Astrofotografie van een maansverduistering belicht

maandag 5 maart 2007, 00:20 door Richard Hijmering | 9.161x gelezen | 0 reacties

Als natuurkundige en werkzaam in de ruimtevaart heb ik een logische interesse in astronomie. Ik heb daarom ook twee telescopen in mijn bezit welke ik kundig kan gebruiken maar wat ik veel te weinig in de praktijk breng. Ik heb een lenzen telescoop en een spiegel telescoop. Ik heb een adaptor gemaakt zodat ik mijn Nikon D70 aan de telescopen kan hangen. De afgelopen maansverduistering (eclips) was dan ook een ideale situatie om mijn grootste interesses, astronomie en fotografie, samen te voegen.

De maan is een goed verlicht astronomisch object waarvoor een korte belichtingstijd gebruikt kan worden. Dit betekend geen volgmotor nodig en weinig last van vertekeningen door de draaiing van de aarde. Het was dus een goed moment om de D70 op de telescopen uit te testen en te kijken welke problemen zich voor doen en welke telescoop het meest geschikt is. De lenzentelescoop is een Meade ETX70 met 700mm brandpuntsafstand, welke een azimutale montering heeft met volgmotor. De refractor is een Newtonian met 1000mm brandpuntsafstand (Bresser pluto) op een equatoriale montering wat het makkelijker maakt om de objecten aan de hemel te volgen. Deze brandpuntsafstanden zijn wel nodig om de maan (of de zon) beeldvullend (bij een digitale SLR) te krijgen. Bij een 35mm film camera krijg je de maan beeldvullend met een 2600mm lens.

Een kleinere lens kan natuurlijk ook worden gebruikt maar dan zal het resultaat kleiner en minder gedetaileerd worden vastgelegd. Dit kan wel bevordelijk uitpakken voor de schoonheid van de foto gezien ook effecten door, bv beweging van de aarde, minder duidelijk worden.

Bij astrofotografie zijn andere dingen van belang dan bij gewone fotografie. Bijvoorbeeld scherpte diepte is niet van belang bij deze afstanden. Licht opbrengst des te meer, dus een zo groot mogelijke lensopening is gewenst. Gezien alles aan de hemel lijkt te bewegen, in feite bewegen wij, wordt sluitertijd eerder beperkt door bewegingsonscherpte. En een flitser heeft natuurlijk geen enkele zin (hoewel ik dit menigmaal heb gezien bij zonsverduisteringen, tegen de tijd dat het licht weer terug is bij de lens is deze allang gesloten.

Een flitser haalt maar een paar meter en dus niet de duizenden kilometers naar de maan. Als er een volgmotor aanwezig is (eigenlijk onmisbaar voor astrofotografie) is sluitertijd geen probleem meer. Sluitertijden van uren kunnen worden gehaald bij professionele telescopen.

Er zijn verschillende manieren om een eclips vast te leggen. Je kan een korte lens gebruiken (35mm) en je camera op een vast punt neerzetten. Je kan dan bijvoorbeeld om de 10 minuten een foto maken. Door de beweging van de aarde komt elk opeen volgende afbeelding van de maan op een andere positie op de foto terecht. Dit is een gemakkelijke methode en er is geen speciale uitrusting voor nodig. Het resultaat geeft de verschillende stadia van de eclips goed weer. Zorg er wel voor dat je de camera goed opsteld in het begin zodat je het hele traject van de maan kan vastleggen.
Je kan ook een hele sterke lens gebruiken om de maan van dichtbij vast te leggen. Dit is nogal lastig. Hoe sterker de lens hoe meer problemen door beweging van de aarde. Hierdoor kan het nagenoeg onmogelijk worden om een foto te maken. Toch is dit de manier die ik gekozen heb.

Richards telescopen

Net voor de eclips heb ik mijn gear op het balkon opgesteld (handig een balkon op het zuiden). Met het oog zag het tafereel er het mooist uit door de Newtonian. De eerste helft van de eclips heb ik dan ook voornamelijk met gebruik van deze telescoop geschoten. Sluitertijden van 1/25 bij 200 ISO konden worden gebruikt om de halve maan vast te leggen. De fotos zijn in raw geschoten zodat ik achteraf, indien nodig, de foto`s zo goed mogenlijk kan optimaliseren. Dit is handig gezien je niet snel een tweede kans krijgt.

Op het moment dat de totale eclips begint te naderen moet de sluitertijd verlengt worden. Op dit moment word het moeilijk omdat je bepaalde dingen moet gaan afwegen. Bij 300mm is 5 seconden haalbaar wat de maan redelijk belicht. Bij 1000mm word twee seconden al moeilijk door de beweging van de aarde. Er moet dus snel naar hogere iso worden overgegaan wat meer ruis geeft.
De foto bij bijna totale verduistering is geschoten bij 1600 ISO en 2,5 seconden.

Eclips verloop

Net voor de totale eclips kwam er bewolking en begon het te regenen. Mooie tijd om de foto's te inspecteren. Het bleek dat de refracter een geschiktere kandidaat was voor foto`s te nemen omdat deze iets stabieler is. Maar toch zorgde de beweging van de spiegel in de camera voor een schok wat bewegingsonscherpte veroorzaakte. Voor het echte werk is het dus veel beter om een goede webcam om te bouwen tot astrocamera. Dit doe je door gewoon de lens eraf te slopen. Je hebt dan wel een goed programmatje nodig waarmee je langere sluitertijden kan instellen bij de webcam.

Gelukkig werd het later die avond weer helder maar helaas was dit net na de totale eclips. Deze heb ik dus net gemist. De serie die volgde heb ik met de refractor geschoten. Ik heb geprobeerd om een paar HDR foto's te maken. Dit om de volledige maan te laten zien bij halve verduistering. Met het blote oog was dit nog zichtbaar, de helft was helder en de andere helft had een mooie rode gloed. Maar voor de camera was het te veel contrast. Helaas slikte photoshop de beelden niet (te weinig dynamic range) dus heb de foto's met de hand samen gevoegd.

HDR maansverduistering (half)

De foto's zelf zijn wat verscherpt met behulp van Nikonview RAW file editor en daarna samen gevoegd in TIFF formaat in Photoshop. De foto's bij totale eclips zijn bewerkt met filters om de ruis van de 1600iso te verminderen. Foto's van normale belichting zijn met curves geoptimaliseerd voor een verhoogt contrast.

Voor meer informatie over maans- en zonsverduistering en het fotograferen ervan zie de pagina's van Fred Espenak (de goeroe als het gaat om zons- en maansverduisteringen). Verder is er veel informatie te verkrijgen bij Stichting de Koepel. Hier zijn ook eclips brillen te verkrijgen ter bescherming van je ogen. Bij het bezichtigen en/of fotograferen van een zonsverduistering: neem alstublieft voorzorgsmaatregelingen voor de ogen!

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Richard is natuurkundige en fotografeert met een Nikon D70 en een analoge Nikon FM2n. Foto's door Richard kunt u bekijken op zijn website.

0 reacties

Er zijn nog geen reacties op dit artikel.
Deel als eerste jouw mening over dit onderwerp!

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.430 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Astrofotografie van een maansverduistering belicht