Heeft een hoge resolutie camera een snellere sluitertijd nodig?
maandag 15 augustus 2022, 20:02 door Nando Harmsen | 6.098x gelezen | 17 reactiesEr is een regel die zegt dat je nog een scherpe foto kunt maken bij een sluitertijd die gelijk is aan 1 gedeeld door de brandpuntafstand, gecorrigeerd met de cropfactor.
Hoewel dit een goede richtlijn is, kan deze bij hogere resolutie camera's wel eens onbruikbaar zijn. Of toch niet?
Je kent de regel vast wel, 1 / (brandpuntafstand * cropfactor) = minimale sluitertijd in seconden. Heb je een 100mm objectief op een fullframe camera, dan moet je 1/100 seconde gebruiken voor een onbewogen foto.
Heb je een 1,5x cropfactor, dan zal de minimale sluitertijd 1/150 seconde zijn.
Deze regel stamt uit het analoge tijdperk, en hoewel in grote lijn nog steeds bruikbaar, zijn de resoluties van de moderne digitale sensoren groter dan wat de analoge films konden produceren.
Met andere woorden, kleine trillingen en bewegingen van je camera worden eerder zichtbaar.
Hoe zit het met hoge resoluties?
De regel 1 gedeeld door de brandpuntsafstand staat al een tijdje ter discussie. Er schijnt een omslagpunt te zijn die rond de 30 megapixel resolutie zit, waarbij de regel aangepast moet worden met een extra vermenigvuldigingsfactor.
Vanaf 30 megapixel en meer zou je 1 / (brandpuntsafstand * 2) moeten gebruiken (ik laat de cropfactor even buiten beschouwing).
Dit betekent dat je bij een 100mm objectief op een 25 megapixel camera 1/100 seconde kunt gebruiken, maar bij een 30 megapixel camera 1/200 seconde.
Heb je een 100 megapixel camera, dan zou je zelfs de sluitertijd met 3 moeten vermenigvuldigen.
Het is een richtlijn
Uiteraard moet je beseffen dat dit richtlijnen zijn. Het hangt af van wie de camera vasthoudt. De een kan een camera beter stil houden dan een ander. Maar er is nog een ander punt waar je rekening mee moet houden, en dat is beeldstabilisatie.
Met beeldstabilisatie is het mogelijk om toch langere sluitertijden te gebruiken. Weet je hoeveel stops je camera of objectief kan compenseren? Dan kun je de berekende waarde natuurlijk met even zo veel stops verlengen.
Met 2 stops stabilisatie kun je in plaats van 1/100 seconde de camera al stil houden met 1/25 seconde. Reken maar uit.
Hoe bekijk jij je foto?
Wat doe jij met je foto's? Gebruik je ze op 1200 pixels grootte voor internet? Bekijk je ze op je full HD scherm of TV? Maak je een fotoalbum in A4 formaat? Of druk je ze af op 120x90 centimeter?
Je voelt het al aankomen. De manier van bekijken bepaalt ook de scherpte van een foto. Verklein jij je foto's allemaal naar internet formaat van bijvoorbeeld 1200 pixels, dan zal eventuele bewegingsonscherpte niet langer zichtbaar zijn.
Het maakt dan niet uit of je een 10 megapixel camera hebt, of een 100 megapixel camera.
Bekijk jij ze full screen op je full HD TV? Dan heb je slechts 1920 x 1080 pixels nodig, en door het verkleinen van je 10, 20, 50 of zelfs 100 megapixel foto is eventuele bewegingsonscherpte niet meer zichtbaar.
Zelfs in een fotoboek gooi je zoveel resolutie weg dat een ietwat onscherpe foto weer scherp oogt. Pas wanneer je de foto op 100 procent grootte op je scherm gaat bekijken, is eventuele onscherpte zichtbaar.
Wat als je de foto cropt?
Toch kan een hogere resolutie soms wat voordeel hebben. Het geeft je de mogelijkheid om te croppen. Hiermee ga je een langer brandpunt simuleren, waarbij je in feite inzoomt op de details. In dat geval is het heel erg belangrijk dat de foto scherp is.
Sterker nog, ga je heel veel croppen, dan kan het van belang zijn dat je daarmee extra rekening houdt bij het kiezen van je sluitertijd. De regel 1/(brandpuntafstand * cropfactor) mag dan niet 2 of 3, maar misschien wel met 5 vermenigvuldigd worden.
Een voorzichtige conclusie
Een hogere resolutie camera zal bewegingsonscherpte sneller laten zien dan een camera met een lagere resolutie, juist vanwege de toename in resolutie. Je kunt immers meer detail onderscheiden.
Echter, de manier van bekijken van een foto bepaalt voor een groot deel of de foto als scherp ervaren wordt of niet.
Uiteraard wil je een scherpe foto, of je nu op 10% van de resolutie de foto bekijkt (op internet bijvoorbeeld) of op 100% (pixelpeeping op je monitor). Maar bedenk dat een klein beetje onscherpte toch een (beperkt) bruikbare foto kan opleveren. Alles hangt af van hoe je de foto gaat bekijken.
Wat voor sluitertijden gebruik jij bij jouw camera bij het fotograferen uit de hand? Vertel het in een reactie onder dit bericht. Vertel er ook bij welke camera je dan gebruikt of welke resolutie die heeft, want dit maakt dus veel uit.
Wil jij ook gave foto's maken?
Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.14 dagen gratis fotografiecursussen kijken
Over de auteur
Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.
17 reacties
-
Donald Willemsen schreef op dinsdag 16 augustus 2022 om 10:58 | reageer
@Nando, dit is een interessant artikel. Het laat ook niets aan duidelijkheid te wensen over. Omdat ik meestal fotografeer met diafragmavoorkeuze, is mijn sluitertijd variabel. Indien noodzakelijk zal ik wel corrigeren om een correcte belichting te krijgen zonder bewegingsonscherpte. In de studio werk ik altijd met een vaste sluitertijd.
-
-
Wouter van Duin schreef op dinsdag 16 augustus 2022 om 11:25 | reageer
Weinig aan te merken op dit artikel. Wel zou ik zelf liever niet willen spreken over een onbewogen foto bij enige combinatie van sluitertijd, lensdiameter, telestand of feitelijk dus beeldhoek. In plaats van onbewogen wellicht eerder te spreken van zo veel mogelijk in bewegingsblur beperkt. Want juist bij bewerking, vergroting en scherm-resolutie zal duidelijk zijn dat zelfs een foto van statief zelden echt geen bewegingsonscherpte zal tonen.
-
Nando schreef op dinsdag 16 augustus 2022 om 11:37 | reageer
@PixelDude:
Beeldstabilsatie maakt het inderdaad makkelijker om de camera stil te houden, maar het werkt niet voor een onderwerp dat beweegt. Die beweging is ook eerder zichtbaar met hogere resoluties, dus het is zeker wel verstandig om daar rekening mee te houden -
-
Pixeldude schreef op dinsdag 16 augustus 2022 om 11:46 | reageer
Uiteraard is 'handvastheid' altijd een belangrijke factor. Ik ben er toch al in gelukt bij 25000 pixels een voor A3 print scherpe (alles is relatief natuurlijk bij extreme vergroting) nachtopname 'uit de hand' van 2 seconden voor landschapsfotografie te bekomen.
Ik denk dat 'experimenteel testen' hoelang je sluitertijd kan zijn met je camera een pak interessanter is dan te gaan rekenen met de aangehaalde regels. -
Henk van den Brink schreef op dinsdag 16 augustus 2022 om 11:59 | reageer
Duidelijke uitleg. Ik had mij niet gerealiseerd dat de pixelgrootte ook een factor van betekenis is als het om scherpte gaat. Ik dacht: als je maar genoeg pixels hebt en de sluitertijd voldoet aan de formule die je gebruikt in relatie tot de grootte van je (tele)lens, dan komt het goed. Bedankt voor de tips.
Maar volgens mij is er nog een lastig fenomeen, waar je rekening mee zou moeten houden: de luchttrillingen bij mooi weer die optreden bij supertelelenzen. Volgens mij kun je daar weinig aan doen, maar heeft dat wel degelijk invloed op de scherpte van je foto's. -
Paul schreef op dinsdag 16 augustus 2022 om 12:01 | reageer
Dit verklaart ook waarom foto's die ik met m'n telefoon maak heel vaak onscherp zijn.
Heel klein censortje, heel veel pixels. Was om te proberen: op 100% gekeken op pc, niet om aan te zien..... -
Nando schreef op dinsdag 16 augustus 2022 om 12:15 | reageer
@PixelDude:
Alles zelf experimenteel uitzoeken voelt soms aan als het wiel opnieuw uitvinden. Je kunt ook deze kennis gebruiken en verder gezond verstand gebruiken. Het gaat erom dat je er bewust van bent, zodat je er rekening mee kunt houden. -
gast schreef op dinsdag 16 augustus 2022 om 12:44 | reageer
Weeral een goed geschreven artikel dat vlot leest en een niet te verwaarlozen aspect van de digitale fotografie (steeds groter wordende resoluties en daarmee eventueel gepaard gaande kwaliteit) in een juist perspectief zet en belangrijke tips geeft hoe daar mee om te gaan. Scherpte is nog altijd een van de belangrijkste elementen voor een geslaagde foto.
groetjes,
rudy -
K.J.Schilstra schreef op dinsdag 16 augustus 2022 om 13:39 | reageer
Prima artikel, zit nu wel even te prakkezeren sluitertijd versus Canon 5Ds (50 mp) flitssynchronisatietijd max 1/200 op 85 mm?
Zou dat betekenen dat ik altijd op 1/200 moet gaan zitten? -
Luc schreef op dinsdag 16 augustus 2022 om 15:58 | reageer
Ik stam nog uit het analoge tijdperk en de vuistregel 1 gedeeld door de brandpuntsafstand als minimale sluitertijd blijf ik min of meer hanteren, blijft altijd in mijn achterhoofd hangen... en dan kijk ik naar mijn diafragma, naar mijn iso en sluitertijd en bepaal ik voor de gegeven situatie de volgorde van belangrijkheid... en, dan heb ik nog de beeldstabilisatie als ultiem hulpmiddel om de sluitertijd eventueel toch nog te laten zakken (maar bij bewegende onderwerpen haalt dat toch niets uit).
-
gast schreef op dinsdag 16 augustus 2022 om 19:51 | reageer
Ik had jouw artikel al in het Engels gelezen. Mijn vraag was daarna "wat betekent dit voor beweging van het onderwerp"? Volgens mij heb je relatief hogere snelheden nodig om beweging te bevriezen bij hoge MP camera's dan bij lagere MP camera's. Zo had ik een aantal jaren geleden shots van surfers in San Diego met zowel mijn 24MP camera als 42MP camera met 200-600 lens. Waar ik voldoende had aan 1/2000 met de 24MP camera moest ik vervolgens naar 1/4000 op de 42MP camera. Ik heb het dan wel over scherpte waarbij de logo's op de pakken scherp waren. Nu was het hier enorm helder en kon ik makkelijk nog wat lager in de ISO blijven. Maar voor wildlife loop ik soms tegen de grenzen aan wanneer het licht niet optimaal is. Dan heeft mijn 24MP camera soms weer mijn voorkeur als ik toch hoge sluitertijden nodig heb. Buiten één a twee stops in sluitertijd heb ik ook nog wat winst in ruis t.o.v. mijn hogere MP camera.
Een ander punt is dat bij sterren fotografie je langere sluitertijden kunt gebruiken bij lagere MP camera's dan bij hogere MP camera's voordat je star-trails krijgt. (zie NPF calculator) -
Yolanda schreef op woensdag 17 augustus 2022 om 10:39 | reageer
Helder artikel en ik kan de bevindingen onderschrijven. Niet zo mooi theoretisch onderbouwd, maar toen ik van de Canon 5D Mark IV (30,4 mp) naar de R5 (45 mp) ging heeft het wel even geduurd voor ik weer scherpe foto's kon maken.
Misschien ligt het aan mij maar van alle mooie beloften m.b.t. beeldstabilisatie merk ik altijd weinig. Ik ben mede daardoor een fervent statiefgebruiker. -
4BYE schreef op woensdag 17 augustus 2022 om 11:26 | reageer
@Luc: Ik ben ook uit dat tijdperk maar als je daar in blijft hangen gaat het helaas wel eens fout. Zoals dit artikel ook al aangeeft is er inmiddels een groot verschil tussen hoge MP sensors, lagere MP sensors en de ouderwetse film. Ook de zgn. 500 regel om sterren zonder star-trail te fotograferen is inmiddels niet meer hanteerbaar.
-
4BYE schreef op woensdag 17 augustus 2022 om 11:45 | reageer
@Yolanda: ik hoor dat ook van Sony gebruikers (A7R IV, 62MP) Ik merkte het al bij gebruik door elkaar van een 24MP en 42MP bij actie shots, drie jaar geleden. Ben toen ook gaan zoeken naar reden e.d. Ik vraag mij dan ook af wat de geruchten van een 95MP FF sensor gaat brengen.
-
Nico Hoeve schreef op woensdag 17 augustus 2022 om 18:36 | reageer
Toevallig las ik gisteren dit in een boek uit de laat-analoge tijd: "Zo zal hij (de fotograaf) bij de groothoeklens voorkeur geven aan diafragmavoorkeuze, bij standaardlens en korte telelens de automatische instelling kiezen en bij de telelens voorkeur geven aan de sluitertijdvoorkeuze".
Deel jouw mening
Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Ook interessant
-
Een 3.200 megapixel camera
door Nando Harmsen
-
Straatfotografie tip: Romige achtergronden door een groot diafragma
door Michiel Heijmans
-
Wanneer maak je welk soort panorama?
door Nando Harmsen
-
Het verschil tussen bestandsgrootte en resolutie
door Nando Harmsen
-
Heeft de hoge resolutie optie van de Canon EOS R5 enig nut?
door Nando Harmsen
-
Update je Canon EOS R5 en krijg 400 megapixel foto's
door Nando Harmsen
Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox
44.432 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via
Elja Trum
Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!
Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over PhotofactsGratis eBook: Fotograferen van Kinderen
Mis dit niet: Tips voor adembenemende familiekiekjes!
Ontdek 25 praktische tips waardoor je prachtige foto's van je (klein)kinderen kunt maken. Je krijgt van mij ook wekelijks nieuwe fotografietips per mail.