Photofacts Academy

Photofacts Academy; 100+ Fotografie Cursussen
Fotograferen wordt makkelijker en leuker

Boek

De Fotobijbels; Boeken over Fotografie
101 Praktische fotografietips voor betere foto's

Huub Keulers

Componeer je foto's, net als de oude meesters

maandag 26 november 2018, 20:20 door | 13.275x gelezen | 6 reacties

We weten waarschijnlijk allemaal wel dat een goede doordachte compositie je foto sterker maakt. Plaats je de belangrijkste elementen op de juiste plek in je foto dan verhoog je de kans op aandacht van de kijker. Maar wat is dan die juiste plek en hoe bepaal je dat?

Mensen hebben, zonder dat ze het vaak zelf in de gaten hebben, oog voor bepaalde verhoudingen en composities. Een van die verhoudingen is de regel van derden. Verdeel je foto in negen gelijke vlakken en plaats op de ontstane lijnen die elementen die jij belangrijk vindt.

Ze doen dit door deze lijnen zichtbaar te maken op hun camera-display en anderen snijden hun foto naderhand in Photoshop/Lightroom. De meest geoefende fotografen hebben hier al oog voor en hebben geen hulpmiddelen nodig. Zij componeren het beeld op gevoel.

Vooral de Meester-schilders en fotografen van weleer waren hier zeer bedreven in. Kijk maar eens naar onderstaande foto van Henri Cartier-Bresson, hoe hij de 'Regel van Derden' gebruikt heeft. De gezichten van de twee hoofdpersonen en de hand van de man aan de tafel staan exact op de juiste plaats.

Fig 1


De regel van derden is slechts een van de vele verhoudingen om je beeld te componeren. Deze methode is echter ontstaan uit een andere verhouding die al in de tijd van de oude Grieken en Egyptenaren toegepast werd. Zij bouwden o.a. hun tempels via dit principe.

Bouwwerken gemaakt aan de hand van deze specifieke verhoudingen werden als mooier bevonden maar ze waren ook sterker (konden meer krachten aan). Ik heb het hierbij over de zogenaamde 'Gulden snede' oftewel te Fibonacci verhouding (1: 1,618033988).

De astronoom Johannes Kepler ontdekte in 1611 wat er gebeurt wanneer een getal uit de rij van Fibonacci 0-1-1-2-3-5-8-13 wordt gedeeld door het daaraan voorafgaande getal. Het quotiënt is namelijk altijd 1,6. Hoe verder in de rij, hoe preciezer je uitkomt op het Gouden Getal: 1,618033988….

Met dit getal, aangeduid met het Griekse symbool Φ [phi], wordt het verschijnsel van de “ideale maatverhouding” uitgedrukt. Ook in de fotografie kunnen we daar gebruik van maken.

Fig 2


De gulden snede of gouden verhouding (verhouding 1: 1,618033988) kan vertaald worden naar een spiraalvorm. De oppervlakten van de segmenten in de spiraal zijn getallen uit de zgn. Fibonacci reeks.

Fig. 3


Deze spiraalvorm en gulden snede verhouding duikt op in allerlei onverwachte plaatsen, zoals bij de lengte van je vingerkootjes, ons ecg, de groei van een konijnen- en bijenpopulatie, spiraal sterrenstelsels, nautilus-schelpen, muziek, het menselijke lichaam, logo's ontworpen door designbureaus, de schilderkunst en zo kunnen we nog wel even door gaan.

De grote Meesters in de schilderkunst (Vermeer, Rembrandt, Dali) en beroemde fotografen (Cartier-Bresson, Brassai), wisten dat wanneer ze deze verhouding toepasten hun werken aan kracht en schoonheid zouden winnen.

Fig 4

Enkele van de vele voorbeelden in de natuur, waar de gulden verhouding zichtbaar is


Fig 5

Een spiraal sterrenstelsel volgt de natuurwetten in de vorm van de Gouden Spiraal

Fig 6

In dit bekende schilderij van Dali bevindt het oog, zich exact in het centrum van de Gouden Spiraal. Het oog is tenslotte, net als bij een portret vaak het geval is, het belangrijkste element in dit schilderij

Fig 7

Een van de compositie regels is de optie zogenaamde Harmonieuze Driehoeken. Kijk maar eens naar dit schilderij met de titel 'De Astronoom' van Vermeer, hoe het middelpunt van de wereldbol, het hoofd en de arm mooi op een van de lijnen ligt

Tip: Powerretouche heeft een handige Photoshop Plug-in genaamd 'Golden Section PR'. Hiermee kun je allerlei compositie hulplijnen over je foto's heen leggen. Helaas wordt Powerretouche niet meer voor een Mac ondersteund hoewel de software wel nog voor 33 euro inclusief BTW te kopen is.

