Consequent scherpe foto's in 3 stappen

 Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 09:17  | reageer

@Arthur: de cropfactor heeft inderdaad geen invloed op de werkelijke brandpuntsafstand, wel op de vergrotingsfactor. Een 70mm objectief op een cropcamera heeft immers een beeldhoek die overeenkomt met de brandpuntsafstand vermenigvuldigd met de cropfactor; een 70mm objectief op een 1,6 cropcamera levert dus een beelduitsnede op die overeenkomt met 113mm (als de afstand tot het onderwerp gelijk blijft, natuurlijk). Het lijkt dus of je met een langer brandpunt aan het fotograferen bent waardoor de bewegingen op afstand dus ook evenredig toenemen! Dat is de reden waarom je toch rekening moet houden met de cropfactor om de minimale sluitertijd uit te rekenen.

 Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 11:19  | reageer

@RAWshooter: is tegenwoordig de afstand van je frontlens tot je sensor dan niet gelijk aan de afstand van je frontlens tot je film (vroeger)?

 Arthur Wittendorp schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 11:46  | reageer

@Michelle:
Zoals je zelf al aangeeft lijkt het alsof met een langer brandpunt aan het fotograferen bent. In werkelijkheid fotografeer je nog steeds op 70mm. Door gebruik te maken van een kleinere sensor (cropsensor) krijg je alleen een uitsnede t.o.v. een fullframe beeld. Het mythe dat door een kleinere sensor te gebruiken de bewegingsfactor ook toeneemt. Dat is complete onzin.

@RAWshooter:
Je hebt helemaal gelijk. Het brandpunt zegt helemaal niets meer over de afstand van de frontlens t.o.v. sensor/film. Het zegt alleen iets over de beeldhoek waarmee gefotografeerd wordt. 35mm heeft bijvoorbeeld een beeldhoek 63,4 graden, 70mm een beeldhoek van 34,3 graden en 12,4 graden.

@Arthur: Ik ben zo'n discussie over sluitertijd in relatie tot brandpunt al eens eerder op internet tegen gekomen. Wat ik er van begreep: of een foto scherp of onscherp is, hangt o.a. van de grootte waarmee je een foto bekijkt. Een foto die iets bewogen is (camera en/of onderwerp doet er even niet toe) kan scherp lijken op een heel klein formaat. Je gaat het pas zien (of "ervaren" wanneer de foto en dus de pixels voldoende vergroot worden. Een foto van een camera met crop-factor maakt inderdaad een soort uitsnede t.o.v. een fullframe beeld. Als je deze foto dan echter gaat vergroten tot het zelfde formaat als die foto van de fullframe, dan is iedere pixel dus 1.5x groter geworden dan die van de fullframe (tenminste als de sensors even grote pixels hebben). Je foto zal daardoor dus eerder onscherp lijken. Eens?

  geerjanssen schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 12:25  | reageer

@Arthur Leuk dat je dit aangeeft, ik ben gelijk naar je site gegaan en heb genoten van je werk, wat mij helemaal aanspreekt is dat de foto's heel natuurlijk zijn (geen gedoe met Adobe om er nog wat van te maken)

 Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 12:49  | reageer

@RAWshooter: met een cropfactor haal je het onderwerp dus wel dichterbij! Daarom is een cropcamera ook populair bij wildlife-fotografen; hun telezoom haalt dan nog beter het onderwerp dichterbij! En iedere kleine beweging zie je dan meteen terug in je beeld. Hetzelfde effect als bij macro-fotografie, waarbij je eigenlijk niet zonder statief kunt. Zo heb ik het altijd begrepen en zo lees ik het ook terug op andere (betrouwbare) sites!

 Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 12:53  | reageer

@RAWshooter; dat heb ik ook niet beweerd!

 Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 13:14  | reageer

@Jos: inderdaad mooie discussie (ik leer er ook van!). Dank voor je input, dit is ook weer een leuke.

Jos: het gaat om bewegingsonscherpte: De onscherpte die ontstaat omdat de frontlens niet exact stil staat tijdens de opname. En dat is echt een absoluut begrip. Exact stil is exact stil. Een beetje bewogen is bewogen en dus onscherp. Op statief, windstil, zelfontspanner/afstandsbediening, geen opklappende spiegel, elektronische sluiter: dan heb je gegarandeerd geen bewegingsonscherpte. Beeldstabilisatie helpt enorm als je die voorwaarden niet (allemaal) hebt.
Natuurlijk zitten er allerlei gradaties in bewegingsONscherpte, maar scherp is scherp. En als we dat als uitgangspunt nemen maakt de maat van de sensor (of hoeveel een foto later gecropt wordt) niet meer uit.

Beste Michelle,

bedankt voor de info.
Vraagje, betekent dit dan ook dat je, bv voor BIF, best op S-prioriteit fotografeert?
Zelf doe ik dat reeds jaren, toch hoor ik dat een aantal van mijn vrienden op A-prioriteit fotograferen....

Michelle, je hebt het heel duidelijk uitgelegd. De doelgroep kan je volgen. De betweterige versies van de anonieme reageerders, daar heeft geen mens wat aan. Eigenlijk zou het niet mogelijk moeten zijn te reageren want je krijgt altijd commentaar. Mensen die alles al (denken te) weten hoeven het hier niet meer te lezen. Het is gewoon erg irritant voor de schrijver zelf om altijd maar verbeterd te worden toch? Het gaat hier om basisinformatie waar veel beginners naar op zoek zijn. Zij hebben niets aan die zinloze discussies die er onder ontstaan.

BIF = Birds In Flight....

@Michelle, gelukkig dan maar! Het lijkt me gewoonweg erg vervelend dat je een artikel schrijft en dan door allerlei mensen op de inhoud gecorrigeerd wordt. En mensen die anoniem reageren, dat is gewoon jammer. Ik zou ze negeren

Heldere uitleg weer, Michelle!

 Arthur Wittendorp schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 15:27  | reageer

@Noor,
Je kan met 50mm altijd met 1/50 een scherpe foto maken. Ongeacht of het fullframe of cropsensor is. Met een cropfactor haal je het onderwerp niet dichterbij. Het is alleen een uitsnede van een fulframe beeld. De stelling van Michelle klopt niet. Vooral @RAWshooter legt het in hierboven genoemde reacties goed uit!

@Geerjanssen
Dank voor je compliment

@Lenie
Als het verhaal klopt hoor je zal niemand een discussie opstarten. Helaas klopt de stelling van Michelle niet. Met een goede discussie is naar mijn mening niets mis als we maar respect voor elkaar blijven houden!

 Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 15:37  | reageer

@Kees: wat kan schelen als je geen statief of steunpunt bij de hand hebt: inademen, half uitademen en dan de foto nemen. Blijkbaar ben je op dat moment 'het stabielst'.

Zonder te beweren dat Wikipedia altijd 'gelijk' heeft, hierbij een link naar de secondary effects van een crop-factor:
https://en.wikipedia.org/wiki/Crop_factor#Secondary_effects en een citaat daaruit:

"The extra amount of enlargement required with smaller-format cameras increases the blur due to defocus, and also increases the blur due to camera motion (shake). As a result, the focal length that can be reliably hand-held at a given shutter speed for a sharp image is reduced by the crop factor. The old rule of thumb that shutter speed should be at least equal to focal length (in millimetres) for hand-holding will work equivalently if the actual focal length is multiplied by the FLM first before applying the rule."

De uitleg van Michelle is (dus) de juiste. Om een veilige sluitertijd te berekenen moet je (dus) 1/FF-equivalent FL nemen.
Is ook wel logisch/te begrijpen, als je aan een veel kleiner sensor denkt. Voor een superzoom compact met een 1/2.3" sensor, met cropfactor 5.62, op, zeg FL = 100mm = 562mm
FF-equivalent, geldt dus nog steeds een veilige sluitertijd van (afgerond) 1/500 sec. (en niet maar 1/100 sec)

PS: Ik kan me voorstellen dat het voor een APS-C cropfactor niet veel uitmaakt, maar ik weet uit eigen ervaring dat ik met mijn 1/1.7" sensor (crop-factor 4.6) Nikon P7800 op 200mm FF-eq heus met 1/250 moet schieten, zeker als ik de VR uit heb staan, en niet 'slechts' met 1/40 sec.

Om nog even terug te komen op het verschil tussen probleem (en dus oplossing) #1 en #2:
* het eerste los(te) je (vroeger) op met sluitertijd = 1/FL (FF-eq), maar tegenwoordig, met stabilisatie in body en/of lens, kun je tot 6,5 stop (high-end m43) 'winnen'; mits er geen probleem #2 (beweging in object) speelt
* het tweede los je niet op met body en/of lens stabilisatie

PS: het is net als met hogeschool voetbal (lees: Barcelona):
driehoeken maken, net als je statief (die dan ook tripod heet in het Engels)

Voor probleem #3 (diafragma), kun je eventueel een hier kijken en voor een bepaalde FL zien wat een bepaalde f-waarde je aan scherpte-diepte geeft:
https://www.pointsinfocus.com/tools/depth-of-field-and-equivalent-lens-calculator/#{"c":[{"f":13,"av":"8","fl":50,"d":3048,"cm":"0"}],"m":0}

Gelukkig zijn er ook nog mensen die een discussie willen voeren op basis van inhoud. Het is alleen jammer dat er alleen URL verwijzingen worden genoemd en geen eigen argumenten. Zelf nadenken en je gezond verstand gebruiken is altijd beter.

Om je daar bij te helpen zal ik het nog eens op een andere manier uitleggen:

Stel je hebt een objectief van 50mm met een fysieke lengte van 3cm. En je hebt een 50mm met een lengte van 10cm. Zouden beiden (op dezelfde camera) dan even gevoelig zijn voor bewegingsonscherpte? Natuurlijk niet: De beweging van je camera komt omdat jij hem vast houdt. Die beweging wordt "versterkt" naar de voorkant van je objectief. Omdat de frontlens beweegt is er sprake van bewegingsonscherpte in je foto. Naarmate je frontlens verder weg zit heb je dus meer beweging. De fysieke afstand dus, van het voorste deel van je objectief tot aan het punt waar jij de camera vasthoudt. Voor het gemak (het komt niet op de centimeter) is dat het midden van de body.

Het fenomeen brandpunt(-safstand) speelt hierbij geen enkele rol. Dat er een oude vuistregel is die fysieke lengte van je objectief voor het gemak gelijkstelt aan de brandpuntsafstand is begrijpelijk als je de objectieven van die tijd kent. Daar klopte het redelijk en dan is zo'n vuistregel handig. Maar tegenwoordig hebben we zoomlenzen, hele grote lichtsterke standaard-objectieven, etc. Meet die 50mm f/1.2 maar eens op, de fysieke lengte komt ver boven de 5cm.

Als je dit begrijpt snap je ook dat de sensorgrootte er niet toe doet. De enige factor die bepaalt hoeveel beweging er in de frontlens plaatsvindt is namelijk de fysieke lengte van het objectief. Het LIJKT hooguit van belang, omdat je ervan uitgaat dat er altijd een mate van beweging plaatsvindt. En ingezoomd wordt onscherpte voor het oog erger.
Daarom die korte sluitertijd; in een korte tijd kun je nu eenmaal minder bewegen. Maar het ging om "consequente scherpte" en niet om zo min mogelijk onscherp. We willen nul onscherpte, niet een beetje. En dat kan ook best. Een foto met bewegingsonscherpte is per definitie mislukt. De onscherpte beslaat namelijk het totale beeld. Dat is dus iets heel anders dan een bewegend object in een verder scherpe foto.

Over al die andere websites die de cropfactor wél meenemen en (veel belangrijker volgens mij!) die de fysieke lengte van het objectief negeren: Wordt een stelling vanzelf waar als je die maar vaak genoeg blijft herhalen? Want dat is wat er gebeurt. Niemand kan achterhalen wat de wetenschappelijke bewijsvoering is van deze vuistregel. Die bestaat namelijk niet en is ook niet te maken.
Heel veel mensen hebben geen zin om zelf na te denken en schrijven klakkeloos over wat ze elders vinden. Voorbeelden genoeg waar dat helemaal mis gaat in de wereld.
Enigszins filosofisch: Wil je geloven of wil je weten?

Ik wil weten en begrijpen, daarom denk ik zelf na. Dat is een keuze, maar iedereen kan het. Het zou alleen wel fijn zijn als ik met die keuze in mijn waarde wordt gelaten en niet wordt weggezet als dwarsligger of onbetrouwbaar omdat ik anoniem reageer. Dat is erg onvriendelijk.

Ik vind het een goed verhaal. De 1/brandpuntsafstand regel, leer ik mijn cursisten ook altijd. Met de opmerking erbij dat er nog een aantal factoren extra meespelen, zoals beeldstabilisatie en hoe vaste hand je op dat moment hebt.

Deze regel dus gewoon bijstellen naar behoefte. Ik had ooit een cursist die sluipschutter is geweest en die kon bij 200mm met een sluitertijd van 0,5 seconden nog een scherpe foto uit de hand schieten. Alles is relatief.

Hallo mevrouw Peters,
bedankt voor uw artikel, het is altijd goed om bepaalde dingen nog eens op te frissen.
Ik heb nog wel een vraag en die gaat over deze opmerking:

Dus als je een 50 mm f/1.4-objectief hebt, begint dit pas het best te presteren (in termen van scherpte), bij een opening f/2.8 of f/4 of hoger.

Ik dub er al een poosje over om een 50 mm. f1.8 prime lens te kopen en bovenstaande opmerking zette me aan het denken.
Wat is nu eigenlijk de meerwaarde van een dergelijke lens als je moet gaan fotograferen met een diafragma dat dezelfde hoeveelheid licht binnen laat als mijn kittlens van 18-50mm. ?

Ik maak waarschijnlijk een denkfout, omdat ik helemaal niet technisch ben en ik hoop dan ook dat u me dit uit kunt leggen.

Bij voorbaat hartelijk bedankt voor uw antwoord.
hartelijke groeten
José

 Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 19:32  | reageer

@Evert: lees het artikel Algemene camera-instellingen voor beginners eens door en dan vooral de alinea over beste autofocus mode.

 100 schreef op woensdag 17 januari 2018 om 02:44  | reageer

@RAWshooter

Je moet appels met andere appels vergelijken en niet met peren, dan zal je zien dat standpunten die verschillend lijken niet zo verschillend zijn. Bij scherpte speelt bijvoorbeeld de verhouding tussen pixelgrootte en hoekverschuiving een rol, maar er zijn veel meer factoren.

Om bij je voorbeeld van die 50mm lens te blijven het volgende:
Ik kan die 50mm lens zowel op FF als op crop monteren en daarmee is de fysieke lengte irrelevant geworden omdat de afstand tussen voorste element en sensor dan in beide gevallen gelijk is.

Stel dat beide camera’s ook hetzelfde aantal pixels hebben, de pixels van de FF camera zijn dan groter dan die van de crop camera dus kunnen op pixelniveau een grotere hoekverschuiving hebben c.q. iets meer beweging verdragen.

Als je de foto’s van beide camera’s op hetzelfde formaat afdrukt, worden de pixels van de crop camera meer vergroot dan die van de FF camera en daarmee wordt ook de onscherpte vertrekt. In dat specifieke geval is de bewering van Michelle dan correct.
Het verschil in dit geval is dat de beeldhoek van de foto op crop anders is dan op full frame. 50mm op 1.5 crop geeft een beeldhoek vergelijkbaar met 75mm op full frame.

Maak hetzelfde vergelijk met dezelfde lens tussen een 1.5 crop camera met 20 megapixel (bijvoorbeeld een Nikon D500) en een FF camera met 45 megapixels (bijvoorbeeld een Nikon D850) waarbij de pixels dus even groot zijn, dan zal de scherpte gelijk zijn omdat de pixels in gelijke mate worden vergroot.
In dat specifieke geval heb je dus voor beide camera’s dezelfde sluitertijd nodig voor dezelfde scherpte.
Een 1.5 crop van een D850 geeft bij dezelfde sluitertijd, diafragma en ISO dezelfde foto als een D500, zowel in resolutie, als in scherpte, als in beeldhoek, als in scherptediepte, als in ruis.

Het lastige met dit soort vergelijkingen (equivalentie) is dat ze alleen opgaan als alle overige factoren precies gelijk zijn. Zo niet, dan vergelijk je al snel appels met peren en ontstaan discussies als in het draadje hierboven waarbij beide standpunten correct kunnen zijn in specifieke gevallen maar niet als algemeen geldende regel.

Wat de oude vuistregel betreft dat de sluitertijd minimaal 1 gedeeld door brandpuntafstand moet zijn moet zijn, denk ik dat die vuistregel in deze tijd nog weinig waarde heeft. In een kleine 20 jaar is het aantal megapixels op een sensor met een factor 10 of meer toegenomen en dat heeft invloed op de minimale sluitertijd voor scherpe foto’s.

De stelling van RAWshooter blijft mij bezig houden
Volgens mij is hij simpel te ondergraven. Stel dat het je lukt om een perfect scherpe foto te maken met een zoomlens ingezoomd tot 70mm en 1/70 sluitertijd. Waarom lukt het je dan zelden om met dezelfde apparatuur ingezoomd tot 200mm en 1/70 sluitertijd een scherpe foto te maken? De fysieke lengte van deze lens blijft het zelfde, alleen de zoom verandert.
Volgens mij is de verklaring simpel en in feite een herhaling van een eerder argument: als je verder inzoomt dan valt bewegingsonscherpte eerder op. Als je op de 1e foto extreem zou inzoomen, dan zou je waarschijnlijk ook zien dat de foto niet 100% zonder bewegingsonscherpte is.

Als het je werkelijk zou lukken om de camera perfect stil te houden (wat natuurlijk vast wel eens gebeurt), dan zou die vuistregel van brandpuntafstand en sluitertijd overbodig zijn. Het feit dat die vuistregel wel degelijk zin heeft heeft te maken met het feit dat het zelden lukt om de camera 100% stil in de hand te houden en je de bewegingsonscherpte "onzichtbaar" maakt door korte sluitertijden te hanteren.

RAWshooter zegt in feite dat dit niet kan: de foto is òf scherp, òf hij is bewogen (vrije vertaling van: We willen nul onscherpte, niet een beetje. En dat kan ook best.). Als dat zou kloppen, dan zou er dus één sluitertijd moeten zijn waar je onder moet blijven om bewegingsonscherpte te voorkomen, onafhankelijk van lensgrootte of brandpuntsafstand. En die stelling lijkt mij gemakkelijk proefondervindelijk te verwerpen.

P.S. Deze tekst is een combinatie van kennis die ik op internet heb opgedaan en zèlf nadenken

 Michelle Peeters schreef op woensdag 17 januari 2018 om 11:58  | reageer

Nando Harmsen (iemand die echt wel weet waar hij het over heeft) legt de cropfactor in relatie tot sluitertijd perfect uit op zijn site.

Hier even geciteerd:

Hoewel een cropfactor geen invloed heeft op de werkelijke brandpuntsafstand, heeft dit wel invloed op de vergrotingsfactor. Een 50mm objectief op een cropcamera heeft immers een beeldhoek die overeenkomt met de brandpuntsafstand vermenigvuldigd met de cropfactor; een 50mm objectief op een 1,6 cropcamera levert dus een beelduitsnede op dat overeenkomt met 80mm (als de afstand tot het onderwerp gelijk blijft, natuurlijk). Het lijkt dus dat je met een langer brandpunt aan het fotograferen bent waardoor de bewegingen op afstand dus ook evenredig toenemen. Dat is de reden waarom je rekening moet houden met de cropfactor om de minimale sluitertijd uit te rekenen. De regel moet er dus zo uit zien:

sluitertijd = 1 / [brandpuntsafstand * cropfactor]

@ RAWshooter. Ik wil daar wel even op reageren: ik had dat niet als kern van het verhaal beschouwd. Maar volgens mij klopt dat wel: de fysieke lengte v.h. objectief is belangrijker dan de brandpuntsafstand. Maar de conclusies die je daaruit trekt en het vervolg van het betoog zijn onjuist. En daar ging mijn reactie over.

 Michelle Peeters schreef op woensdag 17 januari 2018 om 23:54  | reageer

@Donald: wat handig kan zijn als je het moeilijk ziet (handmatig scherpstellen vind ik inderdaad ook vaak geen optie) is één scherpstelpunt in het midden instellen (of een aantal, maar wel in het midden) en de pieptoon aanzetten in de camera-instellingen. Je camera geeft dan een piepje zodra hij goed gefocusseerd heeft. Omdat je weet dat je scherpstelpunt altijd precies in het midden zit, kun je gemakkelijker 'mikken' en ook wat op gevoel werken. Meestal zit je dan goed met je scherpstelling op AF.

 100 schreef op donderdag 18 januari 2018 om 02:35  | reageer

@RAWshooter

“Ik zie nergens een weerwoord op mijn voorbeeld van de fysieke lengtes van de 50mm objectieven bijvoorbeeld. En dat vormt nou net de essentie van mijn verhaal.”

Bij deze dan. De fysieke lengte van een lens is niet relevant.
Het gaat om de beeldhoek.
Als de beeldhoek gelijk is, dan is de gevoeligheid voor bewegingsonscherpte ook gelijk, of de lens nu 3cm lang is of 10cm doet er niet toe.

Als voorbeeld twee echte lenzen:
Een Sigma 35mm f/1.4 Art is 94mm lang en heeft een beeldhoek van 63 graden
Een Canon EF 100mm f/2 is slechts 74mm lang en heeft een beeldhoek van 24 graden

Als ik tijden het fotograferen tril en de lens bijvoorbeeld 1 graad verschuif, dan is de beweging op de foto bij de 35mm lens 1/63 deel van de foto en bij de 100mm 1/24 deel van de foto.
Welke foto heeft dan de grootste onscherpte?
Met jouw redenering zou de 100mm lens het beter doen dan de 35mm lens omdat de 100mm fysiek korter is.

Je wilt niet geloven maar weten, zeg je.
Prima, test je hypothese in de praktijk met echte lenzen en kijk of de resultaten overeenkomen met je hypothese. Mijn ervaring is dat ik uit de hand met mijn 35mm f/1.4 Art op 1/30 nog net behoorlijke resultaten krijg, met een 100mm lens lukt me dat niet.

 Michelle Peeters schreef op donderdag 18 januari 2018 om 13:21  | reageer

@RAWshooter: bewegingsonscherpte ontstaat doordat je zelf (ongewild) beweegt, niet door beweging van de frontlens!

De 1 gedeeld door brandpuntsafstand van de lens stamt nog uit de filmtijd en is achterhaald. Er zijn meer zaken die meespelen tegenwoordig zoals cropfactor, beeldstabilisatie, sensor resolutie.

Zie deze video, item#3: https://m.youtube.com/watch?v=IsWGkUT5A_Y

 Michelle Peeters schreef op vrijdag 19 januari 2018 om 00:03  | reageer

@Donald: bij mijn weten bestaat zoiets niet. Maar ik kan er naast zitten hoor...

 100 schreef op vrijdag 19 januari 2018 om 02:37  | reageer

@RAWshooter

Ik gaf toch een vrij duidelijke onderbouwing volgens mij, maar goed, bij deze nog een keer.

Als ik tril tijdens het fotograferen en de camera beweegt gedurende de ingestelde sluitertijd 1 graad dan:
1 - Verschuift het beeld bij een beeldhoek van 63° 1/63 deel van het beeld.
2 - Verschuift het beeld bij een beeldhoek van 24° 1/24 deel van het beeld.
1/63 is kleiner dan 1/24
Dit is basis wiskunde, dat valt toch moeilijk te ontkennen.
Hoe kleiner de verplaatsing hoe scherper de foto, ook dat lijkt me onweerlegbaar.

Conclusie uit de onderbouwing:
De lens met de grootste beeldhoek geeft bij gelijke trilling het scherpste resultaat.

Pas dit nu eens toe op de staart van de hond uit je voorbeeld.
Als beide staarten 10° verdraaien zal het puntje van de langste staart wel meer afstand afleggen in centimeters, maar de draaihoek blijft gelijk. De kern is dat de verplaatsing niet wordt uitgedrukt in lengte, maar in booggraden en dat doe je omdat camerabewegingen draaiende bewegingen zijn.

Als ik de camera in een rechte beweging bijvoorbeeld 1mm naar links verplaats, dan schuift ook de voorkant van de lens maar 1mm op, alleen bij een draaiende beweging ontstaat er verschil tussen voor- en achterkant.

Hoe langer de lens, hoe meer de voorkant beweegt bij een draaiende beweging, dat klopt, alleen gaat het licht niet als een rechte lijn door een lens, maar wordt het licht bij elk lenselement weer gebroken. Door de vele verschillende glaselementen in een lens ontstaat er dan een complex pad. Het resultaat van al die lichtbrekingen is dat het uiteindelijk beeld dat op de sensor valt een bepaalde beeldhoek heeft en die beeldhoek is bepalend voor wat nog steeds de brandpuntafstand wordt genoemd, maar dat het eigenlijk al lang niet meer is.

Als je de gegevens van lenzen bekijkt, zal je zien dat elke 35mm lens een beeldhoek heeft van ongeveer 63°, ongeacht de fysieke lengte van de lens en dat geldt ook voor andere brandpuntsafstanden.
Het verschil in lengte komt door de optische constructie. Moderne retrofocus lenzen zijn complexer en hebben meer lenselementen dan de oudere types en zijn daardoor vaak langer. Lange telelenzen daarentegen zijn vaak korter dan de brandpuntsafstand. Zo is een EF 400mm f/4 DO IS II bijvoorbeeld maar 233mm lang.
Toch blijft de beeldhoek hetzelfde ongeacht de fysieke lengte en dat is de bepalende factor voor bewegingsonscherpte door trilling zoals hierboven uitgelegd.

Vergelijk die 233mm nu eens met de 94mm lengte van mijn 35mm lens, dat is ongeveer 2,5 keer zo lang.
Volgens jouw redenering zou ik dan, als ik met mijn 35mm lens op 1/30 nog net scherp genoeg uit de hand kan fotograferen, met die 400mm lens op 1/75 scherp moeten kunnen schieten.
Mij lukt dat niet en dat komt omdat de beeldhoek van een 400mm lens (ook al is die maar ruim 200mm lang) slechts 6 graden is (ongeveer 9,5% van de beeldhoek van een 35mm lens). Ik heb dus minimaal 1/300 nodig bij een niet gestabiliseerde 400mm lens voor scherpe foto’s en dat ervaar ik ook in de praktijk.

Maar goed, zoals ik al eerder zei, je hoeft het niet eens te zijn met de argumentatie die ik geef, theorie is leuk, maar de praktijk telt dus test het gewoon zelf uit.

 Michelle Peeters schreef op vrijdag 19 januari 2018 om 10:51  | reageer

Als je kijkt naar de animated gif plaatjes op de site van Nando Harmsen zie je en snap je precies hoe het werkt.

1e plaatje:
De beeldhoek (brandpuntafstand) bepaalt hoe erg de bewegingen van de camera zichtbaar worden. Hoe groter de beeldhoek, een korter brandpunt dus, hoe kleiner je onderwerp wordt, en hoe minder een dergelijke beweging zichtbaar wordt. In dat geval hoeft de sluitertijd niet zo snel te zijn.

2e plaatje:
Dezelfde beweging maar nu met een tele objectief. De vergroting van de beweging is nagenoeg gelijk aan de toename van brandpunt. Als de vorige met 50mm brandpunt zou zijn, is dit wat een 200 mm zou laten zien: met een beweging die 4x versterkt is. Aangezien de beweging in het beeld veel groter is dan bij een korter brandpunt is er ook een snellere sluitertijd nodig om deze beweging ‘te bevriezen.’

Hoe zit het met de cropfactor? Geldt die regel dan nog steeds? Hoewel een cropfactor geen invloed heeft op de werkelijke brandpuntsafstand, heeft dit wel invloed op de vergrotingsfactor. Een 50mm objectief op een cropcamera heeft immers een beeldhoek die overeenkomt met de brandpuntsafstand vermenigvuldigd met de cropfactor; een 50mm objectief op een 1,6 cropcamera levert dus een beelduitsnede op dat overeenkomt met 80mm (als de afstand tot het onderwerp gelijk blijft, natuurlijk). Het lijkt dus dat je met een langer brandpunt aan het fotograferen bent waardoor de bewegingen op afstand dus ook evenredig toenemen. Dat is de reden waarom je rekening moet houden met de cropfactor om de minimale sluitertijd uit te rekenen.