De Lichtmeter, hoe lees je hem af?

zaterdag 14 september 2024, 16:32 door Frank Doorhof | 1.686x gelezen | 15 reacties

Een lichtmeter is een hulpmiddel om je licht te meten. Sommige fotografen denken dat het iets van vroeger is. Anderen hebben er geen 'nodig'.

En sommige mensen gebruiken hem nooit. Ik ben een groot voorstander van het gebruik van de lichtmeter. In dit artikel leg ik uit waarom en hoe je een lichtmeter afleest.

Lichtmeters zijn cool

Laten we meteen beginnen met een gewaagde uitspraak: ik weet dat voor veel mensen lichtmeters niet het eerste zijn waar ze aan denken als ze beginnen met fotografie.

Maar dat klopt niet. Ik zou kunnen zeggen dat het een van de belangrijkste onderdelen van je kit is.

Waarom is de lichtmeter zo belangrijk?

Allereerst moeten we ons realiseren dat we als mens maar drie kleuren zien. We noemen die kleuren de primaire kleuren, Rood, Groen en Blauw.

We hebben ook secundaire kleuren, Cyaan, Magenta en Geel. Alle kleuren zijn verbonden via de blackbody curve (witpunten voor kleurtemperatuur) en bepalen de kleurruimte.

Hoe bepalen ze nu de kleurruimte, vraag je je misschien af?

Goede vraag eigenlijk. Alle kleuren binnen de kleurruimte hebben drie coördinaten, x, y en Y. Hue, Saturation en Luminance.

Als we nauwkeurige kleuren in onze foto's willen, denk ik dat het duidelijk is dat we ervoor moeten zorgen dat de kleuren zo nauwkeurig mogelijk worden vastgelegd bij het fotograferen.

We hebben hiervoor twee tools die samenwerken. De eerste is de colorchecker (daar zal ik de komende dagen een andere post over schrijven) en de lichtmeter.

De colorchecker wordt gebruikt om de kleuren in je RAW-converter te kalibreren, maar om de kleuren (x,y) goed te krijgen moeten we ook de Y goed krijgen en dat is waar de lichtmeter om de hoek komt kijken.

Het is eigenlijk super makkelijk

Soms voel ik me een beetje als de helpdesk van de lichtmeter met alle vragen over het gebruik van lichtmeters. En de meeste problemen ontstaan door de meter niet te begrijpen, dus laten we erin duiken.

Laten we eerst en vooral duidelijk maken. Het is echt super makkelijk.
Laten we eens naar het display kijken.

Op het display zie je de sluitertijd: 1/125s, ISO 400 en de diafragma f/8.0 (4)
En daar gaat het vaak mis. Veel mensen zullen nu de camera instellen voor f/8 op ISO 400 bij een sluitertijd van 1/125. En... Nou, de beelden zijn overbelicht. Dus hoe is dat mogelijk bij gebruik van een lichtmeter?

Nou, omdat er één extra getal is dat echt belangrijk is, en dat is die kleine 4.

Het zit 'm in de details

Als we naar onze camera kijken, weet je waarschijnlijk dat je je diafragma in 1/3e stops kunt veranderen. Op de meeste flitsers zal je een van twee opties vinden, ook in 1/3e of zelfs op 1/10e clicks. Maar verwar de twee niet met het diafragma op je camera.

De instellingen op je flitsers hebben niets te maken met wat je op de meter ziet. Het is gewoon het uitgangsvermogen, en er zijn ook instellingen zoals 2.8, 4.0 of 5.6 die puur zijn omdat... Nouja, omdat die waardes er zijn.

Dus hoe gaan we te werk?

Wanneer je meter f/8.0 (4) aangeeft, betekent dit dat de meter f/8 en 4/10e aangeeft. Als je flitsers hebt die in 1/10e kunnen worden aangepast, kun je deze gewoon met vier clicks verlagen en daarna lees je waarschijnlijk f/8.0 (als je goede flitsers hebt).

Als je flitsers in 1/3e stop kunnen worden afgesteld, moeten we een beetje improviseren. Ga met één klik op de flitsers naar beneden en de meter zou nu f/8.0 moeten aangeven (1), nu is het een kwestie van het licht een paar centimeter verder weg te verplaatsen en het zal f/8.0 aangeven

Nu moet ik eerlijk zijn, voor 1/10e beweeg ik mijn lampen niet echt, maar als je echt heel nauwkeurig moet zijn werkt het wel geweldig.

Laten we het proberen!
Hier zien we f/5.6 (7)

We hebben een paar opties:
1. We kunnen 7 klikken naar beneden gaan op een flitser met 1/10e aanpassingen en f/5.6 krijgen.
2. We kunnen 3 klikken omhoog gaan op een flitser met 1/10e aanpassingen en f/8.0 krijgen

1. We kunnen 2 klikken naar beneden gaan op een flitser die werkt in 1/3e aanpassingen en het licht iets verplaatsen voor f/5.6.
2. We kunnen met één klik op de flitser omhoog gaan en uitkomen op f/8.0

1. Stel de camera in op f/8.0 en verlaag je diafragma met één klik voor f/7.1.
2. Stel de camera in op f/8.0 en verhoog je ISO 1 klik (ook de ISO is ingesteld op 1/3e op de meeste camera's)

Het leuke is dat als je weet hoe je de lichtmeter moet aflezen je heel snel instellingen kunt wijzigen. Heb je problemen met het berekenen van instellingen als ISO, sluitertijd en de verbinding tussen het diafragma?

Maak je geen zorgen, als je een meter gebruikt, kun je gewoon één instelling wijzigen en zullen de andere instellingen veranderen.

Met andere woorden, als je de belichting verkeerd hebt ingeschat en je krijgt een meting van 1/125, ISO 400, f/8.0 en je hebt een snellere sluitertijd nodig, dan kun je gewoon de sluitertijd, ISO en diafragma wijzigen totdat je de instellingen ziet die zullen werken. Je hoeft niet eens een nieuwe meting te doen.

Zijn lichtmeters alleen voor flitsers?

Is een lichtmeter dan alleen handig bij het gebruik van flitsers? Nee, absoluut niet. Een lichtmeter kan, net als je camera, in verschillende configuraties gebruikt worden.

Je kunt het gebruiken om je diafragma of sluitertijd te bepalen en natuurlijk om met je ISO te spelen. Het is als het de 'swiss pocketknife' voor alle situaties

Ok, ik ben verkocht, welke lichtmeter moet ik kopen?

Het is geen geheim dat ik dol ben op het merk Sekonic, maar in essentie kun je ook een ander merk kopen. Zorg er eerst voor dat je lichtmeter compatible is met flits. Hele oude meters zijn dat vaak niet.

Zorg er ook voor dat je bepaalt of je een incidentmeter nodig heeft of beide wilt (reflecterend en incident).

Incident versus reflectie

Als we kijken naar het verschil tussen de twee, is het het gemakkelijkst om de reflectiemeter te vergelijken met hoe je camera werkt. Het geeft je de waarde voor 18-12% grijs.

Om dit te gebruiken hebben de meters hebben vaak extra opzetstukken (spotmeters) of bij de duurdere modellen zit de spotmeter ingebouwd.

Persoonlijk zou ik ten zeerste aanbevelen om een meter zoals de Sekonic 758 of 858 aan te schaffen met een zeer krappe spotmeter ingebouwd (rond de 1 procent is ideaal voor de meeste).

Je kunt ook hulpstukken kopen voor wat andere meters zoals gezegd, maar ik wil niet prutsen met hulpstukken die kwijtraken, dus de 758/858 zou mijn keuze zijn als je reflecterend ook wil kunnen meten.

Maar heb je het nodig?

Dat is een goede vraag. Het belangrijkste waar we lichtmeters voor gebruiken, is de incident (opvallend licht) meter. Dit betekent dat je de meter voor het gedeelte houdt dat je correct wilt verlichten en dat de meter je de juiste waarde geeft.

Nu zou je kunnen zeggen... waarom zou ik ooit een reflecterende meter gebruiken als ik er maar 18 procent grijs van krijg?

GEWELDIGE vraag! We gebruiken reflecterend vaak om witte achtergronden 100 procent wit te maken en niet 98 of 110 procent. Dit voorkomt lichtverlies en toont alle details in kleding en haar die je zou verliezen als je de achtergrond 'te veel' belicht.

Of we zorgen ervoor dat bepaalde vlakken 100% zwart zijn. Maar je kunt ook de lichtval berekenen.

Nu moet ik eerlijk zijn. Meestal gebruikte ik de reflecterende meter buiten, om de output van mijn flitsers te berekenen om day-to-night beelden te maken, licht in te vullen en alles daartussenin. Maar met moderne camera's is hier een heel coole truc voor.

Is de EVF een vervanging voor de lichtmeter?

Ja, je leest het goed, de elektronische zoeker (EVF) kan de 'reflecterende' meter vervangen. Maar alleen in bepaalde omstandigheden. Bijvoorbeeld als je op locatie bent en een gaaf dag-nachteffect wilt creëren.

Stel gewoon de elektronische zoeker in voor de emulatiemodus en stel de sluitertijd vast waar je maar wilt. Begin te spelen met diafragma en ISO en kijk gewoon in de zoeker. Laten we zeggen dat je dol bent op f/8, 1/125 en ISO 100.

Nu hoef je alleen nog maar je flitser in te stellen op f/8.0 waarvoor je nog steeds een incidentmeter nodig hebt (om het snel en goed te doen).

Hoe een lichtmeter af te lezen - Conclusie

Het aflezen van de lichtmeter is supereenvoudig als je de extra getallen begrijpt en hoe ze samenwerken met je camera en flitser.

De voordelen zijn immens: je kunt een stuk sneller werken, binnen enkele seconden locatieshoots visualiseren en opzetten, en je klant versteld doen staan door de foto meteen te maken (iets wat je steeds minder ziet), in plaats van steeds maar te proberen.

Als je op Marktplaats kijkt, kun je waarschijnlijk veel meters vinden, maar als je nieuw wilt kopen (iets wat ik wel adviseer met precisie-instrumenten) zou ik het Sekonic-assortiment bekijken, zoals de Sekonic 858 (mijn meter) of de Sekonic 758. Maar de Sekonic 358 is ook goed.

Dit zijn voorbeelden van de meters die ik in de loop der jaren bezat, maar ze hebben ook een aantal echt goede alternatieven zoals de 508, 308x, 478, enzovoorts.

Kijk op Sekonic.com voor meer informatie over de verschillende soorten.

Cursus Fotoshoot onder Controle

Meer goede tips over modelfotografie? Bekijk mijn cursus Fotoshoot onder Controle op Photofacts Academy. Hierin laat ik je zien hoe je succesvol fotoshoots kunt organiseren en uitvoeren.

Over de auteur

Frank Doorhof blogt dagelijks in het Engels op zijn website en geeft wekelijks workshops model fotografie in zijn studio in Emmeloord, maar ook op locatie in binnen en buitenland. Van beginners tot gevorderde, iedereen kan bij Frank terecht. Ook voor specifieke 1 op 1 workshops, of maatwerk voor groepen.

15 reacties

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ook interessant

• 

  Flitsfotografie tip: Volledig witte achtergrond

  door Elja Trum

• 

  Flitsfotografie tip: Overweeg een flitslichtmeter

  door Elja Trum

• 

  Wees niet bang voor tegenlicht en lichtmeters

  door Frank Doorhof

• 

  LUMU: lichtmeten met je smartphone

  door Erik van Rosmalen

• 

  Studiofotografie; de Sekonic L-308S flitslichtmeter bekeken

  door Niels van der Perk

Toon alle artikelen binnen Basiskennis