Aan de slag met light painting

maandag 18 november 2013, 23:58 door Elja Trum | 22.833x gelezen | 10 reacties

Afgelopen woensdag was ik met Canon op het Glow Festival in Eindhoven. Nadat we een stukje van de route bekeken hadden kregen we nog een workshop van light painting fotograaf JanLeonardo Wollert. Deze Duitse fotograaf liet ons zien hoe relatief eenvoudig je prachtige lichtschilderingen kunt maken; in dit artikel een paar praktische tips.

Nu moet ik erbij zeggen; ik heb alleen maar een aantal foto's geschoten. Het echte werk bij lightpainting zit hem niet in het maken van de foto, maar in de choreografie van degene met de lichtbron(nen). Hoe mooier zijn of haar dans, hoe beter het resultaat.

44 seconden, f/6.3, ISO 100 @ 24mm

Locatie

Het eerste waar je naar moet kijken is wat mij betreft de locatie. Het moet daar sowieso donker zijn, maar je kunt er natuurlijk voor kiezen om je lichtkunst samen te voegen met de omgeving. Deze komende maanden zijn daarom prima geschikt voor light painting; het is vroeg donker, dus in de avond is eigenlijk bijna elke locatie geschikt.

Wij waren met Canon en JanLeonardo in een oude fabriekshal in Eindhoven. De hal werd nu gebruikt voor optredens en wij stonden dan ook voor een groot podium. Met het licht uit was het mooi donker in de ruimte, maar met de lange belichtingstijden waar je mee werkt verschijnt er toch snel het een en ander in de achtergrond.

In de meeste gevallen is dat gemakkelijk donker te poetsen in Lightroom of Photoshop. In mijn foto's zie je echter vaak de lichtvlek van een 'uitgang' bordje in de achtergrond. Ik zat er qua positie dus niet ideaal voor. Het is slim om tijdens het fotograferen (of eigenlijk daarvoor al) goed te letten op de achtergrond: zijn er geen lichtbronnen die door je lichtkunstwerk heen gaan schijnen.

Uitrusting

Lightpainting is een creative bezigheid waarbij je eigenlijk niet per se heel veel dure apparatuur nodig hebt. Je kunt voor een paar euro al de benodigde accessoires kopen. Uiteraard heb je wel een camera nodig en bij voorkeur eentje die beschikt over een Bulb-stand. In deze stand kun je de sluiter open houden zo lang als je wilt. Elke spiegelreflex beschikt wel over deze mogelijkheid.

Omdat je met lange sluitertijden werkt heb je ook een statief nodig. Bij voorkeur een stevig exemplaar, vooral als je buiten in de wind aan de slag gaat. Wij kregen van Canon een handig Manfrotto Pixi, een compact statief dat stevig genoeg is om een spiegelreflex te dragen (met een gemiddeld objectief).

Om de camera zonder hem te bewegen af te laten drukken heb je een afstandsbediening nodig. Deze zijn zowel met als zonder draad te krijgen. Zelf heb ik nu de Triggertrap Mobile gebruikt. Hierbij sluit je jouw camera via een kabeltje aan op je telefoon. Met een speciale app kun je nu op allerlei manieren je camera af laten gaan. Ideaal voor dit soort situaties.

Simpeler, maar ook prettig, is het gebruik van een Cactus V5. Deze flitstontstekers zijn (met een extra kabeltje) ook te gebruiken om draadloos je camera af te laten gaan. Ook in de bulbstand. Ook handig op koude avonden; je kunt je camera afdrukken vanuit je broekzak.

Ook handig om mee te nemen; een klein zaklampje om camerainstellingen te controleren. Je werkt in het donker, dus niet alles is dan even makkelijk te vinden. Van JanLeonardo kregen we een handige ledlampje die je op je hoofd kon dragen; de Led Lenser H4. Praktisch om je handen vrij te hebben en toch goed te kunnen zien wat je doet. Uiteraard zet je dit lampje uit voordat je de light painting foto's gaat maken!

Ook onmisbaar bij light painting; een stukje karton om snel je objectief mee af te kunnen schermen. Door het karton voor je objectief te houden belemmer je het licht en kun je bijvoorbeeld ondertussen het licht verplaatsen naar een nieuwe positie terwijl je in dezelfde opname blijft.

Licht

Laten we vooral het belangrijkste niet vergeten; de lampjes. Hierin is het vooral zaak veel te experimenteren met veel verschillende lichtbronnen. Ledlampjes zijn hier ideaal voor en gebruiken weinig stroom en kunnen ook niet snel kapot gaan. Gebruik vooral verschillende kleuren.

Voor de lichtbollen die je hierboven ziet had JanLeonardo een bijzondere constructie gemaakt: een stok voorzien van ledlichtjes. De stok was in het midden gekoppeld aan een accuboormachine. Deze gebruikte hij om de stok met een gelijkmatige snelheid rond te laten draaien.

Uiteraard moest deze stok eerst nauwkeurig uitgebalanceerd worden. Duidelijk wel iets voor de gevorderde light painter. De resultaten die je ermee kunt halen zijn echter ook erg geslaagd. Een alternatief kunnen lichtjes zijn die je bevestigd aan een stuk touw. Door deze gecontroleerd en gelijkmatig rond te slingeren terwijl je zelf ook rond draait zou je dergelijke lichtbollen ook moeten kunnen maken.

In de foto hierboven zie je (klik voor een vergroting) ook een soort groene sprinkeling of waas onderaan de bol. Deze zijn gemaakt door wat EL draad over de grond te laten bewegen (nadat de bol was gemaakt). Leuk spul en voor nog geen tientje aan te schaffen.

Uiteraard kan elke andere lichtbron ook bijzondere resultaten opleveren. Experimenteer vooral veel; niet alleen met lichtbronnen, ook met de choreografie.

In deze foto was er aan het uiteinde van de stok wat vuurwerk bevestigd. Een mooie resultaat, maar wees voorzichtig met wat je doet! Door personen in je beeld op te nemen kun je meer zeggen met het beeld dan met simpelweg een statische foto van je lichtkunst.

Instellingen

Het instellen van je camera is eigenlijk heel simpel in deze situatie. Zet je lichtgevoeligheid zo laag mogelijk (vaak 100 ISO). Hierbij heb je de minste ruis. Het diafragma zet je op ongeveer f/6.3. Dan is het alleen nog maar een kwestie van de bulbstand gebruiken om de foto zelf te maken.

Ohja, en de scherpstelling zet je uiteraard op handmatig. Bepaal van te voren waar het lichtspel zich af gaat spelen en stel daar op scherp.

Het is ook slim om de ruisreductie uit te schakelen. Omdat je op 100 ISO werkt zal de ruis in de meeste gevallen erg meevallen bij lightpainting. De ruisreductie verdubbelt de tijd die nodig is om één foto te maken. Gebruik je een sluitertijd van 30 seconden, dan moet je na het nemen van de foto nogmaals 30 seconden wachten voordat je een nieuwe foto kunt maken. Tijdverspilling dus.

Aan de slag

Light painting is een uitstekende vorm van fotografie voor de komende winterperiode. Zet het gebrek aan licht in je voordeel in. Heb je zelf nog tips voor betere light painting foto's? Laat het weten in de reacties.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Elja Trum is oprichter van Photofacts, online fotografiecursussite Photofacts Academy en het blog Teslafacts. Hij schrijft sinds 2006 over fotografie. Elja is ook auteur van boeken over zwart-witfotografie, flitsfotografie en portretfotografie.

10 reacties

Henk Heijnen schreef op dinsdag 19 november 2013 om 11:45 | reageer
Als je het over Lightpainting hebt dan denk ik eerst aan het schilderen met licht en op die manier een object uitlichten.

Je kunt daar heel aparte effecten mee bereiken en zo heb je ook de mogelijkheid om een gebouw of bv. een rotsformatie uit te lichten met een (zware zaklamp) die je met flitsers niet kunt bestrijken.

Bij creativelive heeft Ben Willmore daar een cursus overgegeven en op zijn website is ook een ebook te vinden over lightpainting. Voor voorbeelden van zijn lightpainting (onder galleries > lightpainting) en voor het e-book kijk hier.

Er zijn er ook die gebruiken brandende staalwol voor het vuurwerk effect.

En er zijn ook iphone en ipad aps voor lightpianting. Met "mylightpaint(pro) kun je dan bewegen met een veranderende kleuren op je scherm. En er is een iPad app waarmee je tekst kunt maken door dat er puntje oplichten als bij een digitale licht krant en er zijn er nog veel meer als je op "light paint" zoekt.

Elja Trum schreef op dinsdag 19 november 2013 om 11:52 | reageer
@Henk; Ja, dat is inderdaad ook een vorm van light painting.
Bedankt voor je toevoegingen!

Piet Nicolaas schreef op dinsdag 19 november 2013 om 12:15 | reageer
Ik heb slechte ervaring met het uitschakelen van (kleur-) ruisreductie bij lange sluitertijden.
Als ik langer dan 10 sec. belicht zonder ruisreductie is het resultaat niet om aan te zien. (Ik heb onlangs vernomen dat dit een zwak is van mijn Canon D40 camera, hij schijnt daarvoor ook uit productie te zijn gehaald). Ik schakel echter wel mijn ruisreductie voor hoge ISO-waarden uit.

Peter schreef op dinsdag 19 november 2013 om 16:54 | reageer
Hallo Elja en evt anderen,
met betrekking tot die rusireductie. Gaat dat verhaal ook op als je in RAW fotografeert?

Elbee schreef op dinsdag 19 november 2013 om 16:56 | reageer
Ik heb mijn ruisreductie altijd uit staan. Wanneer ik ruis zou hebben, dan kan het er met Lightroom zeer goed uitgehaald worden, zonder verlies van scherpte

Cas van der Voorn schreef op dinsdag 19 november 2013 om 17:09 | reageer
@Peter: In het algemeen geldt dat ruisreductie geen invloed heeft op je RAW-bestanden. Er zijn echter camera's (zoals die van Canon) die in staat zijn om een RAW-opname te voorzien van ruisonderdrukking, vooral bij hoge ISO's en/of lange sluitertijden. Het hangt van de gebruikte RAW-convertor af of die informatie ook gebruikt kan worden. Voor zover ik weet zijn Camera Raw en Lightroom niet in staat die informatie te gebruiken maar de eigen convertor van Canon (natuurlijk) wel.

marc schreef op dinsdag 19 november 2013 om 19:08 | reageer
En als je dit dan fotografeerd met bv de Olympus E-M1 of E-M5, dan kun je door middle van live-bulb ook nog live het beeld opgebouwd zien worden op het LCD van de camera, en bij de E-M1 eventueel zelfs op het scherm van je tablet

100 schreef op woensdag 20 november 2013 om 02:38 | reageer
Bij long exposure noise reduction wordt er een zogenaamd "dark frame" geschoten (een extra belichting met dezelfde sluitertijd waarbij de sluiter echter gesloten blijft) en dat dark frame wordt afgetrokken van de originele belichting om zogenaamde "fixed pattern noise" eruit te kunnen filteren. Het uiteindelijke raw-bestand is dan ook ontdaan van deze vorm van ruis (dat heeft overigens niets met de gebruikte raw-converter te maken, het raw bestand zelf is ontdaan van ruis).

Zet je long exposure noise reduction uit dan zul je bij sluitertijden van 30 seconden of langer vaak ook hot (sub)pixels in je foto krijgen, die je dan later weer handmatig moet verwijderen wat waarschijnlijk meer tijd gaat kosten dan je gewonnen hebt door geen dark frame te schieten. Geen idee hoeveel light painting foto's je op een avond wilt schieten, maar veel meer dan enkele tientallen verwacht ik niet, dus al met al kosten die dark frames je dan een stief kwartiertje. Lijkt me niet onoverkomelijk.

Ray Dolfing schreef op vrijdag 22 november 2013 om 13:13 | reageer
Een geweldig leuk artikel en boeiend om te lezen Elja. Ik weet hoeveel 'fun gehalte' er in zit om het te doen en aansluitend om de resultaten ook te krijgen.

Mijn Duitse kameraad en mede-urbexer Holger Kneifel is ook zo'n goochelaar met licht

JelleSchuurmans schreef op woensdag 4 december 2013 om 14:04 | reageer
Ook in Nederland is er een handje vol mensen serieus actief met light-painting waaronder ik.

Echt een aanrader voor iedereen, heerlijk creatief en super leuke resultaten kun je krijgen met een beetje experimenteren.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.431 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Aan de slag met light painting

Locatie

Uitrusting

Licht

Instellingen

Aan de slag