Morgen word ik fotograaf

woensdag 5 maart 2025, 15:15 door Michiel Heijmans | 762x gelezen | 15 reacties

Annie zong het al en ze had gelijk: The sun will come out tomorrow. Enerzijds lijkt er na de grijze maanden hier en daar weer een (weliswaar koel) dagje zon te komen. Straatfotografen en landschapsfotografen staan te popelen.

Maar aan de andere kant staat het voor mij ook voor iets anders: We willen fotograferen, maar waarom wachten we daar soms mee? Omdat er morgen meer gelegenheid is? Denk even met me mee.

De afgelopen tijd hoor ik meer en meer fotografen om mij heen - misschien trek ik het aan - die aan het nadenken zijn waar ze met hun fotografie naartoe willen. Het zijn niet alleen beroepsfotografen, maar juist ook goede amateurs die een creatieve uitlaatklep vinden in de fotografie.

Vaak gebeurt dat naast hun baan. Soms letterlijk onderweg naar hun baan, als de mist over de velden hangt en een kerktoren in die mist zijn vinger lijkt op te steken. De vraag van onze onderwerpen naar onze camera is groot.

Ik wil meer met die fotografie

Zeker in de fotoclubs, de fotowandelingen en mijn straatfotografie workshops hoor ik mensen het vaak verzuchten. Ik wil méér met mijn fotografie. Later, als ik met pensioen ben. Later, als ik meer tijd heb. Later, als het misschien wel te laat is.

Later is een te lange sluitertijd, die je foto te wazig maakt en je de focus volledig uit het oog laat verliezen. Ja, ik ben door burn-out de fotografie ingerold, maar heb daar ook weloverwogen beslissingen in moeten nemen.

Ik hoor mensen die een dag in de week gaan fotograferen. Een dag op 40 uur, dat is 10 procent minder salaris. Dat is veel. Dat kan het verschil zijn, zeker tegenwoordig, tussen een huis kunnen kopen of niet. Ik noem maar iets.

Ja, maar ik wil meer met die fotografie

Soms word ik 's nachts wakker van een idee. Een nieuw project, of een technische uitdaging waar ik opeens een oplossingsrichting heb gevonden. Er is iets in die fotografie dat als een magneet al mijn gedachten (naast mijn gezin, gelukkig) trekt naar die ene passie.

Ik denk aan steden waar ik heen wil om te fotograferen, reflectoren voor mijn portretfotografie, een workshop die ik eindelijk eens moet gaan volgen. Een idee voor een column. Misschien ben ik wel manisch obsessief. Misschien mag het ook wel iets minder.

Maar ik weet wel dat er geen ruimte is voor een andere baan. Een stabiele baan, voor een baas, jee, wat zou dat een hoofdbrekens schelen.

Ik vraag me soms af of dat me niet gelukkiger zou maken. Meer rust zou geven. En misschien wel allebei, maar het is een onmogelijkheid geworden. Mijn manische obsessie met fotografie maakt dat ik inmiddels niet meer anders kan dan fotograaf zijn.

Gelukkig is het niet zo erg als het lijkt, maar er zit een kern van waarheid in mijn betoog hierboven. Eigenlijk zit ik er best nuchter in. Ik wil niet anders.

Volg je passie, waar dat kan

Ik ken ook fotografen die niets liever willen dan fotograferen, maar met het aantal beren op de weg kunnen ze inmiddels een dierentuin vullen. Geen Apenheul, maar Berenheul. Dat is een lastige situatie.

Natuurlijk, een eventueel gezin, andere verantwoordelijkheden, misschien de zekerheid van inkomen maken dat je niet zomaar je schepen achter je verbrand. Ik snap dat, vanzelfsprekend. Een carrièreswitch is niet niks.

Daarnaast wil ik je die kant niet eens opdrukken. Iedereen heeft zijn of haar eigen redenen om in de veiligheid van de huidige baan te blijven. De afgelopen jaren is er in Nederland, na een enorme groei in zzp-ers tijdens Corona, een dalende lijn in het aantal eenmanszaken te zien, las ik ergens.

Daar vallen de meeste fotografen ook onder.

Passie hoeft geen baan te worden

En dan is er nog het zwaard van Damocles: als je van fotografie, van je hobby, je beroep maakt, dan verdwijnt de passie, wordt de lol minder.

Ik hoor die vaak, en toch is dat ook maar een aanname. Misschien is het wel een excuus, een ingebouwde veiligheid. "Ik heb toch maar een baan gezocht, want ik verloor de lol in de fotografie." Nu is het weer een hobby en is de lol terug.

Misschien gaat dit verhaal helemaal niet over fotografie. Misschien is het wel het leven: we stellen graag dingen uit die ons beangstigen, toch?

Harop denken

Mijn kwartje is al gevallen en ik hoef daar niet meer hardop over te denken: ik ben fotograaf. Maar voor jou kan het wel nuttig zijn, dat hardop denken. Wat gebeurt er als je over x jaar wel de tijd hebt voor fotografie? Wat betekent dat dan?

Ga je dan, na al die jaren werken, plaatjes schieten voor je eigen fotoalbum? Ga je dan een tweede of derde carrière najagen met de veiligheid van pensioen? Zeker een optie.

Het laatste wat ik wil is doemdenken, maar wat als je nu dat pensioen, of die door jezelf gezette datum niet haalt in goede gezondheid of met dezelfde passie voor fotografie? Wat als je spijt krijgt dat je niet eerder bent begonnen?

Ik heb spijt dat ik niet eerder ben begonnen. Ik ben twintig jaar te laat begonnen en voel haast om de mensen die ik bewonder bij te benen. Onbegonnen werk, en volkomen irrieel. Maar toch.

Wat betekent fotografie voor jou?

De vraag die ik je zou willen stellen is: wat betekent fotografie voor jou? Op welke plek komt die fotografie? Werk je om een nieuwe camera te kunnen kopen? Of is op zaterdag weg met de fotoclub voor jou echt voldoende invulling aan je passie?

Zelf merk ik dat ik veel over dit onderwerp nadenk. Wat betekent fotografie voor mij, en wat zou er gebeuren als ik, onverhoopt, toch weer de marketing in zou worden gedreven?

Wat als mijn steeds slechter wordende ogen (varifocale bril, en lezen blijkt steeds opnieuw een uitdaging) ervoor zorgen dat dit hem niet meer wordt? Voor mij is het andersom denken. Wat als fotografie wegvalt?

Geen oplossing

Helaas heb ik niet de oplossing. Ik kan niet voor je kiezen of je de stap naar professioneel fotograaf moet maken en misschien is die stap helemaal niet nodig. Misschien kun je met minder inspanning en risico toch fotografie die rol in je leven geven die je vindt dat het verdiend. Misschien heeft ie het al.

Wel wil ik je vragen, als je ooit hebt gedacht "Morgen word ik fotograaf", wat dan morgen is. Wat mis je nu wat je morgen pas wil doen? Ga er gewoon voor. Al boek je alvast die fotoreis naar IJsland. Sluit je aan bij een fotoclub. Doe die cursus van Photofacts. Kleine dromen eerst. Vandaag is jouw dag.

"En de dingen in de kamer ik zeg ze weltrusten
Vanavond gaan we slapen en morgen zien we wel"

Nee, Boudewijn (de Groot, red.). Vandaag zien we wel. Morgen is maar een vaag begrip...

Benieuwd naar Photofacts Academy?

Heb jij al eens de online fotografie cursussen van Photofacts Academy bekeken? Als lid heb je direct toegang tot meer dan 85 cursussen over fotografie, nabewerking en creativiteit. Zo geef je een nieuwe impuls aan je fotografie!

» Probeer het 14 dagen gratis

Over de auteur

Michiel is professioneel straatfotograaf en geeft workshops en lezingen over straatfotograﬁe. Hij schrijft columns voor Focus Magazine en is erg actief op Instagram. Daar vind je dagelijks inspiratie en tips voor je eigen straatfotograﬁe!

15 reacties

Donald Willemsen schreef op woensdag 5 maart 2025 om 15:49 | reageer
Ik ben 'hobby-fotograaf' met de nadruk op 'hobby'. Het is ook de enige hobby die ik heb waar ik veel tijd in steek. Als je gepensioneerd bent, zoals ik, dan heb je tijd genoeg. Je hebt immers geen '9to5' verplichtingen meer.
Ik had wel graag fotograaf willen worden met als specialisatie model - en portretfotografie. Maar als je de middelen niet hebt, wordt het een moeilijke zaak om al een degelijke opleiding te bekostigen om goed te worden in de destijds nog analoge fotografie.
Vandaag de dag met de digitale fotografie zijn er zoveel die denken dat ze goed kunnen fotograferen, dat ze zelfs de afgestudeerde beroepsfotografen het brood uit de mond stelen door flink onder de prijs te gaan werken.
Ik wil er maar mee zeggen dat het vandaag de dag zeer moeilijk is om er een redelijk belegde boterham mee te verdienen. Je bent haast genoodzaakt om er van allerlei activiteiten naast te gaan doen om aan de kost te geraken. Er zijn er weinig die echt slagen om van de grond af echt naam en faam te verwerven.

Michiel Heijmans schreef op woensdag 5 maart 2025 om 22:10 | reageer
Je hebt gelijk, hoor, Donald! Daarom schrijf ik voor Photofacts, schreef ik voor Focus Magazine, maakte ik twee boeken en de podcast 30 Minuten Sluitertijd (op Youtube en Spotify). Als fotograaf moet je of geluk hebben, of netwerken.

Donald Willemsen schreef op woensdag 5 maart 2025 om 22:59 | reageer
Daarnaast Michiel, moet je foto's maken die aanspreken en daardoor goed verkocht worden. Er zijn er maar weinig die daarin slagen.

Michiel Heijmans schreef gisteren om 19:57 | reageer
Helemaal waar! Ik zie ook fotografen ongelukkig die foto's maken waar de markt om vraagt, daardoor steeds verder verwijderd van de foto's waar hun hart ligt.

Mari Durieux schreef op maandag 10 maart 2025 om 20:22 | reageer
Ik dacht nooit ik wordt fotograaf maar werd het wel en wil nooit meer wat anders

Michiel Heijmans schreef gisteren om 19:57 | reageer
Herkenbaar!

Wilco schreef gisteren om 15:02 | reageer
Heel mooi geschreven.
Heel herkenbaar ook; wie zegt dat er een morgen komt...
Geldt niet alleen voor ambitie tot beroeps maar zeker ook voor de hobby fotograaf.
Ik denk dat als we alle camera's op een hoop hadden die werkeloos in een kast liggen dat we een berg hadden als de Mont Blanc.
Ik ga hem weer pakken, thanks.

Michiel Heijmans schreef gisteren om 19:58 | reageer
Ik ben bang dat je gelijk hebt, en mooi dat je hem weer oppakt!

Leen Koper schreef gisteren om 15:23 | reageer
Een halve eeuw ben ik fotograaf geweest. Ik heb altijd goed mijn brood kunnen verdienen in de portret-, reclame en huwelijksfotografie tot een 15 à 20 jaar geleden de digitale fotografie haar intrede in de amateurmarkt deed en iedereen ineens 'fotograaf' werd. Mijn aantal huwelijksreportages daalden in een paar jaar van 35 à 40 naar slechts een paar per jaar, mijn portretten van 300 naar 30 en reclamefotografie met meer dan de helft.
Ik woon en werk in een landelijk gebied, dus naar een andere "echte' fotograaf gaan deed men niet, nee, de hele markt werd overgenomen door nieuwelingen die zo'n twee tot drie trouwreportages per jaar een leuke bijverdienste vonden voor een nog grotere telelens.
De beroepsorganisatie liet hetzelfde beeld zien: de meeste collega's gingen terug naar 1 tot 2 reportages en 20 tot 30 portretten per jaar terwijl ik mij nog gelukkig mocht prijzen dat ik dat jaar nog 8 maal op mocht draven. En dat, terwijl toch deze organisatie vooral een aantal van de betere fotografen in ons land herbergde, waaronder een aantal regelmatige seminargevers in het buitenland.

Beroepsfotograaf worden is nog voor slechts weinigen weggelegd. De prijsconcurrentie van niet beroepsmatige fotografen is te groot. Alleen in een dichtbevolkt gebied, zoals de Randstad, valt er nog iets te verdienen, zij het dat je vooral de eerste vijf tot tien jaren, totdat je eenmaal een naam hebt opgebouwd vooral tegen een hongerloontje zult moeten werken.

Gelukkig heb ik zo'n dikke 40 jaar het mooiste vak ter wereld uit mogen oefenen tegen ook nog een leuk inkomen. Maar voor de toekomst zie ik het somber in voor mensen die fotografie als beroep kiezen.

Michiel Heijmans schreef gisteren om 20:02 | reageer
Ik kan me deels vinden in je verhaal. Ja, de markt is overspoeld en er zijn heel veel mensen die een graantje meepikken als fotograaf. Misschien heb ik geluk - ik ben begonnen in september 2021 en verdien mijn brood met fotografie. Ik heb wel een atypisch pad gekozen en qua marketing vooral heel erg veel koffie gedronken met mensen.

Met nu twee boeken, columns en een goed beluisterde podcast (30 Minuten Sluitertijd op YouTube en Spotify) heb ik wel de helft van mijn tijd in dingen zitten die misschien ooit nog eens iets opleveren, maar nu vooral helpen in naamsbekendheid.

Het is hard werken, maar sommigen hebben inderdaad geluk, linksom of rechtsom. Ik prijs me gelukkig.

Donald Willemsen schreef gisteren om 17:00 | reageer
Leen, ik ben het helemaal met je eens. Sinds de intrede van de digitale fotografie voor de gewone consument is er sprake van broodroof door een grote massa 'fotografen' die prijsdumpend hun diensten aanbieden.
De beroepsfotografen, waarvan velen ook een behoorlijke opleiding hebben genoten aan een fotovakschool of kunstacademie, kunnen tegenwoordig op hun kin kloppen en op een houtje bijten.
Als hobbyfotograaf doe ik daar niet aan mee. Ik vind dat de beroepsfotograaf recht heeft op een behoorlijke betaling voor zijn/haar werk.
Natuurlijk vind ik het fijn als iemand een foto die ik gemaakt heb van mij wil kopen. Maar dan vraag ik wel de marktprijs die gebruikelijk is bij beroepsfotografen.
Ik ga echter niet in op vragen van consumenten of ik huwelijken, communiefeesten, begrafenissen e.d. te doen tegen lagere prijzen dan in de beroepssector gebruikelijk is.
Ik doe uit principe niet mee aan die broodroof.
Maar Leen, om hier je beklag te doen ben je er niet mee. Al zeker niet de moed laten zakken en de camera in de wilgen gaan hangen. Ook als beroepsfotograaf kan je nog een goed belegde boterham verdienen met andere zaken die met fotografie te maken hebben, zoals bijvoorbeeld workshops geven, fotoreizen organiseren, online cursussen geven enz. Met al jouw ervaring kan je veel jong talent op weg helpen om een goede fotograaf te worden.
Deel jouw kennis. Fotografie is een veelzijdig en prachtig vak waar je al je creativiteit in kwijt kunt.
Voor mij is fotografie een schitterende hobby waar ik graag mijn tijd in steek.

Michiel Heijmans schreef gisteren om 20:03 | reageer
Mooie reactie, Donald! Motiverend!

Liesbeth Verkade schreef gisteren om 20:21 | reageer
Dank Michiel! Inderdaad niet laten wachten tot morgen wat je vandaag kunt doen, nl beslissen wat je wilt met je fototgrafie. Of er minstens eens goed over nadenken. Ik ben een echte hobbyfotograaf en vind het vooral leuk omfoto's te maken tijdens de reizen die we ondernemen. OMdat ik een dagje ouder wordt en mijn mobiliteit er niet beter op wordt, was het fotograferen een beetje in het slob geraakt. Jouw artikel was net de schop onder mijn achterste die ik nodig hadd om maar weer eens aan de gang te gaan. Groetjes

Donald Willemsen schreef gisteren om 21:36 | reageer
Michiel, dankjewel voor dit compliment. Ik waardeer dit van je.

Leen Koper schreef gisteren om 21:46 | reageer
Michiel en Donald, we kunnen wel mopperen op al die 'nieuwe fotografen' in de markt, maar daarvan houden ze niet op tegen een veel te lage prijs de markt te verpesten omdat ze toch nog die extra lange telelens willen aanschaffen. De markt is veranderd, of we willen of niet.
Zelf ben ik niet echt actief met seminars geven of mijn werk als wandversiering o.i.d. te verkopen. Soms nog een lezing voor een club geven, that 's all. Ik fotografeer nagenoeg elke dag, puur voor mijn plezier, plaats mijn plaatjes gewoon op Facebook en twee keer per jaar exposeer ik mijn werk met een groep kunstenaars uit de wijk.
Ik vind dat ik genoeg opdrachtwerk gedaan heb; met mijn 76 jaar hoef ik nu geen betaald werk meer te doen.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

43.884 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts