7 tips voor zwart-wit fotografie

maandag 5 november 2012, 23:42 door Elja Trum | 63.494x gelezen | 5 reacties

Een zwart-wit foto heeft nog steeds veel aantrekkingskracht op mensen. Sinds kort ligt de tweede editie van mijn boek Digitale Fotografie: Zwart-wit in de winkel. Een goede reden om eens wat extra aandacht aan zwart-wit fotografie te besteden met 7 tips voor zwart-wit foto's.

1. Fotografeer in kleur

Wellicht denk je dat je bij zwart-wit fotografie het beste direct je camera op de monochroom stand kunt zetten. Dit is echter geen handige keuze, want dan kiest de camera in je foto's voor een standaard zwart-wit omzetting.

In de meeste gevallen kun je betere resultaten bereiken door zelf de zwart-wit omzetting achteraf in bijvoorbeeld Lightroom of Photoshop uit te voeren. Je kunt bij zo'n omzetting namelijk per kleur bepalen hoe licht of donker deze in je zwart-wit foto moet worden.

Dit geeft je heel eenvoudig veel controle over hoe je foto er in zwart-wit uit komt te zien.
Fotografeer daarom in kleur.

» Zwart-wit omzetting in Lightroom 4
» Zwart-wit omzetting in Photoshop Elements

Lotte zwart wit

2. Fotografeer in RAW

Het RAW formaat van je camera gebruiken is eigenlijk bijna altijd slimmer dan fotograferen in Jpeg, maar bij zwart-wit fotografie geeft het je een extra voordeeltje. Wanneer je in RAW je bestanden opslaat kun je namelijk wel je camera op monochroom zetten. Na het maken van een foto krijg je dan direct een zwart-wit foto te zien in plaats van het kleurenbeeld.

De kleuren zijn echter niet weg, wat je ziet op je camera is een kleine Jpeg afbeelding die opgenomen is in het RAW bestand. Hierop wordt de standaard zwart-wit omzetting van de camera uitgevoerd. Zodra je het RAW bestand op je computer opent heb je echter direct alle kleuren beschikbaar en kun je alsnog jouw eigen zwart-wit omzetting uitvoeren.

Door te fotograferen in RAW heb je dus wel het voorbeeld van een zwart-wit preview achter op je camera en ook het voordeel van maximale eigen keuze bij de zwart-wit omzetting op de computer!

Antwerpen zwart wit

3. Zoek naar harde contrasten

In een kleurenfoto zijn harde contrasten niet altijd even mooi, maar bij een zwart-wit foto werkt dit erg goed. Bij gebrek aan kleur krijgt contrast extra aandacht van de kijker. Zoek dus in je beeld naar harde contrasten.

Hierdoor is zwart-wit fotografie vaak een prima keuze wanneer je midden op de dag fotografeert. Kleurenfoto's zijn dan meestal niet aan te raden in hard zonlicht, maar door over te schakelen op zwart-wit kun je het mooiste uit het moment halen.

Rianne schreeuwt bw

4. Maak gebruik van saaie dagen

Niet alleen fel zonlicht kan voor mooie zwart-wit foto's zorgen. Ook juist grauwe regenachtige dagen -waarop alles al grijs lijkt- is prima geschikt voor zwart-wit fotografie. Het licht is dan juist erg zacht door donkere bewolking, maar dit licht geeft je de kans fijne structuren mooie weer te geven.

Op dit soort dagen moet je vaak in de nabewerking nog wel juist wat extra contrast zelf toevoegen. Dat kan meestal uitstekend bij zwart-wit foto's.

Zwart wit jens

5. Let op structuur

Bij het gebrek aan kleur gaat je aandacht veel meer uit naar de structuur van onderwerpen in het beeld. Licht dat van opzij komt (haaks op je objectief) zorgt ervoor dat structuur vaak goed te zien is in een onderwerp. Ook met tegenlicht kun je veel structuur vastleggen.

Structuur is in veel onderwerpen terug te vinden, in zand, hout, huid of haar bijvoorbeeld. Om de structuur haarscherp in beeld te brengen is een groot diafragma (kleine opening) vaak een praktische keuze.

Zwart wit zollverein

6. Gebruik lage ISO's

Zwart-wit foto's bevatten vaak een sfeervolle ruis. Die ruis is typisch iets wat vroeger bij een hoge lichtgevoeligheid (bijvoorbeeld 800 ISO of hoger) op film naar voren kwam. Ook een digitale camera geeft op hogere lichtgevoeligheden steed meer ruis, maar helaas geeft de digitale ruis niet zo'n mooie korelstructuur in je foto.

Fotografeer daarom digitaal het liefst op een zo'n lage mogelijke lichtgevoeligheid zodat er zo weinig mogelijk ruis in je foto terecht komt. De sfeerverhogende ruis voeg je gewoon achteraf toe in Photoshop. Je hebt er dan veel meer controle over en kunt exact het gewenste effect behalen.

Robin zwart wit ruis

7. Blijf oefenen

Blijf oefenen met zwart-wit fotografie. Hoe meer je het doet, hoe makkelijker het wordt om 'zwart-wit te zien'. Je leert langzamerhand welke soort foto's het goed doen in zwart-wit en wat niet zal werken.

Heb je een keer geen zin om met de camera aan de slag te gaan, maar wel om te oefenen met zwart-wit fotografie? Je kunt ook jouw blik op zwart-wit oefenen door je archief in te duiken en te kijken welke foto's daar wellicht in aanmerking komen voor zwart-wit. Veel van je beste foto's zullen het ook goed doen in zwart-wit, maar -wellicht leuker- ook sommige mislukte foto's kunnen nog erg geschikt zijn voor een (extreme) zwart-wit omzetting.

Viaduct muur zwart wit

Meer weten over zwart-wit fotografie? Ik heb er een boek vol over geschreven. Dit boek is uitgebracht door Pearson Education en in de winkel te verkrijgen, inmiddels in de tweede editie. Je kunt een gesigneerd exemplaar bestellen via Photofacts.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Elja Trum is oprichter van Photofacts, online fotografiecursussite Photofacts Academy en het blog Teslafacts. Hij schrijft sinds 2006 over fotografie. Elja is ook auteur van boeken over zwart-witfotografie, flitsfotografie en portretfotografie.

5 reacties

Haesen Anita schreef op dinsdag 6 november 2012 om 06:49 | reageer
Hallo,
Dit boek is zeker een aanrader! Duidelijk, beknopt, leerrijk en mooi geïllustreerd!
Dank u voor dit gesigneerde exemplaar, ik heb er alvast van genoten en uit geleerd!
Mvg, Anita.

Bram Berkien schreef op dinsdag 6 november 2012 om 07:46 | reageer
Elja in de inleiding heb je het over 10 tips dit klopt niet Verder goede tips!

Elja Trum schreef op dinsdag 6 november 2012 om 07:57 | reageer
@Bram; ai, betrapt!
Ik wilde er eerst 10 doen, maar qua tijd werd het krap.

gdanonym schreef op dinsdag 6 november 2012 om 09:08 | reageer
De eerste foto doet de zwart/wit af van het beeld en het model.
Ten eerste leidt de lichtvlek links onder helemaal af en zou ik met een kleuren foto, graag de kleur ogen zien. Dat is nu niet het geval. Omdat ik denk dat die kleur mooi afsteekt tegen de kleur van de huid en het haar.
Ook zou met kleur de scherpte van het oog er beter uitkomen.

Jwain schreef op woensdag 7 november 2012 om 10:32 | reageer
Een bevestiging uit ervaring van laatste paragraaf bij Tip 7! Ik doe heel wat concert/theaterfotografie en heb al gemerkt dat 'mislukte' foto's soms inderdaad te redden zijn. Let daarbij vooral op foto's die je lelijk vindt omdat er een bepaalde kleurspot het beeld beheerst. Je portret is bv. niet om aan te zien omdat een paarse spot vol van de zijkant het gezicht lelijk paars belicht. In zwartwit is dat paarse licht te gebruiken als 'gewoon' licht en kan daarom zeer mooi belichte foto's in zwartwit opleveren.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Naaktfotografie met Danyel Weideman

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.338 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts