Flitsfotografie; dit moet je weten

maandag 21 februari 2022, 20:10 door Huub Keulers | 11.799x gelezen | 4 reacties

Als je de basisprincipes van het werken met een flitser begrijpt, zal flitsfotografie niet veel geheimen meer kennen. Door te oefenen kun je dan zelfverzekerd gebruik maken van je flitser.

Het principe van flitsen is trouwens hetzelfde of je nu een kleine reportageflitser gebruikt of een krachtigere studioflitser.

Dit zul je ongetwijfeld herkennen

Zodra je aan de slag gaat met flitsen zal je bepaalde problemen tegenkomen. Waarschijnlijk herken je onderstaande punten dan wel.

Over- of onderbelichte foto
Dit zie je vooral als de flitskracht of het diafragma van je camera niet juist zijn ingesteld. Of de afstand van je flitser tot je model te groot of te klein is.

Slagschaduw op de achtergrond
Wanneer je model te dicht bij een muur of ander object staat, veroorzaakt te direct en te hard licht een harde schaduw op de achtergrond.

Hotspots
Als de flitskracht lokaal dusdanig groot is dat het glanzende reflecties veroorzaakt, vaak op het voorhoofd en kaaklijn van je model.

Afwijkende kleuren
Indien daglicht of flitslicht terugkaatst van een grasveld, gekleurde muur of plafond kan een kleurzweem op je model ontstaan. Het niet correct instellen van de witbalans kan ook een kleurzweem veroorzaken.

Niet het hele portret egaal belicht
Dit probleem zie je vooral bij full body portretten en wordt veroorzaakt door een te snelle lichtafval van je flitser. Vaak is je oppervlak van je softbox te klein, heb je een verkeerde diffuser gekozen of is je flitskracht te laag.

Wanneer flitsen?

Of je een flitser wel of niet moet gebruiken heeft vooral te maken met de aanwezige (licht)omstandigheden en je gewenste resultaat. Zo kun je dus flitsen bij te veel, te hard, of te weinig licht.

Tegenlicht
Tegen de zon in fotograferen zorgt ervoor dat je model onderbelicht zal worden. Met gericht flitslicht kun je je model ophelderen.

Te hard licht
Hard licht creëert lelijke harde schaduwpartijen. Vooral onder de ogen, neus en kin. Met een flitser en softbox kun je de lelijke harde schaduw verzachten.

Te weinig licht
Dit spreekt voor zich natuurlijk. Zonder flitser zou je hoge ISO-waarden moeten gebruiken. Met flitser kun je dus met veel lagere iso-waarden werken.

Lelijke achtergrond
Soms ben je op een locatie met een lelijke of drukke achtergrond. Door de 'Night To Day' techniek toe te passen kun je de lelijke achtergrond minder zichtbaar maken. Deze techniek wordt verderop in dit document uitgelegd.

Beweging bevriezen
Je flitser vuurt gedurende een hele korte tijd van 1/20.000 sec een lichtbundel af. Deze korte lichtbundel zorgt ervoor dat de beweging van een onderwerp of persoon 'bevroren' afgebeeld wordt.

Mix van beweging en bevroren beweging
De techniek van camera en flitser maakt het mogelijk om beweging te combineren met scherpe elementen. 'Dragging the Shutter' is een methode om deze creatievere foto's te maken.

Bij deze techniek maak je gebruik van een langere sluitertijd, bijvoorbeeld 1/8ste seconde. Hierdoor worden je foto's dynamischer. Vooral foto's van feesten en evenementen maar ook van diverse sporten. Deze techniek wordt verderop in dit document uitgelegd.

De belangrijkste onderdelen van je flitser

De Zoomkop

In je flitskop zit een zoomkop die de breedte van je lichtbundel bepaalt. Deze wordt automatisch aangepast aan het brandpunt van je lens OF je kunt hem zelf handmatig instellen. Op deze manier kun je zelf bepalen welke deel van je foto belicht moet worden met het flitslicht.

Bij de iets duurdere flitsers kun je die aanpassen tussen de 24 en 200mm. Bij de goedkopere flitsers ligt dit vaak tussen de 24 en 105mm.

De breedte van je flitsbundel bij 50mm en 100mm brandpunt van je lens

TTL of Manueel flitsen

Je flitser kent twee flitsmodi en eigenlijk is het vrij simpel om de keuze te maken welke je wanneer moet gebruiken:

eTTL
Gebruik eTTL indien de afstand van je flitser tot je model regelmatig verandert. Denk bijvoorbeeld aan een evenement, receptie of sport. In de meeste gevallen zal je flitser in die omstandigheden op je camera bevestigd zijn. Deze methode werkt ook goed als je indirect via een muur of plafond flitst.

Manueel
Verandert de afstand van je flitser tot je model niet of nauwelijks dan kun je de kracht van je flitser op Manueel instellen. Het grote voordeel is dat je dan meer controle over je belichting hebt. Bij deze instelling zal je flitser in de meeste gevallen los van je camera, op een statief bevestigd zijn.

Indicatie van je flitser op eTTL en op Manueel

Principe van het flitsen

Eigenlijk maak je bij flitsen een dubbelbelichting: een tweede belichting boven op je omgevingslicht (hoofd-licht). Deze twee belichtingen moet je los van elkaar afregelen.

Het omgevingslicht regel je met je sluitertijd. De flitser geeft namelijk maar zo kort licht af dat de sluiter hier geen invloed op heeft.

De hoeveelheid flitslicht regel je op je flitser zelf (plussen/minnen of handmatig aanpassen), dit heeft geen invloed op het omgevingslicht.

De kunst van een goede flitsfoto is het vinden van het juiste evenwicht tussen het omgevingslicht en het flitslicht.

De manier waarop de camera en flitser op de eTTL mode de hoeveelheid benodigd licht berekent, is slim:

Stap 1
Ontspanknop wordt half ingedrukt, omgevingslicht wordt gemeten;

Stap 2
Ontspanknop wordt volledig ingedrukt: voorflits wordt afgevuurd en het reflectielicht dat je camera terugkrijgt wordt gemeten;

Stap 3
Omgevingslicht en reflectielicht worden vergeleken waarmee de flitssterkte wordt bepaald en ingesteld;

Stap 4
Cameraspiegel (alleen bij spiegelreflexcamera's) gaat omhoog en het eerste sluitergordijn gaat open;

Stap 5
De hoofdflits wordt afgevuurd;

Stap 6
Het tweede sluitergordijn sluit en de camera spiegel klapt neer (alleen bij spiegelreflexcamera's).

Het flitslicht reflecteert op je onderwerp en belicht je sensor

Invloed sluitertijd, diafragma en ISO

Sluitertijd, diafragma en ISO werken bij flitsfotografie net iets anders dan je gewend bent.

De opening van je diafragma
Het diafragma bepaalt hoeveel flitslicht op je camera sensor valt, dus ook op je model. Bij f/4 valt meer flitslicht op je camerasensor dan bij f/5.6. Met andere woorden; bij f/5.6 is je model donkerder dan bij f/4. De hoeveelheid flitslicht op je model regel je dus onder andere met je diafragma.

De sluitertijd
De sluitertijd bepaalt de hoeveelheid omgevingslicht die op je camerasensor valt. Hoe korter je sluitertijd des te minder zal je achtergrond zichtbaar zijn op de foto. Hoe je achtergrond belicht wordt regel je dus onder andere met je sluitertijd.

De lichtgevoeligheid (ISO)
De lichtgevoeligheid bepaalt de hoeveelheid omgevingslicht dat op je camerasensor valt. Hoe hoger je ISO-waarde des te meer zal je achtergrond zichtbaar zijn op de foto. Hoe je achtergrond belicht wordt regel je dus ook met je ISO-waarde.

Invloed afstand flitser tot je model

Wanneer de afstand van je flitser tot je model vergroot, neemt de lichtopbrengst van de flits op je model af. Dat is niet meer dan logisch. Alleen neemt die lichtopbrengst niet gelijkmatig met de afstand af, maar kwadratisch.

Ofwel: als je de afstand verdubbelt, blijft er een kwart van de oorspronkelijke sterkte over. Gelukkig hoef je deze berekeningen niet zelf uit te voeren.

Dat wil zeggen: als je de flitser in de automatische (e)TTL-stand zet. Die zorgt namelijk voor de communicatie tussen je camera en je flitser en voert automatisch lichtmetingen uit.

Hoever je flitslicht reikt zie je op het display van je flitser
Ook is het een gegeven dat je flitslicht harder wordt naarmate je de afstand tussen flitser en model vergroot. Dit zal in eerste instantie vreemd lijken.

Dit heeft echter te maken met de grootte van je lichtbron ten opzichte van je model. Hoe verder je flitser van je model afstaat, des te kleiner zal de lichtbron worden. En hoe kleiner de lichtbron des te harder het licht.

Vergelijk het maar met een kleine zaklamp. Hiervan is het licht erg hard. Of van de zon die heel ver van de aarde afstaat. Dus een relatief kleine lichtbron ten opzichte van de aarde met als gevolg dat het zonlicht erg hard zijn.

Daarom zie je ook vaak dat de softbox met flitser relatief dicht op het model wordt geplaatst. Hierdoor is de softbox relatief groot met als gevolg dat het flitslicht zacht zal zijn.

Een ander gevolg van een softbox die dicht op het model geplaatst wordt, is dat het licht achter het model heel snel minder zal worden. Dit noemt men veel lichtafval. Hierdoor zal er relatief weinig flitslicht op je achtergrond vallen waardoor deze donkerder zal worden weergegeven.

Je kunt de flitsafstand en flitskracht wijzigen door de volgende waardes op je flitser of transmitter aan te passen:

- ISO;
- Brandpunt;
- Diafragma

Meer ontdekken over flitsfotografie?

Veel fotografen denken dat flitsen lastig is. Ze hebben het eens geprobeerd, maar krijgen geen mooie resultaten. In de cursus Starten met Flitsen helpt Elja je op weg met korte praktische tips.

Zo ontdek je hoe je (zonder veel geld uit te geven) met flitsers controle krijgt over het licht in je foto's.

Over de auteur

Huub Keulers is een enthousiasmerende veelzijdige freelance fotograaf woonachtig in Elsloo (Li). Hij is gespecialiseerd in sport-, bedrijfs-, straat-, honden en portretfotografie. Daarnaast is Huub auteur van diverse educatieve fotografieboeken en verzorgt hij allerlei fotoworkshops, masterclasses en lezingen.

4 reacties

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ook interessant

• 

  Kleurmanipulatie; Bijzondere luchten maken met een kleurgel

  door Frank Doorhof

• 

  Flitsfotografie tip: Maak overdag een nachtfoto

  door Elja Trum

• 

  Flitsfotografie tip: Gebruik kleurfilters voor een bijzonder effect

  door Elja Trum

• 

  Flitsfotografie tip: Meerdere keren flitsen in een foto

  door Elja Trum

• 

  Welke strobist kit zou jij adviseren?

  door Elja Trum

• 

  Moet ik een grote of een kleine softbox gebruiken?

  door Frank Doorhof

Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks