Analoog: zelf ontwikkelen of laten doen?

Mijn mening is LATEN ontwikkelen,ivm milieu hoe klein de hoeveelheid ook is,misschien niet mooi maar het is wel gecentraliseerd op een paar plaatsen. Pas op sommige gemeente nemen geen chemicaliën meer aan van particulieren (Utrecht).laten afvoeren kost veel geld.in 1996 koste het al 350 gulden per afvoer.dat was de laatste E6 film van mij.

  Arno schreef op dinsdag 5 juli 2011 om 15:05  | reageer

Anoloog fotograferen is spannender dan digitaal. Moet je presteren ga dan digitaal maar wil je eens wat anders en wat spanning na een shoot ga een keer analoog op pad.

Leuk artikel. Zelf fotografeer ik digitaal, en als hobby analoog. Ik laat ze ontwikkelen (makkelijker, sneller etc...) Ik hoop wel zo spoedig mogelijk een eigen doka in te richten opdat ik naast kleur meer en meer zwart wit analoog fotografeer. Heb het vroeger veel gedaan, tijd om het weer te doen. Het is eigenlijk te leuk om het te laten doen!

@Jeroen: Rollei6x6 is een prachtige camera om mee te spelen. Zonde dat je deze niet meer gebruikt.

@ Johannes:
Natuurlijk gebruik je in moeilijke (donkere) lichtsituaties je digitaal. Maar wanneer je voldoende licht heb, kan je ook analoog boven digitaal prefereren. Niet alleen om de mooie organische 'look' van film, maar ook omdat film (vooral portretfilms) veel beter in staat zijn om goede huidtinten te produceren dan digitaal.

Daarnaast is het een ander 'medium', een andere manier van werken. Rustiger (voorals middenformaat), geconcentreerder (je wilt kostenbespearend werken, dus geen mitrailleur). En daarnaast zal je veel minder tijd steken in je nabewerking.

In het artikel wordt gesproken over ontwikkelen bij de Hema.
Doen die dat ook voor middenformaat film?
Of moet je dan altijd naar een vaklab?

 cvansas schreef op woensdag 3 augustus 2011 om 19:54  | reageer

Ik ontwikkel zelf E6 film omdat 4x5 formaat E6 vlakfilms door slechts 2 of 3 labs in nederland nog worden geaccepteerd. De kosten van de ontwikkeling kunnen hier aardig in de prijzen lopen, tot wel €4 per slide, terwijl zelf ontwikkelen met een JOBO tanksysteem niet moeilijker is dan de was doen en de kosten op ongeveer €0,30 per slide uitkomen. Temperatuurcontrole komt nauw voor het beste eindresultaat, maar met een CPE2 ontwikkelaarsysteem of beter is dat probleem wel opgelost.

 Benny schreef op vrijdag 2 september 2011 om 00:09  | reageer

Erik,

Het "stoppen" met water wordt door velen gedaan, die zich nog aan analoog wagen. Toch heeft dit niet de voorkeur...

Stel, je hebt een zwart/wit negatief op 400 ISO belicht en deze moet bijvoorbeeld (verhuding bijvoorbeeld 1+25) in Rodinal 6 minuten ontwikkeld worden, dan wil je ook dat die 6 minuten ontwikkeling gehandhaafd wordt. Door het "stoppen" met water sluimerd de ontwikkelaar nog wat door, waardoor je inplaats van 6 minuten bijvoorbeeld 6.20 ontwikkeld. Nu kunnen die extra 20 seconden niet veel lijken, maar dat kan een groot contrast verschil in het negatief opleveren. Door een echt stopmiddel te gebruiken, stop je de ontwikkeling abrupt, waardoor je veel meer controle hebt over de ontwikkeling en het contrast in het negatief. Ik vind dus, wil je veel controle houden, dat je de ontwikkeling echt moet stoppen met een stopmiddel.

Zelf stop ik altijd 1 minuut. Sommige doen het ook 30 seconden, maar 1 minuut vind ik persoonlijk het fijnst; iets te lang stoppen kan geen kwaad. Overigens, bij het ingieten van het stopbad stopt de ontwikkeling al abrupt, maar door het even een minuut erin te laten, weet je echt zeker dat alles goed en definitief gestopt is.

Stop je wel doormiddel van alleen water, dan is 1 minuut niet voldoende en immers sluimerd de ontwikkeling in eerste instantie nog langzaam door en stopt de ontwikkeling ook niet abrupt. Bij een stopmiddel wordt bij het ingieten gelijk gestopt.

Wanneer je dus 6 minuten moet ontwikkelen bij een 400 ISO film, dan wil je ook dat dat 6 minuten is, omdat je anders minder controle over het contrast cq dekking in het negatief hebt. Dus gaat de timer op 6 minuten, dan giet ik de ontwikkelaar uit en laat het goed uitlekken, en giet dan het stopbad in wat ik dan 1 minuut constant agiteer.

Nog een aanvulling wat fixeren betreft: Fixeer liever iets te lang, dan tekort! Zogenaamde T-Grain films als Kodak T-Max en Ilford Delta films, hebben een langere fixeer tijd nodig. Deze films fixeer ik zelf 10 minuten; ook bij zogenaamde rapid fixeer middelen. Bij andere films houd ik 5 minuten aan.

En ook niet onbelangrijk: Na de tijd heel goed spoelen! Ik doe dat zo'n 15 a 20 minuten. Zelf laat ik een harde waterstraal in de (20gr. Celcius) ontwikkeltank lopen, en giet om de 3 a 4 minuten de tank weer leeg. Goed spoelen, betekent een levenslang behoudt van je negatieven. Na het spoelen doe ik een drupje wetting agent onder in de tank, doe er water op, doe het spiraal enkele keren op en neer, loop naar de droogkamer en hang het negatieffilm op aan een wasknijper en twee wasknijpers onderaan voor tegengewicht. Nadat de film goed gedroogt is, knip ik de negtieven (kleinbeeld) in stroken van 6 beelden, blaas ze nog eens goed af met een blaasbalg en leg ze 24 uur tussen een dik boek wat groot genoeg is. Gevolg: Mooie, rechte, negatiefstroken.

Over scannen, wanneer ik tijd heb, wil ik weleens een keer een artikel maken.

Benny

 Benny schreef op zondag 4 september 2011 om 14:35  | reageer

Patrick,

Ik fotografeer analoog altijd kleinbeeld, maar qua scannen geld hetzelfde voor het middenformaat.

Overigens, heb ik op 't moment weinig tijd, maar in de tijd die ik wel heb, zal ik iedere keer een stukje aan 't artikel werken.

Benny

 rowena schreef op maandag 19 december 2011 om 21:53  | reageer

Toen ik begon aan mijn studie fotografie hadden ze net een zomer ervoor de deuren gesloten van de doka. Ik vond dat heel erg jammer maar toen was digitaal fotograferen net zo spannend als analoog. Wel ben ik nog iedere dag dankbaar dat wij werden verplicht analoog te fotograferen. (dit ook omdat ze de digitale camera's van toen -nog- niet als verplicht konden instellen. Kosten/kwaliteit ed.) Ik heb godzijdank door het analoog fotograferen echt geleerd hoe een camera in elkaar zit en hoe je moet fotograferen.

Ontwikkelen deden we bij kruidvat/hema/fotograaf en de afdrukken werden vervolgens gekeurd. In dit geval niet de kwaliteit van de afdruk maar van de foto. En we moesten het net zo vaak op nieuw doen (en afdrukken) tot het goed was. Het kostte mij dus bakken vol met geld, maar ik leerde wel.

Negatieven scanden wij met een Nikon Coolscan en we maakte ze 'schoon' in photoshop. Ieder andere bewerking werd daar ook gedaan.

Nu heb ik al een aantal jaren geleden mijn hele digitale uitrusting de deur uit heb gedaan. Digitaal - super handig in de studio - fotograferen mistte het karakter wat mij altijd tot foto's en fotograferen had aangetrokken. Zowel op mijn computer als op van anderen stonden mappen vol met prutswerk. Ik stopte met fotograferen en ging weer studeren. Af en toe gebruikte ik nog een canon ixus voor een dagje Efteling oid, maar door mijn iPhone ligt dat ding ook al sinds mei in een la. En na al die jaren werd ik vanochtend wakker met een bizarre drang om foto's af te drukken. Ik verlangde nog meer naar het afdrukken dan naar het maken van foto's zelf. Heel vreemd maar uiteraard niet vervelend. De badkamer is momenteel veranderd in een amateur DOKA en er hangen al een aantal afdrukken aan een knijper te drogen. In een oude nikon zit een gloednieuwe batterij en een zwart wit rolletje zodat ik morgen bij daglicht meteen aan de slag kan.

Toch heb ik nog zo veel vragen. Ik heb nooit geleerd om in een doka te werken dus begrijp ik sommige dingen niet en berekeningen van verhoudingen en temperaturen maken mij helemaal gek. Boeken met alle in's en out's moet ik een dezer dagen nog maar na pluizen want ik voel mij niet echt meer thuis in dit vakliteratuur.

Wat ik echt mis, is de verloren technische kennis van het vak. Ja, ieder kan tegenwoordig een knopje indrukken. Ieder weet zijn weg wel te vinden naar verschillende menu's op zowel de camera als in photoshop. Iedereen weet tegenwoordig wel wat het verschil is tussen .jpg en .raw. In ieder geval van mijn generatie. Ik mis het om er over met iemand te praten en er van te leren. Er zit nog steeds zoveel potentie in om analoog te werken. Ja het is een dure hobby. Het kost veel tijd. Maar laten we eerlijk zijn. Een beetje digitale camera en computer is ook niet gratis. En ja, er zijn fijnere luchtjes dan de geuren van de chemicaliën. Uren achter de computer zitten is ook niet gezond. Begrijp mij niet verkeerd. Ik ben niet tegen digitale fotografie. Nog steeds ben ik op zoek naar een goede film scanner. Al is het maar om een digitaal archief aan te leggen van al mijn oude negatieven mocht ik ze ooit verliezen.

Hoe dan ook, ik denk dat mijn foto's nu wel droog zijn. Spannend!

 cvansas schreef op woensdag 26 september 2012 om 10:11  | reageer

Het is voor vlakfilm (9x12, 4x5, 8x10) vaak nog wel goedkoper om te ontwikkelen. De minimale ontwikkelkosten voor EEN 4x5 vlakfilmpje in Nederland zijn 3 a 4 euro! Laten we eens kijken of dat goedkoper kan:

Een set Fuji hunt E6 5L kost in Engeland zo'n E110,- plus verzendkosten.
met deze set kan 40x-60x worden ontwikkeld.
Als we uitgaan van 40x ontwikkelen in een Jobo tank systeem dat 6 sheets opneemt dan bedragen de totale kosten per sheet:
110/(6x40)= 0,46 eurocent

46cent! als je het in een lab met crystallen toonbak laat ontwikkelen dan zijn de kosten dus 10x zo hoog!