8 tips om een portfolio samen te stellen

maandag 6 mei 2013, 19:50 door Erik van Rosmalen | 73.898x gelezen | 10 reacties

In de basis is het simpel: een portfolio is een representatie van je beste werk. Toch is het samenstellen ervan één van de moeilijkste dingen voor veel fotografen. Want: wat is dat precies, 'het beste'? En voor wie? Op basis van je portfolio word je immers wel of niet ingehuurd. Een aantal vrijblijvende tips en overwegingen.

1. Print of digitaal?

Of je een portfolio digitaal laat zien of afgedrukt, daarover zijn de meningen sterk verdeeld. Het is absoluut zo, dat een goede, grote print van een foto echt niet digitaal te evenaren is. Maar daar is net zo goed tegenover te zetten, dat je in deze tijden andere mensen bereikt met een online portfolio. En niet elke opdrachtgever ziet de meerwaarde van print in. Sterker nog, steeds meer opdrachtgevers gebruiken beelden toch alleen in digitale vorm. Voor beiden is wat te zeggen.

Het voordeel van digitaal is, dat je makkelijker een portfolio 'op maat' kunt maken voor verschillende doelgroepen. Digitaal is het begrip 'portfolio' tegenwoordig ook breder op te vatten, aangezien mensen je werk op meerdere plekken bekijken: je website, maar ook via Facebook of LinkedIn, bijvoorbeeld, zijn net zo goed 'portfolio's'.


Facebook, 500px of andere online platforms fungeren tegenwoordig net zo goed als online portfolio.

2. Kies je doel en doelgroep

Want de eerste vraag die je jezelf moet stellen, is wat het doel is van je portfolio. Dat klinkt voor de hand liggend, maar is het niet per se. Want voor wíe is je werk precies bedoeld? Als je als natuurfotograaf aan de slag wilt en het liefste zou fotograferen voor National Geographic, dan ziet je portfolio er ánders uit, dan wanneer je je op bruidsfotografie stort.

Dat klinkt heel logisch, toch zijn er talloze fotografen die klakkeloos een reportage over het Kruger Park in hun portfolio laten flankeren door kinderportretten of bruidsparen. Stuk voor stuk topplaten wellicht, maar niet voor iedere doelgroep.

Als voorbeeld: mijn eindportfolio, dat ik inleverde aan het einde van de vakopleiding van de Fotovakschool, beschouwde ik echt als een studieportfolio. Het bevatte zowel kinderportretjes als fashion-achtig werk en redactionele platen. Een portfolio in die vorm zal ik nooit meenemen naar een zakelijke klant, maar op dat moment bestond mijn doelgroep uit de docenten en de klas. Daarom was dat portfolio een weerslag van mijn studieperiode.

Mijn portfolio op mijn website is ook vrij algemeen, maar wel toegespitst op mensen. Daarnaast kun je (in ieder geval met WordPress) heel eenvoudigs 'tags' meegeven, zodat je foto's kunt bundelen op thema. Ga ik met potentiële opdrachtgevers in gesprek, dan laat ik ze altijd een portfolio 'op maat' zien.

3. Segmenteer

Maar wat als je nu echt op meerdere 'markten' actief bent? Dan is het te overwegen om aparte portfolio's te maken, bijvoorbeeld voor particulieren of zakelijke (potentiële) klanten. Een gecombineerd portfolio kan bij zakelijke opdrachtgevers terughoudendheid veroorzaken: als je naast je portretten en reportages ook je landschapsfotografie of macro's laat zien op je website, krijg je al snel de uitstraling dat je een manusje-van-alles of hobbyist bent.

Dat kàn tegen je werken, hoe mooi je natuurfoto's ook zijn. Daarom hebben steeds meer fotografen een afzonderlijke website voor - bijvoorbeeld - hun bruidsfotografie. Daarmee kun je tevens je hele uitstraling aanpassen aan je doelgroep. Ik heb daar zelf niet voor gekozen, maar het is wel een heel goede oplossing als je echt voor verschillende markten werkt.


De coverfoto van mijn LinkedIn-bedrijfspagina is meer gericht op zakelijke contacten en bevat dus andere beelden dan mijn Facebook-pagina.

4. Maak keuzes

Keuzes maken moet je niet alleen doen op genre of op doelgroep waar je je op richt. Ook inhoudelijk geldt: less is more. Bij veel beginnende (amateur)fotografen, maar ook bij visagisten of modellen, zie je het vaak terug: ze zijn zó trots op hun meest recente opdracht of photoshoot, dat ze het liefste àlle foto's in hun portfolio zouden stoppen.

Soms moet je als bezoeker twee keer kijken wat nu de verschillen zijn tussen meerdere foto's. Kies heel bewust en laat variatie zien. Liever één heel sterk beeld dan vier foto's uit dezelfde serie die het geheel omlaag halen.


Keuzes maken, wat de beste foto is:
het blijft één van de moeilijkste onderdelen van fotograferen, voor velen.

5. Blijf bij je plan

Als je heel specifiek aan de slag gaat om je portfolio uit te breiden, bedenk dan een goed doortimmerd plan. Maar zorg dan vooral ook, dat je je daar aan houdt! Veel fotografen maken weliswaar vooraf een moodboard met wat ze van plan zijn, maar tijdens een shoot wil het idee nog wel eens gaan kantelen.

Er is niks mis mee, om je creativiteit de vrije loop te laten. Maar het risico is wèl dat je weer uitkomt op paden die je al eens bewandeld hebt. Hou dus óók tijdens de shoot en bij het achteraf selecteren een half oog op je moodboard. Alleen dan weet je zeker dat je oorspronkelijke idee ook echt optimaal uitgewerkt wordt.

6. Neem afstand

Kom je 's avonds thuis van een bruidsreportage, of ga je meteen na een studioshoot aan de slag om je beelden te bewerken, dan zit je nog vol van de adrenaline van de shoot. Natuurlijk kun je dan een keuze maken uit je beelden. De echt mislukte gaan al meteen weg. Maar daarna is het verstandig om even afstand te nemen. Kijk er morgen of volgende week nog eens naar. Je zult zien dat je met meer afstand andere keuzes maakt.

7. Durf advies te vragen

Een collegafotograaf, een coach of een onpartijdige huisgenoot, vriend of vriendin: anderen kijken vaak net iets minder bevooroordeeld naar je werk. Sta er open voor en vraag om opbouwende kritiek of voorkeuren. Anderen hebben niet de emotionele bagage die jij bij een foto hebt: de moeite die het kostte om een beeld te maken, zegt immers uiteindelijk niks over hoe een foto iemand pàkt.

8. Het totaalbeeld

Een portfolio is een totaalbeeld van je beste werk, maar moet ook onderling samenhang vertonen. Een losstaand beeld kan geweldig zijn, maar volledig uit de toon vallen in een reeks. De foto van de meeuwen hierboven maakte ik ten tijde van mijn opleiding aan de Fotovakschool. Hij is uiteindelijk gepubliceerd in de jaarkalender 2010 van National Geographic (Nederland).

Maar mijn (studie)portfolio heeft hij niet gehaald, tot verbazing van sommige klasgenoten. Een goede keuze, aldus de docenten, want de foto zou uit de toon vallen bij de rest. Kortom, het totaalplaatje moet passen. De foto's bij elkaar, bij je verhaal én bij jou als fotograaf. Niet eenvoudig dus!

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Erik werkt als content specialist. Daarnaast is hij freelance tekstschrijver en fotograaf. Mensen vormen daarbij het hoofdonderwerp: portret- en reportage-fotografie. Volg Erik ook op Instagram!

10 reacties

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ook interessant

• 

  Waar zijn jouw foto's te bewonderen?

  door Nando Harmsen

• 

  Laat zien dat je een goede fotograaf bent

  door Nando Harmsen

• 

  PhotoShelter heeft mijn leven als fotograaf prettiger gemaakt

  door Huub Keulers

• 

  Tip: Kill your darlings

  door Elvira Smit

• 

  Hoe trek je de aandacht van potentiële klanten?

  door Huub Keulers

• 

  13 populaire portfolio sites beoordeeld

  door Elja Trum

Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks