10 tips voor het fotograferen van de maan

dinsdag 11 december 2018, 16:46 door Elja Trum | 115.559x gelezen | 10 reacties

De maan is een typisch voorbeeld van een object dat bijna elke fotograaf wel eens probeert vast te leggen. Het is gelukkig ook helemaal niet zo moeilijk als het misschien op het eerste gezicht lijkt. In dit artikel een aantal tips om mooie foto's van de maan te maken!

1. Bepaal zelf de belichting

Bij het fotograferen van de maan kun je de instellingen niet aan je camera overlaten. De maan is namelijk een felle witte bal aan een verder pikzwarte hemel. Je camera probeert automatisch een gemiddeld belichting op basis van deze twee extremen. Hierdoor eindig je meestal met een uitgebeten maan op een alsnog pikzwarte achtergrond.

Sluitertijd
In tegenstelling van wat je gewend bent wanneer je 's nachts fotografeert hoef je helemaal geen superlange sluitertijden te hanteren. De maan is namelijk behoorlijk lichtsterk! Vaak is 1/100ste of 1/160ste een prima sluitertijd. Bij lange sluitertijden zal de maan juist bewogen op de foto komen te staan door de rotatie van de aarde. Dat gebeurd sneller dan je denkt.

Diafragma
Het diafragma heeft voor de scherptediepte op deze afstanden helemaal geen effect. Wel is het slim je diafragma iets dicht te knijpen. Elk objectief is dichtgeknepen immers scherper dan volledig open. Een diafragma voor f/8.0 is daarom best geschikt.

Lichtgevoeligheid
Om de beste ruisvrije foto's te krijgen zet je de lichtgevoeligheid van je camera op de laagste stand, dus 100 of 200 ISO.

RAW
Geen instelling voor je belichting, maar wel op je camera; het is slim om in het RAW formaat te fotograferen. Hierdoor houdt je de meeste beeldinformatie over voor de nabewerking van de foto. Door je foto's in RAW op te slaan in plaats van Jpeg kun je achteraf nog het meeste uit je nabewerking halen.

Foto door Mr. Objective

2. Handmatig scherpstellen

Stel handmatig scherp en zet in principe je objectief op 'oneindig'. In de praktijk kun je vaak nog iets voorbij 'oneindig' draaien bij het scherpstellen (dit wordt zo gemaakt zodat je ook bij temperatuursverschillen nog de oneindig stand kunt bereiken). Je moet dan vaak net een klein tikje terug. Bekijk dus zeker ook het beeld door de zoeker om te zien of de maan echt scherp is.

Een handige tip is het gebruik van live-view. Tijdens het gebruik van live-view kun je op de meeste camera's op het beeld inzoomen en zo heel nauwkeurig scherpstellen. Gebruik de live-view functie niet al te lang, je sensor wordt hier warm van en kan daardoor meer ruis gaan geven.

3. Dichterbij met een teleobjectief

Een goed (super)teleobjectief is gewenst voor het maken van een goede maanfoto. Het objectief moet voldoende beeldkwaliteit bieden om de maan scherp en met details op je sensor te kunnen projecteren.

Heb je bijvoorbeeld alleen maar een 200mm objectief dan kun je eventueel gebruik maken van extenders om dichter bij de maan te kunnen komen. Ook is het natuurlijk goed mogelijk om een foto flink te croppen nadat je de foto hebt gemaakt. Zeker als je de foto alleen maar online wilt tonen dan kun je behoorlijk bijsnijden.

Heb je zelf geen mooi teleobjectief? Deze zijn vaak te duur om aan te schaffen voor dit soort sporadische gevallen, maar huren kan een mooie oplossing zijn. Een (redelijk) betaalbare optie is de Sigma 150-500mm. Voor zo'n 900 euro koop je een enorm teleobjectief waarmee je aardig dicht op de maan kunt komen.

4. Gebruik een statief

Bij voorkeur een stevig statief. Doordat je zult werken met een zo'n groot mogelijke telelens wordt elke trilling uitvergroot. Je kunt een statief vaak verstevigen door je fototas aan het statief te hangen. De betere statieven hebben hiervoor een haak tussen de drie benen.

Eventueel kun je twee statieven gebruiken; eentje onder het objectief en eentje onder je camera. Je bent op deze manier welk wat minder flexibel met de compositie van je foto, maar je voorkomt trillingen nog beter.

5. Draadontspanner of timer

Gebruik bij voorkeur een draadontspanner voor het maken van de foto. Zo sluit je elke trilling uit. Heb je geen draadontspanner? Kies dan voor de timerfunctie van je camera. Gebruik niet de twee seconden stand, maar de volledige tien seconden om zo veel mogelijk trillingen te voorkomen.

Foto door s58y

6. Filters van je objectief

Om reflecties te voorkomen is het slim eventuele filters van je objectief te halen. Een extra laag glas (het filter) op je objectief kan snel zorgen voor reflecties of flare. Dat kan soms 'dubbele manen' opleveren, vooral bij goedkopere filters. Daarnaast is het slim om de zonnekap van je objectief te gebruiken om invallend licht zo veel mogelijk te beperken.

7. Maak veel foto's

Als je dan toch alles opgesteld hebt voor je maanfoto, maak er dan ook gelijk een boel. Probeer verschillende belichtingen en scherpstellingen. Zo is de kans op een geslaagde maanfoto groter.

Nog slimmer is het combineren van foto's voor een scherper eindbeeld. Maak flink wat foto's vlak achter elkaar. In Photoshop ga je deze later samenvoegen. Dit kan via Bestand -> Automatisch -> Photomerge. Je kunt hiervoor ook speciale software gebruiken zoals Registax.

8. Meer dan de maan

Leg ook de omgeving vast om de foto interessanter te maken. Zeker als je al een paar maanfoto's geschoten hebt kan het onderwerp best snel saai worden. Door de omgeving mee te laten spelen kun je jouw maanfoto interessanter maken om naar te kijken.

Het is wel best moeilijk om de omgeving op een mooie manier mee te laten doen. De meeste mooie foto's die je hiervan ziet zijn fotobewerkingen waarbij een foto van de maan in een andere nachtfoto geplaatst is. De maan is dan meestal veel groter afgebeeld dan deze in werkelijkheid is. Niet heel realistisch wellicht, maar het kan wel een mooi eindresultaat opleveren.

Foto door Brenda Starr

9. Het juiste tijdstip

Het uiteindelijke resultaat is ook erg afhankelijk van de situatie op het moment van de foto. Het is dus slim om er voor te zorgen dat je op het juiste moment de foto gaat maken. De helderheid van de lucht, de felheid van het maanlicht, de grootte van de maan zijn allemaal omstandigheden die steeds anders zijn.

Wacht dus op het juiste moment. De omstandigheden kunnen snel veranderen. Zie je een mooie maan, ga die dan gelijk vastleggen, voordat je het weet ziet het er weer geheel anders uit. Wanneer je de maan aan het fotograferen bent zul je merken hoe snel de aarde draait en hoe snel jouw ideale moment weer voorbij is.

De maan staat op sommige tijden in het jaar dichter bij de aarde en ook is de lucht is gedurende de winter vaak helderder dan in de zomer. Allemaal puntjes om rekening mee te houden als je de perfecte maanfoto wilt maken. Een handige tool om te zien hoe en waar de maan staat is The Photographers Ephemeris.

Je kunt de maan het beste fotograferen terwijl deze zo hoog mogelijk staat. De afstand die het licht dan aflegt door de atmosfeer is dan het kortste. Hierdoor heb je de minste verstoring. Uiteraard is dit lastiger wanneer je ook de omgeving wilt meenemen. Eventueel kun je er voor kiezen om twee foto's te maken en later de maan in je 'omgeving' te plakken.

10. Geen volle maan

De maan is vaak mooier om te fotograferen wanneer deze niet helemaal vol is. Volle maan betekent namelijk dat het zonlicht er recht op staat; daardoor heb je geen schaduwen en wordt de maan erg 'plat'.

Wanneer de maan niet helemaal vol is zie je, door de schaduw, veel meer van de kraters op de maan. Ook wordt de ronding van de maan veel duidelijker en kun je in het eindresultaat beter zien dat het een bol is en geen platte schijf.

Meer weten over het fotograferen van planeten of sterren?

Bij Photofacts Academy, onze online leeromgeving voor fotografen, hebben we een complete Introductie cursus over het fotograferen van sterrensporen. Je kunt deze cursus twee weken lang volgen met een gratis proeflidmaatschap.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt op 11 december 2018.
De eerste publicatiedatum is maandag 2 januari 2012, 23:12.

Over de auteur

Elja Trum is oprichter van Photofacts, online fotografiecursussite Photofacts Academy en het blog Teslafacts. Hij schrijft sinds 2006 over fotografie. Elja is ook auteur van boeken over zwart-witfotografie, flitsfotografie en portretfotografie.

10 reacties

wimfoto schreef op dinsdag 3 januari 2012 om 00:13 | reageer
Dit is even opmerkelijk,om 11 uur liep ik nog buiten met de hond en ineens vertrokken de wolken en werden de maan en sterren zichtbaar, toen herinnerde ik me, dat er een artikel in de Volkskrant heeft gestaan van "de hemel in 2012", ik was het juist aan het lezen, toen je verhaal over de maan doorkwam.
Ik wacht even tot 26 januari, "dan is er een samenstand van Venus,de smalle maansikkel er staat dan een heldere ster op grote afstand links boven Venus dat is de reuzenplaneet Jupiter,Mars en Saturnus zijn deze maand vooral aan de ochtend hemel goed zichtbaar".dit is een citaat uit de Volkskrant.
Nu maar hopen dat het ook zo'n onbewolkte avond word.

Gast schreef op dinsdag 3 januari 2012 om 00:41 | reageer
Punt 6 lijkt me een beetje overdreven. 1 statief is genoeg. Je gebruikt immers een korte sluitertijd

neutcomp schreef op dinsdag 3 januari 2012 om 10:44 | reageer
Goed artikel! Ik ga het weer eens proberen. Met de vuurwerk tips ging het ook erg goed. Helaas moest ik toch uit de hand schieten omdat ik mijn koppelstuk was vergeten van mijn statief.

cadius54 schreef op dinsdag 3 januari 2012 om 11:54 | reageer
ik heb dit eerder gedaan met een Sigma 170-500 mm en een 2x converter. Op mijn camera met een cropfactor van 1.6 komt dit overeen met een 1600 mm objectief. En uiteraadrd op een statief, uit de hand niet eens te doen.Een behoorlijk resultaat, maar ik ga dit adhv deze tips toch maar weer eens proberen. Bedankt.

JohanSr schreef op dinsdag 3 januari 2012 om 12:01 | reageer
Deze foto's zijn met en Canon 70-300 IS USM gemaakt maar wel met de spiegel opgeklapt om alle trillingen te voorkomen.

Lenie schreef op dinsdag 3 januari 2012 om 12:51 | reageer
Een mooi artikel, toevallig heb ik in maart 2011 met genoemd Sigma 150-500 objectief en mijn Canon 50D de maan in raw geportretteerd met een sluitertijd van 1/100, diafragma F11, iso 100 en op 500 mm. Deze instellingen komen dus ongeveer wel overeen met wat u adviseert...
De foto is te zien op mijn weblog.

Met vriendelijke groet,
Lenie

Johannes Klapwijk schreef op dinsdag 3 januari 2012 om 13:31 | reageer
leuk artikeltje Elja. De laatste bewerking is prachtig, jammer dat iets dergelijks niet mogelijk is in de praktijk. Al is het wel mogelijk met een telelens natuurlijk iets van omgeving mee te nemen. Ik heb mooie foto's gezien waarbij een berghelling de maan toch in een aards perspectief zet ipv dat het zo'n platte, relatief saaie foto word.

eduardvanmil schreef op dinsdag 3 januari 2012 om 23:06 | reageer
Hele nuttige tips en een mooie goed uitgelegd artikel, die ik absoluut ga uitproberen. Helaas was je z/w boek uitverkocht want ik wil mij verder gaan verdiepen in deze tak van fotografie en daar past deze maanfotografie goed in.
Ik zal het alleen moeten doen met mijn 70-200mm en extender 1.4. maar ik heb wel de cropfactor van mijn 50D nog mee. Ik moet dus een heel eind komen!

Robbie Veldwijk schreef op maandag 16 januari 2012 om 23:17 | reageer
Erg mooie plaat is dat geworden! Ik ben nu zelf ook aan het spelen met het fotograferen van de sterren, misschien zo de maan nog even zoeken maar kan hem nog niet vinden...

eduardvanmil schreef op maandag 16 januari 2012 om 23:31 | reageer
Zelf ben ik na dit erg interessante artikel is gaan spelen, jammer dat het op 7 januari j.l. volle maan was, maar gezien het vele licht toch wel tevreden, zie hier.

Deze dagen nog geen maan kunnen ontdekken maar ga proberen, bij halve maan, de foto's in het artikel van Elja te evenaren!

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.431 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts