Manual fotograferen en zoom objectieven

zondag 2 juli 2023, 22:22 door Nando Harmsen | 2.718x gelezen | 9 reacties

Fotografeer je graag in de manual stand? Dan weet je dat je alle drie de belichtingsinstellingen op elkaar moet afstemmen. Alleen op die manier heb je een goede belichting. Gebruik je een zoom objectief? Dan is het goed om daar even goed naar te kijken. Dat kan in sommige situaties een probleem opleveren.

Handmatig de belichting instellen is niet beter. Het is niets meer dan een van de mogelijke manieren van camera gebruik. Manual fotograferen geeft je niet meer controle over je belichting, en het levert geen betere foto op. Het maakt je niet een serieuze of professionele fotograaf.

Of je nu in M fotografeert of A of A, het maakt in de meeste gevallen niet uit. Zo lang je belichting maar goed is. Dat is belangrijker dan welke stand je gebruikt.
Er is niets mis met het handmatig instellen van de belichting op je camera. Net zo goed als er niets mis mee is als je het deels door de camera laat doen. In beide gevallen is het resultaat wat telt: een goed belichte foto.

Gebruik je een zoom objectief? Dan is het goed om er even aandachtig naar te kijken. Met name naar de maximale lensopening van het objectief. Is de maximale lensopening constant over het hele zoombereik, of verandert de maximale lensopening bij het in- of uitzoomen?

De RF100-400mm van Canon heeft f/5,6 op 100mm, en f/8 op 400mm. Hou daar rekening mee als je handmatig de belichting instelt.
Fotografeer je met de grootst mogelijke lensopening, en kies je ervoor om je belichting handmatig in te stellen? Dan is er niets aan de hand bij een zoomobjectief dat een constante maximale lensopening over het hele zoombereik heeft.

Heeft je zoomobjectief een variabele maximale lensopening, dan moet je goed op de belichting letten bij het in- of uitzoomen. Immers, als de lensopening verandert, dan hou je niet de goede belichting als die op manual ingesteld staat. Zoom je in of uit, dan moet je de belichtingsinstelling corrigeren.

Neem als voorbeeld de Tamrom 18-400mm f/3,5-6,3. Dit objectief heeft diafragma f/3,5 bij 18mm brandpunt, en f/6,3 bij 400mm. Gedurende het inzoomen zal het diafragma van f/3,5 naar f/4 gaan, vervolgens naar f/5,6 en uiteindelijk op f/6,3 staan bij 400mm.

Een variabele diafragma zie je niet allen bij teleobjectieven, maar ook bij de standaard-zoomobjectieven.
Stel je hebt een belichting bij f/3,5 gemeten en de camera handmatig ingesteld op 1/125 seconde en ISO 100 voor de juiste belichting. Nu ga je van 18mm inzoomen naar 400mm omdat er een dier in beeld verschijnt dat je wilt fotograferen. Nu zal je foto plots 2 stops te donker zijn.

Waarom moet duidelijk zijn. De belichting was goed bij f/3,5, 1/125s en ISO100. Door het inzoomen staat de belichting plotseling op f/6,3, 1/125s en ISO100. Dat betekent dat je de ISO 2 stops moet verhogen, of de sluitertijd naar 1/30s moet zetten om bij 400mm een goede belichting te hebben.

Om het ingewikkelder te maken, zoom je slechts in tot 300mm, dan zal je maximale lensopening misschien wel f/5,6 zijn. Zoom je terug naar 200mm, dan is je diafragma wellicht f/4,5 geworden. Enzovoort.

Ook professionele objectieven kunnen een variabel diafragma hebben, puur uit praktische overwegingen. Dit zijn de 100-400mm objectieven van Canon en Sony.

Dit is alleen iets waar je op moet letten bij het fotograferen met de grootste lensopening. Heb je het diafragma met het objectief uit mijn voorbeeld op f/6,3 of kleiner staan, dan blijft het bij het hele zoombereik op die waarde staan.

De fantastische Z 100-400mm van Nikon heeft ook een variabel diafragma, hoewel dit maar 2/3 stop verschil is.
Niet alle objectieven hebben 2 stops verschil in maximale lensopening bij het zoomen. Het kan ook 1 stop zijn, of minder. Meestal is 1 stop wel te corrigeren, en 2 misschien ook wel. Maar het kan wel lastig zijn zijn.

Fotografeer je in de diafragmavoorkeuze stand, of in de Tv stand met auto-ISO, dan zal de camera het verschil in lensopening automatisch voor je corrigeren. Je moet er dus alleen alert voor zijn als je in de manual stand fotografeert, met de maximale lensopening.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

9 reacties

Paul schreef op dinsdag 4 juli 2023 om 14:43 | reageer
Goed stuk Nando. Vooral omdat je even duidelijk maakt dat manual niet beter is, en ook niet meer professioneel. Een of andere chogemerd op een seminar heeft dat m'n dochter aangepraat, die nu constant aan het knoeien is, omdat ze de waardes telkens moet aanpassen, en vader, die pas 60 jaar fotografeert weet er natuurlijk niks van.
Inderdaad wel iets om naar te kijken bij objectieven die meer dan 1 stop minder lichtsterk worden, een stop is met bijna alle moderne kamera's geen issue. Mijn Sigma 150-600 gaat van 5 naar 6.3 of zoiets, dat merk je nauwelijks, maar m'n 16-85, van 3,5 naar 5,6 zie je wel enigzins.
Maar tegenwoordig staat m'n camera 90% van de tijd op A (Nikon, dus diafragma voorkeuze) dan merk je er helemaal niets van......

Nando schreef op donderdag 6 juli 2023 om 10:01 | reageer
Herkenbaar. Ik zie dat ook wel eens bij mijn workshops. Het is ze aangeleerd dat dat de enige goede manier is.
Zonde.

Wim Langen schreef op dinsdag 4 juli 2023 om 19:55 | reageer
Ik heb een Panasonic lumix camera S5M2 met bijbehorende zoom lenzen 24-105 en 70-200 met een begin diafragma F4 over het hele zoombereik .
Ik fotografeer altijd in de manueel stand en mijn camera kiest daar zelf de juiste iso waarde bij .
De lumix camera kan naar een zeer hoge iso waarde waarbij de ruis ook bij een vergroting A3 nauwelijks zichtbaar is.
Ik raad elke fotograaf aan eens goed naar deze camera te kijken en niet vast blijven houden aan de gerenommeerde merken zoals Canon en Nikon.

Nando schreef op donderdag 6 juli 2023 om 09:57 | reageer
Zoals Mac zegt, je fotografeert niet volledig manueel als je de camera de ISO laat uitkiezen. De camera stelt dan de belichting voor je in, maar gebruikt daar de ISO waarde voor in plaats van diafragma (bij A) of de sluitertijd (bij S).

Mac schreef op woensdag 5 juli 2023 om 07:45 | reageer
@Wim,
Dat is niet manueel fotograferen. Want je laat de camera nog steeds beslissen.

Maar inderdaad een mooi stuk, om gewoon weer aan te geven dat manueel niet het beste is.

Maar mischien voor het volgend stukje dat je gaat schrijven, om het dan te hebben over wanneer je manueel het beste kan gebruiken (ik gebruik het zelf heel veel, want wat en hoe ik vaak fotografeer, is manueel gewoon het beste), wanneer diafragma voorkeuze, en wanneer sluitertijden voorkeuze. (en eventueel waneer ISO laten varieeren).

Want geen 1 is het beste, maar elk is wel het beste in bepaalde omstandigheden.

Nando schreef op donderdag 6 juli 2023 om 09:58 | reageer
Een goed idee, Wim. Goede redenen om de M-stand te gebruiken... Daarmee ga ik aan de slag.

Matt schreef op woensdag 5 juli 2023 om 16:38 | reageer
Ik fotografeer voornamelijk in M mode, maar dat is eigenlijk voortgekomen uit een noodzaak.

Mijn eerste digitale camera (een Konica-Minolta A2) werd gebruikt bij het foto's maken van klassieke concerten. De lichtomstandigheden waren daarbij vaak extreem en de lichtmeter in de camera bakte er vaak weinig van, net als de witbalans. Dus bleef er weinig anders over dan M-mode te gebruiken en zelf A, S, ISO en de witbalans in te stellen. In de loop der jaren ben ik uit gewoonte zo blijven fotograferen.

M-mode kan dus echt iets toevoegen, maar alleen in de meer uitzonderlijke situaties, waar de camera zelf het spoor een beetje bijster raakt, of omdat je een bepaald effect wil bereiken en dus een bepaalde belichting/sfeer wil forceren.

Wim Langen schreef op vrijdag 7 juli 2023 om 12:08 | reageer
Met mijn lumix S5M2 camera weer de iso waarde van ondergeschikt belang is ,omdat in de hogere iso waarde nauwelijks ruis is te ontdekken .
Is voor mij fotograferen in de M stand waarin ik kan spelen met het diafragma en sluitertijd om de diepte scherpte en bewegingsonscherpte zelf te bepalen.
Voor de juiste belichting kiest de camera hierbij de juiste iso waarde.
De M stand is dus wel een prettige stand om mee te fotograferen.

Nando schreef op vrijdag 7 juli 2023 om 21:48 | reageer
Je hebt de camera dan wel op een M-stand staan, maar zo lang je de ISO niet handmatig instelt ben je niet handmatig je belichting in aan het stellen.
Dat maakt niet uit, als dat voor je werkt is dat prima. Daar is niets mis mee
Maar het is niet handmatig je belichting instellen. Je fotografeert nog steeds in een stand waar de camera je belichting voor jou kiest en instelt.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Van Beeld naar Kunst met Micky Hoogendijk

Portretfoto's Bewerken in Lightroom Classic

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.432 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Manual fotograferen en zoom objectieven