Hoe donker is donker? 's Avonds en 's nachts fotograferen
donderdag 13 december 2018, 12:35 door Michelle Peeters | 9.966x gelezen | 21 reactiesAls de zon ondergaat, wordt het langzaamaan donker. Maar hoe donker is donker? En hoe donker moet het zijn als je bijvoorbeeld sterrenfoto's wilt maken? En wat voor foto's kun je tijdens de schemering maken? In dit artikel leg ik vier fases van de nacht uit met daarbij de foto's die je bij elke fase kunt maken.
1. Burgerlijke/civiele schemering
Als de zon ondergaat begint het eerst te schemeren. De zon staat dan op minder dan 6 graden onder de horizon. Alles is nog goed te zien. Nu gaat het 'gouden uur' met het warme licht vlak voor zonsondergang over in het 'blauwe uur'.
Omdat je geen direct zonlicht meer hebt worden de kleuren meteen veel koeler (blauwachtig).
Veel mensen bergen na die prachtige zonsondergang meteen hun camera op. Dat is zonde, je kunt beter blijven fotograferen tijdens het blauwe uur, een prachtig moment voor avondfotografie.
Wolken reflecteren het zonlicht, wat mooie kleurschakeringen kan opleveren in je landschapsfoto's.
2. Nautische schemering
Als de zon tussen de 6 en 12 graden onder de horizon staat is de burgerlijke schemering overgegaan in de nautische. De helderste sterren zijn nu zichtbaar en je kunt silhouetten van onderwerpen nog waarnemen als ze tegen de horizon afsteken.
De lampjes zijn inmiddels aan en in combinatie met het nog aanwezige licht kun je nu hele mooie opnames maken, bijvoorbeeld van verlichte stadsgezichten.
De maan kun je nu ook goed fotograferen. Het contrast met de maan is nu namelijk minder groot dan op het moment dat het compleet donker is. Nu kun je meer details in de maan zien en op hetzelfde moment ook het landschap meenemen in je foto.
3. Astronomische schemering
Deze fase treedt in zodra de zon tussen de 1 en de 18 graden onder de horizon staat. Het is nu flink donker. Alleen in het noorden vind je nog wat resterend licht aan de horizon. Zwakke sterren zijn nu tevens waar te nemen.
Dit is de donkerste fase van de nacht van begin juni tot begin augustus. In Nederland komt de zon gedurende deze periode niet lager dan 18 graden onder de horizon.
De astronomische schemering gaat 's morgens vroeg weer over in de nautische en daarna weer in de burgerlijke schemering. Het wordt dan dus ook niet volledig donker.
Tijdens astronomische schemering is het wel donker genoeg om sterrenfoto's te kunnen maken. Bijvoorbeeld van sterrensporen, of foto's van vallende sterren (meteoren). Bekijk hier gratis de cursus Sterrensporen fotograferen van Nando Harmsen op Photofacts Academy.
.jpg "Sterrensporen nando harmsen(1)")
4. Astronomische duisternis
Zodra de zon meer dan 18 graden onder de horizon staat, treedt fase vier: de astronomische duisternis in. Als er geen omgevingslicht is, is het nu volledig donker.
Hierdoor zijn alle sterren (ook de allerzwakste) zichtbaar. Op sommige fotolocaties met weinig tot geen omgevingslicht, is het nu in theorie zelfs mogelijk om foto's van de Melkweg maken.
Conclusie
Elke fase van de nacht brengt dus andere fotografiemogelijkheden met zich mee. Welke fase heeft jouw voorkeur?
Cursussen op Photofacts Academy
Op Photofacts Academy kun je de cursus Foto van dag naar nacht transformeren in Photoshop volgen.
Je kunt deze en andere cursussen twee weken lang volgen met een gratis proeflidmaatschap.
Photofacts Academy 11 jaar - Winactie!
Wil jij ontdekken hoe je de mooiste foto's kunt maken? Bekijk dan onze online fotografie cursussen. Meer dan 100 cursussen over fotografie, nabewerking en creativiteit.
We bestaan deze week 11 jaar. Dat vieren we met een gave winactie. Word nu lid van Photofacts Academy en ontvang 70 euro korting, ons gloednieuwe boek de Compositiebijbel én maak kans op meer dan 16.000 euro aan prijzen!
Direct aanmelden met korting + gratis boek + winactie
Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt op 13 december 2018.
De eerste publicatiedatum is maandag 3 september 2018, 22:22.
Over de auteur
Michelle Peeters is fotografe en oprichter van DeuxBleus Fotografie. Michelle herkent het bijzondere in het gewone en het gewone in het bijzondere. Ze heeft zich nooit willen specialiseren en is daardoor van alle markten thuis.
21 reacties
-
Rob Gipman schreef op dinsdag 4 september 2018 om 11:44 | reageerGoed geschreven en wat was ik blij dat we in frankrijk waren met vele male minder lichtvervuiling dan in Nederland. https://flic.kr/p/27HG1oh en https://flic.kr/p/295Eot3 kunnen maken daar. Heb voor nl een nieuw filter besteld dat clear sky heet maar ben heel benieuwd of dat wat gaat helpen.
-
Mars van den Heuvel schreef op dinsdag 4 september 2018 om 11:57 | reageerInteressant, maar er wordt echter geen woord gezegd over lichtvervuiling die op veel plaatsen in Nederland toch hevig is en astro-foto’s lelijk in de weg staat.
Zie ook:
https://www.lightpollutionmap.info
Groeten van Mars -
Arie Van Der Laan schreef op dinsdag 4 september 2018 om 12:35 | reageerhet hangt er natuurlijk ook vanaf welk toestel je hebt. Ik heb een Canon 5 D mark 4 en kan als het al bijna donker is ook hele mooie foto,s maken met de lens 24-105
-
Stephanie schreef op dinsdag 4 september 2018 om 13:23 | reageerDag Michelle! Is het mogelijk om ook de technische gegevens bij bovenstaande foto's te vermelden? Graag wil ik er ook mee aan de slag maar vraag ik me af welke sluitertijd, iso en diafragma optimaal zijn?
-
Bart schreef op dinsdag 4 september 2018 om 13:48 | reageerDank je, nooit weet gehad van deze verschillende fasen en benamingen van de avond en nacht!
-
Marco Brugmans schreef op dinsdag 4 september 2018 om 13:55 | reageergeweldig mooie foto's en een duidelijke uitleg.
Alleen de astronomische duisternis kan ik niet rijmen met het licht aan de horizon??? (hele mooie foto) -
Leysen Marcel schreef op dinsdag 4 september 2018 om 14:09 | reageeris het mogelijk om de iso-waarde en de sluitersnelheid te vermelden bij de foto's ?
mooie foto's trouwens ! -
gast schreef op dinsdag 4 september 2018 om 15:59 | reageerprachtige foto's en nooit geweten dat er zoveel stadia waren! Zou fijn zijn als de exif gegevens er bij stonden maar wellicht is dit onmogelijk?
-
-
Michelle Peeters schreef op dinsdag 4 september 2018 om 17:43 | reageer
Van die lichtvervuiling in Nederland (behalve op de eilanden) klopt inderdaad. Dat heb ik in het artikel over de Farne eilanden al beschreven. Onderaan in dit artikel een stukje over het fotograferen van de Melkweg en hoe je dat precies moet doen. Dit is wel de grootste uitdaging omdat het hiervoor absoluut donker moet zijn. En je mag/kunt niet langer dan 30 seconden belichten. Sterren geven bijna geen licht, dus je moet met hoge iso-waarden werken en je diafragma helemaal openschroeven. En je zult bij sterrenfotografie veel aan nabewerking moeten doen om ze beter zichtbaar te maken (contrast en clarity). Het heeft niet zoveel zin om exif-info te geven bij al die foto's. Het is altijd weer een kwestie van heel veel uitproberen, terugkijken, corrigeren en weer opnieuw proberen. Iedere situatie is weer anders.
-
Michelle Peeters schreef op dinsdag 4 september 2018 om 17:51 | reageer
@Rob Gipman: je link werkt niet!
@Marco Brugmans: ja daar heb ik me ook over verbaasd, die lichtvlek aan de horizon. De melkweg heeft wel meerdere lichtvlekken, die je alleen kunt zien als het absoluut donker is. -
Rob Gipman schreef op dinsdag 4 september 2018 om 17:55 | reageer
Klopt Michelle, bij mijn foto's ontbreekt de exif van mijn samyang 14mm lens omdat die zijn chip is kwijtgeraakt. Moet ik er weer op zetten. Mijn melkweg was met 20 sec bij f/2.8 iso 3200 (5d4) Dit om strepen te voorkomen. Mijn cirkel rond de noordster, zijn meerdere foto's van F/2.8 30sec (dus wel strepen) en wederom iso 3200. Ik schiet in RAW dus de witbalans is voor mij onbelangrijk.
-
Rob Gipman schreef op dinsdag 4 september 2018 om 17:58 | reageer
Bij mij werken zie prima met de shot link, dus hier dan maar de ouderwetse link https://www.flickr.com/photos/gipukan/43372302504/ en https://www.flickr.com/photos/gipukan/42478615260/
-
Michelle Peeters schreef op dinsdag 4 september 2018 om 18:04 | reageer
Wow, dat zijn mooie foto's Rob Gipman! Dank voor het delen! Ook die bliksemfoto is erg mooi. De melkweg-foto is super, goed gedaan! En inderdaad, om strepen te voorkomen mag je niet langer dan 20 seconden belichten. Alhoewel die strepen met een groothoeklens veel minder opvallen...
-
-
Rob Gipman schreef op dinsdag 4 september 2018 om 18:24 | reageer
Thx Michelle, heb ook direct die eerste avond deze foto's gemaakt en voor de noordster ben ik gaan slapen na het instellen de Camera heeft die nacht de batterij leeg geschoten elke 2sec en 30 er na. Wel goed ingepakt tegen het ochtend vocht
Kon zelfs onze tent onder de melkweg goed op de foto zetten -
Michelle Peeters schreef op woensdag 5 september 2018 om 10:55 | reageer
@Rob: ik heb gisteravond ook weer een poging gedaan voor het fotograferen van de sterrenhemel vanaf de camping (in Abruzzo National Park, Italië
. Er is zelfs hier nog wel wat lichtvervuiling, maar het is redelijk te doen.
-
Rob Gipman schreef op woensdag 5 september 2018 om 11:41 | reageer
Ja mooi Michelle
Heb even snel onze tent gezocht, maar denk nog niet optimaal geedit https://www.flickr.com/photos/gipukan/44439121442/ -
Michelle Peeters schreef op woensdag 5 september 2018 om 14:50 | reageer
@Rob: wow, mooi hoor! Tja, dat de tent wat overbelicht is, daar ontkom je bijna niet aan. Of je zou gecombineerde foto’s moeten maken met meerdere belichtingen. De sterren (heel veel zelfs) zijn goed te zien!
-
Marty schreef op woensdag 5 september 2018 om 22:58 | reageerLeuk informatief stukje ik sluit me aan bij anderen dat de info van de foto's er wel bij kon ook al is t elke keer anders, daar leren we alleen maar van
Maar toch erg jammer dat mensen zo snel grijpen naar bewerkingen van van alles en nog wat, meer dan de donkere kamer hebben ze vroeger ook niet gehad en ik heb nog wel wat magazines liggen van jaaaaaaaren terug met weergaloos mooie duidelijke foto's van nacht plaatjes etc.
maar goed dat zal de tijd zijn, echt foto's maken kan met elke camera het is de kunst van het kijken en composing dan achteraf nog eens gaan zitten knoeien en stoeien ik heb nog wel winners gemaakt met een hand fuji met 6mp en met Minolta's met uiteraard Dia, Kodak ekta chrome gaf dan dat beetje extra. wat mis ik de 'echte' fotografie... -
Michelle Peeters schreef op donderdag 6 september 2018 om 10:42 | reageer
@Marty: het is wel precies zoals je het zegt: wat ze vroeger in de donkere kamer deden aan bewerking (en dat was best veel, je betaalde ook vaak voor de kwaliteit van de afdruk) gebeurt nu met Photoshop of andere fotobewerkers. Niet echt heel veel anders, maar stukken eenvoudiger en met veel meer mogelijkheden!
Deel jouw mening
Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Ook interessant
-
Ga op pad voor sterrensporendoor Nando Harmsen
-
Wat doe je met al die vallende sterrenfoto's zonder vallende ster?door Nando Harmsen
-
De hele sterrenhemel in één fotodoor Nando Harmsen
-
Maak jij gebruik van schaduw als compositie-element?door Nando Harmsen
-
Zonlicht en bosfotografiedoor Nando Harmsen
Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door
Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox
44.432 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via 
Facebook.
Elja Trum
Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!
Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over PhotofactsGratis eBook: Fotograferen van Kinderen
Mis dit niet: Tips voor adembenemende familiekiekjes!
Ontdek 25 praktische tips waardoor je prachtige foto's van je (klein)kinderen kunt maken. Je krijgt van mij ook wekelijks nieuwe fotografietips per mail.
