Zone focus, een andere manier van scherpstellen

donderdag 13 december 2018, 11:07 door Michelle Peeters | 10.704x gelezen | 13 reacties

Scherpstellen doe je normaalgesproken terwijl je op je camera kijkt. Er is ook een andere manier van scherpstellen die erg snel en gemakkelijker werkt. Bij genres als straatfotografie is dit vooral erg handig omdat je razendsnel moet reageren en je niet teveel wilt opvallen.

De truc is dat je je camera zo instelt dat hij alles van bijvoorbeeld 1 tot 3 meter scherp heeft. Je hoeft dan alleen zelf nog maar deze afstand tot je onderwerp aan te houden voor een scherp beeld. In feite fungeer je dan zelf als 'scherpsteller'.

Dit wordt 'zone focussing' genoemd; de scherpte ligt nu in een bepaalde zone. Maar hoe krijg je dat nu voor elkaar? Omdat er bij een bepaald diafragma een scherptediepte hoort, kun je uitrekenen welke afstand je moet instellen.

Er zijn hiervoor een aantal (gratis) apps te downloaden. Ik heb zelf Easy DoF op mijn iPhone geïnstalleerd. Hierop stel je het gewenste diafragma in, je brandpunt en de scherpstelafstand. De app geeft vervolgens aan binnen welke afstandsrange (bijvoorbeeld van 0,6 tot 3 meter) je foto scherp is.

Hier zie je het verschil in scherpe-zone-bereik als je het diafragma verder dichtschroeft
Als je die afstand aanhoudt tijdens het fotograferen hoef je je geen zorgen te maken dat de foto's onscherp zijn. Als je veel licht hebt kun je je diafragma lekker dichtschroeven tot 16 of 22.

Daardoor zul je bij een scherpstelafstand van 1 meter hoogstwaarschijnlijk alles van 0,3 meter tot oneindig scherp hebben.

Je kunt een lijstje maken van instel-afstanden voor de scherptediepte van je objectieven, maar je kunt ook de app op je telefoon gebruiken waarbij je per objectief de gebruikte brandpuntsafstand iedere keer opnieuw invoert.

Cursus sportfotografie

De zone-focus scherpsteltechniek wordt ook vaak gebruikt bij straat- en ook sportfotografie. Wil je hier meer over leren, dan is onze cursus sportfotografie op Photofacts Academy misschien wel iets voor je.

» Direct naar de cursus Sportfotografie

De cursus wordt gegeven door professioneel fotograaf Nico Delmeire. Nico heeft meer dan 12 jaar ervaring als sportfotograaf en heeft in die tijd meerdere belangrijke wedstrijden en finales mogen fotograferen, zowel op landelijk als internationaal niveau.

Photofacts Academy 11 jaar - Winactie!

Wil jij ontdekken hoe je de mooiste foto's kunt maken? Bekijk dan onze online fotografie cursussen. Meer dan 100 cursussen over fotografie, nabewerking en creativiteit.

Photofacts Academy + de Compositiebijbel

We bestaan deze week 11 jaar. Dat vieren we met een gave winactie. Word nu lid van Photofacts Academy en ontvang 70 euro korting, ons gloednieuwe boek de Compositiebijbel én maak kans op meer dan 16.000 euro aan prijzen!

Direct aanmelden met korting + gratis boek + winactie

Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt op 13 december 2018.
De eerste publicatiedatum is zaterdag 26 mei 2018, 22:44.

Over de auteur

Michelle Peeters is fotografe en oprichter van DeuxBleus Fotografie. Michelle herkent het bijzondere in het gewone en het gewone in het bijzondere. Ze heeft zich nooit willen specialiseren en is daardoor van alle markten thuis.

13 reacties

Paul Oosterlaak schreef op zondag 27 mei 2018 om 10:58 | reageer
Of je koopt een manueel focus lens met een fatsoenlijke scherptediepte schaal erop, dan zie je direct op de lens wat in focus gaat zijn.

Michelle Peeters schreef op zondag 27 mei 2018 om 15:13 | reageer
@Paul: ja inderdaad, goeie tip!

martinphili schreef op zondag 27 mei 2018 om 20:48 | reageer
Of je gebruikt een Kodak Brownie uit 1937. Die werkt volgens precies hetzelfde principe.

Yannick schreef op dinsdag 29 mei 2018 om 13:04 | reageer
Bij veel moderne lenzen is het niet eens meer mogelijk om op scherptediepte schaal scherp te stellen. Dit vanwege ED en fluoriet glas dat ze tegenwoordig gebruiken die door buiten temperatuur focus veranderend zijn.

Paul Oosterlaak schreef op dinsdag 29 mei 2018 om 19:05 | reageer
@Yannick: dat is niet waar. Anders zou je deze lenzen ook niet met AF kunnen scherpstellen en vroeger werd juist gebruik gemaakt van fluoriet (denk aan de canon FD lenzen met fluoriet). Tegenwoordig wordt er glas gebruikt met fluoriet-achtige dispersie.

Yannick schreef op dinsdag 29 mei 2018 om 20:29 | reageer
@Paul
ED glas en dergelijke is wel zeker temperatuur gevoelig. En dat betreft autofocus, camera kijkt gewoon wanneer beeld scherp is en daarom ook het focus gebied na het oneindig punt op je focus schaal dat bedoelt is om nog een oneindig focus te hebben bij hogere temperaturen. Dit is ook een van de redenen dat canon tele lenzen wit van kleur zijn om de temp zo laag mogelijk te houden voor ED/fluoriet glas en de interne lucht trillingen.

Yannick schreef op dinsdag 29 mei 2018 om 20:32 | reageer
@paul
Fluoriet en polymeren hebben een uitzettingscoëfficiënt die meer dan tien keer hoger is dan die van glas. Ook glassoorten met een lage kleurbreking hebben een hogere uitzettingscoëfficiënt. Ze zetten dus veel sterker uit dan glas, wanneer ze warm worden. Dat houdt ook in dat ze niet overal in een objectief kunnen worden toegepast en dat de scherpstelling varieert onder invloed van de temperatuur. Daarom kun je de scherpstelring van veel objectieven voorbij het punt draaien dat aangeeft dat het op oneindig ingesteld staat.

Bron:
http://www.digifotopro.nl/alles-over-de-glas-en-plasticsoorten-in-je-objectief

andre jansen schreef op dinsdag 29 mei 2018 om 21:16 | reageer
wat is het verschil met de AF stand op de Canon-lens

Yannick schreef op dinsdag 29 mei 2018 om 21:30 | reageer
@andre niks anders dan met andere lenzen van andere merken

Paul Oosterlaak schreef op woensdag 30 mei 2018 om 00:04 | reageer
Vreemd dat dit bij zwarte Nikon telelenzen allemaal nog zo goed werken... Daarnaast: de AF doet vooraf een afstandmeting m.b.v. fasedetectie. Dit systeem houdt geen rekening met temperatuur. Hierdoor zou de AF er continu naast zitten. Er is immers geen contrastdetectie om te controleren of de focus optimaal is.
Leuk artikel op digifotopro, maar wat is zijn wetenschappelijke bron? De uitzetting is een feit, maar deze vind in alle richtingen plaats, waardoor het optisch midden van de lens nauwelijks verschuift. Het probleem van uitzetting moet ook niet in het glas gezocht worden, maar in de metalen die de lenzen bewegen en op hun plek houden. Deze zetten namelijk veel meer uit dan de glassoorten. De uitzettingscoefficient van CaF2 ligt bij normale temperaturen (rond 300K) een factor 3-4 lager dan aluminium en magnesium.

Zeiss en Leica (en vele anderen) maken moderne manueel focus lenzen met ultra low dispersion glassoorten en ook aspherische elementen (alleen Leica maakt deze uit 1 stuk glas) en daar zit ook gewoon een DoF schaal op. Ik heb zelf een paar Zeiss lenzen, en die DoF schaal klopt gewoon, ongeacht de temperatuur.

Tom schreef op woensdag 30 mei 2018 om 10:02 | reageer
Speelgoed waar je in praktijk weinig mee doet. De scherptediepte is o.a. afhankelijk van de grootte van de sensor of je negatief en van het formaat van de uiteindelijke afdruk. Alles te herleiden tot de gewenste Circle of confusion (Coc) ... en daar begint de moeilijkheid ...welke neem je? ... en het wordt al helemaal teleurstellend wanneer bij grotere diafragmanummers diffractie je foto om zeep helpt. Focussen op de 'juiste hyperfocale afstand' is in praktijk ook maar gissen. Het boek "The ins and outs of focus" van Merklinger heeft me veel meer inzicht verschaft in deze materie. Landschappen fotografeer ik vaak met focus op oneindig.

andre jansen schreef op woensdag 30 mei 2018 om 15:19 | reageer
n.a.v. de reactie van Yannick:
ik begrijp de instelling/het principe nog niet. is het idee dat een diafragma kiest en van daaruit weet in welke afstand (zone) jet scherp stelt, Dat vind ik niet logisch want met ASF is toch alles scherp ongeacht het diafragma. Er moet dus een ander logica achter scherpstelen zitten. Maar welke??

Paul Oosterlaak schreef op donderdag 31 mei 2018 om 09:23 | reageer
@andre: asf? Alles scherp ongeacht diafragma kan in ieder geval nooit. Je scherptediepte hangt namelijk deels van het diafragma af.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Portretfoto's Bewerken in Lightroom Classic

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.432 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Zone focus, een andere manier van scherpstellen

Cursus sportfotografie