Een centrale en symmetrische compositie is belangrijker dan je denkt

zaterdag 21 september 2024, 14:07 door Nando Harmsen | 783x gelezen | 1 reactie

Met de regel van derden in gedachten wordt het direct als fout beschouwd wanneer een onderwerp in het midden staat. Toch is een centrale en symmetrische compositie in veel gevallen de beste keuze.

Maak een centrale of symmetrische compositie, en je wordt door velen al snel terug gefloten. Het is fout, want je moet het onderwerp op 1/3 van de rand plaatsen. Dit noem ik geforceerd gebruik van de regel van derden.

De regel van derden werkt hier gewoonweg niet. De boom is het onderwerp, en daar gaat de aandacht naar. Links is loze ruimte, die er maar wat bij hangt. Het is geen toegevoegde waarde in de compositie.
De regel van derden kan goed werken, maar alleen in situaties waarin dit geschikt is. In andere situaties levert het al snel loze ruimte op die geen toegevoegde waarde geeft. Het is ruimte in het beeld om maar te voldoen aan de plaatsing op 1/3.

Ik geloof dat het ondoordacht gebruik van de regel van derden, en de 'verplichting' die het gross van de fotografen eraan geeft, de reden is dat er ook zo vaak over het breken van die regel wordt gesproken. Daarom hoor je de kreet dat de enige goede compositie niet volgens de regel van derden is.

Door de boom in het midden te plaatsen krijgt de foto symmetrie. Het krijgt nu direct alle aandacht. De hele linkerkant, die er niet toe doet mag eraf. Dat levert dan een betere compositie op. Het onderwerp komt volledig tot recht.
Het is belangrijk om het verschil te begrijpen tussen een centrale en een symmetrische compositie. Een centrale compositie is met het onderwerp letterlijk in het centrum van de foto. Er is ruime aan alle zijden van het onderwerp.

Een symmetrische compositie plaatst het onderwerp en aanvullende beeldelementen op of naast een denkbeeldige loodlijn. Deze lijn loopt precies in het midden van het beeld van boven naar beneden. Dit is dus iets anders dan een centrale compositie, hoewel ze vaak door elkaar gehaald worden.

Alle belangrijke beeldelementen zijn op of direct naast een denkbeeldige centrale, verticale beeldas geplaatst. Dit is een symmetrische compositie.
Is het onderwerp heel belangrijk in het beeld, zoals bij een portret, architectuur of grote objecten? Dan wil je dat er direct aandacht op valt. Dit bereik je door dit object in het midden van het beeld te plaatsen. Ofwel via een centrale, danwel via een symmetrische compositie.

Doe je dat niet? Forceer je een regel van derden? Dan krijg je al snel het gevoel dat er langsaf gefotografeerd is. Een deel van het beeld voegt niets toe aan de foto. Het is loze ruimte.

Sanne in een symmetrische compositie. Alle lijnen lopen naar haar toe, zodat je blik direct naar Sanne gaat.
Door dit te doen kan je er niet meer omheen. Je forceert alle aandacht op het onderwerp. Dat betekent echter niet dat je alles altijd blindelings in het midden moet gaan plaatsen. Er zijn ook situaties waarbij die 1/3 regel wel werkt.

Kijk eens naar beroemde schilderijen, en je ziet dat een centrale plaatsing heel vaak gedaan wordt. Het Meisje met de Parel van Vermeer is een goed voorbeeld. Wat dacht je van de Mona Lisa of het Laatste Avondmaal van Davinci.

Zo ook de Nachtwacht van Rembrandt, De Schreeuw van Munch, de Schommel van Delacroix, en de geboorte van Venus van Botticelli. Al deze werken zijn uitgevoerd met een symmetrische of centrale compositie.

Het is duidelijk waar het hier in de foto om gaat: het gebouw. Het staat volledig centraal in beeld, met alle elementen in beeld die je naar dit gebouw leiden.
Is het onderwerp echter onderdeel van een groter geheel, waarbij de omgeving een rol speelt in het verhaal dat de foto vertelt? Dan kan een asymmetrische plaatsing, zoals de regel van derden, een goede keuze zijn.

Bedenk wel dat er een verband tussen het onderwerp op 1/3 en de rest moet zijn, vaak via lijnen, om te voorkomen dat het losstaande elementen zijn die geen verband hebben.

De rorbu (rode vissershuisjes) en berg erachter staat in een symmetrische compositie. Het is zo direct duidelijk waar het om gaat. Als de rorbu als het onderwerp gezien worden, is het zelfs een centrale compositie.
Maak je portetten, fotografeer je architectuur, of breng je grote objecten in beeld die belangrijk zijn en direct de aandacht moeten krijgen? Overweeg dan een centrale of symmetrische compositie te gebruiken. De foto zal er vaak veel meer impact door krijgen.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

1 reactie

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ook interessant

• 

  Yes! De Compositiebijbel is naar de drukker! Ontvang hem gratis!

  door Elja Trum

• 

  Speel met perspectief om lijnen te beinvloeden

  door Nando Harmsen

• 

  Cursus Compositie en Beeldtaal

  door Elja Trum

• 

  Rekening houden met compositie als er geen tijd voor is

  door Nando Harmsen

• 

  Let op lijnen. Laat ze de juiste richting in gaan.

  door Nando Harmsen

Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks