Waarom de cropfactor ook scherptediepte beïnvloed

maandag 20 juni 2022, 20:40 door Nando Harmsen | 4.448x gelezen | 7 reacties

Een cropsensor is alleen maar een sensor die een kleiner oppervlakte heeft dan een full frame sensor. Je moet er niet meer achter zoeken dan dat.

De consequentie is, dat je niet de volledige beeldhoek van je objectief gebruikt. Laat dat nu indirect de reden zijn waarom de scherptediepte bij een cropsensor anders is. In dit artikel leg ik dit uit.

Er is aardig wat verwarring over de invloed van een cropsensor op scherptediepte. Sommigen zeggen dat het invloed heeft, anderen niet. Open de eerste de beste DoF calculator en je ziet de scherptediepte veranderen wanneer je van een fullframe sensor naar een cropsensor omschakelt.

Een cropsensor is alleen maar een kleinere sensor die een kleiner deel van het beeld vastlegt. Als een fullframe de grote foto is, zal een 1,6x cropsensor alleen dat rood omlijnde deel vastleggen.
Het resultaat uit een DoF calculator lijkt bewijs genoeg, denk je niet. Toch is het niet zo simpel. Ja, de scherptediepte wordt anders, maar om andere redenen dat je misschien denkt. De reden is, dat er vaak een verkeerde uitgangspositie wordt genomen.

Omschakelen tussen fullframe en crop

Wat gebeurt er wanneer je schakelt tussen een fullframe en een cropsensor? De beeldhoek wordt anders. Met andere woorden, het beeld dat een cropsensor vastlegt komt overeen met een langer brandpunt op een fullframe sensor.

Het beeld van 85mm op een fullframe camera, met f/5,6 en op 4 meter afstand.
Om dit in getallen zichtbaar te maken. Een 85mm objectief op een cropsensor die 1,6x zo klein is, levert hetzelfde beeld op als een 136 mm op een fullframe (85 x 1,6). Dat weten we allemaal, toch?

Uiteraard moeten we beide foto's wel in dezelfde afmetingen bekijken, bijvoorbeeld full screen op een full HD scherm of een foto print.

Het beeld van 85mm op een 1,6x crop camera, met f/5,6 en op 4 meter afstand. Omdat de sensor een kleiner is, is de beeldhoek kleiner en wordt het onderwerp 1,6x zo groot afgebeeld. Vergelijk dit maar eens met de vorige foto.

Hou het onderwerp even groot in beeld

Laten we het eens vanuit een ander standpunt beschouwen. Het onderwerp gefotografeerd met 85mm op een cropcamera is 1,6x zo groot afgebeeld als bij een 85mm op een fullframe. Je krijgt dus een heel andere opname.

Wil je met de cropcamera het onderwerp even groot in beeld krijgen als met de fullframe, dan kun je twee dingen doen. Je maakt de afstand 1,6x zo groot, of je kiest een korter brandpunt. In dit voorbeeld is dit een 50mm (85 / 1,6 en dan afgerond naar 50mm).

Door de brandpuntsafstand met (ongeveer) 1,6x te verminderen tot 50mm komt het onderwerp met een 1,6x cropcamera even groot in beeld als bij 85mm op een fullframe. De afstand blijft 4 meter, het diafragma f/5,6
Nu gebeurt er iets bijzonders. In het eerstgenoemde geval wordt de afstand groter, waardoor de scherptediepte kleiner wordt. In het tweede geval wordt de brandpuntsafstand korter, waardoor de scherptediepte ook kleiner wordt.

Een cropfactor heeft alleen indirect invloed op scherptediepte

Kortom, de kleinere scherptediepte die ontstaat door je onderwerp met een camera met cropsensor te fotograferen, wordt veroorzaakt doordat we ofwel verderaf moeten gaan staan met hetzelfde brandpunt, dan wel omdat we een korter brandpunt nemen.

De scherptediepte wordt dus indirect door de cropsensor veroorzaakt.

Het verschil tussen een fullframe sensor en 85mm links, en een 1,6x cropsensor en 50mm rechts. Beiden op 4 meter afstand gefotografeerd en met f/5,6. Het verschil komt niet door de cropsensor, maar door het verschil in brandpuntafstand.

Wat als je de fullframe cropt

Om het verhaal compleet te maken, het laatste bewijs als het ware, kunnen we de scherptediepte tussen een cropsensor en fullframe sensor eens naast elkaar leggen.

We houden brandpunt gelijk, afstand gelijk, en diafragma gelijk. We gaan echter wel de fullframe foto croppen tot het onderwerp even groot is als met de cropsensor. Je zult zien dat er geen verschil in scherptediepte is.

Wanneer ik de foto met 85mm op fullframe digitaal crop naar dezelfde vergroting als met de 85mm op de 1,6x cropcamera, zie je dat bij gelijke afstand tot het onderwerp en hetzelfde diafragma dezelfde scherptediepte is. Zie jij welke met de cropsensor is gefotografeerd, en welke digitaal gecropt uit een fullframe?

Conclusie

De cropsensor heeft geen directe invloed op scherptediepte. De invloed is indirect, omdat we een korter brandpunt moeten gebruiken, of een grotere afstand om het onderwerp even groot in beeld te krijgen.

Houden we brandpunt, afstand en diafragma gelijk, dan is er geen enkel verschil in scherptediepte.

De cursus Alles over Scherptediepte

We kennen allemaal de term scherptediepte, of onder de populaire afkorting DoF. We weten ook allemaal dat diafragma invloed heeft op de scherptediepte, en dat je brandpuntafstand ook een rol speelt. Zelfs afstand doet mee.

In de cursus Alles over Scherptediepte komen alle geheimen over scherptediepte aan bod. Hoe werkt het, wat voor invloed kun je erop uitoefenen, hoe zet je het in? In 20 video's komen al die vragen en meer aan bod.

De cursus wordt gegeven door Nando Harmsen, die dit soms lastige onderwerp stap voor stap in eenvoudige bewoordingen zal uitleggen zodat ook jij precies weet hoe scherptediepte werkt, en hoe je het voor je eigen fotografie kunt inzetten.

Ben je nog geen lid van Photofacts Academy? Meld je dan nu aan en krijg niet alleen de cursus over scherptediepte, maar ook meer dan 100 andere interessante cursussen over fotografie en fotobewerking.

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

7 reacties

Donald Willemsen schreef op dinsdag 21 juni 2022 om 10:48 | reageer
Interessant verhaal, maar er is me toch wat opgevallen wat het verhaal in mijn ogen doet wankelen.
Bij de laatste 2 foto's net boven de conclusie zitten duidelijke verschillen. Kijken we naar het onderste deel van de lamp dan zien we rechts ernaast bij de ene foto meer geel uit de achtergrond dan bij de andere foto. De digitale crop van de fullframe is in mijn ogen niet gelijk aan de cropsensor. Een andere oorzaak kan nog zijn dat de lamp niet exact op dezelfde plaats hangt ten opzichte van de achtergrond. De twee foto's zijn niet exact gelijk qua uitsnede.

Dies Groot schreef op dinsdag 21 juni 2022 om 11:00 | reageer
Bij dit diafragma, deze sensorgrootte's en deze resultaten heb ik toch mijn twijfel of dit wel exact 4 meter afstand was en toch niet iets dichterbij ...?

Nando schreef op dinsdag 21 juni 2022 om 11:44 | reageer
@Donald Willemsen:
De foto's zijn allemaal uit de hand gemaakt, niet vanaf statief. Dat betekent dat er gewoon wat kleine verschillen zijn van compositie

Nando schreef op dinsdag 21 juni 2022 om 11:46 | reageer
@Dies Groot:
Exact 4 meter is het waarschijnlijk niet. Wel ongeveer. Ik heb er geen meetlint bij gehouden.

Matt schreef op dinsdag 21 juni 2022 om 16:59 | reageer
Een andere benadering is naast equivalente brandpuntsafstand, ook een equivalent diafragma.

Dus als je op full frame met 85mm, F/5.6 fotografeert, gebruik je op APS-C 50mm, F/3.5. Dan krijg je ook een identieke foto qua scherpdiepte.

Peter Van Himste schreef op dinsdag 21 juni 2022 om 17:59 | reageer
Je zou eens een gelijkaardig verhaal kunnen brengen over diafragma: waarom een f/2.8 lens op een crop camera niet zomaar een full frame f/4 lens is. Daar is ook heel vaak verwarring over.

Jos schreef op dinsdag 21 juni 2022 om 21:55 | reageer
Ik heb indertijd een vergelijk gemaakt met een Canon 5D en een Olympus E-5. Voor beide toestellen heb ik dezelfde lens gebruikt: een 50mm f/1.4 Zuiko (OM-systeem).
Om het onderwerp even groot op beide sensoren te krijgen, moest ik dus met de Olympus op een grotere afstand gaan staan, waardoor de scherptediepte groter werd. Dit uiteraard met ook hetzelfde diafragma (f/5.6).
Even dit: naarmate we dichterbij ons onderwerp komen, gaat de scherptediepte kleiner worden. Dat geldt voor ieder objectief. Ook is de scherptediepte niet afhankelijk van de brandpuntsafstand, maar van de effectieve lensdiameter.
Zo zal een 50 mm f/4 (= diameter 12.5mm) een even grote scherptediepte leveren als een 200 mm bij f/16. Uiteraard hoort dan ook de afstand even groot te zijn, want zoals gezegd beïnvloedt die ook de DOF.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Masterclass Landschapsfotografie met Bas Meelker

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.432 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Waarom de cropfactor ook scherptediepte beïnvloed

Omschakelen tussen fullframe en crop

Hou het onderwerp even groot in beeld

Een cropfactor heeft alleen indirect invloed op scherptediepte

Wat als je de fullframe cropt

Conclusie