Wat is beter? Stacking of ruisreductie?

maandag 24 juli 2023, 15:30 door Nando Harmsen | 3.088x gelezen | 15 reacties

Ruisreductie wordt steeds geavanceerder. Met de machine learning algoritmes ishet mogelijk om details die door ruis niet meer zichtbaar zijn terug te brengen. Is de moderne ruisreductie techniek beter dan het stapelen van foto's, of blijft dat nog steeds een betere methode?

Nog niet zo lang geleden voegde Adobe de ruisreductie die gebruikt maakt van machine learning aan Lightroom toe. Het wordt A.I. genoemd, hoewel ik vind dat dit absoluut niets met kunstmatige intelligentie te maken heeft. Maar dat terzijde.

Al deze 'slimme' ruisreductie software blijkt ontzettend goed te werken, zoals we allemaal weten. Sommige beter dan andere, of sneller. Maar het valt niet te ontkennen dat ze stuk voor stuk goede resultaten leveren.

AI ruisreductie in Luminar NEO is niet gratis. Je moet er extra voor betalen wil je deze ter beschikking hebben.
Een andere techniek voor ruis te verminderen is het stapelen van foto's. Deze techniek maakt gebruik van het willekeurig karakter van ruis. Door meerdere foto's te stapelen en samen te voegen kan je de ruis eruit filteren.

Deze techniek wordt veel gebruikt bij sterrenfotografie, zowel bij het fotograferen door een telescoop als foto's van de Melkweg. Hierdoor is het mogelijk om ondanks de noodzaak van hoge ISO waarden toch veel detail te laten zien. Het kost alleen veel werk om dit te doen.

De AI ruisreductie in Lightroom Classic kan traag zijn, zeker op de wat oudere computer.
De techniek kan ook gebruikt worden voor foto's die met een drone zijn gemaakt. De kleine sensoren in die apparaten zijn vaak gevoelig voor ruis, waardoor je de ISO nauwelijks hoger kan zetten. Zelfs een kleine bewerking kan al veel ruis veroorzaken.

Stacking vergt voorbereiding, en het nodige werk. Niet elk onderwerp is er geschikt voor.
Smartphones en een aantal camera's maken zelfs gebruik van deze stacking techniek om de ruis uit een foto te halen. Hierdoor is het mogelijk om in het donker toch redelijk goede foto's met een smartphone te maken.

Ik vroeg me af wat het beste werkt. De moderne A.I. ruisreductie techniek, of het ouderwets stapelen van meerdere foto's? Om dit uit te zoeken heb ik een paar foto's gestapeld om de ruis eruit te halen. En ik heb een van die foto's ook met de 'slimme' ruisreductie in Lightroom Classic en Luminar NEO bewerkt.

Elke ruisreductie is met de volgende instellingen gedaan: Lightroom Classic met 66% sterkte, en Luminar NEO met de aangeraden ruisreductie sterkte. Dit was in alle gevallen 'hoog'.

In een donkere kerk in Frankrijk. De foto is gemaakt met ISO 25.600 zodat er veel ruis aanwezig is.

Een foto in een kerk

Bovenstaande foto is uit de hand gemaakt, met een Canon EOS R5 op ISO 25.600. Ik heb bij het maken van de foto een serie van 14 opnames gemaakt om te kunnen stacken.

Deze en andere foto's van deze kerk zijn gebruikt voor het uitleggen van de stacking methode. Hoe stacking werkt heb ik uitgelegd in een artikel dat je kunt vinden via deze link.

Een 100% weergave van een deel van de foto. Let op het verschil in details.
De ruis in deze foto wordt er goed uitgehaald. Details worden redelijk goed behouden, maar de grotere vlakken raken al snel uitgesmeerd, zonder enige textuur. Lightroom Classic weet meer detail te behouden dan Luminar NEO. Stacking levert echter de meeste details op.

Een landschap in de schemering, gefotografeerd met een drone. Zelfs met ISO 100 is er veel ruis ontstaan. De bewerking is naar eigen smaak uitgevoerd.

Een foto met een drone

Drones zijn vaak gevoelig voor ruis. Daarom maak ik vrijwel altijd een serie van 5 foto's in raw bestandsformaat die ik later ga stacken.

Dit is een extra moeilijke situatie doordat het al schemerde en er weinig licht ter beschikking was. De foto is gemaakt met een DJI Mavic Pro 2 met ISO 100 en 1,7 stops onderbelichting om de hoge lichten te behouden.

Een 100% uitvergroting van een deel van de foto laat zien hoe verschillend de ruisreductie software omgaat met details.
Hoewel de AI ruisreductie over het algemeen een redelijk resultaat oplevert, laat nauwkeurige inspectie toch zien dat er verlies van detail is. Luminar NEO presteert daarin veel minder goed dan Lightroom Classic. Stacking daarentegen behoudt de meeste details.

Een foto van de Melkweg

Om de Melkweg goed te kunnen fotograferen is een hoge ISO waarde gewenst. Zeker omdat er ook rekening gehouden moet worden met de beweging van de sterren. Heel lange sluitertijden zijn daardoor niet mogelijk.

De Melkweg in al haar glorie, gefotografeerd in Frankrijk. Er is ISO 12.800 gebruikt. Stacking van een dergelijke foto vergt veel handwerk.
Deze foto is gemaakt met een Canon EOS 5D mark IV en ISO 12.800. Het contrast is versterkt naar smaak om de Melkweg meer tot recht te laten komen. De stack bestaat uit 8 afzonderlijke foto's, waarbij de rotatie van de sterrenhemel handmatig gecorrigeerd is.

De 100% vergroting laat het gevolg van de AI ruisreductie duidelijk zien. Veel sterren worden als ruis gezien en verdwijnen.
Ruisreductie levert een aanzienlijk verlies aan detail op. Er zijn veel minder sterren te zien en sommige delen zijn teveel uitgesmeerd. Lightroom Classic presteert beduidend beter dan Luminar NEO. Stacking geeft het meest gedetailleerde resultaat.

Een voorzichtige conclusie

De ruisreductie in Lightroom Classic en Luminar NEO presteert over het algemeen goed. Het is alleen oppassen voor verlies aan detail, dat meestal pas zichtbaar wordt wanneer je kritisch naar de details kijkt.

De prijs voor het (bijna volledig) verwijderen van ruis via de software is in veel gevallen een uitgesmeerd uiterlijk. Dit geeft de foto een heel kunstmatige uitstraling.

Het stacken weet in alle gevallen veel meer details te behouden. In eerste oogopslag lijkt er wel wat meer ruis in te zitten, maar juist die geringe aanwezigheid ruis geeft de foto meer dynamiek en realisme.

Hoe dit met andere ruis reductie software is, dat kan ik niet zeggen. Ik heb deze software niet ter beschikking. In het geval van Lightroom Classic en Luminar NEO is het voor mij duidelijk. Het stacken van foto's levert een mooier resultaat op.

Natuurlijk is stacken niet altijd mogelijk, zeker niet voor bewegende onderwerpen. Ik denk daarom dat de AI ruisreductie heel goed bruikbaar is en blijft, mits je het met beleid gebruikt.

Gebruik jij ruis reductie software? Zo ja, welke heb je in gebruik en hoe bevalt het? Heb je het zelf al eens uitgebreid en kritisch vergeleken met andere software? Laat het weten in een reactie onder dit bericht.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

15 reacties

jaak schreef op dinsdag 25 juli 2023 om 11:41 | reageer
Persoonlijk gebruik ik nu altijd TOPAZ AI voor oa ruisreductie, en vind de resultaten beter dan deze van PhotoShop. Geen ervaring met LRC noch Luminar.

Donald Willemsen schreef op dinsdag 25 juli 2023 om 12:07 | reageer
Nando, zou je voor het stacken de incamera focusstack van de Canon Eos R7 kunnen gebruiken om ruis te onderdrukken?

Nando schreef op dinsdag 25 juli 2023 om 12:14 | reageer
Focusstack is heel wat anders dan een serie van exact dezelfde foto's maken. Met focusstack is je scherpstelpunt bij elke foto anders. Daarbij voegt Canon de foto's niet samen, dat moet je in de computer doen.

Donald Willemsen schreef op dinsdag 25 juli 2023 om 13:01 | reageer
Nando, dan zou je je toch eens beter moeten informeren. De Canon Eos R7 voegt de RAW-bestanden wel samen tot één foto in JPG. Het enige wat wel juist is, de focus wordt bij elke foto verlegd. Maar via de instellingen kan je het verleggen van de focus beïnvloeden.
Het samenvoegen hoef je dus niet met de computer te doen.

Nando schreef op dinsdag 25 juli 2023 om 13:19 | reageer
Dan zal ik dat morgen of overmorgen eens bekijken, want dat wist ik inderdaad niet.
Maar ja, een jpeg is natuurlijk niet wat je wilt hebben, en de controle over de belichting, samenvoeging met focusbreathing en dat soort dingen heb je in de camera niet.
Anyway... focusstacking heeft in ieder geval niets met stacking voor ruisreductie te maken.

Donald Willemsen schreef op dinsdag 25 juli 2023 om 13:41 | reageer
Nando, al is het eindresultaat in de R7 een samengestelde foto in JPG, toch heb je ook nog alle RAW-bestanden waaruit die JPG is opgebouwd. Je kan daar dan alsnog op de computer mee aan de slag.

Nando schreef op woensdag 26 juli 2023 om 20:31 | reageer
Ik heb nu gekeken naar de EOS R10, en inderdaad, depth mapping is beschikbaar. Dat wist ik niet. Helaas met de EOS R5 niet beschikbaar, maar wel met een R50 en blijkbaar de R7 ook. Ik hoorde dat de R3 deze via firmware update ook heeft gekregen. Dan zal de R6II het ook wel hebben. Van de andere kant, zo'n gemis is het voor mij niet; ik zou dat toch nooit in de camera zelf doen.
Het is in ieder geval een goede ontwikkeling dat deze nu ook in een selectie Canon camera's beschikbaar is.

gast schreef op woensdag 26 juli 2023 om 20:03 | reageer
Dag Nando, interessant artikel. De stacking voor sterrenfotografie heb ik nog niet gebruikt. Ik ben benieuwd hoe je handmatig de rotatie van de sterrenhemel corrigeert.
Wat betreft noise cancelling is Topaz inderdaad mijn favoriet.

Nando schreef op woensdag 26 juli 2023 om 20:25 | reageer
Dat is eenvoudig om te vertellen. Kijk op mijn (eigen) site naar het volgende artikel. Lezen kost wat tijd, om het zelf te gaan doen kost heel veel tijd.
https://www.nandoonline.com/sterrenfotografie-zonder-ruis/

Paul eos schreef op woensdag 26 juli 2023 om 21:33 | reageer
Dag Nando, bedoel je dat stacking in je R5 niet gaat?
Op mijn R5 alvast wel, onder het camera menu nr 5 =>Scherpst.bracket. Hier kan je de camera tot 99 foto's achter elkaar laten maken, ook in raw. Dan kan je kiezen om ze in je camera direct te stacken naar één jpeg of met een ander stacking programma. Dat werkt super goed en zeer snel, ik doe dat regelmatig. Enkel het scherpstelpunt tussen je foto's moet je wat gevoelsmatig instellen maar met een beetje ervaring leert het snel.

Nando schreef op woensdag 26 juli 2023 om 23:27 | reageer
Ik kan wel focus bracketing doen, maar niet samenvoegen. Depth mapping heet dat.
Kan jij met jouw R5 wel depth mapping doen? Bij mij zit die optie niet in het menu.
Dat is vreemd. Ik heb de laatste firmware versie erin staan, maar ik kan alleen de focus stacking doen, maar niet samenvoegen.

Paul eos schreef op donderdag 27 juli 2023 om 07:54 | reageer
Dag Nando, gelijk heb je want ik het direct uitgetest. De optie om de R5 foto's in camera te laten samenvoegen zit er inderdaad niet op, ik heb firmware versie 1.8.1.
Ik heb ook een R6 mk II en daar zit wel de optie "diepte samenstelling" in of uit op. Daarom dacht ik dat het op de R5 ook ging.
Ik gebruik die depth mapping in camera nooit omdat ik liever de raw files eerst bewerk en dan pas samenvoeg. In LRc gaat dat heel snel omdat je maar één raw file hoeft te bewerken en dan de andere raw files kan laten synchroniseren.
Tegenwoordig gebruik ik c raw, gebruikt veel minder geheugen en ik zie geen verschil met raw formaat. Heb jij hier ervaring mee, misschien eens in een andere rubriek bespreken?
Alvast bedankt voor je leerrijke tips en uitleg!

Nando schreef op vrijdag 28 juli 2023 om 09:47 | reageer
Nou, gelukkig maar. Dan ben ik niet helemaal gek geworden
hahaha
Maar tegelijkertijd jammer dat de EOS R5 zo achter blijft met opties die via firmware toegevoegd worden.

Christiaan schreef op donderdag 27 juli 2023 om 09:42 | reageer
Misschien handig om het explicit ISO stacking te noemen, wat dus iets anders is dan focus stacking wat in de reacties aangehaald wordt. Leuke van ISO stacking is dat je ook gewoon uit de hand kunt schieten. Er zit dan wel wat verschil in de beelden maar een Photoshop of Affinity Photo kan deze goed uitlijnen.

Heb het zelf maar een paar keer ter test toegepast maar was blij verrast met de resultaten. Je kunt het, net als bij focus stacking, niet op ieder onderwerp toepassen natuurlijk.

Nando schreef op vrijdag 28 juli 2023 om 09:49 | reageer
De benaming ISO stacking geeft meer verwarring, in mijn opinie. Dat impliceert namelijk dat er foto's met meerdere ISO waarden samengevoegd worden. Net als bij focus stacking meerdere focuspunten gebruikt worden.
Deze manier van stacking is stapelen van exact dezelfde foto's.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.432 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Wat is beter? Stacking of ruisreductie?

Een foto in een kerk

Een foto met een drone

Een foto van de Melkweg

Een voorzichtige conclusie