Een HDR foto is ook gewoon een foto

maandag 6 juni 2022, 20:02 door Nando Harmsen | 3.420x gelezen | 3 reacties

Een HDR foto wordt vaak als iets aparts gezien. Een foto die geen normale foto is. Toch is het niets meer dan een gewone foto, die behandeld kan en moet worden als elke andere niet-HDR foto. Er is niets onnatuurlijks aan HDR, tenzij je er bewust iets onnatuurlijks van maakt.

HDR staat voor High Dynamic Range, wat naar het Nederlands vertaalt als hoog dynamisch bereik. Deze letterlijke vertaling is echter niet helemaal correct. De juiste vertaling zou moeten zijn: groot dynamisch bereik. Dit omvat de werkelijke betekening van HDR veel beter.

Dit is niet wat je wilt, uitgebeten wit. Dit kan nooit meer gecorrigeerd worden. Een belichtingstrapje zou de oplossing zijn.
Als fotograaf weet je dat er momenten zijn dat de camera niet het hele bereik van licht tot donker kan vastleggen. Het dynamisch bereik van hetgeen je fotografeert is dan groter dan wat de camera kan registreren.

Het resultaat is uitgebeten wit, of dichtgelopen zwart. In veel gevallen wordt dat als onwenselijk ervaren.

Wie in raw bestandsformaat fotografeert weet dat je in de nabewerking voor een deel de hoge lichten en schaduwen kunt corrigeren. Puur wit natuurlijk niet, want daar zit geen beeldinformatie meer in, maar de donkere tinten vaak wel, tot het moment dat er merkbaar ruis en banding ontstaat.

Wanneer je zorgt voor Exposure to the Right, is het mogelijk om een groot dynamisch bereik te gebruiken in één enkel raw bestand. Net als deze foto.
Door de schaduwen op te lichten maak je van je foto in feite al een HDR foto, een beeld met een groot dynamisch bereik. Je haalt immers het maximale dynamisch bereik uit de ruwe sensordata. Maar dat kan in sommige gevallen nog niet genoeg zijn.

Een belichtingstrapje is de oplossing als het dynamisch bereik van je raw bestand niet voldoende is. Je verdeelt het dynamisch bereik van hetgeen je fotografeert over een aantal foto's met verschillende belichtingen.

Dit belichtingstrapje kan dan vervolgens samengevoegd worden tot een HDR foto.

Met een belichtingstrapje is het mogelijk om ieder dynamisch bereik vast te leggen. Daarna kan het samengevoegd worden tot een enkele foto. Die moet je dan verder bewerken zoals elke andere foto.
Het enige verschil tussen een HDR foto uit een belichtingstrapje en een enkel raw bestand is het dynamisch bereik dat in het bestand is vastgelegd.

In een raw bestand zit bijvoorbeeld maximaal 12 stops aan dynamisch bereik (afhankelijk van de camera), in een eenvoudige HDR zit maximaal 16 stops aan dynamisch bereik (in een 16-bit TIFF bestand).

Of het nu een enkel raw bestand is, of een HDR bestand dat door de samenvoeging van het belichtingstrapje is gemaakt, het zijn beide foto's die bewerkt moeten worden. Met andere woorden, in beide gevallen behandel je de foto als een normaal enkel fotobestand.

Deze HDR foto heeft een heel natuurlijke uitstraling, waarbij het niet direct HDR opname uitschreeuwt. De beste HDR is niet als HDR te herkennen.
Met de HDR zijn echter de donkere delen verder op te lichten dan met het raw bestand, en de lichte delen zijn vaak nog wel te corrigeren.

Hierdoor heb je meer speelruimte gekregen in het bewerken. Daarin zit het grote verschil tussen HDR uit een belichtingstrapje en een raw bestand.

Maar hoe kan het dan dat er zoveel HDR foto's zo onrealistisch zijn? Die vraag zal ongetwijfeld in je opkomen, en je misschien tot de overtuiging brengen dat een HDR iets onnatuurlijks is. De reden is eenvoudig. Die onechte uitstraling heeft niets met HDR te maken, maar met de bewerking van de foto.

Dit is een bewerking die velen met HDR associëren. Maar dit heeft niets met HDR te maken, wel met een bepaalde soort bewerking. Je houdt ervan, of niet. Ik hou er niet van.
De onechte uitstraling van een foto die de HDR zo'n negatieve naam heeft gegeven is het gevolg van een bewerking die alle lichte delen donkerder maakt, en alle donkere delen lichter.

Dit is iets wat ook met een raw bestand gedaan kan worden, met hetzelfde resultaat. Het heeft niets met HDR te maken.

Vaak worden de details ook nog geaccentueerd, en de kleuren ofwel gedesatureerd, dan wel extreem versterkt. Dit alles bij elkaar wordt tonemapping genoemd wat uiteindelijk niets meer dan een manier van bewerking is. Je kunt dit met elke willekeurige foto doen, ook een niet-HDR.

Is dit een HDR opname, of toch niet? Zie jij het? Maakt het überhaupt uit of het HDR is of niet? Het gaat toch om de foto, en niet de manier hoe die tot stand gekomen is?
Nu is het wel zo dat je met HDR verder kan gaan in het extreem bewerken van een foto, waarbij het welbekende kunstmatige uiterlijk wordt bereikt, maar een HDR kan ook op een normale natuurlijke manier bewerkt worden.

Wees dus niet bang om een HDR uit een belichtingstrapje te maken. Doe je het goed, dan is het niet eens te zien dat het een HDR is. Dat is het geheim van een echte goede HDR foto.

Meer weten over HDR fotografie?

Bij Photofacts Academy, onze online cursusomgeving voor fotografen, hebben we een complete cursus over HDR fotografie. Je kunt deze cursus twee weken lang volgen met een gratis proeflidmaatschap.

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

3 reacties

Stefanie schreef op dinsdag 7 juni 2022 om 13:27 | reageer
Met hetzelfde trapje waarmee je HDR maakt kun je natuurlijk ook aan blending doen, wat bewerkelijker maar je hebt alles wel zelf in de hand, daar waar de HDR software van elk deeltje de optimale belichting uit wil trekken wil je zelf misschien toch nog net wat meer schaduw of juist lichtere partijen bewaren. De meeste HDR programma's zitten bomvol presets die verschillende graderingen van tonemapping toepassen dus dat die look direct gelinkt wordt aan HDR vind ik niet zo vreemd

Nando schreef op dinsdag 7 juni 2022 om 14:01 | reageer
@Stefanie:
Ik neem aan dat je luminosity masks (helderheidsmaskers) bedoelt als je het over blending hebt. Dat komt in mijn cursus HDR op Photofacts Academy ook aan bod.
Binnenkort komt een artikel en video online op dit blog met daarin een voorbeeld hoe ik bij voorkeur mijn belichtingstrapje samenvoeg, met lagen en maskers in Photoshop.

Paul schreef op zondag 12 juni 2022 om 13:20 | reageer
Leuk stuk over HDR. Wordt inderdaad vaak te ver doorgevoerd, zelfs in verder een fotoboek dat ik in een overmoedige bui kocht.
Wel is het zo dat je ook zonder speciale software al héél ver kunt komen in fotoshop.
Ik heb een lang fotoverleden (begon in 1961), en dus ook véél negatieven en dia's. Die laatste kun je niet veel mee, dynamisch bereik is te klein, maar negatieven! Zowel Z/W als kleur hebben veel meer in zich als er je zou denken. Al met het scannen kun je veel doen, en in bewerkingsprogramma's kun b.v. shadows/highlights tot zeer bijzondere resultaten komen, en mogelijk ook met speciale het programma's, dynamisch bereik is echt onverwacht.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Van Beeld naar Kunst met Micky Hoogendijk

Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.430 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Een HDR foto is ook gewoon een foto