De Windows versie blijft wel geüpdatet en ondersteund worden. Link: http://powerretouche.com/golden-sections.htm.

Fig 8

Een screenshot van de Photoshop plug-in PowerRetouche

Fig 9

Probeer het maar eens op je eigen foto's uit. Ik heb als voorbeeld een van mijn foto's hieronder toegevoegd waar ik de regel Gouden Driehoek gebruikt heb. Beide vuisten van de atlete bevinden zich op de lijnen

Ook in Lightroom kun je een uitsnijhulplijn als extra laag op je foto's zichtbaar maken. Op deze manier kun je controleren of je het meest belangrijke element in je foto op die juiste plek hebt liggen. Selecteer hiervoor onder 'Gereedschappen' de optie 'Uitsnijden' eerst.

Daarna vind je onder 'Gereedschappen' de optie 'Bedekking Uitsnijdhulplijn'. Hieronder staat bv. de opties 'Gouden verhouding' en 'Gouden Spiraal'. Met de toets 'O' kun je door de diverse beschikbare uitsnijhulplijnen lopen. Met verander je de oriëntatie van de hulplijnen.

Zoals je hebt kunnen lezen zijn er diverse compositieregels die je kunt gebruiken. Probeer ze gewoon eens uit is mijn devies maar laat ook vooral je gevoel spreken. Deze regels zijn namelijk iet in beton gegoten. Experimenteer gerust en wijk ook gerust eens af van deze 'regels' als je denkt dat het je foto ten goede komt.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Huub Keulers

Over de auteur

Huub Keulers is een enthousiasmerende veelzijdige freelance fotograaf woonachtig in Elsloo (Li). Hij is gespecialiseerd in sport-, bedrijfs-, straat-, honden en portretfotografie. Daarnaast is Huub auteur van diverse educatieve fotografieboeken en verzorgt hij allerlei fotoworkshops, masterclasses en lezingen.

6 reacties

  1. Michel Fatan
    Michel Fatan schreef op dinsdag 27 november 2018 om 11:36  | reageer

    In Nederland heeft Edwin Westhof een studie over dit onderwerp geschreven en de regel van derden naar de prullenbak verwezen en in de plaats de diagonaal methode gepromoot - https://diagonaalmethode.weebly.com/

    Groetjes

  2. Huub Keulers
    Profiel Huub Keulers schreef op dinsdag 27 november 2018 om 11:53  | reageer

    Beste Michel,

    Zinvolle aanvulling. De gouden snede en later de regel van reden heb ik genoemd om als startpunt aan te geven. De diagonaal methode is zeer zeker een mooie en zeer bruikbaar hulpmiddel bij het componeren van je beeld.

    Bedankt voor je reactie,
    Huub Keulers

  3. Richard van Kuyk
    Richard van Kuyk schreef op dinsdag 27 november 2018 om 18:19  | reageer

    Het viel me jaren geleden op dat het word composition uit twee worden bestaat, components and position.
    Houd dit in gedachten als je een foto componeerd.

  4. Jacqueline de Groot
    Jacqueline de Groot schreef op zondag 2 december 2018 om 11:30  | reageer

    Gedegen artikel weer, Huub!
    Zoals altijd, zou ik haast zeggen.
    De harmonieuze driehoeken waren nieuw voor me.
    Het grappige was dat ik nog niet wist dat het artikel van jouw hand was, toen ik de sportfoto’s zag. Ik dacht heuh...die zijn van Huub. Gestolen?
    Dank en hoop ik tot gauw ziens weer eens!

  5. Huub Keulers
    Profiel Huub Keulers schreef op zondag 2 december 2018 om 16:21  | reageer

    Grappige woordspeling en zeer goede aanvulling Richard! Dank je.

  6. Huub Keulers
    Profiel Huub Keulers schreef op zondag 2 december 2018 om 16:22  | reageer

    Mooi om te lezen dat je mijn stijl herkent Jacqueline vrolijk Dank je wel voor je mooie reactie. Ja, wordt inderdaad tijd om elkaar weer eens te zien/spreken.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
De Portretbijbel door Elja Trum
Creatieve Technieken met Bart Siebelink
Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.430 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord