Maak als jpeg fotograaf maximaal gebruik van de mogelijkheden van je camera

Ik ben inderdaad een "jpeg-fotograaf", bewust, vanwege het feit dat ik vaak snelle bursts schiet en dit in RAW gewoon te veel tijd kost. (Canon 77D)
Aangepaste beeldstijl en hooglichten-prioriteit zijn ingesteld, HDR gebruik ik niet, maar ga ik zeker uitproberen in avondfotografie van landschappen, daar komt de tijd weer voor.

Ik verbaasde me een beetje over de titel en de vraag aan het einde van het artikel. Want bestaat een 'JPG-fotograaf' eigenlijk wel? Als ik veel in JPG fotografeer, maar niet altijd, maakt mij dat dan een JPG-fotograaf? En hoe noem je dan een fotograaf die in RAW+JPG fotografeert, of iemand die vaak in RAW fotografeert maar op bepaalde momenten ook in JPG..? Het label 'JPG-fotograaf' lijkt mij een wat onnodige etikettering.

In de RAW-JPG-discussies worden vaak heel principiële argumenten naar voren gebracht, en er wordt daarbij vaak een kunstmatige tegenstelling gecreëerd die naar mijn mening helemaal niet klopt.

Draait het er niet veel meer om wanneer je in JPG fotografeert? En daar het juiste moment voor weet te kiezen?

Als je een beroepsfotograaf bent, dan doe je er verstandig aan om bij opdrachten inderdaad je camera op RAW te zetten. Het gaat er immers om dat je een bepaald onderwerp zo goed mogelijk vastlegt voor je opdrachtgever, en RAW biedt zoals veel meer speelruimte in de nabewerking. Ik kan me voorstellen dat Nando daarom vrijwel nooit in JPG fotografeert.
En natuurlijk zijn veel amateurfotografen graag bezig met het perfectioneren van dat ene beeld in de nabewerking. Dan zal je al gauw je neus ophalen voor JPG.

Maar er zijn ook fotografen die de ene keer in RAW fotograferen en de andere keer in JPG. Of beide doen (camera op RAW+JPG) en dan alleen de RAW gaan ontwikkelen op het moment dat blijkt dat de JPG onvoldoende beeldinformatie bevat. En wellicht merken dat in veel gevallen de JPG eigenlijk volstaat en een prima beeld oplevert, en daarmee ook een snellere workflow behalen. Het een sluit het andere niet uit immers.

Ik fotografeer zelf al vrij lang digitaal en heb in de beginperiode een tijdlang alleen in RAW gefotografeerd, maar ik merkte dat de nabewerking me te veel tijd ging kosten. Dat je voordat je een foto kunt laten zien eerst nog foto's moet gaan ontwikkelen en het 'momentum' daardoor soms verdwijnt. Soms is het gewoon belangrijker om snel een foto te hebben en gaat het niet zozeer om de perfectionering van het beeld. Veel 'leken' zien dat laatste overigens niet eens en gaan vooral af op de emotie die het beeld oproept. Dat kan soms best ontnuchterend zijn

Soms is het licht gewoon goed genoeg (geen harde contrasten bijvoorbeeld) en bevat de JPG feitelijk alle beeldinformatie voor wat lichte correcties achteraf.
En wat te denken van gewone vakantiekiekjes (die fijn zijn om te maken), willen we die ook allemaal in RAW hebben? Of zijn wat imperfecties eigenlijk helemaal niet zo erg? Het gaat daarbij toch vooral om de herinneringen aan de momenten die je meemaakt, dat hoeven niet allemaal perfecte plaatjes te zijn.

Want bij het fotograferen in RAW staan er ook wat olifanten in de kamer: voor het ontwikkelen ervan is ook de nodige vaardigheid en kennis nodig. En soms doet de fotograaf het ontwikkelen van de foto helemaal niet beter dan de camera dat doet (de software in de camera is daar immers ook speciaal voor ontwikkeld). Ik zie op forums regelmatig foto's waarvan de hooglichten teveel zijn teruggedrongen en halo's zijn ontstaan en dergelijke. En heel veel van die bewerkte beelden zijn niet er per se interessanter op geworden.

Het kan de moeite waard zijn om te onderzoeken of JPG in sommige gevallen kan volstaan. De instellingen RAW, JPG of RAW+JPG zijn gewoon keuzes op de camera, net als andere instellingen. Je kiest de instelling die het beste past bij het doel van je foto en het moment.

De tips in het artikel zijn overigens prima als uitgangspunt voor wie zijn/haar camera op JPG wil zetten en daar nog niet zoveel ervaring mee heeft. Omdat JPG minder speelruimte geeft is het overigens des te belangrijker om een goede belichting te kiezen bij het maken van de foto en daarbij vooral overbelichte stukken te vermijden. Onderbelichting bij voorkeur ook niet, maar mijn ervaring met JPG is dat daar vaak nog best wat details in zitten - voldoende om wat doortekening te geven. En soms is wat onderbelichting ook niet zo erg, niet iedere schaduwpartij is interessant. Overbelichting is vaak wat storender, omdat daar het oog naartoe trekt, maar daar kun je natuurlijk ook mee spelen. Dat geldt ook voor contrast: soms zijn de wat zwaardere contrasten die je in JPG wat eerder terug zal zien vanwege het wat beperktere dynamische bereik ook best fijn voor een wat dramatischer beeld! In ieder geval is correct belichten het eerste aandachtspunt bij fotograferen in JPG. Is het licht moeilijk, dan is het aan te raden om misschien toch RAW+JPG te kiezen of alleen RAW.

Het verschilt per cameramodel hoe de JPG eruit komt en welke instellingen je kunt gebruiken. Sommige camera-instellingen zijn alleen van toepassing op JPG, dat realiseert niet iedere fotograaf zich. Een van de dingen die ik zelf vrijwel op elke camera aanpas, is de standaard ruisonderdrukking. Het is verstandig om deze zo laag mogelijk te zetten. In veel Aziatische landen (waar de meeste camerafabrikanten zitten) houdt men van een wat gladdere huid etc, en vaak is de ruisonderdrukking wat te agressief. Als ik in JPG fotografeer, ga ik er wel vanuit dat ik daarna nog een paar lichte correcties toe moet passen en (indien nodig) is het beter om de ruis zoveel mogelijk achteraf te corrigeren. Je kunt JPG's trouwens prima bewerken zonder kwaliteitsverlies, veel fotobewerkingssoftware werkt sowieso non-destructief en zoniet: even een kopie maken om te bewerken.

De JPG's die tegenwoordig uit de camera komen zijn veel beter dan die van een aantal jaren geleden. Camerafabrikanten zitten immers niet stil en blijven de software die in de camera zit ontwikkelen. Zo is een JPG zeker geen 'platgeslagen RAW' meer, maar bevatten deze vaak behoorlijk wat informatie en wordt er ook rekening gehouden met het dynamisch bereik bij het creëren van de JPG. Het verschilt wel per cameramodel/merk hoe goed de JPG eruit komt, de ene fabrikant besteedt daar meer aandacht aan dan de andere.

Veel camera's bieden overigens ook de mogelijkheid om een gemaakt RAW-beeld achteraf, maar wel in de camera om te zetten naar een JPG. Een aantal camera's van Fuji kun je zelfs aansluiten op je PC om dan met behulp van software de camera als externe bewerker/ontwikkelaar van RAW te gebruiken!

Het loont de moeite om goed na te gaan welke mogelijkheden er specifiek zijn voor de camera die men gebruikt. Zo kunnen bij bepaalde Fuji-modellen de zgn filmsimulaties in bracketing gezet worden, en dat levert dan achteraf 3 JPG-beelden op in verschillende stijlen/kleuren. Erg leuk om dat eens te proberen en mee te experimenteren.
Maar je kunt JPG ook gebruiken om jezelf eens mee uit te dagen, door bijvoorbeeld je camera eens alleen op zwartwit te zetten; dat dwingt je om anders te kijken en direct bij het fotograferen wat meer keuzes te maken. Door jezelf af en toe te beperken kun je ook weer creatiever worden!