Recensie: NLXL door Karel Tomei

woensdag 16 mei 2012, 23:28 door Erik van Rosmalen | 9.776x gelezen | 4 reacties

Luchtfotografie: een niet-alledaagse discipline binnen de fotografie. De Nederlandse luchtfotograaf Karel Tomeï is in ons land, maar ook ver daar buiten, al decennialang een begrip in het genre. De herdruk van het enorme 'NLXL' is het bewijs. Een paperback met het formaat van een flinke stoeptegel.

Dat luchtfotografie meer is dan een plat bovenaanzicht van –in dit geval– een plat land als Nederland, bewijst Tomeï met zijn bedrijf Flying Camera al jarenlang. Al sinds eind jaren tachtig voorziet hij allerlei kranten, weekbladen en tijdschriften van foto's vanuit de lucht. Van de Grote Bosatlas is hij ook al een aantal jaar hofleverancier. Daarnaast maakt hij ook vrij werk. Hij bracht al verschillende fotoboeken uit, bijvoorbeeld over Zuid-Afrika, verschillende Nederlandse provincies of Curaçao.

Paperback

De oorspronkelijke versie van NLXL met hardcover stamt alweer uit 2008 en is ruimschoots uitverkocht. Onlangs verscheen echter een herdruk: als paperback dit keer. Die term doet je wellicht denken aan een zakboekje om mee op vakantie te nemen, maar niets is minder waar. In ruim 480 pagina's op hetzelfde grote formaat als de oorspronkelijke druk geeft Tomeï blijk van zijn meesterschap.


Een boek van flink formaat
De oorspronkelijke hardcover woog bijna 5 kilo; de paperback doet daar niet veel voor onder. Iets minder 'XL' is de prijs, die ongeveer de helft van de oorspronkelijke hardcover bedraagt (29,95 euro).

Geen groothoek

Wie denkt dat luchtfotografie vooral draait om rechttoe, rechtaan uitzichten in beeld brengen met een flinke groothoek, moet het boek zeker eens doorbladeren. Op een paar foto's trekt Tomeï inderdaad zijn breedhoek uit de tas, maar alleen als de wijdsheid en de vervorming zijn beeld versterken. Maar in veel gevallen blijkt een telelens zelfs beter te werken; landschappen met rijen windmolens die door de tele worden samengedrukt krijgen een heel andere sfeer mee.


Maar is het plaatjes kijken en plekjes herkennen? Of laat Tomeï ook iets meer zien? Absoluut. Het niveau van registreren is hij ruimschoots ontstegen. De open deuren –molens, bollenvelden, polders en water – laat hij zeker niet links liggen, maar benadert hij vanuit een verrassende hoek.

Huwelijk in de cockpit

Hij kiest heel nauwgezet zijn hoeken, locaties en momenten. In het voorwoord beschrijft hij ook het samenspel met zijn piloot, dat van essentieel belang blijkt om zijn foto's te maken. 'Een wenk, een hint, een vingerwijzing. Meer heeft mijn vaste poloot niet nodig om me in een scoringspositie te brengen. Ik zie dit samenspel als een soort huwelijk in de cockpit', aldus Tomeï, die naast diafragma, sluitertijd, brandspuntsafstand en isowaarde ook nog met vliegregels en radioverkeer te maken heeft.


De beelden in het boek varieren van bijna abstracte, serene landschappen tot stedelijke zoekplaatjes
Kleuren, lijnen en patronen spelen een belangrijke rol in de foto's. Alledaagse landschappen krijgen daardoor een bijzondere aanblik. En ook de opmaak en de manier waarop foto's bij elkaar geplaatst worden, versterken het spel van vormen.


Tomeï combineert vormen en kleuren op allerlei manieren
Ook inhoudelijk soms verrassend: een bovenaanzicht van een kerkhof combineert op een ongemakkelijke manier met een beeld van een flatgebouw

Essays

NLXL biedt naast de vele foto's ook een aantal essays van meer of minder bekende Nederlanders. Schrijvers als Gerrit Komrij, Aaf Brandt Corstius en Martin Bril, maar bijvoorbeeld ook fotograaf en schrijver Hans Aarsman. Ze schreven een tekst aan de hand van een foto van Tomeï.

Richard Krajicek haalt herinneringen op aan de tennisbaan waar hij als kleine jongen trainde, Adjiedj Bakas filosofeert over de ruimtelijke ordening in ons land aan de hand van een beeld van de bijzondere 's Hertogenbossche woonwijk de Haverleij. Sylvia Witteman schrijft een vermakelijke herinnering op aan de hand van de foto van een naaktstrand.

Spreken de foto's zelf niet genoeg? Voor de zuivere plaatjeskijkers zijn deze toevoegingen misschien minder interessant, maar ze brengen ritme in het boekwerk en een andere, (soms) frisse kijk op een foto. Dat niet elke tekst even veel toevoegt, nemen we dan maar voor lief en Tomeï en de uitgever hebben het aantal essays beperkt gehouden.


Kortom, een boek dat de moeite waard is voor landschapsfotografen, maar ook anderen die zich willen laten inspireren door mooi lijnenspel of kleurcomposities. Maar ook gewoon leuk om eens te zien waar of hoe Tomeï boven je eigen woonplaats heeft rondgevlogen. Daarvoor is overigens een app beschikbaar (voor iPhone en iPad).


De shots van het boek zijn gemaakt met de Olympus PEN P3
Componist Jeroen van Veen liet zich inspireren door NLXL en zette de beelden op muziek:


NLXL door Karel Tomei kost 29,95 euro.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Erik werkt als content specialist. Daarnaast is hij freelance tekstschrijver en fotograaf. Mensen vormen daarbij het hoofdonderwerp: portret- en reportage-fotografie. Volg Erik ook op Instagram!

4 reacties

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ook interessant

• 

  Het Perfecte Plaatje; Lijnenspel vanuit de lucht en product

  door Elja Trum

• 

  Natuurfotografie in Nederland; nieuwe online fotografiecursus

  door Elja Trum

• 

  Recensie: de mooiste fotolocaties - Oost Nederland

  door Michelle Peeters

• 

  Nederlands Fotomuseum breidt uit

  door Michelle Peeters

• 

  Record Nederlands Fotomuseum: 100.000 bezoekers

  door Michelle Peeters

• 

  Nationaal Park Hollandse Duinen nu vanuit de lucht in 360 graden te bekijken

  door Michelle Peeters

Toon alle artikelen binnen Boeken