Zonder foto zegt een histogram niets

zaterdag 9 april 2022, 14:07 door Nando Harmsen | 2.939x gelezen | 1 reactie

Een histogram is een waardevol hulpmiddel om je belichting te controleren. Het geeft informatie over de verdeling van de 256 helderheden die een foto kunnen bevatten.

Het is echter belangrijk om te beseffen dat een histogram niets zegt zonder foto. Wat voor de ene foto goed is, kan voor de andere foto helemaal fout zijn.

Na het maken van de foto kunnen we het histogram van de foto op het scherm van de camera bekijken. Wie een mirrorless camera heeft, of live view gebruikt bij de spiegelreflex, kan het zelfs voordat de foto gemaakt is. Het geeft een grafische weergave van de verdeling van licht en donker in de foto.

Een histogram zoals het er vaak volgens de boeken uit ziet. Deze normaalverdeling komt echter zelden voor en is niet per definitie de juiste vorm.
Vergis je niet, een histogram zegt in principe niets over de belichting. Het vertelt je hoeveel pixels er van een bepaalde helderheid zijn. Hoe meer pixels er van een van de 256 helderheden zijn, hoe hoger de piek.

Elke vorm van de grafiek in het histogram kan goed zijn. Er is geen vorm die goed of fout is. De traditionele gaussiaanse curve (normaalverdeling) komt zelden voor.

Tref je die, dan vertoont de foto vaak weinig contrast. Vaker vertoont een histogram extreme pieken en dalen.

Kijk eens naar de volgende histogram afbeeldingen. Ze zijn van werkelijke foto's, dus geen verzonnen grafieken. Kan jij vertellen of de histogrammen van een geslaagde of niet geslaagde foto zijn?

Je ziet, zonder de bijbehorende foto zegt een histogram in feite niet veel. Het laat zien dat er veel donkere delen in een foto zijn, of veel lichte delen. Het kan aangeven of er contrast is, of dat de foto puur wit of puur zwart heeft.

Een foto met alleen een piek tegen de linkerkant kan bijvoorbeeld een nachtfoto zijn. Een foto die overbelichting lijkt aan te geven kan een high-key zijn. Een histogram dat alleen een smalle piek in het midden geeft is misschien een foto van een mistig landschap.

Een histogram moet je samen met de foto zien. Alleen dan wordt een histogram bruikbaar, en alleen in beperkte mate. Immers, een histogram is niets meer dan een grafische weergave van de verdeling van licht en donkere pixels in de foto.

De foto vertelt dat deze iets te donker is. Het histogram vertelt je dat je bijna twee stops langer kunt belichten.

Voor deze foto onder deze lichtomstandigheden en sfeer is de belichting goed. Het histogram bevestigt dit.

De foto is sterk onderbelicht. Je kunt zeker 3 stops langer belichten, laat het histogram zien.

De foto is erg licht. Het histogram vertelt je bovendien dat er clipping is opgetreden, met andere woorden, lichte delen zijn puur wit geworden.
Meestal zie je aan de foto ook wel of de belichting goed is. Een onderbelichte foto is simpelweg donker, daar heb je een histogram meestal niet voor nodig.

Net zomin om te zien dat een foto te licht is. Wat het histogram wel kan aangeven, is wat je kunt doen om een verkeerde belichting goed te krijgen.

Is een foto te donker, dan geeft het histogram aan hoeveel speelruimte je nog hebt om de foto lichter te maken. Het geeft ook aan als de foto echt te licht is, wanneer er puur wit is. Dat zie je meestal niet aan de foto zelf, maar wel aan het histogram. Het histogram laat clipping zien.

Zonder foto weet je alleen dat er in het beeld veel schaduwen zijn, en veel hoge lichten. Je ziet wel dat er geen clipping is in de hoge lichten en schaduwen. De foto zelf moet je vertellen of de belichting goed is. Het histogram laat wel zien dat je zonder problemen een enigszins verkeerde belichting kunt aanpassen.
Het histogram gebruiken heeft zeker meerwaarde. Ik doe het continu, maar altijd in combinatie met de foto. Is de belichting niet naar wens, wat ik aan de foto kan zien, dan geeft het histogram aan hoeveel ruimte ik heb om te corrigeren.

Maak echter nooit de aanname dat je aan het histogram alleen kunt zien dat een belichting correct is.

Gebruik jij wel eens een histogram bij het fotograferen? Kijk je dan ook naar de foto zelf, of alleen naar het grafiekje? Gebruik je het histogram om een verkeerde belichting in de goede richting te sturen, of lees je het histogram niet op die manier? Vertel het ons in een reactie onder dit bericht.

De cursus aan de slag met belichting

In de cursus Aan de slag met belichting vertel ik alles over het bereiken van een goed belichte foto.

Je leert hoe je op de beste manier een goede belichting kunt bereiken, waar je op moet letten, en welk gereedschap je ter beschikking hebt. Je vind de cursus op Photofacts Academy.

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

1 reactie

Rashmideva schreef op dinsdag 12 april 2022 om 12:37 | reageer
Een prachtige uitleg over het Histogram. Ook de voorbeelden maken alles begrijpelijk / inzichtelijker.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra

Portretfoto's Bewerken in Lightroom Classic

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.431 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Zonder foto zegt een histogram niets