Filmen met je fotocamera: camerakeuze

maandag 30 juni 2014, 23:46 door Rob Dijkstra | 41.112x gelezen | 18 reacties

Het filmen met een systeemcamera of spiegelreflex wordt steeds populairder. En terecht: verwisselbare lenzen en een grote beeldsensor maken dat je met deze camera's creatief aan de slag kunt en kleine scherptediepte kunt gebruiken.

Een voorbeeld van wat er met een spiegelreflex- of systeemcamera te bereiken is kun je zien in mijn film 'Lente in Doornenburg'. Deze bevat beelden van kasteel de Doornenburg in de Betuwe. De film is gemaakt met een Sony Alpha 77 en drie verschillende lenzen (een 16-50mm zoomlens, een 50mm macrolens en een 70-400mm zoomlens).

Eigenlijk zijn er tegenwoordig drie typen camera die bijzonder geschikt zijn voor filmen:


• Spiegelreflexcamera's
• Systeemcamera's (vooral de typen met een grotere chip zoals de Sony Nex serie, Fuji X serie, Olympus PEN serie, Panasonic G serie, Samsung NX serie
• Bridgecamera's met een grote chip (bijvoorbeeld de Sony RX10 en Panasonic Lumix FZ1000)

Systeemkeuze

Een echte voorwaarde voor creatief filmwerk is een grotere beeldchip. Met vrijwel alle compactcamera's kun je ook prima filmen maar het werken met scherptediepte is echt afhankelijk van een grotere beeldchip: 1 inch is daarvoor wel het minimale formaat.


Spiegelreflexcamera's (met name de Canon 5D mark III) staan bekend om hun filmcapaciteiten, maar technisch gezien zijn systeemcamera's zeker zo geschikt.

Het verschil tussen een spiegelreflex- en een systeemcamera


Het grote verschil is dat een systeemcamera geen spiegel heeft. Bekijk de afbeelding hieronder eens. Spiegelreflexcamera's gebruiken de spiegel (2) om het beeld (rode lijn) dat in de lens komt (1) omhoog te kaatsen naar een prisma (3) die het beeld omdraait en in de zoeker laat zien (4).

We noemen dit een optische zoeker. Om het beeld in de zoeker te krijgen is er geen elektronica nodig. 
Op het moment van fotograferen (het indrukken van de ontspanknop) klapt de spiegel (2) omhoog (blauwe pijl) om het beeld door te laten (groene lijn) naar de beeldchip (6). Op dat moment heb je (kort) even geen beeld in je zoeker. Voor de beeldchip ligt de sluiter (5). Die kun je vergelijken met een metalen klapdeur. Door heel snel of langzamer open-en-dicht te klappen bepaalt dit 'deurtje' de sluitertijd.


Nu je dit principe begrijpt kun je je voorstellen dat filmen een technische uitdaging voor een spiegelreflex is. Want om de continue beeldstroom (de je met video maakt) op te kunnen nemen moet de spiegel omhoog geklapt zijn en dan heb je dus geen beeld in de zoeker. Daarom moet je tijdens het filmen bij een spiegelreflexcamera altijd op de monitor aan de achterzijde naar het beeld kijken. 




Een uitzondering hierop zijn de spiegelreflexcamera's van Sony (de SLT-modellen). Deze beschikken over een grotendeels transparante spiegel die niet beweegt. Zowel bij fotograferen als filmen gaat het beeld dwars door de spiegel om opgenomen te worden. Slechts een klein deel van het beeld wordt omhoog gespiegeld en geeft het beeld in de elektronische zoeker (EVF = electronic view finder). 


Concurrenten van Sony noemen dat een nadeel. Het beeld zou niet zo levensecht zijn als een optische zoeker. 
Er zijn ook voordelen aan het systeem dat Sony gebruikt. Zo kun je tijdens het filmen in de zoeker blijven kijken. Bij helder daglicht is dat een groot voordeel, want een monitor is dan altijd slecht te beoordelen door het opvallende licht.

Ook zorgt bij heel weinig licht de chip van het zoekerbeeld voor beeldversterking. Hierdoor kun je in vrijwel duistere omstandigheden toch nog beeld hebben om scherp te stellen. Die versterking gebruikt de grote chip niet voor de foto, waardoor er geen extra ruis op de foto komt.


Of je een elektronische zoeker als prettig ervaart, is een persoonlijke voorkeur. Bekijk die zoekers dus goed vóór je een camera gaat kopen. In de nieuwste topmodellen worden hoge kwaliteit zoekerschermen gebruikt die een gedetailleerd beeld geven. Goedkopere modellen beschikken vaak over een minder gedetailleerde digitale zoeker.

Directe beoordeling en scherptedieptecontrole.
Een voordeel van de elektronische zoeker is dat je correcties (zoals onder- of overbelichting, witbalans enz.) direct kunt zien. Datzelfde geldt ook voor kleurafstellingen e.d. Het filmpje hierna laat duidelijk zien hoe handig dat is. Bij de meeste spiegelreflexcamera's moet je eerst de foto of filmopname maken en kun je 'm dan daarna beoordelen, maar met name bij systeemcamera's is de 'directe controle' groot.




Scherptedieptecontrole

Bij filmen kun je (net als bij fotograferen) door je diafragmakeuze kiezen om bij bijv. een portretopname de achtergrond onscherp te houden en bij een landschap zowel voor- als achtergrond heel scherp af te beelden. 
Systeemcamera's laten dit effect direct in de zoeker zien. Persoonlijk vind ik dat een erg handige feature.

Beeldchip formaat


Misschien heb je gehoord dat professionele camera's beschikken over een grotere beeldchip dan minder professionele modellen. In grote lijn kun je wel aannemen dat een grotere chip een hogere kwaliteit geeft. Verwar overigens het formaat (in centimeters) niet met het aantal beeldpuntjes. Een grotere chip is dus fysiek (in centimeters) een grotere chip.

Grotere chips hebben minder last van ruis. De meest gebruikte beeldchips in spiegelreflexcamera's zijn APS-C formaat. Deze chips hebben een zeer goede prijs-kwaliteit verhouding en zijn zowel geschikt voor amateur- als professioneel gebruik. In onderstaande afbeelding zie je de verschillende formaten. Een grotere chip wint het van een kleinere als we letten op beeldruis (vooral bij minder licht) en detailweergave.


Full-frame chips zijn alleen beschikbaar in spiegelreflexcamera's en systeemcamera's van Sony (A7 serie). Overige merken systeemcamera's hebben maximaal APS-C formaat. Voor het werken met een kleine scherptediepte is (in volgorde van bruikbaarheid) full-frame, APS-H, APS-C, Micro Four Thirds en 1 inch chip het meest geschikt.

In het schema hieronder is goed te zien hoeveel kleiner een beeldchip van bijvoorbeeld de Nikon 1 camera's zijn ten opzichte van de veelgebruikte APS-C chips. Beeldchip van een dergelijk (of nog kleiner) formaat zijn niet geschikt voor het creëren van kleine scherptediepte en daarmee feitelijk ongeschikt om dit in films en foto's te gebruiken.


Sommige systeemcamera's hebben echter een kleinere chip dan spiegelreflexcamera's (die meestal APS-C formaat hebben). Dat betekent theoretisch mindere kwaliteit en meer ruis bij weinig licht. En hoe kleiner de chip, hoe minder je de mogelijkheid hebt te spelen met de scherptediepte.

Zoeker

Persoonlijk vind ik het prettig als een camera niet alleen een monitor heeft maar ook een zoeker. Fotograferen en filmen met alleen een monitor is - met name in veel daglicht - lastig. Je kunt het beeld dan niet goed beoordelen. Daar zijn weliswaar hulpmiddelen voor maar als je camera over een zoeker beschikt is dat wel zo handig.

Met name systeemcamera's worden nogal eens ontworpen met uitsluitend een monitor. 
Heeft je huidige camera alleen een monitor dan zul je bij filmwerk al snel de behoefte hebben aan een zoekerloep.

Bridgecamera's

Een overbruggend model (vandaar de naam) tussen spiegelreflex en compactcamera kan zo zijn voordelen hebben: vaak zijn dit camera's met een zeer goede kwaliteit en veel mogelijkheden. Ze hebben echter geen verwisselbare lens.

Dat hoeft op zich geen nadeel te zijn: als het zoombereik groot genoeg is (8x of meer) en er voldoende groothoek aanwezig is (24 of 28mm) heeft een dergelijke camera het voordeel van compactheid (geen gesleep met losse lenzen), een licht gewicht en een nooit vervuilde chip.

Veel bridgecamera's hebben een kleine beeldchip en zijn daardoor niet zo geschikt voor filmwerk. Andere daarentegen (bijvoorbeeld de Sony RX-10 en Panasonic FZ1000) bieden een beeldkwaliteit die veel spiegelreflexcamera's niet kunnen halen.

Oud glas


Misschien heb je nog lenzen liggen van een oudere camera. Dan is het de moeite waard om te kijken of je camerakeuze hiervan af moet hangen. Wees echter wel reëel: één oud lensje zonder autofocusfunctie moet niet je keuze bepalen. Het moet dan echt gaan om een waardevolle collectie lenzen.

Check ook of je die lenzen wel echt kunt gebruiken op je nieuwe camera, want 'hetzelfde merk' wil nog niet zeggen dat het ook past en werkt...
 Objectieven zonder automatische scherpstelling vind ik persoonlijk te lastig. Met name bij snelle onderwerpen is de elektronica vaak sneller dan de mens. 


Conclusie: oude objectieven kunnen soms bruikbaar zijn, maar check het eerst allemaal goed.

Wel of geen autofocus

De meeste merken spiegelreflexcamera's kunnen bij het filmen niet - of slechts heel traag - automatisch scherpstellen. Dat heeft alles te maken met de manier waarop zo'n camera gebouwd is. 


Systeemcamera's en bridgecamera's kunnen (vanwege hun bouw) ook bij het filmen snel scherpstellen. Als je dus veel gaat filmen en je wilt het gemak van automatische scherpstelling niet opofferen, dan is je keuze een systeemcamera of een bridgecamera. 



Er zijn situaties waarin de automatische scherpstelling niet zo goed werkt. Dat geldt voor fotograferen en filmen beide. Maar filmen met automatische scherpstelling is net als fotograferen: hoe minder je je hoeft bezig te houden met technische handelingen, hoe meer tijd je hebt om te focussen op beeldinhoud.

Tenslotte…


Veel mensen denken dat professionele fotografen en filmers uitsluitend met spiegelreflexcamera's werken. Dat is inmiddels achterhaalt. Bekijk bijvoorbeeld het werk van Benedict Campbell, een gerenommeerd fotograaf en filmer uit Engeland. Hij heeft een aantal films in opdracht van motormerk Harley Davidson gemaakt met de Sony Nex7. 


Steeds meer professionele fotografen gebruiken de kleinere systeemcamera's om onopvallend hun werk te kunnen doen. David McLain is fotograaf voor onder andere National Geographic en fotografeert met Sony systeemcamera's.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Rob Dijkstra is fotograaf, freelancer voor onder andere Zoom, Sony en Adobe. Rob is specialist op het gebied van filmen met de DSLR en systeemcamera. Zijn passie voor de Nederlandse natuur deelt hij door foto-excursies.

18 reacties

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ook interessant

• 

  Zoomobjectief met continu diafragma voor filmen

  door Nando Harmsen

• 

  5 dingen die je moet weten wanneer je start met filmen

  door Nando Harmsen

• 

  Moet een camera fabrikant ook camera's zonder film functies uitbrengen?

  door Nando Harmsen

• 

  Externe koeling voor het Canon EOS R5 hitteprobleem

  door Nando Harmsen

• 

  Review: Cursus Filmen met je Fotocamera

  door Jane Zijlstra

• 

  Cursus Filmen met je Fotocamera

  door Elja Trum

Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks