15 praktijktips voor scherpere panning foto's

maandag 10 januari 2022, 20:10 door Huub Keulers | 12.546x gelezen | 20 reacties

Houd je er, net als ik, van om foto's van bewegende onderwerpen te maken, maar je foto's zijn onscherp? Of fotografeer je acties met een hele korte sluitertijd en missen ze daardoor de spanning van beweging?

Dan wil ik in dit artikel graag uitleggen hoe je met de juiste panningtechniek spannendere foto's maakt die beweging suggereren. Ben je er klaar voor? Veel leesplezier en leermomenten.

Wat is panning nu eigenlijk echt?

Pannen is een fotografietechniek waarmee je de illusie van beweging wekt. Je kunt dit doen door een langere sluitertijd te gebruiken en de camera met het onderwerp mee te trekken.

Het klinkt eenvoudig - en technisch gezien is het dat ook. Je moet echter wel vaak panning oefenen voordat je de techniek onder de knie krijgt maar het is zeker te doen.

Kartfoto, 24-70mm objectief, sluitertijd van 1/125 seconde

De kunst van het pannen

De truc bij het pannen is om je camera met dezelfde snelheid mee te trekken als het onderwerp. Doe je dit dan staat je onderwerp ten opzichte van je camera eigenlijk stil (snelheidsverschil is dan nul).

Daardoor staat je onderwerp scherp op de foto en is je achtergrond onscherp met bewegingsstrepen. Start wel ruim van te voren met scherpstellen en maak de beweging van het meetrekken af.

Panningfoto's maken in een notendop

• Kies je onderwerp en lens bewust.
• Positioneer jezelf op een plek waar het onderwerp idealiter loodrecht (haaks) op je voorbij zal komen.
• Stel je gewenste sluitertijd in (zie verderop in dit artikel).
• Pas de rest van de camera-instellingen aan voor een correcte belichting.
• Start met scherpstellen ruim voordat je de foto's daadwerkelijk maakt;
• Maak de beweging van meetrekken met je onderwerp af, nadat je gestopt bent met fotograferen;

1. Kies je onderwerp bewust

Je kunt panningfoto's maken van ieder bewegend onderwerp; een hond, hardloper, auto, wielrenner et cetera.

Als de panningtechniek nieuw voor je is, kun je het beste beginnen met repeterende onderwerpen die met een constante snelheid bewegen. Ga bijvoorbeeld op het trottoir staan en fotografeer voorbijrijdende auto's.

Kleine tip: steek af en toe je duim op want sommigen mensen zullen denken waarom fotografeert die man/vrouw me? Een skatepark of kermis zijn ook prima locaties om de panningtechniek te oefenen. En minder saai.

Ook een vliegshow is een mooie gelegenheid om het pannen te oefenen. Door een sluitertijd van 1/125 of 1/60 seconde, zie je beweging in de propellers.
Wanneer je de techniek onder controle hebt, probeer dan snellere onderwerpen te fotograferen, zoals paarden, raceauto's, honden, et cetera. Het beste deel van panning-fotografie is het vinden van leuke onderwerpen om te fotograferen.

2. Pas je afstand aan

Bij panning moet je rekening houden met twee afstanden: de afstand tussen jou en je onderwerp en die tussen het onderwerp en de achtergrond. Beide beïnvloeden de perceptie van snelheid in een panning-opname.

Snel bewegende onderwerpen van veraf lijken langzamer te bewegen. Houd daar rekening mee als je bijvoorbeeld op de racebaan bent en je twijfelt tussen op de eerste rij zitten of op een hoger gedeelte.

Wat betreft de afstand tussen het onderwerp en de achtergrond, bedenk dat een kortere afstand een duidelijkere onscherpte mogelijk maakt, wat een intenser gevoel van snelheid geeft. Houd hier dus rekening mee bij het selecteren van de cameralens.

3. Kies je lens bewust

Voor een goed resultaat kan een slimme lenskeuze het pannen aardig makkelijker maken. Telelenzen hebben de mogelijkheid om extreem ver in te zoomen, waardoor je op redelijke afstand toch beeldvullende foto's kunt maken.

Naast deze afstand heeft zo'n grote brandpuntsafstand nog een voordeel, namelijk het eenvoudiger meebewegen met je onderwerp.

Langs een racecircuit 'scheuren' de snelste auto's met zo'n 300 kilometer per uur over het circuit. Door op zo'n grote afstand de foto te maken hoef je maar een klein beetje mee te bewegen voor een panning shot.

Gelukkig rijden de auto's op een openbare weg zo'n 30 á 50 kilometer per uur. Voldoende langzaam dus om met een groothoeklens het pannen te oefenen. Met een groothoek- of standaardlens sta je dus dichterbij op je onderwerp waardoor je wel sneller en langer zult moeten 'meetrekken'.

4. Gebruik sluitertijdvoorkeur

Voor panningfotografie kun je het beste de sluitertijdvoorkeur mode (of manueel) gebruiken. Je kunt ook de Auto ISO-functie gebruiken in combinatie met de sluitertijdvoorkeur mode.

Op deze manier hoef je je maar om één waarde uit de belichtingsdriehoek te bekommeren en je alleen te concentreren op je panning-techniek. Auto ISO bevat ook een instelling voor de minimale sluitertijd.

Wanneer je echter de modus sluiterprioriteit gebruikt, wordt deze instelling in veel gevallen omzeild.

5. Stel de juiste sluitertijd in

Een van de meest gestelde vragen over panningfotografie is: 'Hoe weet ik welke sluitertijd ik moet gebruiken?'. Nou, iedereen zal je een andere waarde geven, en je zult veel spiekbriefjes voor de sluitertijd online vinden, maar de waarheid is dat dit slechts startpunten zijn.

Het is handig om te weten waar je moet beginnen, maar bedenk dat er geen specifieke sluitertijd is omdat deze van meerdere factoren afhangt. Hoe snel beweegt je onderwerp? Hoe ver sta je van je onderwerp vandaan? Wat is het gewenste effect? Welke lens gebruik je?

Als je bijvoorbeeld bovenstaande BMX'er fotografeert, kun je het beste beginnen met 1/125 sec, terwijl je voor een raceauto beter kunt starten met 1/250 sec. Hoe meer geslaagde foto's je maakt, een des te langere sluitertijd kun je instellen. Experimenteer in ieder geval met verschillende sluitertijden en afstanden.

6. Gebruik Continue Autofocus

Handmatig scherpstellen is bijna niet te doen bij panningfotografie - daarom is het noodzakelijk om autofocus te gebruiken.

Er zijn echter verschillende soorten autofocus methoden. De modus die het beste werkt bij bewegende onderwerpen, is de modus voor continu scherpstellen.

Elke camerafabrikant heeft hier een andere naam voor: op Canon-camera's is het AI-Servo, op Nikon is het AF-C en bij Sony Continue AF.

Met deze continue scherpstelmodus druk je je ontspanknop half in om scherp te stellen. Zolang je je onderwerp nu blijft volgen en de ontspanknop half blijft indrukken, zal je camera blijven scherpstellen op je bewegende onderwerp.

7. Aantal scherpstelpunten

Persoonlijk vind ik het prettig om slechts 1 focuspunt te gebruiken maar als je wat minder ervaring hebt, is het raadzaam om 5 of 9 focuspunten in te stellen. Dit verkleint de kans dat je naast je onderwerp gaat scherpstellen met een onscherpe achtergrond als gevolg.

8. Schakel beeldstabilisatie uit

Zorg dat je de stabilisatie op je lens of camera hebt uitgeschakeld. Anders heb je kans op onscherpe foto's. De beeldstabilisatie tracht namelijk bewegingen in je beeld te corrigeren, en dat wil je nu juist voorkomen.

De meeste telelenzen hebben echter een beeldstabilisatie instelling die je kunt gebruiken bij panning foto's. Vaak is dit een schuifje op je lens met de optie 1 en 2 (soms zelfs een optie 3).

Kies in geval van pannen dan voor optie 2. Bij Canon lenzen heet beeldstabilisatie 'Image Stabilization' (IS) en bij Nikon 'Vibration Reduction' (VR).

9. Volg je onderwerp ruim van tevoren

Zorg dat je het onderwerp al in je zoeker hebt, ruim voordat je de foto's wilt gaan maken. Als je het onderwerp namelijk pas gaat volgen op het moment dat je eigenlijk de foto wilt maken, dan ben je te laat en krijg je een onscherp beeld.

De meeste camera's kunnen namelijk nooit zo snel scherpstellen op een snel bewegend onderwerp.

10. Snelheid van meetrekken

Probeer met dezelfde snelheid mee te trekken als het onderwerp. Doe je dit dan staat je onderwerp ten opzichte van je camera eigenlijk stil. Daardoor staat je onderwerp scherp op de foto en is je achtergrond onscherp.

Als je op de ontspanknop drukt, is het belangrijk dat je toch nog even meebeweegt nadat je stopt met fotograferen. Hierdoor zal de foto van begin tot eind mooi verlopen wat betreft de onscherpte in de achtergrond.

Het is dus zaak om je beweging af te maken. Bij een goede panningfoto bestrijk je met het meetrekken van je camera een hoek van minimaal 90 graden.

11. Adem rustig uit

Iedereen die in militaire dienst is geweest weet dat je de grootste kans hebt om je doel te raken als je schiet op het moment dat je rustig uitademt. Dit is bij het fotograferen net zo.

Druk je de ontspanknop tijdens het inademen in, dan zal je bovenlichaam meer bewegen dan tijdens het rustig uitademen. Gevolg is een onscherpe foto.

Dit zie je vooral terug bij panningfoto's met een langere sluitertijd (1/60 of 1/30 seconde).

12. Draai vanuit je heupen mee

Mensen die soepel zijn in hun heupen (zoals dansers) zijn in het voordeel bij het maken van panningfoto's. Dit om de simpele reden dat je tijdens het meetrekken met je onderwerp, één vloeiende beweging vanuit je heupen moet maken.

Hoe vaker je dit doet hoe makkelijker het zal worden. Als je niet met dezelfde snelheid mee beweegt als je onderwerp, zal je onderwerp niet scherp worden afgebeeld.

13. Waak voor overbelichte foto's

Als je bij veel licht fotografeert met langere sluitertijden, dan kan het gebeuren dat je een overbelichte foto krijgt. Zorg er dan ook voor dat je een lage ISO-waarde en een kleine diafragmaopening (hoog F-getal) kiest om de lange sluitertijd te compenseren.

Probeer de stappen rustig uit en je zult zien dat je steeds meer plezier krijgt in het pannen. Is er zo veel licht dat je zelfs bij ISO 100 en f/22 nog overbelichte foto's maakt, dan kun je altijd nog overwegen om een grijsfilter op je lens te plaatsen, om zo licht tegen te houden.

14. Gebruik je flitser voor scherpere foto's

Het maakt niet uit hoe goed je wordt in het volgen van je onderwerp tijdens het pannen; je zult altijd een lange sluitertijd willen gebruiken om het panning-effect te vergroten. Dit zal de kans op bewegingsonscherpte dus weer vergroten.

Een leuke truc is om te flitsen tijdens het pannen. Je krijgt dan een creatieve mix van beweging en scherpte in je foto.

Realiseer je wel dat als je de Burst mode gebruikt (meerdere beelden per sec.), je flitser slechts 1x zal flitsen. De oplaadtijd van je flitser is namelijk nooit snel genoeg om alle foto's in een reeks van bijvoorbeeld 5 foto's correct te belichten.

Een tip is om je flitser op manueel te zetten en dan de capaciteit terug naar bijvoorbeeld eenachtste. Zo zal je flitser eerder opladen voor de volgende flits.

De hele korte flitspuls zal de beweging gedeeltelijk bevriezen. Als de flits is afgevuurd zal het resterende gedeelte van de sluitertijd gebruikt worden om de beweging van je onderwerp te tonen.

15. Oefen, oefen, oefen

Onthoud ten slotte dat de panningtechniek veel oefening vereist. De enige manier om het onder de knie te krijgen is door vallen en opstaan. Geef dus vooral niet op als je niet van de ene op de andere dag de gewenste resultaten krijgt.

Het mooie van het gebruik van een digitale camera is dat elke foto 'gratis' is, dus neem de tijd om te experimenteren door veel foto's te maken totdat je het gewenste resultaat krijgt.

Door een sluitertijd van 1/30 seconde is het hoge beentempo van het paard mooi zichtbaar.
Nu je alle informatie hebt die je nodig hebt, staat niets je meer in de weg met het pannen van afbeeldingen totdat je geweldige actiefoto's krijgt.

Als je vragen hebt over het pannen, laat hier dan een opmerking achter en ik help je graag verder.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Huub Keulers is een enthousiasmerende veelzijdige freelance fotograaf woonachtig in Elsloo (Li). Hij is gespecialiseerd in sport-, bedrijfs-, straat-, honden en portretfotografie. Daarnaast is Huub auteur van diverse educatieve fotografieboeken en verzorgt hij allerlei fotoworkshops, masterclasses en lezingen.

20 reacties

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ook interessant

• 

  11 redenen om lid te worden van Photofacts Academy

  door Elja Trum

• 

  Welke vragen heb jij nog over Photofacts Academy?

  door Elja Trum

• 

  Ervaringen met Photofacts Academy

  door Elja Trum

• 

  Eizo monitoren nu met korting

  door Elja Trum

• 

  Laatste kans: 5 Dagen Deal stopt vanavond

  door Elja Trum

• 

  5 Dagen Deal: Photofacts Academy met korting + gratis Fotografiebijbel

  door Elja Trum

Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks