Macrofotografie in de vroege ochtend

maandag 28 juli 2008, 22:17 door Johannes Klapwijk | 23.911x gelezen | 27 reacties

Op dit moment gebruik ik voor 99% van mijn macro opnames een statief. De reden hiervoor is dat er maar één nadeel en vele voordelen aan zitten. Het nadeel waardoor veel mensen afschrikken van het gebruik van statief is de 'onhandigheid'. Je word er traag van, het ding zit in de weg, etc, etc. En laat ik eerlijk zijn, uit de hand is minder omslachtig, zeker laag bij de grond of midden tussen hogere begroeiing, je moet nou eenmaal rekening houden met waar en hoe je je statief plaatst.

De reden waarom dit argument voor mij totaal niet meeweegt is dat ik alle tijd heb voor het 'gepruts' met statief. Het overgrote deel van mijn foto's is namelijk vlak na zonsopkomst genomen. En omdat het 's nachts flink afkoelt (ik houd altijd de weerberichten in de gaten als ik van plan ben er vroeg uit te gaan) zijn veel insecten vroeg in de ochtend nog niet in staat om te vliegen. Ze moeten nog opwarmen. En dat geeft je dan dus alle tijd om er eens goed voor te gaan zitten en in alle rust je statief neer te zetten.

Bijkomend voordeel is dat je de tijd hebt om te experimenteren met dichtbij, veraf, staand en liggend formaat, je kunt er zelfs omheen lopen en een tegenlicht opname maken. Een storende graspriet die de aandacht opeist achter je onderwerp? Een schaartje behoort tot mijn standaard uitrusting als ik 's ochtends vroeg op pad ga.

Als mensen twijfelen over de ethiek hiervan: regelmatig fotografeer ik bijvoorbeeld blauwtjes in heidegebieden. In die heidegebieden lopen vaak grote grazers rond die flink wat afgrazen en platstampen, dus voor mij genoeg reden om me niet schuldig te voelen als ik wat grassprietjes wegknip in de achtergrond. Wel vind ik het wel ontzettend belangrijk dat je niet doorslaat in het wegknippen van zaken in de achtergrond. Een volledig egaal achtergrondje laat je onderwerp mooi uitkomen, maar is misschien toch niet helemaal gewenst. Mijn vorige artikel gaat daar uitgebreider op in.

Nu moet ik zeggen dat een rondvladderende vlinder een stuk meer opvalt dan een dichtgevouwen beestje dat ergens stil aan een plantje hangt. Het vereist dus wel een stuk ervaring en geduld om de verschillende beestjes te vinden. Vooral ook omdat veel vlinders een goede schutkleur hebben wanneer ze hun vleugels dichtvouwen. Een parelmoervlinder bovenop een graspluim lijkt als je niet goed oplet net op de top van de pluim.

Mijn tip hiervoor zou zijn om overdag eens te zoeken naar plekken waar veel insecten rondvliegen. Zoek in de buurt eens langs de slootranden naar libellen. Als je ze overdag kunt vinden kun je hun gedrag analyseren: blijven ze op dezelfde plek ronhangen? Vaak gebruiken libellen steeds dezelfde tak als uitvalspositie voor de jacht en met wat geluk kun je de volgende ochtend op de plek waar je hem veelvuldig hebt gezien hem ook op zijn slaapplek verrassen. Je moet wel op de juiste plekjes leren zoeken, want waar sommige soorten altijd in een topje hangen, moet je voor anderen weer lager bij de grond zoeken. Ook dat is een kwestie van oefening en ervaring.

Dus mocht je zin krijgen om het eens te proberen: let op het weerbericht en kijk naar een heldere nacht waarin de temperatuur flink zakt. Je hebt dan grote kans op dauw vorming en je hebt de tijd om de beestjes te fotograferen. Dat het allereerste zonlicht op je onderwerp ook positieve aspect is van het vroege fotograferen lijkt mij voor zichzelf spreken.

En ook daar is juist je statief weer onmisbaar: voor macro fotografie wil je vaak je diafragma flink knijpen omdat je scherptediepte erg beperkt is. Maar ISO 250, in combinatie met f/8 en het allereerste licht levert sluitertijden van 1/30e op. Dat houd je met een 150 millimeter lens vanuit de hand niet scherp. Mijn pittigste voorbeeld is deze foto, waarin ik op 1/6e zat en op f/10. Dankzij mijn statief haarscherp.

Dankzij een statief een scherpe marco foto

Detail uit de bovenstaande opname op 1/6s

Nu is het natuurlijk ook mogelijk om die libel die je hebt gevonden overdag te fotograferen. Ik gebruik op dit moment een sigma 150mm macro lens. Dit omdat het een haarscherpe, lichtsterke en compacte lens is die nog enigssinds betaalbaar is. 150mm is best veel voor een macro lens, maar als je een mooi portret van bijvoorbeeld een blauwtje wil maken dan is je onderwerp zo klein dat je toch erg dicthbij moet komen.

Met geduld en vooral met laaaaangzaam bewegen kun je nog goed dichtbij komen, maar het word een stuk eenvoudiger als je niet zo dichtbij hoeft te komen voor een mooie foto. Een setup van bijvoorbeeld een 300mm f/4 met een converter (verlengt wel de brandpuntsafstand, niet de minimale scherpstelafstand) en tussenringen is dan erg interessant om te proberen.

Cursus Herfst- en Macrofotografie

Heb je zin om ook eens een poging te wagen om met herfst- of macrofotografie aan de slag te gaan? Ik denk dat mijn cursus herfstfotografie en cursus macrofotografie voor Photofacts Academy een hele mooie start kan zijn en volop kan inspireren om zelf het veld in te gaan en mooie macrofoto's te maken.

Over de auteur

Johannes Klapwijk heeft zich al een jaren intensief toegelegd op natuurfotografie. In het voorjaar en de zomer ligt de nadruk op macrofotografie. Maar ook grotere onderwerpen binnen de natuurfotografie boeien: van vogels tot landschappen.
Johannes verzorgt ook workshops in natuurfotografie.

27 reacties

Eugène
Goed gedaan. Het lens effect van dauw had ik eigenlijk niet eerder zo mooi gezien en dan notabene op een facetoog. Dat modderkruipen levert zo zijn vruchten af. Een verfrissend mooie foto.

Pim schreef op dinsdag 29 juli 2008 om 02:14 | reageer
Pffoef strakke foto!! Het is niet mijn ding maar ik vind toch wel heel erg mooi.

Peter van Veen schreef op dinsdag 29 juli 2008 om 07:11 | reageer
Informatief artikel. En een hele strakke foto. Nooit eerder de dauwdruppels zo op een facetoog gezien. Dat toont meteen heel monsterlijk. Wel heel mooi!

Johannes Klapwijk schreef op dinsdag 29 juli 2008 om 09:00 | reageer
Het gebeurt ook niet vaak dat zelfs de ogen bedouwd zijn hoor, maar soms heb je geluk.

Wat ik nog vergeten ben om te vermelden is dat het op deze manier dus ook zelden nodig is om te flitsen, al kan het soms een foto wel opfrissen. Ik wil nog wel eens wat meer stoeien met goed flitsen, maar tot nog toe vind ik foto's met natuurlijk licht bijna altijd mooier dan geflitste foto's. Het is toch erg moeilijk om het licht dan subtiel te houden.

Macer schreef op dinsdag 29 juli 2008 om 09:37 | reageer
Geweldige foto's..

Ben nu sind afgelopen week wat aan het experimenteren met Macro's en ik heb in ieder geval wel gemerkt dat het heel lastig is. Maar de resultaten zijn wel erg mooi.

Rogier schreef op dinsdag 29 juli 2008 om 13:01 | reageer
Bedankt voor de goede info, en een prachtige foto van de libel.
Mooi om er zo vroeg 's ochtends op uit te gaan, al ben ik niet echt het type om om 5 uur in de ochtend buiten te staan.

Johannes Klapwijk schreef op dinsdag 29 juli 2008 om 13:13 | reageer
Je weet niet wat je mist Rogier...

ok... nu misschien wel

Charles schreef op dinsdag 29 juli 2008 om 19:43 | reageer
Mooie specialiteit! Zag ik je laatst niet in Zwolle in de wijk Stadshagen fotograferen, nabij het Zwartewater?

Johannes Klapwijk schreef op dinsdag 29 juli 2008 om 19:49 | reageer
Ik woon wel in Zwolle, maar fotografeer eigenlijk nooit in de stad zelf.
Dus helaas...

Ik ben wel benieuwd wie er dan wel ook macro fotografie doet in Zwolle.

Margo schreef op woensdag 30 juli 2008 om 22:15 | reageer
Een antwoord op je laatste vraag: Marjon Meiders.
Macrofotografie kun je overal doen, ook in je eigen achtertuintje! Mijn statief staat een beetje te verstoffen, ik vind het zooo'n onhandig gedoe!

Johannes Klapwijk schreef op woensdag 30 juli 2008 om 22:30 | reageer
Leuk gespeel met druppels op je site

Vanmorgen toevallig voor het eerst sinds tijden weer gedaan.

esthervdwal schreef op donderdag 31 juli 2008 om 13:54 | reageer
Gewedlig zeg! Ik word helemaal jaloers!! Dat enorm scherpe! Ik heb eindelijk de tijd gevonden om mijn camera(na een jaar) eens goed uit te proberen en te testen en verbaas me over de scherpte die velen weten te bereiken. Ik heb een Sigma 105mm Macrolens maar de scherpte die ik soms tegenkom mis ik toch bij mij eigen foto's. Iemand tips?

Johannes Klapwijk schreef op donderdag 31 juli 2008 om 14:02 | reageer
zie bovenstaand

Gebruik een statief en je voorkomt in ieder geval bewegingsonscherpte (zolang je sluitertijden nog enigssinds acceptabel zijn, ik raad aan minimaal 1/50e te gebruiken, en als je zeker wil zijn is de stelregel 1/100e bij 100mm.

Verder helpt het natuurlijk om je diafragma dicht te knijpen, dus ipv op f2.8 of f8 of hoger te fotograferen. Al heb ik ook erg scherpe platen op f5.bij mijnderdan dat heb je bijna altijd te weinig scherptediepte.

esthervdwal schreef op donderdag 31 juli 2008 om 14:05 | reageer
Ja nu heb ik van de week net een statief aangeschaft dus ik denk dat ik zometeen er even op uit ga trekken en ga 'oefenen'! Maar inderdaad een beetje een drempel van: "Pfff onhandig en kan ik nu wel op de grond komen?"
Misschien een kwestie van wennen.

Johannes Klapwijk schreef op donderdag 31 juli 2008 om 14:13 | reageer
Welke heb je? Dat maakt ook erg veel verschil namelijk. De gitzo explorer schijnt echt super te zijn, ik heb zelf de manfrotto 055ProB met speciale extra korte middenzuil.

esthervdwal schreef op donderdag 31 juli 2008 om 14:16 | reageer
Ik heb de Tripod Star 61. Stonden erg goede reviews bij dat heeft me doen besluiten deze aan te schaffen. Ik ben een enorme leek nog hoor dus wat dat betreft kun je me nog alles wijsmaken,althans bijna alles
Hij lijkt wel goed hoor, ik heb van de week even in de tuin wat geprobeerd en er zitten echt tig mogelijkheden op.

Johannes Klapwijk schreef op donderdag 31 juli 2008 om 14:26 | reageer
hmm.. ken ik niet.

Met 45cm als minimale hoogte lijkt hij me eerlijk gezegd niet heel geschikt voor macro fotografie, omdat dat vaak laag bij de grond gebeurd.

esthervdwal schreef op donderdag 31 juli 2008 om 14:33 | reageer
Misschien is de Joby Gorillapod SLR-Zoom daar een mooi alternatief voor? Die heeft als minimale hoogte 10 cm!
Maar inderdaad je hebt gelijk die Star 61 is eigenlijk te hoog, dat bedoel ik dus: Leek!

Johannes Klapwijk schreef op donderdag 31 juli 2008 om 14:39 | reageer
die komt weer niet hoog.

Ik weet niet of je er goed geld voor over hebt (kan me voorstellen dat je eerst wilt uitzoeken of het iets voor je is voor je grote bedragen spendeert), maar de gitzo explorer schijnt echt ideaal te zijn en ook de manfrotto 055ProB word door veel mensen aangeraden. Als je budget voor 1 van beiden toerijkend is zou ik die nemen.

esthervdwal schreef op donderdag 31 juli 2008 om 14:46 | reageer
Ja, dan heb je het inderdaad over héle andere prijzen...
Heb van de week al een nieuwe groothoeklens gekocht en eigenlijk heb ik mijn oog laten vallen op de Sigma 150 mm, vind die toch net effe betere resultaten geven dan de 105mm. Dus voor een statief misschien toch nog effe sparen

Martijn Pullen schreef op donderdag 31 juli 2008 om 20:32 | reageer
Johannes, goed en duidelijk verhaal hoor, en idd laatst aan de lijve ondervonden dat de morgenzon het fraaiste licht op levert, maar denk dat voor veel mensen de minimale statiefhoogte toch wel problemen oplevert, mss eens een pittenzak proberen, of denk je dat dat niet wat is?
gr Martijn Pullen

Johannes Klapwijk schreef op vrijdag 1 augustus 2008 om 06:54 | reageer
Pittenzak is handig bij bijv paddestoelen denk ik. Die zitten vaak echt op de grond. Libellen en vlinders zitten vaak op 20, 30cm, soms 40.. dan is een rijstzak geen optie. Een goed statief kan je op alle hoogtes stabiliteit geven.

esthervdwal schreef op vrijdag 1 augustus 2008 om 19:15 | reageer
Kreeg vandaag mijn nieuwe macrolens binnen, de 150mm van Sigma. Prachtig ding om mee te werken zeg. Vandaag er op uitgetrokken en ja je ziet wel degelijk verschil in kwaliteit en ik moet eerlijk bekennen dat ik hem qua gewicht reuze vind meevallen. Lees overal dat ie zo zwaar is maar dat valt toch wel mee? (of ken ik mijn eigen krachten niet )

Johannes Klapwijk schreef op vrijdag 1 augustus 2008 om 20:33 | reageer
Ik heb hem ook.. hartstikke fijn, compact lensje.
Alleen wel 150mm, dus pas wel op voor bewegingsonscherpte.

esthervdwal schreef op vrijdag 1 augustus 2008 om 20:35 | reageer
Ja je moet hem goed stil houden, maar het gekke is ik heb deze stabieler in mijn hand dan de 105mm, terwijl die toch lichter is volgens mij. Maar ik moet nog zoveel leren met name over sluitertijden, ISO en Focus. Ja ja echte beginner.

Johannes Klapwijk schreef op vrijdag 1 augustus 2008 om 20:36 | reageer
heb ik ook hoor.. zware camera (1D MKII), zware lens.. dat helpt om het stabiel te houden. Voelt gewoon fijn.

esthervdwal schreef op vrijdag 1 augustus 2008 om 20:39 | reageer
Ja dat verbaasde me echt. Met die andere kreeg ik het nauwelijks stil, juist dan ging ik trillen en vanmiddag bijna nergens last van. Lag inderdaad gewoon goed in de hand. Heb niet een statief gebruikt eerlijk gezegd. Ben nog niet over de drempel ahum...

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.430 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Macrofotografie in de vroege ochtend