Review: cursus Sterrensporen fotograferen (Nando Harmsen)

vrijdag 9 november 2018, 14:41 door Michelle Peeters | 5.318x gelezen | 1 reactie

In dit artikel mijn review van de cursus Sterrensporen Fotograferen van Nando Harmsen op Photofacts Academy. Ik was al een hele tijd van plan om eens sterrensporen vast te leggen, maar zag er tegenop vanwege de technische en fysieke uitdaging. Na het volgen van deze cursus denk ik daar echter heel anders over!

In slechts een kleine anderhalf uur tijd neemt Nando Harmsen (een zeer ontwikkelde techneut, die van veel meer zaken verstand heeft dan alleen fotografie) je mee in de wereld van de astrologie. Het viel me op dat hij behoorlijk technische en complexe zaken op zeer eenvoudige en bondige wijze weet duidelijk te maken. En dat zelfs zonder in herhaling te vallen!

Inhoud cursus

- Introductie sterrensporen fotograferen
- Wat zijn sterrensporen?
- De Poolster
- Apparatuur
- Basisinstellingen
- Scherpstellen en belichting
- Belichting en histogrammen
- Voorgrond
- Een series opnamen maken
- Geschikte seizoenen
- Wat neem ik mee?
- Op locatie
- Oneindig scherpstellen
- Camera-instellingen op locatie
- Scherpstellen op je voorgrond
- Sterrensporen fotograferen
- Nabewerking: exporteren uit Lightroom
- Nabewerking: samenvoegen in StarStaX

Nando begint al met de mededeling dat je sterrensporenfoto's (anders dan de Melkweg) eigenlijk overal kunt maken, zelfs midden in de stad! Je hoeft dus niet per se naar het donkerste plekje dat je kunt vinden af te reizen.

Hij legt uit wat de Poolster is en hoe je die kunt vinden (tegenwoordig gemakkelijk via allerlei apps op je smartphone) en hoe de andere sterren daar omheen lijken te draaien.

Basis-instellingen

Hij laat zien welke basis-instellingen je alvast kunt doen op je camera voordat je het donker ingaat en het moeilijker wordt om alles nog te zien. Hij stelt de camera in op M(anual) met een diafragma van f/2.8, sluitertijd van 15 seconden en iso-waarde van 1600.

Dit is een mooie basisinstelling van waaruit je verder kunt fijnafstemmen ter plekke. Zet verder de burst modus aan zodat er foto's achter elkaar (in serie) worden gemaakt. Zet 'ruisreductie bij lange sluitertijden' uit!

Dit is heel belangrijk, anders wordt er na iedere gemaakte foto een zogenaamd 'darkframe' gemaakt om de ruis eruit te filteren. 'Hoge iso-ruisreductie' kun je wel aan laten staan.

Dit zorgt voor gaten in je sporen (je krijgt een gestippelde lijn). De AF zet je uit, je gaat handmatig scherpstellen en ook vanaf statief. Daarom moet je dus ook de beeldstabilisatie uitzetten. Zet als laatste de helderheid van je camera-schermpje op minimaal omdat dit enorm verblindt en je zo veel beter kunt beoordelen of je belichting een beetje klopt.

Als je een hogere iso-waarde instelt krijg je meteen veel meer sterren te zien. Als je je belichting wilt bijregelen, doe dat dan niet door je iso-waarde te verlagen maar door je sluitertijd te verkorten.

Check of je belichting goed is. Niet op je camera-scherm, want dit geeft geen eerlijk/goed beeld. Doe dit via je histogram. Probeer vooral de rechterkant van je histogram te vullen. Je foto wordt namelijk snel onderbelicht (je histogram zit aan de linkerkant geplakt) en donkere foto's oplichten veroorzaakt veel ruis.

Door met een zaklamp een onderwerp in de voorgrond te belichten kun je zelfs je AF gebruiken om scherp te stellen

Scherpstellen

Scherpstellen doe je zoals eerder al vermeld handmatig, niet via de Autofocus (AF). Je zoomt met je Liveview-schermpje aan in op een helder lichtpunt (bijvoorbeeld de helderste ster of een straatlantaarn) en je stelt daarop handmatig scherp door aan de ring te draaien. Vervolgens zoom je weer uit en zet je Liveview ook weer uit.

Doordat je met een open diafragma (f.2.8) fotografeert heb je een vrij kleine scherptediepte. Met een fisheye-objectief heb je een veel grotere scherptediepte, maar kamp je wel met vertekening van de sterren in de hoeken.

Je kunt er nu voor kiezen om scherp te stellen op de de voorgrond (hierbij worden de sterren dan onscherp) of op de sterren (waarbij de voorgrond onscherp wordt). Bij het fotograferen van sterrensporen kun je echter beter op de voorgrond scherpstellen. Door de onscherpe sterren krijg je dikkere lijnen waardoor de sporen nog duidelijker worden.

Hoe groter de lensopening, des te groter worden de vlekjes van de sterren. Ze zullen nooit helemaal scherp worden omdat de afstand tussen de boom en de sterren groter is dan je scherptediepte kan zijn.

Je kunt ervoor kiezen om je objectief exact op oneindig te zetten. Dat doe je door je liveview-schermpje te activeren, in te zoomen op een heldere ster, handmatig scherp te stellen (Autofocus staat al uit) en weer uit te zoomen en liveview te deactiveren.

Maar je kunt ook scherpstellen op de voorgrond. Met een sterke zaklantaarn kun je je aufotocus een handje helpen door op het object op de voorgrond te schijnen. Zodra de camera gefocusseerd is op de voorgrond zet je de autofocus weer uit, zodat de camera niet iedere keer opnieuw probeert scherp te stellen. Hij is nu goed scherpgesteld.

Scherpstellen op oneindig door in te zoomen op een heldere ster en daarop handmatig scherp te stellen

Overdag verkennen

Nando fotografeert in natuurgebied de Loonse en Drunense Duinen. Het is handig om het gebied waar je wilt fotograferen overdag te verkennen. 's Nachts raak je snel je oriëntatie kwijt.

Let er ook op of het natuurgebied na zonsondergang niet gesloten is voor bezoekers. Vraag eventueel toestemming of probeer vanaf wegen of fietspaden langs het natuurgebied te fotograferen. Neem naast warme kleren ook een zaklamp met rood licht mee, dat is minder verblindend.

Als onderwerpen voor de voorgrond zijn (dode, kale) bomen tegen een een hemel met vrije achtergrond erg mooi. Maar ook een meertje (met weerspiegeling?), een bergtop of een schuurtje kunnen hele bijzondere effecten geven

Bekijk het weerbericht en wacht op een helder nacht. Bij onverwacht toch bewolkt weer kun je eigenlijk weer naar huis. De tijd van het jaar waarin je fotografeert is ook best belangrijk. In de zomer kun je pas vanaf 23 uur 's avonds of zelfs midden in de nacht op pad. Het moet wel helemaal donker zijn, pas dan zie je de poolster en ook andere sterren.

Met je camera-stand op burst modus (een serie foto's achter elkaar zolang je de ontspanknop ingedrukt houdt) kun je met een draadontspanner simpel een heleboel foto's achter elkaar maken.

Als je de knop van de draadontspanner vergrendelt blijft hij net zolang foto's in serie achter elkaar maken totdat je de vergrendeling loshaalt. Je hoeft dan niet iedere keer op de ontspanknop van je camera te drukken na iedere opname, maar je kunt in je meegenomen stoelje lui achterover leunen. Laat de camera bijvoorbeeld een uur lang achter elkaar foto's maken.

Als je eerste testfoto bijna een daglichtopname lijkt (overbelicht), belicht dan minder lang en zet niet de Iso-waarde naar beneden want dan krijg je minder sterren te zien. Realiseer je dat als je de sluitertijd met de helft verkort, dat je dan twee keer zoveel foto's gaat maken in dat uur tijd.

Nabewerking Lightroom

Als eerste laad je alle foto's vanaf het moment dat de testfoto's goed waren in in Lightroom.

Bewerk één van de foto's (breng wat meer rood in als de foto te blauw is om hem wat warmer te maken, haal de hooglichten wat terug waardoor de kleuren fijner worden, haal de schaduwen een klein beetje omhoog zodat de voorgrond meer zichtbaar wordt, en zoek de zwarte en witte tinten bij levels met de alt-toets ingedrukt).

Vervolgens kopieer je de gemaakte bewerking naar alle andere foto's die je zojuist hebt ingeladen. Met Ctrl of Cmd-A selecteer je alle foto's en vervolgens kies je 'Instell. Synchr' en 'Alles inschakelen'. De foto's zien er nu allemaal ongeveer hetzelfde uit.

De laatste foto's zijn natuurlijk wat donkerder dan de foto's die helemaal aan het begin gemaakt zijn. Maar dat maakt niet uit, aangezien StarStax bij het stapelen van de foto's alleen de lichtste pixels selecteert. De lichtste foto is dus bepalend voor de helderheid van de uiteindelijke foto.

Foto's stapelen met StarStax

Je sleept de vanuit Lightroom geëxporteerde JPG's naar het StarStax programma (dit is gratis te downloaden) en hij gaat er meteen mee aan de slag. Je ziet de sterrensporen langzaamaan verschijnen.

Als dit gebeurd is moet je de vliegtuigstrepen nog wel even wegwerken. Hiervoor moet je terug naar de RAW-bestanden in Lightroom en ze daar per foto waarop ze voorkomen wegwerken met de clone stamp.

Je selecteert de Clone-tool en je klikt het begin van het spoor aan. Met de shift-toets ingedrukt klik je op het einde van het spoor. Lightroom maakt een mooi lijntje en dat wordt weggewerkt.

Daarna gebruik je opnieuw StarStax om de JPG's te stapelen. In het eindresultaat moet je ook nog de hofpixels wegwerken, eveneens met de clone-stamp. Maar dit kan vaak vrij gemakkelijk in de eindresultaat-foto.

Als laatste werkt Nando de vlekken aan de horizon nog weg, door een kopie van de horizon (het scheidingslijn-gebied) van één bestaand JPG-bestand te kopiëren.

Maak eerst een 8-bit bestand van het gestapelde bestand en zet het kleurenprofiel op sRGB, anders krijg je kleurafwijkingen. Selecteer 'Bewerkingen omzetten in Profiel' en kies 'Tijdelijk RGB sRGB afbeelding / 8 bits/kanaal'.

Klik rechts op de afbeelding in Photoshop en kies 'laag dupliceren'. Er wordt nu een extra laag op je achtergrond (gestackte foto) gezet. Via masker en gradiënt voeg je de sterrensporenfoto samen met de achtergrond. De gradiënt (van wit naar zwart) trek je van boven naar beneden, beginnend net boven de horizon tot net eronder.

Conclusie

Ik ben zelf bijzonder enthousiast over deze cursus. Het is veel gemakkelijker om hem te volgen dan om bovenstaande tekst te volgen. Nando is in staat om deze toch redelijk complexe materie op een zeer toegankelijke wijze volledig duidelijk te maken.

Vooral het feit dat je door een hoge iso-waarde daadwerkelijk meer sterren te zien krijgt en dat je eigenlijk overal sterrensporenfoto's kunt maken (je bent dus minder afhankelijk van lichtvervuiling dan bijvoorbeeld bij het fotograferen van de Melkweg) vond ik eyeopeners.

En hoe je in het volledig donker toch tot een perfect scherpgestelde foto kunt komen snap ik nu volkomen. Absolute aanrader, deze cursus!

» Bekijk de cursus Sterrensporen fotograferen

Photofacts Academy 11 jaar - Winactie!

Wil jij ontdekken hoe je de mooiste foto's kunt maken? Bekijk dan onze online fotografie cursussen. Meer dan 100 cursussen over fotografie, nabewerking en creativiteit.


We bestaan deze week 11 jaar. Dat vieren we met een gave winactie. Word nu lid van Photofacts Academy en ontvang 70 euro korting, ons gloednieuwe boek de Compositiebijbel én maak kans op meer dan 16.000 euro aan prijzen!

Direct aanmelden met korting + gratis boek + winactie

Over de auteur

Michelle Peeters is fotografe en oprichter van DeuxBleus Fotografie. Michelle herkent het bijzondere in het gewone en het gewone in het bijzondere. Ze heeft zich nooit willen specialiseren en is daardoor van alle markten thuis.

1 reactie

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ook interessant

• 

  Ga op pad voor sterrensporen

  door Nando Harmsen

• 

  Wat doe je met al die vallende sterrenfoto's zonder vallende ster?

  door Nando Harmsen

• 

  Actie: Gratis boek Sterrensporen Fotograferen bij online cursus

  door Elja Trum

• 

  De hele sterrenhemel in één foto

  door Nando Harmsen

• 

  Voeg sterrensporen samen in Photoshop met een action

  door Nando Harmsen

• 

  Laatste dag: Landschapsweek actie (korting + gratis boek)

  door Elja Trum

Toon alle artikelen binnen Workshop en opleiding