Photofacts Academy

Photofacts Academy; 100+ Fotografie Cursussen
Fotograferen wordt makkelijker en leuker

Boek

De Fotobijbels; Boeken over Fotografie
101 Praktische fotografietips voor betere foto's

Nando Harmsen

Wat moet je gebruiken, de spotmeter, matrix, of een van de andere meetmethoden?

maandag 1 april 2024, 20:10 door | 4.750x gelezen | 20 reacties

De tijd van een simpele belichtingsmeter is voorbij. Er zijn tegenwoordig veel keuzes; deelmeting, matrixmeting, spotmeting, en nog meer varianten. In werkelijkheid zijn ze niet zo verschillend van de oude simpele belichtingsmeter. Welke is het beste om te gebruiken?

Een belichtingsmeter werkt in feite heel simpel. Het meet de hoeveelheid licht die door het objectief komt. Van die hoeveelheid licht wordt het gemiddelde genomen, en dat moet precies tussen wit en zwart in zitten. Dat is 50% grijs, wat gelijk is aan 18% gereflecteerd licht.

Nando grijskaart

De lichtmeter gaat er vanuit dat de gemiddelde helderheid overeenkomt met 50% grijs. Dit is 18% gerelecteerd licht.

De verschillende belichtingsmethodes die je camera heeft bepalen hoeveel van de foto wordt gebruikt om dat licht te meten. Dat kan over het gehele beeld zijn, wat vaak matrixmeting of meervlaksmeting genoemd wordt. Of een deel van het beeld, een deelmeting en spotmeting.

Er kan ook een tussenvorm zijn. Hierbij wordt het gehele beeld gemeten, maar het middelste deel van het beeld telt meer mee dan aan de randen. Bij Canon heet dit centrum gewogen gemiddelde meting.

Metingen meervlaksmeting

Meervlaksmeting. De gemiddelde helderheid wordt van het hele beeldvlak gemeten.


Metingen deelmeting

Deelmeting. De belichtingmeter meet de gemiddelde helderheid in het kleine oranje vlak.


Metingen spotmeting

Spotmeting. De lichtmeting meet de gemiddelde helderheid in dat kleine deel van het beeld.


Metingen centrumgewogen

Centrum gewogen gemiddelde meting. Alles wordt gemeten, maar het middelste deel telt zwaarder mee in dat gemiddelde.


Elke van deze vier varianten werkt exact hetzelfde, maar het oppervlak waar gemeten wordt is verschillend. Hierdoor kan je gericht de belichting meten, of over het hele vlak.

Deelmeting en spotmeting is gevoelig voor menselijke fouten. Zit het deel of de spot er een klein beetje naast, zal de meting sterk afwijken van wat je wenst. Een meting over het hele beeld heeft hier geen last van.

Nando belichtingsmeter nikon

De lichtmeetmethoden van een Nikon camera. Iedere camera biedt er een aantal.

Welke moet je gebruiken voor je fotografie? Het antwoord is: het maakt niet uit. Uiteindelijk doen deze metingen precies hetzelfde. Het enige verschil is de grootte van het vlak dat gemeten wordt. Weet je hoe je meting plaats vindt, dan kan je daarop anticiperen.

Het is dus belangrijk om te weten hoe de meetmethode die je kiest werkt. Je moet weten wat de valkuilen zijn, en hoe je ze moet corrigeren. Gebruik dus de manier die jij prettig vindt. Er is namelijk geen beste manier, alleen een voorkeur.


De cursus aan de slag met belichting



In de cursus Aan de slag met belichting vertel ik alles over het bereiken van een goed belichte foto.



Je leert hoe je op de beste manier een goede belichting kunt bereiken, waar je op moet letten, en welk gereedschap je ter beschikking hebt. Je vind de cursus op Photofacts Academy.

Nando Harmsen

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

20 reacties

  1. Mac
    Mac schreef op dinsdag 2 april 2024 om 08:08  | reageer

    Ik zou zeggen, het maakt juist wel heel veel uit met wat je gebruikt. Want niet elke belichtings meting is het zelfde in alle omstandigheden.
    je moet dus goed weten wanneer je welke belichtingsmeting gebruikt.

    heb pas gelden een dans wedstrijd gefotografeerd in een theater.
    Dus spots zwarte achtergrond etc. Als je daar meerveldsmeting gebruikt dan wordt het dans gedeelte zwaar overbelicht omdat de meter heel veel donker eromheen meet.
    Dan doe ik altijd een spot meting op de spot, en daarna verander ik niet meer van belichting (behalve als ze ineens licht gaan vernaderen). Want ook spot kan je dan niet gebruiken meer. Of de danser nou een witte shirt of zwarte shirt aanheeft maakt al uit of hij onder of over belicht is.

    ps
    Ik fotografeer met pentax, en waneer ik meervelds belichting gebruik, dan houd hij rekening met scherpstelpunt, en houd dat gebied aan als midden grijs.

  2. Nando
    Profiel Nando schreef op dinsdag 2 april 2024 om 09:43  | reageer

    Ik heb jaren lang optredens gefotografeerd, en altijd met matrix of meervlaksmeting. Dat is nooit een probleem geweest, omdat ik weet wat er gemeten wordt. Het is een kwestie van de belichtingscompensatie gebruiken.

    Spotmeting heb ik wel eens geprobeerd, meerdere malen zelfs, Maar een bewegende artiest binnen de spot houden is heel erg moeilijk met als resultaat meer verkeerde belichtingen dan goede omdat de spot weer eens er net naast zat.

    Natuurlijk moet je gebruiken wat je het prettigste vindt, en als dat spotmeting is moet je dat natuurlijk blijven gebruiken.

    Ik wil alleen zeggen dat het lichtmeten ongeacht wat je kiest precies hetzelfde gebeurd; aan de hand van 18% gereflecteerd licht. Alleen de oppervlakte van het gemeten deel is anders.

  3. Viviane
    Viviane schreef op dinsdag 2 april 2024 om 11:34  | reageer

    Beste Nando,
    Onlangs had ik deze vraag aan jou gesteld en je had me hier het antwoord op gegeven dat het een beetje afhankelijk is van de situatie en wat je prettigst vindt.
    Met deze voorbeelden echter snap ik nu volledig uw antwoord.
    Voor algemeen landschap zoals die eerste foto zou ik voor mijn gevoel meervlaksmeting nemen.
    Ik denk dan als ik bv in een madeliefje in een weide wil fotograferen, en ik wil dat oranje hartje mooi oranje hebben en de bloemblaadjes wit, mag ik er dan van uitgaan dat ik spotmeting op het oranje hartje kan gebruiken? Of zijn de witte bloemblaadjes dan wat grijzig en ben ik in dit geval dan beter met deelmeting? Ik denk dat het veel oefenen wordt om de situatie’s best in te schatten. In elk geval dank voor dit artikel.
    Met vriendelijke groeten, Viviane

  4. Nando
    Profiel Nando schreef op dinsdag 2 april 2024 om 11:52  | reageer

    De meting is afhankelijk van de hoeveelheid helderheden die aanwezig zijn. Er is geen garantie dat het een perfect resultaat oplevert. Dat is er nooit, ongeacht de meetmethode die je gebruikt.
    Je moet de belichting dus altijd controleren met behulp van het histogram.

  5. PixelDude
    PixelDude schreef op dinsdag 2 april 2024 om 11:47  | reageer

    Wanneer je een moderne systeemcamera gebruikt waarbij je de reële belichting van de foto in de viewer of op je scherm ziet maakt dat niets uit. Je draait aan de regelknop voor diafragma of sluitersnelheid tot de belichting goed zit. Wanneer je dan de blauwe kleur voor onderbelichting en het rood-roze voor overbelichting als tool hebt aanstaan … dan heb je waar voor je geld. Tegelijk blauw en rood-roze delen? HDR !

  6. Hans van Vreeswijk
    Hans van Vreeswijk schreef op dinsdag 2 april 2024 om 13:43  | reageer

    Belichting kan verkeerd zijn als je bijvoorbeeld met matrixmeting en met half ingedrukte ontspanknop de beelduitsnede wat aanpast.
    Mijn ervaring is dat Centrum gewogen gemiddeld dan fijner werkt omdat de camera de belichting dan beter inschat.

  7. Nando
    Profiel Nando schreef op dinsdag 2 april 2024 om 17:01  | reageer

    Je kan de belichting vastzetten door de AEL knop in te drukken. Dan blijft de gemeten en ingestelde belichting gehandhaafd ongeacht waar je de camera naar toe richt. Ik weet dat bij Canon deze meting gedurende 8 tot 16 seconden vastgehouden wordt. Voor andere camera's weet ik het niet.

  8. Paulus van Aken
    Paulus van Aken schreef op dinsdag 2 april 2024 om 13:46  | reageer

    Ben het met je eens, dat de matrix meting (Nikon) in bijna alle gevallen prima resultaten geeft. De spotmeting kan soms geneigd zijn, maar mijn ervaring is, dat die niet zo heel precies op het scherpstelpunt zit, en dan een verkeerde waarde geeft. Bij een foto van een volle maan met een flinke tele is het wel nauwkeurig, bij een klein object heb ik moeite.

  9. Hans Smits
    Hans Smits schreef op woensdag 3 april 2024 om 10:21  | reageer

    Als je goed om weet te gaan met de verschillende correctie mogelijkheden dan maakt het niet veel uit maar de belichtingmeter en methode is toch wel bedacht om daarna niet meer te hoeven corrigeren, toch?

  10. Nando
    Profiel Nando schreef op woensdag 3 april 2024 om 10:37  | reageer

    Het is bedacht om zo goed mogelijk te meten, maar dat hoeft niet de belichting op te leveren die jij als fotograaf wilt hebben.
    De belichtingsmeter is niets meer als wat software die niet na kan denken en alleen geprogrammeerde regels volgt. Het kan niet anticiperen. De werkelijkheid is niet zo eenvoudig.

  11. PixelDude
    PixelDude schreef op woensdag 3 april 2024 om 11:00  | reageer

    Volgens mij is de keuze spot, matrix of nog een andere meetmethode belangrijk(er) om toe te passen op spiegelreflexen en misschien de oudere systeemcamera’s. De moderne systeemcamera’s laten je toe de meer correcte of gewenste belichting direct te kiezen via de viewer of scherm. Ook het bekijken van het histogram is bij de moderne systeemcamera helemaal niet meer nodig wanneer je de tool voor onderbelichting en overbelichting inschakelt. Ik kijk (meestal door de viewer) en regel met de twee draaiknoppen naar behoefte ofwel het diafragma voor dieptescherpte of de sluitersnelheid voor bewegende objecten … of beiden tot ik de voor mij gewenste belichting waarneem. En hou daarbij de ISO aanpassingen en HDR als oplossing bij de hand wanneer noodzakelijk. Spot, matrix of een andere belichtingsmeting maakt daar helemaal niets bij uit.
    Ik hou me quasi uitsluitend aan natuur- en landschapsfotografie. Misschien is de keuze wel belangrijk bij flitsfotografie en bijzondere technieken?

  12. Nando
    Profiel Nando schreef op woensdag 3 april 2024 om 16:43  | reageer

    Uit ervaring weet ik dat het niet uitmaakt of je een spiegelreflex of mirrorless camera hebt.

  13. Bernie Benz
    Bernie Benz schreef op woensdag 3 april 2024 om 16:31  | reageer

    Ik heb een Sony A7 IV systeemcamera, en gebruik de matrixmeting. Je kan wel op het scherm of door de zoeker zien hoe de belichting is, maar ik vind dit niet altijd betrouwbaar.

    In de Re benedenhoek heb ik ook altijd het histogram.
    De A7 IV heeft een handige belichtingscompensatieknop ter correctie, plus de zebra markering als belichtings waarschuwing.

    Bovendien zijn er 18 continuous en 18 single EV bracketing combinaties.
    Tenslotte altijd nog de nabewerking, voor de fine tuning of als redmiddel.
    De belichting kan je vrijwel altijd goed krijgen.

  14. PixelDude
    PixelDude schreef op donderdag 4 april 2024 om 09:16  | reageer

    Nando, ik zou het simpeler voorstellen.
    Mijn overtuiging zegt dat het antwoord in de volgende vraag zit: “Zie je in de viewer of op het scherm een bijna reëel beeld van de belichting gemeten ‘doorheen’ het objectief”. Is het antwoord ja, dan is de meetmethode niet belangrijk, is het antwoord neen, dan is het dat wel. En dan kan er dus wel een verschil zijn tussen types van camera’s.
    En voor andere toepassingen.
    Het antwoord kan misschien neen zijn bij bijv. flitsfotografie. Juist of niet? Je ziet dan immers ook bij een systeemcamera geen beeld in de viewer of op je scherm hoe de belichting er zal uitzien tijdens het flitsen. Of heb ik het helemaal verkeerd?
    Kan je daar wat meer over kwijt?

  15. Nando
    Profiel Nando schreef op donderdag 4 april 2024 om 10:31  | reageer

    Belichting controleer je met het histogram, in combinatie met het beeld dat je ziet.
    Klopt het, dan is het goed.
    Klopt het niet, dan moet je belichtingscorrectie gebruiken.
    Dit is met iedere meetmethode zo, daar is geen onderscheidt in.
    Omdat elke meetmethode een ander oppervlak van het beeld meet, heeft dat zeker wel invloed op de meting. Maar om de meetmethode te gaan veranderen omdat het beeld niet correct is, komt neer op het moment missen. Dat kost allemaal teveel tijd. Een simpele draai aan de belichtingscompensatie werkt eenvoudiger, sneller en nauwkeuriger. Een andere meetmethode is immers geen garantie voor een correcte meting.

    Ga dit echter niet verwarren met een lichtmeting voor flits. Dat is iets heel anders en dat past niet in dit verhaal.

  16. PixelDude
    PixelDude schreef op donderdag 4 april 2024 om 10:52  | reageer

    Ik zou niet weten waarom ik nog het histogram zou controleren wanneer ik met gepaste tools onderbelichting en overbelichting direct kan waarnemen. Op mijn camera's zijn dat de donker blauw gemarkeerde zones waar er onderbelichting is en de rood-roze voor de plaatsen waar de overbelichting regeert. Dit gaat veel sneller dan een histogram evalueren. Dat zou echt 'het moment missen' kunnen betekenen. Ik heb het histogram van mijn viewbeeld verwijderd.

  17. Nando
    Profiel Nando schreef op donderdag 4 april 2024 om 11:01  | reageer

    Dit is heel persoonlijk en het is erg camera-specifiek: niet iedere camera heeft betrouwbare clipping-informatie.
    Als dit voor jou prettig werkt is het prima.
    Ik heb persoonlijk dan weer de ervaring dat al die blauwe en rode vlakken in beeld alleen maar voor afleiding zorgen waardoor het erg lastig wordt om een goede compositie te maken.
    Dit heeft echter niets met de meetmethode zelf te maken maar met voorkeuren in het gebruik van de camera.

  18. Paulus van Aken
    Paulus van Aken schreef op donderdag 4 april 2024 om 12:00  | reageer

    Wat Nando ook al aangeeft, dit is persoonlijk. Ik heb die functie b.v. altijd uitstaan, is storend voor mij. Komt nog bij, als de meter eens een beetje verkeerd zit, trek je dat eenvoudig genoeg recht in je bewerkings programma, dus tenzij je in jpg opneemt is het geen (onoverkomelijk) isue. Moderne camera's en meters zijn zo goed, dus maak het jezelf makkelijk, concentreer je op je beeld/ compositie,mdat kan de camera namelijk niet.

  19. PixelDude
    PixelDude schreef op donderdag 4 april 2024 om 16:55  | reageer

    Paulus, dat is net wat ik tracht duidelijk te maken. Wanneer het tot de mogelijkheden van je camera behoort, waarom het moeilijker maken wanneer het makkelijker kan. 🤔😚 Of ... wanneer zij/hij er plezier aan beleeft mag een fotograaf het naar wens zo ingewikkeld maken als het maar kan. Dat mag gerust van haar/zijn plezier deel uitmaken. Waarom ook niet?

  20. Rene
    Rene schreef op vrijdag 5 april 2024 om 11:21  | reageer

    Ik gebruik altijd het histogram, dat in de zoeker wordt weergegeven en daarin wordt ook over- en onderbelichting weergegeven

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Van Beeld naar Kunst met Micky Hoogendijk
Portretfoto's Bewerken in Lightroom Classic
Toon alle artikelen binnen Basiskennis

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.432 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord