Blaasbalg mee.
De rest van de schoonmaak produkten laat ik thuis.

Er zijn mensen die mij voor gek verklaren. Dan is dat maar zo.
Ik fotografeer al sinds 2004 digitaal spiegelreflex en geloof me of niet, mijn camera's zijn nog nooit naar een schoonmaak bedrijf geweest. Ik heb ook nog nooit enige storing gehad wat met het schoonmaken te maken had.

Kirsten De Laet schreef op dinsdag 24 juni 2014 om 15:50 | reageer
Handige tips in deze blog !
Iets wat ik er nog graag wil aan toevoegen; in mijn fototassen bewaar ik steeds een aantal zakjes silicagel (ook wel droogzakjes genoemd) zitten, dit neemt het eventuele vocht eruit. Je weet wel, die zakjes die vaak in bijvoorbeeld schoendozen terugvind.
Ik leg ook steeds een aantal van die zakjes in mijn fotomateriaalkast.

Harm schreef op dinsdag 24 juni 2014 om 16:32 | reageer
Tip voor het schermpje achter op de DSL.
Je hebt voor mobiele telefoons van die fijne beschermfolies......
Plak die op je achterschermpje en die is dan goed beschermd.
De schermpjes zijn in principe te klein om eenfoto goed te beoordelen
dus het gerichte verlies kan bijna niet storend zijn.

Henk Baron schreef op dinsdag 24 juni 2014 om 17:40 | reageer
Ik sta echt versteld van de ideeën die mensen aandragen om zelf de sensor te reinigen. Ga eens een keer bij Chipclean in Heumen kijken en zie wat dat allemaal teweeg kan brengen. Ga één keer per jaar naar Heumen (of vaker) of stuur de camera op en je zult het verschil zien. Laat de vakman het werk doen en "klungel" niet zelf!

Lenny schreef op dinsdag 24 juni 2014 om 20:00 | reageer
Opvallend dat steeds Chipclean wordt genoemd hier. Er zijn heus meer bedrijven die dat wel goed doen. Maar ik doe het ook al jaren zelf, nooit problemen mee. Al dat geld wat ik anders kwijt was aan het láten reinigen kan ik gebruiken voor mooie accessoires bij mijn camera. Er staat een heel duidelijk filmpje op YouTube hoe het moet, fluitje van een cent.

Brian schreef op dinsdag 24 juni 2014 om 21:00 | reageer
Ik vind het echt geweldig om te lezen hoe mensen hier omgaan met hun camera. Goed voor mij, want ik verkoop nieuwe als ze definitief kapot zijn. Maar alsjeblieft, kijk gewoon eens naar professionals die camera's schoonmaken. Bij elke serieuze fotowinkel zijn wel van die aangekondigde dagen dat Canon of Nikon voor hun professionele gebruikers de camera helemaal schoon maakt en daar mag je dus gewoon bij aanwezig zijn en toekijken hoe een professional dit doet. En geloof me, die heb ik nog nooit plakband op een sensor zien plakken.

jahan schreef op dinsdag 24 juni 2014 om 23:29 | reageer
Flauwekul natuurlijk (die tuinslang) maar kon het even niet laten.
Ik heb mijn sensor 1 keer gereinigd na vele jaren intensief gebruik.
Dat was naar aanleiding van een storend vlekje op elke foto.
Daarvoor heb ik een setje aangeschaft, allemaal spullen van Photographic Solutions: non-abrasive wipes (vezelvrije doekjes), sensor swabs (soort platte wattenstaafjes, per stuk dichtgesealed in PE) en vloeistof om de swabs mee te bevochtigen. Dit bedrijf heeft zelf een instructie op internet staan, werkt prima en kan ik iedereen aanbevelen. Youtube geeft ook veel voorbeelden, zoek er de meest betrouwbare uit. Het setje kost trouwens een paar tientjes en is geschikt voor 10 poetsbeurten vanwege het aantal swabs. De doekjes zijn natuurlijk ook prima geschikt voor je frontlens, filters en schermpje. En wees er vooral niet te zuinig mee: neem niet 1 doekje voor je hele uitrusting maar vervang het na elke poetsbeurt.

Peter Heins schreef op woensdag 25 juni 2014 om 09:29 | reageer
Bij het verwisselen van de lenzen zorg ik er altijd voor dat de volgende lens klaar staat en dat ik bij het verwisselen de opening van de camera naar beneden heb. Dit maakt de kans op stof echt nihil.

martinphili schreef op woensdag 25 juni 2014 om 22:41 | reageer
Ik verklaar Mart Marbus zeker niet voor gek want ik gebruik die Scotch tape ook, hoewel de laatste keer al een heel aantal jaren terug is. Mijn lens is zo ongeveer vastgeroest op F8 (standje studio) dus je ziet er niks van.
Om de lens schoon te maken: een lik met je tong doet wonderen.

peters schreef op donderdag 26 juni 2014 om 19:11 | reageer
Ik ben geen fan van de Microvezeldoekjes.
Voor lenzen schoonmaken gebruik ik een natuurzeem.
Een (stukje) natuurzeem werkt prima (bij de supermarkt gewoon verkrijgbaar, de grote lap in een paar kleinere stukjes knippen en klaar). Niet alleen voor je lens schoon te maken, maar ook als je je lcd scherm wilt schoonpoetsen.

En bij de lens wissel de opening van je body naar beneden houden.

leo schreef op donderdag 27 november 2014 om 13:15 | reageer
Bij het schoonmaken van je sensor (of eigenlijk gewoon het stukje glas voor je sensor) zou ik zorgen voor een volle accu of nog beter een adapter aangesloten op het lichtnet als je camera die mogelijkheid heeft. Als je bezig bent en je spiegel zou dichtklappen is dat niet leuk.

Maar verder, het is veel makkelijker dan mensen je doen geloven. Daar verdienen zaken als chipclean hun geld mee. Onderhoud je sensor, dan hoef je hem niet nat schoon te maken. Heb je een dag veel lenzen gewisseld of heb je er een zoom lens op gehad die veel zuigt (de 100-400 mm van Canon is echt een stofzuiger) kijk dan even je sensor na. Investeer in een sensorloep, bekijk zo de sensor en gebruik een statisch kwastje. Omdat het stof de tijd nog niet heeft gehad zich vast te zetten kun je het kwastje er gewoon net boven houden en voila, je sensor is weer schoon.
Ga niet met je blower in je camera blazen, ook niet op de lensmount, daarmee wordt het oppervlakte statisch en je bereikt het tegengestelde.

Een aantekening: bij moderne camera's zul je veel minder stof tegenkomen dan bij oudere typen. Het antistof trilmechanisme is tegenwoordig zo goed dat je maar heel zelden stof ziet. Ik heb een korte tijd de Canon 1Ds Mark III gehad en die was uitgerust met zo'n mechanisme uit de begin tijd. Op de sensor was dan ook altijd wel wat stof te vinden. Bij mijn 5D mark II vind ik zelden stof en is nog schoon na 45.000 clicks.

Voor CPS (Canon) http://cpn.canon-europe.com/nl/content/services.do leden is het periodiek onderhoud (2 x per jaar) gewoon gratis. Je betaald de portokosten heen, kunt zelfs twee toestellen in één doos stoppen. De camera wordt door vaklui gecheckt én gecleand. Twee camera's die worden ondersteund door CPS én drie ondersteunde lenzen en je bent al lid. Kun je lekker uit eten ipv je geld aan Chipclean te geven.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.430 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts