Fotografen Federatie; nieuwe algemene voorwaarden

dinsdag 1 november 2011, 20:07 door Ed Coenen | 9.501x gelezen | 22 reacties

Vorige week werd bekend dat de Fotografen Federatie de 2011-versie van de 'Algemene Voorwaarden' bij de Amsterdamse rechtbank heeft gedeponeerd. Na zes jaar was het tijd voor een kleine verandering. Nieuwsgierig naar de veranderingen heb ik oud en nieuw naast elkaar gelegd en heb me gelijk maar eens op het nut van de Algemene Voorwaarden geworpen.

Volgens de federatie is in overleg met de achterban gekeken waar de voorwaarden uit 2005 niet meer voldeden. Dat overleg heeft duidelijk gemaakt dat op technisch vlak een aantal onderdelen verouderd was.

In het persbericht zegt de federatie: 'Zo stonden er in diverse rubrieken nog beelddragers genoemd die nu niet meer in gebruik zijn en zijn er aanpassingen gedaan die in de overgang van analoog naar digitaal nog niet waren doorgevoerd. Op dit vlak is advies gevraagd en zijn een aantal rubrieken verdwenen en een aantal aangepast.'

Veranderingen

De verandering lijkt meer dan het is. Er is welgeteld één artikel verdwenen. Vervallen is artikel 12 in de voorwaarden van 2005. Dat artikel rept over herstelkosten voor onleesbaar geworden of verdwenen aanduidingen achterop een beelddrager.

Inderdaad leveren fotografen bijna geen losse foto's meer en daarmee is het probleem verleden tijd dat stickers met copyright-info en fotonummers verdwenen. Ook is er geen handel meer in dia's, zodat het probleem voorbij is dat ze zonder omraming en archiefdata werden teruggeven.

De enige correctie op een 'technische veroudering' is te vinden in artikel 1 over de definities. Stond in 2005 nog de memory stick in de opsomming van beelddragers, die stick is nu vervangen door de usb-stick. Maar gelukkig duidt het woord 'zoals' in die zin erop dat de opsomming van beelddragers niet limitatief is, maar slechts voorbeelden aandraagt.

De memory stick valt dus nog steeds onder de definitie van beelddrager, net als een externe harde schijf of wat voor andere huidige of toekomstige drager van digitale foto's dan ook. Het moderne digitaal geprinte fotoboek staat niet genoemd, maar die zou zeker in het rijtje thuishoren: auteursrecht op de beelden en op de vormgeving.

Aanpassing wet

Publicatie van nieuwe Algemene Voorwaarden was strikt genomen niet heel erg nodig. De wijzigingen zijn klein en onbelangrijk. In feite viel de usb-stick ook wel onder de voorbeelden in de oude definitie. En met de herstelkosten in de voorwaarden viel ook te leven als je geen hard copy foto's aan zakelijke gebruikers levert. Je kunt de voorwaarden uit 2005 ook gewoon blijven gebruiken zonder jezelf in de vingers te snijden.

Lars Boering, directeur van FotografenFederatie, zegt dat er vaak vragen zijn binnengekomen over het jaartal 2005 dat op de oude voorwaarden stond. 'Men dacht daarmee dat de voorwaarden verouderd waren.'

Ook publicitair is publicatie op dit moment handig. 'Dit is ook meteen een mooie manier om de veranderingen die er aan zitten te komen met de auteurcontractenwet bij de achterban duidelijk in beeld te houden.' Boering verwacht dat deze wet, die waarschijnlijk volgend jaar van kracht wordt, voor fotografen een aantal verbeteringen gaat opleveren.

Het nut van de Algemene Voorwaarden

Misschien is het goed om gelijk eens even stil te staan bij het nut van Algemene Voorwaarden. Het gebruik is niet verplicht, maar wel nuttig, want een ondernemer hoeft dan niet elke keer uitleg te geven over de condities waaronder hij zijn werk wil doen. De klant weet ook wat de condities zijn. Maak je gebruik van de condities van een brancheorganisatie, dan kun je er ook van uit gaan, dat het om redelijk maatwerk gaat.

Hanteer je Algemene Voorwaarden, dan moet je ze overhandigen als je met de klant gaat praten, of eventueel bij het indienen van de offerte. Als je ermee komt bij de opdrachtbevestiging ben je te laat. Publiceer ze ook 'downloadable' op je website, dat maakt het ook bij eerste ontmoeting duidelijk.

Overigens, als je webverkopen hebt, dan moet je zeker algemene voorwaarden en eventueel ook de leveringsvoorwaarden publiceren. Heb je nog andere activiteiten, zoals de organisatie van workshops en fotodagtochten, dan kan je daarvoor ook Algemene Voorwaarden opstellen. Dat moeten dan wel andere zijn dan de 'federatievoorwaarden', want die hebben daarop geen betrekking. En maak duidelijk welke voorwaarden voor welke activiteit gelden.

Afwijken mag

Ik lees wel eens reacties van fotografen die onder de indruk zijn van 'gedeponeerd bij de Rechtbank' en menen dat afwijken niet mag. Dat blijkt een onjuiste gedachte. Fotograaf en klant mogen in overleg tot aanpassingen komen. Artikel 2 van de oude en nieuwe voorwaarden is er duidelijk over. De laatste zin zegt: '... tenzij partijen schriftelijk en uitdrukkelijk van deze voorwaarden zijn afgeweken.'

Soms zal afwijken ook wel moeten. Een voorbeeld. Bij advertenties is het niet gebruikelijk de fotograaf te vermelden. Volgens artikel 18 (nieuwe voorwaarden) is naamsvermelding echter verplicht. Als je met de klant overeenkomt dat er geen naamsvermelding volgt, dan moet dat in de overeenkomst met de klant zijn opgenomen. Maar in feite moet de klant er in zo'n geval om vragen.

Diefstal van foto's

De voorwaarden bieden bescherming tegen illegaal gebruik van fotomateriaal. De artikelen 10, 11 en 13 van de (nieuwe) voorwaarden zeggen dat de klant de foto's niet zonder toestemming van de fotograaf mag weggeven of verkopen en digitale zichtzendingen moet wissen als de foto's niet worden gebruikt.

En artikel 17 (nieuwe voorwaarden) zegt dat elk gebruik dat niet is overeengekomen, wordt beschouwd als een inbreuk op het auteursrecht. Tip: maak daarom met elke klant afspraken over het toegestaan gebruik en leg die licentie vast in de opdrachtomschrijving en opdrachtbevestiging.

Algemene Voorwaarden

Toch zijn de voorwaarden niet altijd bruikbaar in de strijd tegen illegaal gebruik van foto's. De genoemde artikelen in de Algemene Voorwaarden gelden alleen als er een overeenkomst is gesloten tussen verkoper en koper, tussen fotograaf en klant. En bij het downloaden van een foto voor illegaal gebruik is geen sprake van een overeenkomst. Tip: geef geen foto af in de aanloop naar een overeenkomst.

In de rechtspraak over illegaal gebruik van foto's is geen duidelijke lijn te trekken. In een zaak die op 4 oktober voor de kantonrechter in Delft speelde, werden de Algemene Voorwaarden meegenomen in een voor de fotograaf gunstige uitspraak. Daarbij nam de rechter mee dat de foto het werk is van een beroepsfotograaf die van de verkoop van zijn werk moet leven.

Maar met net even andere feiten kunnen kantonrechters anders oordelen. In veel gevallen blijkt wel dat een 'redelijke vergoeding' wordt toegekend en 'redelijk' is dan het gebruikelijke tarief van de fotograaf en de verdubbeling die ook in de voorwaarden staat. Met een 'boete'van twee- of driehonderd procent, zoals te vinden in oude tarieflijsten van fotobureaus, zal een rechter niet snel akkoord gaan.

Kantonrechter

De kantonrechter kan de Algemene Voorwaarden gebruiken om de schadevergoeding vast te stellen die aan de fotograaf toe komt. Voor de fotograaf is de weg naar de kantonrechter de beste weg om geld te krijgen voor zijn illegaal gebruikte werk. De andere weg levert mogelijk meer frustratie op.

Schending van het auteursrecht geldt in Nederland als een misdrijf. De fotograaf kan bij de politie aangifte doen, maar dan is het afwachten of het Openbaar Ministerie er brood in ziet. Als de officier van justitie er geen tijd voor heeft, of het onbelangrijk vindt, kan hij de zaak seponeren. Wordt het wel een zaak, dan heeft een fotograaf een advocaat nodig om bij een veroordeling ook nog eventueel een vergoeding te krijgen. Aan alleen een veroordeling van de foto-dief, als die er al komt, heb je als fotograaf niets.

Lay-out

Nog een laatste opmerking over de fotografenvoorwaarden. De download geeft de voorwaarden in de lay-out van een brief. 'De vormgeving sluit aan bij de (bekroonde) huisstijl, merkt Boering daarover op. 'De voorwaarden zijn ook in platte tekst te verkrijgen. De aangesloten verenigingen
hebben die al ontvangen. Fotografen die niet zijn aangesloten kunnen ze opvragen bij de Federatie en krijgen dan meteen een informatiepakket over het belang van collectiviteit en verenigen.'

Tot slot

Ik ben geen jurist, maar zeer geïnteresseerd in de juridische kanten van het ondernemerschap en (bijna vanzelfsprekend) in het bijzonder in de juridische aspecten van het fotografenvak. De juridische kanten van deze bijdrage heb ik wel besproken met enkele adviseurs die ondernemers helpen die links- of rechtsom met illegaal gebruik van beeld te maken hebben gekregen.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Ed Coenen is onder meer reportagefotograaf. Hij ziet zijn foto's afgedrukt in tijdschriften.

22 reacties

Damien Franscoise schreef op dinsdag 1 november 2011 om 20:29 | reageer
Bedankt voor je kritische blik op de nieuwe algemene voorwaarden! Ik had er al over gelezen en op mijn to-do lijstje gezet om ze door te voeren maar ik begrijp uit bovenstaande dat ik daar geen haast mee hoef te maken. Scheelt weer

EdC schreef op dinsdag 1 november 2011 om 21:03 | reageer
@Damien. De oude moet je zeker nog even aanhouden als je werk onder die voorwaarde hebt aangenomen. Maar ook daarna kun je er ook zeker nog een jaar mee vooruit. Als het om een nieuwe camera zou gaan, zouden we hier reacties lezen dat het meer marketing is dan een echte verandering.

Reinoud schreef op dinsdag 1 november 2011 om 21:27 | reageer
Hoe zit het met de licentie op deze algemene voorwaarden? Mag iedereen die zomaar gebruiken?

EdC schreef op dinsdag 1 november 2011 om 21:54 | reageer
@Reinoud. Waarom zou dat niet mogen? De federatie stelt hem aan iedereen beschikbaar. De vraag is of 'iedereen' er iets aan hebt.

Niels schreef op dinsdag 1 november 2011 om 21:55 | reageer
Hi Ed,

Bedankt voor de uiteenzetting van de nieuwe voorwaarden.
Altijd handig om van op de hoogte te zijn lijkt mij.

Johannes Klapwijk schreef op dinsdag 1 november 2011 om 22:00 | reageer
T is en blijft ellende, al die wettige zaken en juridische romslomp. Helaas is het wel noodzakelijk. Bedankt voor het schrijven van dit artikel, altijd interessant om er weer even goed bij stil te staan.

Liesbeth van Asselt schreef op dinsdag 1 november 2011 om 22:03 | reageer
Dank je wel Ed, scheelt mij weer tijd van het naast elkaar leggen van de voorwaarden! Overigens heb ik de voorwaarden (in overleg met juristen) aangepast naar eigen smaak en zo bij de KvK gedeponeerd. Waarschijnlijk moet ik ze volgend jaar wel aanpassen met de aanstaande wijzigingen in het auteursrecht....

Arno schreef op dinsdag 1 november 2011 om 22:45 | reageer
Goed artikel Ed!

EdC schreef op dinsdag 1 november 2011 om 22:48 | reageer
@Liesbeth, jij doet meer dan alleen foto's leveren en dan is het zinvol om eigen Algemene Voorwaarden te (laten) schrijven. Maatwerk is altijd beter dan deze algemene Algemene Voorwaarden. Waarschijnlijk heb je voor jouw verschillende activiteiten ook verschillende voorwaarden.

@Johannes. Het is inderdaad niet altijd de leuke kant van fotografie, maar als je goede voorwaarden hebt, dan hoef je over veel zaken niet meer te onderhandelen. Of je onderhandelt alleen over voorwaarden die een klant eventueel anders zou willen zien.

@Niels. Als je beroepshalve fotografeert, dan moet je weten onder welke condities je dat wilt doen.

tonv schreef op woensdag 2 november 2011 om 03:26 | reageer
Prima artikel Ed!

Uit ervaring in het verleden weet ik dat bij een dispuut algemene voorwaarden cruciaal zijn om je gelijk (of geld) te krijgen. Het is dan wel van belang dat de tegenpartij (opdrachtgever) de algemene voorwaarden expliciet heeft geaccepteerd, bijvoorbeeld door te tekenen voor ontvangst.

Dat is mogelijk door in de opdrachtbevestiging te vermelden dat opdrachtgever de algemene voorwaarden reeds met een offerte heeft ontvangen (en dus mag worden aangenomen dat men met de inhoud bekend is). Wanneer alle pagina's van de opdrachtbestiging en algemene voorwaarden vervolgens in accoord worden getekend door opdrachtgever is er juridisch geen speld tussen te krijgen.

Het klinkt allemaal wat afstandelijk maar als het om flinke bedragen gaat kan het een hoop ellende voorkomen. Met mijn voormalige designbureau deed ik niet anders zaken dan op deze manier en geen opdrachtgever die ooit bezwaar heeft gemaakt. Sterker nog, men had de indruk dat je je zaken goed voor elkaar had.

gast schreef op woensdag 2 november 2011 om 14:58 | reageer
Vroeger stond het op de achterkant van mijn briefen.
ik heb nog steeds op al mijn zakelijke briefen een nootje staan dat ik levert volgens de algemene voorwaarden.en dat het te downloaden is via mijn site.
Toch maar doen,
kwestie van EEN regel.

Hoo Gan Tan schreef op woensdag 2 november 2011 om 16:02 | reageer
@ Reinoud: De Fotografen Federatie heeft deze Algemene Voorwaarden opgesteld voor -alle- fotografen. Dus ook wanneer je niet bent aangesloten bij een branche-organisatie. Zowel het hanteren van deze voorwaarden als het aansluiten bij een organisatie, maakt de positie van de fotograaf sterker.

EdC schreef op woensdag 2 november 2011 om 18:39 | reageer
@TonV. Het is prima in de opdrachtbevestiging nog eens te verwijzen naar de voorwaarden, als het maar niet de eerste keer is dat je de voorwaarden overhandigd.

@alle bezoekers. In hoeverre is de 'leveringsvoorwaarde' in artikel 8 functioneel? "Fotowerk wordt geleverd vanuit het pand waarin de Fotograaf zijn bedrijf uitoefent." Dat betekent dat de kosten voor aflevering bij de klant liggen. Betalen klanten voor de aflevering van bijvoorbeeld een boek met trouwfoto's bij hen thuis?

EdC schreef op woensdag 2 november 2011 om 21:26 | reageer
@gast. Hoofdzaak is dat een klant weet wat de condities zijn voordat de opdracht officieel wordt. Want bij het verstrekken van de opdracht tekent hij daarvoor. Maar lees ook zelf de voorwaarden, want met de voorwaarden wapperen is geen garantie dat je gebeiteld zit. Lees de eerste zin in artikel 10, die voor dubbele uitleg vatbaar is. Wie moet betalen voor retournering? De klant niet, want hij retourneert kosteloos. Dus krijg jij de rekening. In die zin staat overigens ook dat de klant een usb-stick na gebruik moet terugsturen, tenzij is overeengekomen dat hij de stick mag houden.

gast schreef op woensdag 2 november 2011 om 23:24 | reageer
@EdC, ik heb hem al gelezen ik weet wat er in staat,bij een offerte komt het apart erbij, er zijn onderdelen die niet voor iedere fotograaf van toepassing is, zoals de usb-stick, trouwfotoboeken leveren ed,maar komt er stront aan de knikker dan is het wel lekker dat je iets achter de hand heb.En belangrijker nog advocaten kunnen er mee uit de voeten.

Liesbeth van Asselt schreef op donderdag 3 november 2011 om 11:17 | reageer
@EdC ik verstuur foto's via Oypo = Profotonet. Art 8 klopt dan dus niet.....

gast schreef op donderdag 3 november 2011 om 11:59 | reageer
@liesbeth,heb je de voorwaarden gelezen van oyp? daar in staat dat ze niet aansprakelijk zijn als hun net plat is,je kan dan ook geen schade claimen en er staat niets in als jij er me ophoud bij hun, wat ze met je werk doen.er zijn systemen dat je het zelf kan beheren.

Liesbeth van Asselt schreef op donderdag 3 november 2011 om 12:14 | reageer
@gast, ja heb ik gelezen. Maar andersom kan het ook goed werken: vorige week ging mijn eigen systeem plat en dat wat ik al bij hen neergezet had, werd toch maar mooi afgeleverd . Als ze aan de haal zouden gaan met foto's van fotografen die bij hen stoppen, zouden ze zichzelf wel heel erg in de vingers snijden. Want wie wil dan nog zaken met ze doen?

gast schreef op donderdag 3 november 2011 om 12:48 | reageer
@ liesbeth,
Dat heb ik nog nooit gehad.van af 1988.Dan wordt het tijd om back up te draaien computers kosten haast niets meer.

Liesbeth van Asselt schreef op donderdag 3 november 2011 om 13:00 | reageer
@gast, we dwalen af van het onderwerp. Back up draaien gebeurt dagelijks, dat is het probleem niet. Maar bij crash van hardware in computer waardoor je o.a. geen internetverbinding meer hebt, helpt een back-up ook niet helaas.

gast schreef op donderdag 3 november 2011 om 13:19 | reageer
klopt,voordat ze in hun vingers snijden doe ik niet mee, ik heb genoeg mee gemaakt, the end.

PehrG schreef op donderdag 3 november 2011 om 17:35 | reageer
Ik heb er ook eens naar gekeken. Lijkt me dat de (nieuwe) voorwaarden nog steeds gebaseerd zijn op het analoge tijdperk. Misschine moet een footgrafa ook aparte leveringsvoorwaarden hanteren, gebaseeerd op de incoterms. 'Kosteloos'? Waarom niet 'franco', of zoiets. Dat geeft meer duidelijkheid. Misschien dat de federatie het volgend jaar recht trekt. Zo wel mooi zijn als deze berichtgeveing er toe aanzet.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Van Beeld naar Kunst met Micky Hoogendijk

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.391 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts